پژوهش در بهداشت محیط
سال:1398 | دوره:5 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: آلودگی هوا در محیط های بسته نظیر مراکز خرید از طریق خودروها، به واسطه مجاورت با خیابان ها و ازدحام جمعیت تحت تأثیر قرار می گیرد. علی رغم تأثیر آلاینده ها در سلامت جامعه، آلودگی هوا در بازارهای سنتی با تهویه طبیعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان سطح برخی آلاینده های هوا در سه بازار سنتی اصفهان (سرای مخلص، قنادی ها و قهوه کاشی ها) واقع در میدان نقش جهان انجام شد. مواد و روش ها: غلظت آلاینده های دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، ازن و ذرات معلق با استفاده از دستگاه Aeroqual S500 با روش اندازه گیری مستقیم اندازه گیری شد و جمعیت باکتری ها و قارچ ها با استفاده از پمپ نمونه گیری Flite 3 (SKC) در یک دوره 9 ماهه از پاییز 1397 تا بهار 1398 تعیین گردید. یافته ها: بر اساس نتایج، غلظت آلاینده ها در روزهای پایانی هفته به مراتب بالاتر است. در تمام ایستگاه ها غلظت ازن نزدیک به صفر بود، اما SO2، NO2 و ذرات معلق بالاتر از حد استاندارد بود. کیفیت هوا در سرای مخلص و قنادی ها بحرانی تر از قهوه کاشی ها بود. بیشترین جمعیت باکتری ها و قارچ ها به ترتیب متعلق به خانواده باسیل های گِرم مثبت و گونه های پنی سیلیوم بود. نتیجه گیری: فقدان سیستم تهویه از یک سو و تردد موتورسیکلت ها همراه با فعالیت های شغلی متنوع، سبب افزایش غلظت آلاینده ها در بازار سنتی اصفهان شده است. با توجه به حضور طولانی مدت مغازه داران بازار و تردد مردم در این محیط، توجه به کیفیت هوا و ارائه راهکارهایی برای کاهش غلظت آلاینده های هوا ضروری است.

زمینه و هدف: فاضلاب تولیدی حاصل از صنایع مختلف، یک منبع آلاینده خطرناک و قابل توجه در آلودگی محیط زیست به شمار می روند. مشکل عمده فاضلاب تولیدی صنایع رنگرزی، مواد رنگی غیرقابل تجزیه بیولوژیکی است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کارایی فرآیند الکتروفنتون در حذف رنگ از فاضلاب صنایع انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی که در سال 1396 انجام گرفت، نمونه برداری از فاضلاب بر اساس کتاب استاندارد آزمایش های آب و فاضلاب انجام گرفت. نمونه به درون سلول الکتروشیمیایی انتقال یافته و تأثیر پارامترهای مختلف مانند میزان جریان الکتریکی، مقدار مصرفی یون های آهن، pH و زمان واکنش در راهبری فرآیند مورد نظر بررسی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل، در شدت جریان 25 ولت برای غلظت رنگ 100 میلی گرم بر لیتر و شدت جریان 35 ولت برای غلظت رنگ 200 میلی گرم بر لیتر به بالا، در زمان 50-60 دقیقه، غلظت یون های آهن 3/0 میلی گرم بر لیتر و 3=pH، حذف 8/99 درصدی رنگ به دست آمد. نتیجه گیری: فرآیند الکتروفنتون، قادر به حذف رنگ با غلظت های متفاوت با بازده بالا می باشد. بر اساس نتایج حاصل، شدت جریان الکتریکی و غلظت یون های آهن، پارامترهای مؤثر بر فرآیند الکتروفنتون در حذف رنگ هستند و پارامتر های pH و زمان الکترولیز، تأثیر کمتری بر کارایی فرآیند الکتروفنتون در حذف رنگ حاصل از فاضلاب دارند.

مقدمه: استخرهای شنا یکی از فضاهای ورزشی مهم بوده ومحلی تفریحی و ورزشی است که عدم رعایت نکات بهداشتی در آن می تواند اثرات ناگواری بر سلامت جامعه داشته باشد. هدف: این مطالعه با هدف شناسایی و ارزیابی وضعیت بهداشتی فضای داخلی استخرها، وضعیت سلامت آب دراستخرهای عمومی شهر مشهددر9 ماهه اول سال 1396انجام شد. روش کار: این مطالعه کاربردی بمنظور شناسایی خطرات، بصورت مشاهدات میدانی جهت بررسی بهداشتی فضای داخلی 64 باب استخرعمومی انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسشنامه های روایی و پایایی شده اطلاعات عمومی و نیروی انسانی(14 سئوال) و ارزیابی بهداشت(37سئوال) و پرسشنامه کنترل کیفی آب استخرهای شنای مشهد استفاده شد. برای تحلیل داده های نرمال از آزمون پارامتری آنالیز واریانس و داده های غیرنرمال از آزمون ناپارامتری کروسکال والیس استفاده شدو در سطح 0/05 >P تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: ارزیابی کیفیت آب توسط مراکز بهداشت وضعیت درصد مطلوبیت نتایج آزمایشات کلرباقیمانده، PH، دمای آب، کدورت آب، کلیفرم گرماپای، باکتریهای هتروتروف، کیفیت شیمیایی آب به ترتیب86، 96، 44/44، 95/49، 92/96، 96/31، 94/95درصد بوده است. میزان کلرباقیمانده، کدورت آب و باکتریهای هتروتروف کمتراز حد انتظار95٪ بوده است. نتایج آزمایشات مراکز بهداشت مشهد و آزمایشات خودکنترلی مدیران استخرها نشان داد که نتایج آزمایشات PHآب، درجه حرارت آب، آزمایشات میکروبی از نظر کلیفرم گرماپای و آزمایشات شیمیایی آب با استاندارد مطابقت داشت(P نتیجه گیری: نتایج بررسی ها نشان داد که بیشترین خطرات بهداشتی مربوط به میزان کلرباقیمانده، کدورت و آلودگی میکروبی آب ازنظرباکتریهای هتروتروف است. آموزش شناگران وفرهنگ سازی بهداشتی نقش موثری در کنترل خطرات بهداشتی دارد.

زمینه و هدف: تولید زباله نتیجه طبیعی زندگی جوامع بشری بوده و خطرات زیست محیطی ناشی از سوء مدیریت مواد زائد جامد، یکی از مشکلات اساسی است. تعیین مناطق مناسب برای دفن پسماند، از راهکارهای عمومی در مقابله با این بحران است. پژوهش حاضر با هدف یافتن مناطق مناسب دفن پسماند در شهر قروه به دلیل موقعیت خاص آن از نظر کشاورزی و معدنی انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، تحلیلی و کمّی، برای مکان یابی دفن پسماند، ابتدا لایه های اطلاعاتی مؤثر در مکان یابی دفن محدوده مورد مطالعه شامل شیب، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، زمین شناسی، گسل، سکونت گاه های شهری و روستایی، کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی، راه ها، صنایع و معادن و خاک شناسایی و با مراجعه به سازمان ها و مراکز اطلاعاتی تهیه و از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ارزیابی چندمعیاری مکانی برای تلفیق نقشه ها استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش ابتدا فاصله از معیارهای مهم در مکان یابی دفن زباله بر اساس ویژگی های منطقه، با کاربرد سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیل سلسله مراتبی به وسیله نرم افزار Expert Choice، شناسایی شده و پس از وزن دهی به هر کدام و تحلیل این وزن ها نقشه های هم وزن معیارهای مختلف به دست آمد. با تلفیق دو روش ارزیابی چندمعیاری ترکیب خطی-وزنی و مدل تحلیل سلسله مراتبی، تا حد قابل قبولی محدوده های با اولویت بیشتر شامل فاصله از کانون های جمعیتی (شهر و روستاها)، فاصله از منابع آب های سطحی و زیرزمینی تعیین شدند. نتیجه گیری: پس از استخراج لایه های اطلاعاتی معیارها از روی نقشه ها و اولویت بندی محدوده های مکان یابی معلوم شد. جهت شمالی شهرستان قروه با مساحت 210 هکتار، مناسب ترین پهنه جهت دفن پسماندهای شهری می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به نیاز روزافزون جوامع بشری به منابع آب زیرزمینی، حفاظت و جلوگیری از آلودگی این منابع امری ضروری تلقی می گردد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آسیب پذیری آبخوان آب زیرزمینی آبخوان دشت آستانه-کوچصفهان استان گیلان، با استفاده از روش دراستیک و مدل های ناپارامتریک انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش، پارامترها به صورت 7 لایه در محیط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای دشت تهیه و پس از وزن دهی و ترکیب رتبه های استاندارد، نقشه آسیب پذیری آب های زیرزمینی دشت با استفاده از روش دراستیک تعیین گردید. برای صحت سنجی مدل، از داده های نیترات در منطقه استفاده شد. سپس با کمک مدل های ناپارامتریک یادگیری بر پایه نمونه با پارامتر K و درخت تصمیم M5 مقدار نیترات تخمین زده شد. همچنین آزمون گاما برای یافتن بهترین ترکیب پارامترهای ورودی اجرا گردید. یافته ها: بر اساس نتایج این پژوهش، آسیب پذیری آبخوان دشت کوچصفهان در 56/18% دارای آسیب پذیری اندک، 29/51% دارای آسیب پذیری اندک تا متوسط، 46/28% دارای آسیب پذیری متوسط تا زیاد و 67/1% دارای آسیب پذیری زیاد می باشد. همچنین هر دو مدل ناپارامتریک به کار گرفته شده تخمین مناسبی از مقدار نیترات می دهند، اما مدل M5 بهترین نتایج را دربرداشت (98/0=R2). نتیجه گیری: مدل های ناپارامتریک، روشی کارا در تخمین آسیب پذیری آبخوان محسوب می شوند و نتایج دقیقی از برآورد پتانسیل آلودگی در منطقه می دهند. این نکته برتری مدل M5 نسبت به سایر روش های مورد بررسی در آسیب پذیری آبخوان را نشان می دهد.

زمینه و هدف: صرف نظر از اثرات مثبت اقتصادی، تأثیرات نامطلوب محیط زیستی معادن، ارزﯾ ﺎ ﺑ ﯽ اﺛ ﺮ ات زﯾ ﺴ ﺖ ﻣ ﺤ ﯿ ﻄ ﯽ را ضروری می سازد، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیست محیطی معادن سنگ گرانیت و مرمریت در استان خراسان رضوی انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، اثرات زیست محیطی معدن سنگ گرانیت ده غیبی و معدن سنگ سرخ سنگ چاه فالیز (مرمریت) در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از بازدیدهای میدانی، اطلاعات از طریق چک لیست گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق ماتریس RIAMو لئوپولد ایرانی انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل اطلاعات معادن از طریق ماتریس لئوپولد، میانگین رده بندی کلی در تمام محیط ها شامل فرهنگی، اقتصادی-اجتماعی، بیولوژیکی و فیزیکی 1/46-بود که بیانگر پیامدهای منفی ضعیف است. همچنین مخرب ترین پیامدها مربوط به محیط بیولوژیکی بود. بر اساس نتایج ماتریس RIAM، بیشترین تأثیرات منفی معدن کاری بر روی محیط فیزیکی-شیمیایی بود. نتیجهگیری: فعالیت های بهره برداری از سنگ گرانیت ده غیبی و سنگ سرخ سنگ چاه فالیز (مرمریت) با توجه به ماتریس RIAM در مجموع دارای اثرات منفی متوسط تا اندک بر روی محیط فیزیکی-شیمیایی و با توجه به ماتریس لئوپولد، دارای اثرات منفی اندک بر محیط های بیولوژیکی و فیزیکی-شیمیایی می باشد. با اعمال ملاحظات زیست محیطی ادامه بهره برداری از معدن سنگ خراسان رضوی می-توان علاوه بر تحقق اهداف توسعه ملی، اشتغال زایی و ایجاد تأسیسات زیربنایی را نیز دنبال کرد.

زمینه و هدف: بخش اعظم پسماند های شهری کشورمان را مواد فسادپذیر تشکیل می دهد. کمپوست، بهترین گزینه جهت مدیریت این جزء پسماند می باشد. به همین دلیل تعداد زیادی صنایع کمپوست در کشور احداث شده است. کود کمپوست تولیدی باید مطابق استانداردها باشد تا قابلیت استفاده جهت اصلاح و بهبود کیفیت خاک را داشته باشد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کود کمپوست تولیدی صنایع مستقر در استان های مازندران، گلستان و گیلان و مقایسه آنها با استاندارها انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، عملیات نمونه برداری و آنالیز پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی ماهیانه یک بار در طی 3 ماه فصل بهار انجام شد تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 16 انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج، میانگین pH، قطر ذرات، فسفر، درصد مواد خارجی و فلزات سنگین در کمپوست های این شهرها پایین تر از حد مجاز استاندارد ایران، سازمان جهانی بهداشت و نظریه گوتاس بود. از نظر رطوبت و نسبت کربن به ازت، مطابق کمپوست درجه 2 بود. از نظر درصد کربن، مواد آلی و ازت در محدوده کمپوست درجه 1 استاندارد ایران و نظریه گوتاس و قابل قبول بود. از نظر کلیفرم های مدفوعی و سالمونلا در کلاس A و از نظر تخم انگل در کلاس B قرار داشت. نتیجه گیری: کیفیت کمپوست تولیدی در رده درجه 2 است، لذا جهت دستیابی به کمپوست درجه 1 نیاز است اقداماتی نظیر جداسازی در مبدأ و بهره برداری اصولی تر از فرآیند کودسازی به عمل آید.