علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1398 | دوره:22 | شماره:11 (پیاپی 90) |تعداد مقالات:20

زمینه و هدف: تأمین آب شرب سالم در جوامع امروزی یکی از مهم ترین چالش های محیطزیستی در سراسر دنیا می باشد. آلودگی منابع آب به نیترات در ایران یک خطرجدی برای سلامتی انسان محسوب می شود. هدف اصلی این تحقیق استفاده از نانوذرات آهن صفر سنتز شده جهت حذف نیترات از آب سینتتیک و بررسی تأثیر تغییر pH بر کارایی حذف نیترات توسط این نانوذرات می باشد. روش بررسی: نانوذرات آهن صفر در آزمایشگاه سنتز شده و پس از تعیین اندازه آن ها توسط میکروسکوپ الکترونی عبوری جهت حذف نیترات از آب مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه اثر مقدار نانوذرات مصرفی بر راندمان حذف نیترات از آب مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد کارایی نانوذرات آهن صفر در حذف نیترات از آب در شرایط اسیدی بیش از شرایط خنثی و قلیایی می باشد. همچنین افزایش pH در حین آزمایش در شرایط ابتدایی اسیدی و خنثی مشاهده شد و بخش عمده واکنش حذف در مراحل ابتدایی آزمایش حاصل گردید. بحث و نتیجه گیری: استفاده از مقادیر نسبتاً کم نانوذرات آهن صفر می تواند غلظت نیترات در آب را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد. بخش عمده واکنش حذف به دلیل غالب بودن شرایط اسیدی در مراحل ابتدایی آزمایش حاصل گردید. با توجه به یافته های تحقیق به نظر می رسد استفاده از نانوذرات آهن صفر یک روش مؤثر و اقتصادی جهت حذف نیترات از آب شرب می باشد که می تواند در مقیاس های بزرگ نیز مورد آزمایش و استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: فنل و مشتقات آن برای همه موجودات زنده سمی بوده و در فاضلاب پالایشگاه نفت یافت می شوند. جداسازی و شناسایی باکتری ها از فاضلاب پالایشگاه نفت به منظور شناسایی باکتری های تجزیه کننده ترکیبات آروماتیک مهم است. هدف از این تحقیق جداسازی و شناسایی باکتری ها از سیستم تصفیه فاضلاب پالایشگاه نفت تهران و تعیین میزان حذف فنل بوسیله باکتری ها در محیط کشت حاوی فنل بود. مواد و روش ها: مطالعه از نوع تجربی-آزمایشگاهی بود. نمونه برداری از سیستم لجن فعال تصفیه خانه فاضلاب پالایشگاه نفت تهران در دو مرحله انجام شد. ابتدا باکتری ها در محیط کشت حاوی فنل به مدت 3 هفته در انکوباتور دمای 30 درجه سانتیگراد به فنل خو داده شدند. سپس جداسازی و شناسایی باکتری ها مطابق روش استاندارد انجام شد. با کشت باکتری های ایزوله در محیط های کشت حداقل حاوی غلظت های 5/0 تا 2/1گرم بر لیتر فنل به عنوان تنها منبع کربن، رشد باکتری ها با اندازه گیری دانسیته اپتیک در طول موج 600 نانومتر بررسی شد. غلظت فنل به روش اسپکتروفوتومتری با استفاده از واکنشگر4-آمینوآنتی پیرین در طول موج 510 نانومتر مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: باکتری های جداشده از تصفیه خانه فاضلاب پالایشگاه نفت شامل سویه های سودوموناس، اسینتوباکتر، اشرشیاکلی، انتروکوکوس و انتروباکتر بودند. سویه سودوموناس قادر به حذف کامل فنل تا غلظت 9/0 گرم بر لیتر، سویه های اسینتو باکتر و اشرشیاکلی تا غلظت 7/0 گرم-بر لیتر فنل را به طور کامل حذف و سویه های انتروکوکوس و انتروباکتر تا غلظت 5/0 گرم بر لیتر فنل را به میزان صد در صد از محیط کشت حذف نمودند. بحث و نتیجه گیری: سودوموناس نسبت به دیگر باکتری های جدا شده از فاضلاب پالایشگاه نفت بیش ترین میزان تجزیه فنل را در زمان کم تر نشان داده است.

زمینه و هدف: کیفیت آب از جمله مسایلی است که با سلامتی و بهداشت فردی و عمومی جامعه نسبت مستقیم دارد و پایش آب و تامین شرایط بهداشتی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا هدف از این مطالعه تعیین کیفیت میکروبی آب آشامیدنی شهر آباده در سال 1394 و مقایسه کیفیت آن با استاندارد های ملی و سازمان بهداشت جهانی((WHO است. روش بررسی: در این مطالعه تعداد 122 نمونه آب جهت آزمایش میکروبی و 3864 نمونه آب جهت کلرسنجی از شبکه آبرسانی شهرآباده در سال 1394 برداشت و آنالیز گردید. آزمایشات کل کلی فرم و کلی فرم مدفوعی با روش تخمیر چند لوله ای و کلر باقی مانده آب با روش رنگ سنجی انجام شد. در نهایت داده ها با استفاده ازآزمون های آماری One sample T-test, Chi-square, Mann-Withney, Kruskal-Wallis, Pearson Correlation Matrix مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در آنالیز میکروبی در 36/98% نمونه ها تعداد کلی فرم صفر MPN/100ml و در100% نمونه ها تعداد کلی فرم مدفوعی صفر MPN/100ml بود و میزان کلر باقی مانده در0/78% نمونه ها مطلوب بود و انتظارات استانداردهای ملی و جهانی را برآورده می نمایند. فصل زمستان کم ترین و فصل تابستان بیش ترین مقدار کلر باقی مانده را نشان داد. از لحاظ همبستگی بین میزان کلر باقی مانده آب و حضور باکتری های کلی فرم در آب همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: شاخص میکروبی آب آشامیدنی شهر آباده از حد استاندارد شاخص میکروبی WHO و استاندارد ملی پایین تر است درنتیجه کیفیت آب شرب این شهر از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

زمینه و هدف: با توجه به افزایش این پدیده در سال های اخیر، پژوهش حاضر به تحلیل آماری و اقلیمی طوفان های گردوغبار در ایران در سال 2015 پرداخته است. روش بررسی: دراین تحقیق از آمارساعتی کدهای هواشناسی استفاده شده است. برای رسم گلباد از نرم افزار WRPLOT VIEW استفاده شده است. به منظور تحلیل سینوپتیکی طوفان مزبور، اطلاعات داده های جو میانه و بالا از قبیل داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتو پاسکال، از پایگاه داده ی NCEP/NCAR دریافت و الگوهای گردشی آن به دست آمده است. جهت مشخص نمودن مسیر طوفان های گردوغبار از مدل رهگیری بسته های هوا HYSPLIT استفاده شده است. یافته ها: زابل دارای بیش ترین رخداد گردوغباردر سال 2015 بوده است. بیشترین سرعت باد و شدیدترین کاهش دید در ایستگاه زابل در 6 جولای 2015 مشاهده شده است. توده های گردوغباری در اراک و فسا از غرب و شمال غرب عراق و در زابل از افغانستان وارد ایران شده است. نتایج پایگاه گردش جو میانه و ترازدریا در 21 جولای 2015 که شدیدترین کاهش دید در فسا روی داده، بیان گر حضور یک کم ارتفاع بر روی روسیه و یک پرفشار روی شمال دریای سیاه است. یک سامانه کم فشار نیز روی پاکستان مشاهده شده است که زبانه های آن تا مناطق شرقی و جنوبی ایران کشیده شده است. بحث و نتیجه گیری: پدیده غباروزه در زابل می تواند دارای چشمه غبار محلی باشد. همچنین بیش ترین رویداد تعلیق در شهرهای فسا و اراک با سرعت های کم تر باد همراه است. بادهای شمال شرقی در دوره سرد سال می تواند به سبب بادهای 120 روزه سیستان باشد که تاثیر آن در شهر زابل بیشتر خواهد بود. در روزی که بیش ترین کاهش دید مشاهده می شود اکثر مناطق کشور تحت تأثیر زبانه های مرکز پرفشار واقع روی غرب عراق، که در حرکت شرق سوی خود به مرکز ایران رسیده است قرار گرفته اند.

زمینه و هدف: آلودگی صوتی ناشی از فعالیت های انسانی یکی از انواع آلودگی ها در محیط زیست می باشد. سطح آلودگی های صوتی با منشا انسانی در محیط های دریایی و آب شیرین در حال افزایش است. در دهه های اخیر فعالیت های انسانی تغییرات زیادی در محیط های زیست ایجاد نموده است و آلودگی های صوتی امروزه بعنوان یکی از مهمترین منابع آلوده کننده اکوسیستم های خشکی و آبی شناخته شده است. فعالیت های تجاری کشتیرانی، قایق های تفریحی، توربین های عظیم بادی و آبی، حفاری های زیر دریایی، انفجار های مرتبط با تحقیقات زمین شناسی و زلزله نگاری، سونار ها و فعالیت های شیلاتی منابع عمده ای از آلودگی های صوتی را به محیط های آبی اضافه نمودند. روش بررسی: در این مطالعه به بررسی چگونگی تاثیرگذاری آلودگی های صوتی ناشی از فعالیت های انسانی بر رفتار و فعالیت های تغذیه که پیامد های مستقیم و غیر مستقیمی بر میزان بقا و کارایی تولید مثلی گونه های آبزی دارد می پردازیم. یافته ها: در حالی که خسارات و آسیب های مستقیم ناشی از فعالیت های گسترده انسانی بر تخریب زیستگاه های خشکی و آبی تا حدودی مورد مطالعه قرار گرفته است، بسیاری از این دسته از فعالیت ها بر گونه های حیات وحش و در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی تاثیرگذار می باشد. برای مثال افزایش سطوح صوت در محیط آزمایشگاهی می تواند موجب اثراتی بر روابط شکار و شکارگری ماهی گردد. با این حال تاکنون مطالعات کمی در خصوص پتانسیل اثرات و پیامد های آلودگی های صوتی بر زیست مندان جانوری محیط های آبی گزارش شده است. نتیجه گیری: ایجاد تغییرات ناشی از آلودگی های صوتی در کارایی تغذیه ای و بهره وری از منابع غذایی در دسترس ممکن است به طور مستقیم و غیر مستقیم فراوانی نسبی گونه های شکارگر و شکار را تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز یک سری تغییرات عمده در سطح جامعه آبزیان گردد.

مقدمه و هدف: امروزه راکتورهای هسته ای به عنوان یکی از منابع اصلی تولید انرژی در دنیا بطور قابل توجهی در حال توسعه می باشد. از معایب اصلی راکتور های هسته ای تولید زباله های هسته ای بوده که این زباله ها بدلیل نیمه عمر و مسمومیت پرتویی بالا دارای اثرات مخرب زیست محیطی هستند. در این تحقیق نسل جدیدی از راکتور های هسته ای با عنوان ADS معرفی می شود که در آن از زباله های هسته ای بعنوان سوخت استفاده می شود. مواد و روش ها: با بررسی راکتور های هسته ای ADS، مفهوم ADS و بخش های اصلی تشکیل دهنده این نوع از راکتور و همچنین نحوه عملکرد آن بیان می شود. یافته ها: این نسل جدید از راکتور های هسته ای (ADS) دارای این قابلیت بوده که زباله های هسته ای شامل عناصر فرااورانیومی و پاره های شکافت هسته ای را به عناصری کم خطر و با نیمه عمر و مسمومیت پرتویی پایین تبدیل نماید، همچنین مزیت مهم آن نسبت به سایر راکتور های هسته ای یعنی ایمن بودن آن بیان می شود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اهمیت توسعه راکتور های هسته ای بعنوان یک منبع اصلی تولید انرژی، بایستی در مسیر توسعه فناوری صلح آمیز هسته ای در کشور از روش هایی استفاده شود تا میزان بازدهی آن حداکثر و در عین حال اثرات مخرب زیست محیطی آن به حداقل برسد. استفاده از نسل جدید راکتور های هسته ای (ADS) یکی از این روش ها است.

زمینه و هدف: در تحقیق حاضر، هدف مقایسه تخمین بار رسوب معلق رودخانه بابلرود با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی، روش منحنی سنجه، و روش رگرسیون می باشد. روش بررسی: ورودی های مدل شامل دبی و خروجی مدل غلظت رسوب در گام زمانی بوده است. ورودی و خروجی رودخانه در دوره (1392-1359) دارای روند مثبت بوده و 75 درصد داده ها جهت آموزش و 25 درصد داده ها جهت آزمون شبکه مورد استفاده قرار گرفت. برای آموزش شبکه ابتدا تعدادی از داده ها که معرف شرایط مساله باشد را برای آموزش انتخاب کرده و بقیه داده ها جهت آزمون عملکرد شبکه آموزش دیده، به کار می رود. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهند که غلظت بار معلق رسوب حاصل از مدل های شبکه عصبی مصنوعی به داده های واقعی غلظت رسوب نزدیک تر هستند و ضریب همبستگی حاصل از شبکه عصبی مصنوعی معادل8/92 درصد می باشد. این در حالی است که ضریب همبستگی برای مدل های منحنی سنجه معادل1/87 درصد و روش رگرسیون آماری حداکثر معادل 90 درصدمی باشد. بحث و نتیجه گیری: سیستم شبکه عصبی مصنوعی نتایج و کارایی بهتری در پیش بینی بار معلق رسوب دارد و کارایی و انعطاف پذیری مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی میزان رسوبات معلق رودخانه نسبت به مدل های آماری و منحنی سنجه نشان داده شده است.

زمینه و هدف: با توجه به این که رودخانه و سد ارداک از منابع تامین کننده آب شرب شهر مشهد می باشد، حفظ کیفیت آب این رودخانه قبل از سد اقدام بزرگی در جهت تامین آب این کلان شهر مذهبی خواهد بود. این تحقیق با معرفی مدلی برای شبیه سازی کیفی منابع آب رودخانه ارداک و با استفاده از ابزار های مناسب و مرتبط، با مشخص کردن میزان پارامتر های مختلف کیفیت آب در طول رودخانه، وسیله مناسبی برای ارزیابی رفتار آب در برابر ورود آلاینده های مختلف و همچنین برای تصمیم گیری های آتی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق از مدل دینامیکی Qual2kw استفاده گردید که برای واسنجی از اطلاعات موجود در شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی (آبان ماه 93) استفاده و برای صحت سنجی، پس از نمونه برداری و آزمایش پارامتر های مختلف کیفیت آب (اردیبهشت 95)، از اطلاعات بدست آمده استفاده گردید. یافته ها: اطلاعات بدست آمده نشان داد که مدل در مورد پارامتر های DO، PH، COD و NO3 تطابق خوبی با واقیعت داشته و قادر است به خوبی وضعیت پارامتر های کیفی آب را در هر دو شاخه از رودخانه ارداک شبیه سازی نماید. بحث و نتیجه گیری: آب رودخانه در شاخه آبقد به سبب استقرار جمعیت و منابع آلاینده کم تر از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و کیفیت آب در هر دو شاخه رودخانه بیش تر تحت تاثیر آلاینده های کشاورزی، باغ داری و دفع فاضلاب های روستایی می باشد.

زمینه و هدف: پخش و گسترش سیلاب در کشتزارها و مراتع، به ویژه آنها که بر روی آبخوانهای بالفعل و بالقوه قرار دارند راهی ساده و ارزان برای مهار بیابانها و تغذیه مصنوعی سفرههای آبهای زیرزمینی به شمار میرود. حضور سخت پوستی خاکزی به نام خرخاکی در شبکههای پخش سیلاب گربایگان فسا در جنوب شرقی استان فارس دگرگونی هایی چشمگیر را در کیفیت و همچنین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک به وجود آورده است. مهم ترین اهداف این تحقیق، اندازهگیری و مقایسه نفوذ پذیری خاک در شبکههای پخش سیلاب با حضور و بدون حضور خرخاکی می باشد مواد و روش ها: این مطالعه در ایستگاهآبخوان داری کوثر در دشت گربایگان فسا، در 200 کیلومتری جنوب شرقی شیراز انجام شد. یکی از شبکههای پخش سیلاب گربایگان به نام بیشهزرد 1 انتخاب گردید. نوار دوم این شبکه را به 11 قسمت مساوی تقسیم، در هر قسمت سه آزمایش نفوذپذیری با کاربرد استوانههای دوگانه انجام گردید. متوسط هر سه آزمایش را برای 11 قسمت فوق به عنوان نفوذپذیری هر قسمت در نظر گرفته شد. همچنین در مکان هایی از این شبکه که فعالیتی از خرخاکی ها به چشم نمی خورد نیز آزمایش های نفوذپذیری به همان میزان انجام گرفت و با یکدیگر مقایسه شد. یافته ها: خرخاکیها، نفوذپذیری شبکهها را به گونهای چشمگیر افزایش میدهند. میانگین نفوذ 2/7 سانتی متر بر ساعت است (200 لیتر بر ثانیه در هکتار) که حدودا 5 برابر مناطق شاهد است و یک اختلاف معنی داری در سطح یک درصد نشان می دهد. نتایج همچنین نشان میدهد که یک اختلاف معنیداری بین فعالیت خرخاکی و شاهد در سطح یک درصد وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: خرخاکی میتواند به عنوان یک عامل مفید برای کنترل خاکهای سله بسته از رسوبات در حوضچههای تغذیه مصنوعی باشد، آنها نفوذپذیری این شبکهها پس از 30 سال در حد قابل قبولی حفظ و عمر مفید شبکه های پخش سیلاب را زیاد می کنند.

زمینه و اهداف: رشد جمعیت و مصرف بی رویه منابع طبیعی جهت تداوم رفاه اقتصادی، علاوه بر نابودی اکوسیستم سبب بروز کمبود در کره قابل حیات گردیده است که جهت پیشگیری از بروز هرگونه کمبود در دسترسی به منابع طبیعی، مصرف هر بخش اقتصادی باید با رعایت توان بازتولید اکوسیستم ادامه یابد. این مقاله به برآورد ردپای اکولوژیک مصرف آب و انرژی (برق و گازطبیعی) بخش خانوار در مناطق 22 گانه شهر تهران و تخمین ظرفیت زیست محیطی منابع مذکور پرداخته است. روش بررسی: در این مقاله ضمن برآورد ردپای اکولوژیک به روش مبتنی بر مصرف آشکار منابع، میزان ظرفیت زیست محیطی براساس بازده زمین برآورد گردیده و همچنین شکاف اکولوژیک در مفهوم کمبود دسترسی به منابع بدست آمده است. برای یافتن تأثیر راه حل-های کاربردی در کاهش شکاف اکولوژیک نیز از طریق نرم افزار SPSS و آزمون کوکران و همچنین تدوین پرسش نامه مرتبط با مصرف منابع موردبررسی در بخش خانوار، مهم ترین عامل موثر در کاهش شکاف اکولوژیک مشخص گردیده است. یافته ها: برآورد ردپای اکولوژیک آب و انرژی (برق و گازطبیعی) مورد استفاده در بخش خانوار شهر تهران به ارتباط منفی میان تداوم فعالیت های بخش خانوار و شکاف اکولوژیک منابع مذکور اشاره دارد، که باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، شکاف اکولوژیکی بیش از 4 میلیون هکتار حاصل از مصرف بی رویه آب، برق و گاز طبیعی در بخش خانوار شهر تهران موجود است. پس از برآورد شکاف اکولوژیک، پرسش نامه هایی برای شفاف سازی دلایل هدررفت منابع بین خانوار توزیع گردید که براساس آن، جامعه آماری در ارزیابی پرسش نامه، جمعیت خانوار 22 گانه شهر تهران به تعداد 2 میلیون و 830 هزار خانوار در نظر گرفته شد و برای ایجاد یکنواختی تحلیل، خانوارها با جمعیت 3 نفره مبنا قرار گرفتند که از طریق فرمول کوکران تعداد 1100 خانوار به عنوان نمونه و به طور تصادفی انتخاب شدند. بحث ونتیجه گیری: باتوجه به نتایج بدست آمده و تحلیل آن ها، مهم ترین عامل جهت کاهش شکاف اکولوژیک و داشتن بهینه مصرف آب در بخش خانوار، کاهش مصرف آب برای شست وشو وسایل نقلیه، مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف برق در بخش خانوار، استفاده از لامپ های کم مصرف و مهم ترین عامل جهت ایجاد بهینه مصرف گازطبیعی در بخش خانوار، استفاده از پنجره های دو-جداره و کم ترین عامل تأثیرگذار استفاده از بخاری های گازی متناسب با متراژ خانه بوده است.

زمینه و هدف: تعیین ارزش واقعی منابع زیست محیطی به دلیل عملکرد و خدمات زیست محیطی و مدیریت بهینه ی آن ها موضوعی مهم تلقی می شود. اخیراً اقتصاددانان به نقش منابع طبیعی و محیط زیست در رفاه انسان ها پی برده اند و تلاش های زیادی برای ارزش گذاری کالاها و خدمات زیست محیطی انجام داده اند. پارک ساحلی مارون در بهبهان از جمله تفرج گاه های مهم این شهرستان است. هدف از اجرای این تحقیق برآورد ارزش تفرجی پارک ساحلی مارون با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط است. روش بررسی: برای دست یابی به هدف مورد نظر و برآورد تمایل به پرداخت افراد، از الگوی لوجیت، برمبنای روش حداکثر درست نمایی استفاده شد. داده های مورد نیاز با استفاده از 600 پرسش نامه از بازدیدکنندگان این پارک به دست آمد. یافته ها: : نتایج نشان می دهد که میانگین تمایل هر فرد به پرداخت برای بازدید از این پارک، 7/3243ریال و تمایل به پرداخت سالانة هر خانوار، 70/133510 ریال است. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان می دهند که تمایل به پرداخت افراد برای استفاده تفرجی از این منطقه کم می باشد.

زمینه و هدف: مسؤولیت پذیری زیست محیطی به عنوان یک جنبه مهم از مسؤولیت اجتماعی، شرط لازم برای بقا و موفقیت بانک است و بانک ها تلاش می کنند در فعالیت های سرمایه گذاری نمایند که موجب بهبود شرایط کل جامعه و حفظ محیط زیست گردد. بر این اساس هدف از این پژوهش، ارزیابی تامین مسؤولیت اجتماعی زیست محیطی بانک محور در راستای کاهش انتشار آلاینده در دو سطح تولیدات صنعتی و اقتصاد کلان است. روش بررسی: در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر هم زمان، بلندمدت و پویای تسهیلات اعطایی سیستم بانکی به بخش غیردولتی بر میزان انتشار آلاینده های زیست محیطی در دو سطح تولیدات صنعتی (بخش صنعت) و مجموع فعالیت های اقتصادی (اقتصاد کلان)، از روش خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR)، انحراف استاندارد بوت-استرپ (BSE) و تجزیه بلانچارد-کوآ (BQ) استفاده شده است. یافته ها: نتایج برآورد ماتریس اثرات هم زمان و بلندمدت در الگوی SVAR مربوط به اقتصاد کلان نشان می دهد که یک تکانه مالی (به اندازه یک انحراف معیار) ناشی از ارابه تسهیلات حمایتی بانکی به مجموعه تولیدات اقتصادی و از ناحیه جزء اخلال DLTLOA، در دوره اول منجر به افزایش 0387/0 درصدی در سطح انتشار آلاینده زیست محیطی می شود ولی در بلندمدت تاثیر معنی داری بر سطح انتشار آلاینده ندارد. همچنین نتایج مربوط به بخش صنعت نشان می دهد که یک تکانه مالی، در دوره اول منجر به افزایش 0397 /0 درصدی در سطح انتشار آلاینده زیست محیطی می شود و در بلندمدت تاثیر افزایشی 0695/0 درصدی بر سطح انتشار آلاینده زیست محیطی دارد. برآورد اثرات پویای تکانه ها نیز نشان می دهد که در دو سطح بخش صنعت و اقتصاد کلان، تمام تکانه ها منجر به افزایش سطح آلاینده زیست محیطی می-شوند. بحث و نتیجه گیری: بخش بانکی با تسهیلات حمایتی از بخش های اقتصادی به ویژه بخش صنعت، نتوانسته است در خصوص مسؤولیت اجتماعی خطیر خود در حیطه جهت دهی تولیدات به سمت تکنولوژی و روش های تولید پاک، به درستی نقش ایفا کند در عمل حامی مالی تولیدات و صنایع آلاینده فاقد صلاحیت زیست محیطی شده است. به نظر می رسد همان گونه که ساختار حمایتی ناصحیح سیستم بانکی از صنایع و تولیدات آلاینده، افزایش انتشار آلاینده زیست محیطی را به دنبال داشته باشد، اصلاح این ساختار حمایتی و تسهیلاتی بانکی، می تواند به بهبود زیست محیطی منجر شود.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف دست یابی به ارزیابی جامع توانمندی ها و امکان سنجی توسعه اکوتوریسم پایدار در پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی باز با استفاده از مدل هیبریدی سوات و تحلیل شبکه ای انجام شده است. روش پژوهش: این بررسی در قالب پرسش نامه هایی که جامعه ی آماری آن بالغ بر30 نفر از کارشناسان و افراد بومی منطقه بود با روش نمونه برداری گلوله برفی تکمیل شد و در نهایت با استفاده از ماتریس سوات ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید در بخش اکوتوریسم پایدار راهبردها برای مقابله با این تهدیدها و بهره گیری از فرصت ها برای اکوتوریسم پایدار ارایه شد سپس با استفاده از مدل تحلیل شبکه ((ANP به اولویت سنجی عوامل محیط درونی و بیرونی و تعیین ارزش های نهایی در قالب راهکارهای SO, WO, ST, WT پرداخته شد. یافته ها: نتیجه نهایی از ارزیابی عوامل داخلی و خارجی در قالب استراتژی تهاجمی است تا بتوان از فرصت ها و نقاط قوت به نحو احسن استفاده نمود همچنین نتایج حاصل نشان داد راهبردهای تنوع بخشی، بازنگری و تدافعی به ترتیب در مراحل بعدی قرار دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از راهبردها با بهره گیری از مدلANP نشان می دهد که در برنامه ریزی برای توسعه-پایدار اکوتوریسم منطقه راهبرد تهاجمی در اولویت قرار دارد و برای توسعه پایدار این منطقه باید از قابلیت های طبیعی، جذابیت ها و چشم اندازهای منطقه استفاده کرده و با تبلیغات بیش تر منطقه و ایجاد پروژه های بین المللی مثل پروژه یوزپلنگ اکوتوریسم منطقه را حفظ و توسعه دهیم از نتایج این مطالعه می توان در اجرای اقدامات حفاظتی و مدیریتی جهت کاربرد هر چه بیش تر صنعت اکوتوریسم در زیستگاه های استان یزد استفاده نمود.

زمینه و هدف: سالانه در نقاط مختلف جهان، جان و مال بسیاری از مردم در اثر وقوع سیل به مخاطره می افتد. تغییرات کاربری اراضی، افزایش شهرنشینی، ساخت و سازهای غیر اصولی، سیستم فاضلاب قدیمی و توسعه اراضی غیر قابل نفوذ در مناطق شهری اثرات مهمی دروقوع این خطر دارند، لذا به منظور مدیریت مناطق شهری، انجام اقدامات امدادی و اولویت بندی مناطق جهت رفع مشکل سیلاب، باید مناطقی که بیش تر دچار مشکل می شوند مشخص شوند. روش بررسی: چندین معیار روی سیلاب شهری موثرند و در ایجاد سیلاب شهری نقش دارند که در تحلیل آسیب پذیری مناطق شهری دربرابر سیلاب باید در نظر گرفته شوند. یکی از روش هایی که با دقت کافی و با استفاده از اطلاعات موجود می توان پتانسیل مناطق تحت خطر را مشخص کرد استفاده از روش تصمیم گیری چند متغیره (MCDA) است که در این مطالعه برای تعیین پتانسیل خطر سیلاب در شهرک امام علی (ع) شهر مشهد استفاده شد. برای این منظور از شش لایه اطلاعاتی شامل لایه فاصله از کانال، شیب، کاربری اراضی، تراکم زهکشی، شیب کانال اصلی و ارتفاع استفاده گردید. پس از تشکیل ماتریس مقایسه زوجی برای لایه های ذکر شده، وزن لایه ها با استفاده از دانش متخصصان و کارشناسان منطقه تعیین گردید و در نهایت نقشه مناطق مستعد خطر سیلاب تهیه گردید. یافته ها: نقشه پتانسیل خطر بدست آمده نشان داد که 2/8 درصد از منطقه که در نزدیکی خروجی حوضه و در اطراف کانال اصلی قرار دارند، دارای پتانسیل خطر بیش تری هستند. نتیجه گیری: نتایج و بررسی های میدانی نشان داد روش تصمیم گیری چند متغیره روشی دقیق و مناسب برای پهنه بندی خطر سیلاب شهری می باشد و با استفاده از این روش می توان مناطقی که دارای خطر آبگرفتگی بیش تری هستند مشخص کرد.

زمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به-صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به-منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان دادن امکان توسعه در آینده، به تصمیم گیرندگان است. روش بررسی: نخست محدوده شهرستان به 94 شبکه کاری 1600 هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی، تعداد 14 عامل تخریب شناسایی و شدت آن ها تعیین شد. سپس، آسیب-پذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب به دست آمد. درنهایت کلیه شبکه ها بر اساس نظریه فازی به 4 پهنه با توانایی توسعه بیش تر، نیازمند بازسازی، نیازمند حفاظت و غیر قابل توسعه تقسیم شدند. یافته ها: طبق نتایج نهایی از مجموع 94 شبکه، 22 شبکه که معادل 40/23 درصد مساحت شهرستان است، نیازمند بازسازی، 37 شبکه که معادل 36/39 درصد مساحت شهرستان است، غیر قابل توسعه و 35 شبکه نیز که 22/37 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص می دهد، مستعد توسعه هستند. بحث و نتیجه گیری: اثرات فعالیت های مخرب (که عمدتا اثرات مخرب ناشی از فعالیت های گردش گری) در منطقه بارز بوده به طوری که فعالیت های مخربی نظیر تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زباله ریزی و آلودگی رودخانه ها به منطقه از عوامل اصلی تخریبند. از مجموع 94 شبکه، 21 شبکه به دلیل وجود گسل ها و 16 شبکه به دلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت شده بینالود، غیر قابل توسعه می باشند. 35 شبکه دارای اولویت های اول تا سوم توسعه هستندکه دارای تراکم فیزیولوژیک پایین بوده و 22 شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند؛ لذا باید از هرگونه توسعه بدون برنامه ریزی در آینده در این قسمت-ها، خودداری شود.

زمینه و هدف: در این مطالعه به بررسی آراء گردش گران ورزشی کوهنوردی ساکنین شهر ایلام در منطقه ی کوهستانی گچان در جهت برنامه ریزی برای توسعه ی گردش گری با تأکید بر امنیت گردش گران پرداخته شده است. روش بررسی: نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی و استنباطی (آزمونهای T و فریدمن) است. جامعه آماری شامل گردش گران ورزشی کوهنوردی منطقه ی گچان است کهبا استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 77 گردش گر به عنوان حجم نمونه به دست آمد. یافته ها: جامعه آماری شامل گردش گران ورزشی کوهنوردی منطقه ی گچان است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 77 گردش گر به عنوان حجم نمونه به دست آمد. بر اساس یافته های این پژوهش، مردان (66 درصد) بیش ترین درصد پاسخ گویان را تشکیل داده و بیش ترین گروه سنی پاسخ گویان بین سنین "25 تا 44 سال" است. گردش گران اغلب دارای سطح مدرک تحصیلی لیسانس (7/37) و دیپلم (1/22 درصد) هستند. مبدأ اغلب گردش گران کوهنورد شهر ایلام(8/81 درصد) است. کارمندان (8/33 درصد) بالاترین تعداد پاسخ گویان را تشکیل داده و اغلب گردش گران (4/84 درصد) با خودروی شخصی به منطقه گچان دسترسی پیدا می کنند. گردش گران اغلب "همراه با خانواده" (9/51 درصد) و "به همراه دوستان" (1/22 درصد) به منطقه مراجعه می کنند. اغلب گردش گران موافق پرداخت حق ورودی در حد 5000 ریال تا15000 ریال هستند. گردشگران مهم ترین انگیزه و دلایل انتخاب منطقه را "کوهنوردی، ورزش و سلامتی" ذکر کرده اند. همچنین نتایج آزمون فرضیه ی تحقیق نشان می دهد که به طور کلی سطح ناامنی در منطقه ی گچان برای گردش گران در حد بالاتر از متوسط است که می تواند بر روی جذب گردش گری ورزشی در کوهنوردی اثر منفی بگذارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج آزمون فرضیه ی تحقیق نشان می دهد که به طور کلی سطح "ناامنی" در منطقه ی گچان برای گردش گران در حد بالاتر از متوسط است.

زمینه و هدف: تغییر در پوشش جنگلی در خدمات اکوسیستمی، تعادل کربن در جو و در نتیجه تغییرات آب و هوا نقش بسیار مهمی ایفا می کند. هدف از این تحقیق مقایسه سه روش شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت، جهت پیش بینی روند مکانی تغییرات پوشش جنگل است. روش بررسی: در این مطالعه از نقشه های کاربری اراضی تولید شده از ماهواره Landsat سنجنده TM مربوط به سال های 1984 و 2012 استفاده شد. مدل سازی پتانسیل انتقال با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون لجستیک و یادگیری برمبنای نمونه وزنی مشابهت و پیش بینی تغییرات برای بهترین مدل با استفاده از زنجیره مارکف انجام شد. به منظور برآورد صحت مدل سازی از آماره های ROC، نسبت موفقیت به هشدار خطا و عدد شایستگی استفاده شد. یافته ها: نتایج بیان گر صحت بالای شبکه عصبی مصنوعی با میزان ROC برابر 975/0، نسبت موفقیت به هشدار خطا 63 درصد و عدد شایستگی 12 درصد می باشد. بحث و نتیجه گیری: شبکه های عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون لجستیک و یادگیری بر مبنای نمونه وزنی مشابهت از صحت بالاتر و خطای کم تری در مدل سازی و پیش بینی تغییرات جنگل برخوردارند.

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین سن بهره برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در استان گیلان می باشد. کاج تدا یکی از گونه های سریع الرشد است که رشد موفقیت آمیزی در جنگل کاری های استان گیلان داشته است. روش بررسی: برای این منظور داده های رویش و قیمت چوب سرپا کاج تدا مورد استفاده قرار گرفت. از تجزیه رگرسیونی برای تعیین بهترین مدل رویش کاج تدا استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین رابطه بین رویش حجم در هکتار و سن یک مدل رویش چند جمله ای درجه سوم است. معادله قیمت چوب سرپای کاج تدا با استفاده از مدل خود کاهشی بدست آمد. به علت عدم معنی داری این رابطه در سطح 05/0، از متوسط قیمت چوب سرپا در سال های گوناگون استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه کاج تدا با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سن بهره برداری بهینه اقتصادی کاج تدا به ازای نرخ های مختلف سود بانکی تغییر می کند.

زمینه و هدف: در سال های اخیر آلاینده ذرات معلق، به ویژه ذرات معلق با قطر کم تر از 5/2 میکرون شاخص ترین آلاینده شهر تهران بوده است. یکی از مهم ترین اقدامات برای حل مشکل ذرات معلق دست یابی به اطلاعات مناسب راجع به پراکنش و انتشار این آلاینده ها در دوره های زمانی مختلف می باشد، در این مطالعه هدف، ارایه راهکاری مکان مند برای مدل سازی و تحلیل مکانی و زمانی پراکنش ذرات معلق بر پایه آنالیزهای GIS ای می باشد. روش بررسی: در مرحله اول داده های دریافتی مربوط به آلاینده های PM 2. 5 و PM 10 از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اخذ و جهت ورود به محیط GIS آماده سازی شد، و در ادامه با بررسی دقت روش های مختلف درون یابی، روش IDW به عنوان بهترین روش درون یابی برای تهیه نقشه میزان غلظت این آلاینده ها در سطح تهران انتخاب شد. یافته ها: با توجه به داده های روزانه این آلاینده ها در سال های 93 و 94، نقشه های روزانه و میانگین ماهانه و سالانه غلظت آن ها تهیه گردید و با توجه به نتایج بدست آمده، تحلیل مکانی و زمانی پراکنش آلاینده های PM 2. 5 و PM 10 در شهر تهران انجام شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به بررسی های انجام شده می توان گفت بیش ترین غلظت آلاینده PM 10 در مناطق جنوب غربی و آلاینده PM 2. 5 در محدوده شهرری و قسمت هایی از بخش مرکزی شهر مشاهده می شود.

زمینه و هدف: در ابتدا گیاهان تنها برای اهداف زیبایی شناسی استفاده می شد اما امروزه برای اهداف اکولوژیکی و اقتصادی نظیر صرفه جویی در مصرف انرژی، بهبود آب و هوای شهری و. . . استفاده می شوند. از آنجایی که اجتماع پوشش های سبز عمودی بر سطح ساختمان ها، بواسطه نماها و دیوارهای سبز، اجازه کسب بهبود قابل توجهی از بهره وری فواید اکولوژیکی و محیط زیستی را می دهد، دستیابی به پایداری در اهداف این فناوری دوستدار محیط زیست ضروری و پژوهش در این زمینه رویکردی واجد ارزش می باشد، روش بررسی: از این رو این پژوهش برآنست تا در یک پژوهش کاربردی با یک روش ترکیبی و با تکیه بر روش کتابخانه ای و با استناد به پژوهش های صورت گرفته در زمینه فناوری دیوارهای سبز به بررسی فواید حاصل از استفاده از فناوری دیوار سبز در زمینه بهبود عملکرد حرارتی و صرفه جویی انرژی، و زیست محیطی بپردازد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کاربرد فناوری دیوار سبز در سه زمینه پایداری از جمله: اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی فواید گسترده ای را به همراه خواد داشت بحث و نتیجه گیری: به طوری که از مهم ترین فواید فناوری دیوار سبز می توان به کاهش دما در سطح ساختمان از رنجی بین 1-10 درجه سانتیگراد، و صرفه جویی در مصرف انرژی تا 65% در زمینه کاهش مصرف انرژی و همچنین از بین بردن آلاینده های محیطی و کاهش تخریب لایه اوزون و کاهش اثر جزایر گرمای شهری، کاهش آلودگی های صوتی و. . . در زمینه زیست محیطی اشاره نمود.