مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی
سال:1399 | دوره:12 | شماره:45 |تعداد مقالات:14

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر پیشایندهای رفتارهای انحرافی کارکنان با توجه به نقش تعدیل گری شفافیت نقش بود. مطالعه حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر را پرسنل رسمی شرکت گاز استان سمنان، به تعداد 480 نفر تشکیل داده است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و طبق جدول مورگان از این تعداد، 212 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نیز از مدل سازی معادلات ساختاری بر اساس نرم افزار Smart-Pls استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که نظارت مبتنی بر سوء استفاده بر سرخوردگی شغلی تاثیر مثبت و معنادار و بر عدالت توزیعی تاثیر منفی و معناداری دارد. همچنین، سرخوردگی شغلی تاثیر مثبت و معناداری بر رفتارهای انحرافی کارکنان دارد. با این وجود، بین عدالت توزیعی و رفتارهای انحرافی کارکنان رابطه منفی و معناداری یافت شد.

هدف این مطالعه، بررسی روایی سازه مرکز ارزیابی و توسعه مدیران در شرکت ملی نفت ایران بود. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، توصیفی-تحلیلی به شمار می رود. نمونه آماری مشتمل بر داده های حاصل از ارزیابی 1022 مدیر بود که از بانک اطلاعات مدیران به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. این داده ها بر اساس روش چندصفتی-چندروشی و تحلیل عاملی تاییدی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد میانگین کل همبستگی بین درجه بندی های مربوط به یک بعد واحد (شایستگی) با روش های مختلف (0. 32) در مقایسه با میانگین کل همبستگی بین درجه بندی های ابعاد مختلف در همان روش (0. 60)، کمتر است. بنابراین، هرچند درجه بندی ابعاد از اعتبار همگرایی نسبتا متوسطی برخوردار بود، اعتبار تشخیصی رضایت بخشی نشان نداد. از سوی دیگر نتایج تحلیل عاملی نشان داد، سهم ابعاد (شایستگی ها) در توصیف تغییرات درجه بندی های صورت گرفته به مراتب بیشتر از سهم روش های ارزیابی است و بر این اساس می توان ادعا نمود که روایی تشخیصی بین ابعاد مورد مطالعه، تعیین کننده ترین عامل اصلی درجه بندی های مرکز ارزیابی می باشد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی، تبیین و سنجش علل شکل گیری رفتارهای سیاسی با رویکرد فردی و فرهنگ سازمانی در کارکنان سازمان های دولتی بود که با روش ترکیبی(کیفی-کمی) انجام گرفت. در بخش کیفی با استفاده از روش دلفی، 20 نفر از خبرگان علمی شامل اساتید دانشگاه و مدیران صنعت نفت با روش ترکیبی قضاوتی و گلوله برفی انتخاب و توسط پرسشنامه محقق ساخته از آن ها نظرخواهی و مولفه های فردی (ادراک، کانون کنترل، قدرت طلبی، اراده سیاسی، هوش سیاسی، نگرش و انتظارات فرد) و مولفه های فرهنگ سازمانی (ایتلاف، تعامل، مردم گرایی، نتیجه گرایی، نوآوری و ریسک پذیری) شناسایی و تبیین شد. در بخش کمی، بر اساس نتایج بخش کیفی پرسشنامه ای محقق ساخته طراحی و بین 284 نفر از کارکنان صنعت نفت منطقه گچساران که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند، توزیع گردید. داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نهایی نشان داد که هفت مولفه فردی و پنج مولفه فرهنگ سازمانی با شکل گیری رفتارهای سیاسی رابطه معنی دار دارند.

پژوهش حاضر در صدد است به طراحی مدل ارزیابی و رتبه بندی ریسک های منابع انسانی با رویکرد هوشمند نرو فازی به عنوان یکی از روش های هوش مصنوعی در شرکت ملی گاز ایران بپردازد. برای تحقق این هدف سه گام اصلی انجام پذیرفت: گام اول، شناسایی معیارهای ارزیابی بود که با مرور پیشینه و مبانی نظری تحقیق و بر اساس نظرخبرگان محقق شد. گام دوم، مدلسازی ریسک های منابع انسانی با استفاده از رویکرد نرو فازی بود که با دو روش قاعده سازی گرید پارتیشن و خوشه بندی کاهشی انجام شد. درگام سوم، با به کارگیری مدلسازی سیستم نرو فازی رتبه بندی ریسک های منابع انسانی صورت پذیرفت. نتایج رتبه بندی ابعاد ریسک های منابع انسانی نشان داد که استان یزد بیشترین ریسک ساختاری، استان ایلام بیشترین ریسک ارزشی و استان خراسان رضوی بیشترین ریسک رفتاری و زمینه ای را داشته اند. همچنین نتایج ارزیابی کلی ریسک های منابع انسانی، استان اصفهان را دارای کمترین ریسک و استان خراسان رضوی را دارای بیشترین ریسک منابع انسانی در شرکت ملی گاز ایران معرفی نمود. یافته های این تحقیق می تواند به عنوان یک ساختار جامع و یک نقشه راه مورد توجه مدیران سازمان در راستای بهبود تدوین استراتژی های مدیریت ریسک منابع انسانی قرارگیرد.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل طفره روی اجتماعی جهت شناخت ابعاد، عوامل موثر و پیامدهای آن در بخش دولتی صنعت پالایش و پخش نفت بود. گردآوری داده های این پژوهش با رویکرد کیفی به وسیله ادبیات موضوع و 12 مصاحبه نیمه ساختارمند به شیوه گلوله برفی با کارکنان خبره این صنعت در حوزه فعالیت های گروهی صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون (ترکیبی) استفاده شد. پس از کدگذاری داده ها، الگوی ارتباطی مضمون های کشف شده به صورت مدل ترسیم و روایی و قابلیت اطمینان یافته ها بررسی و تایید گردید. نتایج به دست آمده 78 مفهوم منحصر به فرد را نشان داد که در 2 بعد (طفره روی کفایتی و طفره روی رقابتی) برای پدیده طفره روی اجتماعی، 5 عامل اثرگذار (عوامل مرتبط با کار، عوامل فردی، وضعیت گروه، عوامل سازمانی و مدیریتی و عوامل اجتماعی) و 5 پیامد (عواطف فرد، عملکرد فرد، عملکرد گروه، جو گروه و وضعیت سازمان) قرار گرفته است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر رهبری اصیل بر یادگیری سازمانی با توجه به متغیر میانجی فراموشی هدفمند سازمانی بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه اجرا، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کارکنان حوزه ستادی وزارت نفت و شامل 840 نفر بود که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان از میان آن ها تعداد 260 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد رهبری اصیل نورثاوس(2010)، فراموشی هدفمند سازمانی دی هالن(2004) و یادگیری سازمانی نیفه(2001) استفاده شد. پایایی پرسش نامه ها نیز با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/86، 0/88 و 0/89 به دست آمد. داده های گردآوری شده توسط نرم افزار معادلات ساختاری warpPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی تحلیل مسیر نشان می دهد که رهبری اصیل بر یادگیری سازمانی تاثیر مثبت و معناداری دارد و نقش میانجی گری فراموشی هدفمند سازمانی بین رهبری اصیل و یادگیری سازمانی نیز تایید می گردد.

دانش کرنوبیولوژی (گاه شناسی زیستی)، پدیده های زیستی و تغییرات آن ها به تناسب زمان را مورد مطالعه قرار می دهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر کرنوبیولوژی بر حوادث شغلی در شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران بود. روش تحقیق، توصیفی-همبستگی و جامعه آماری آن، کلیه کارکنان شرکت با سابقه کاری حداقل 5 سال با مدرک تحصیلی فوق دیپلم و رتبه سازمانی13 به بالا (700 نفر) بود و حجم نمونه 223 نفر محاسبه شد. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه محقق ساخته شامل70 سوال برای شناسایی تاثیر عوامل (ماهیت کار، تحصیلات، بهره وری، خستگی از کار و انعطاف پذیری) و حوادث شغلی بود که پس از توزیع مقدماتی30 نسخه پرسش نامه، آلفای کرونباخ آن0/81 محاسبه گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در شرکت مذکور از بین ابعاد مورد بررسی تحقیق، بعد "خستگی از کار" و "بهره وری یا راندمان ساعات کاری" به ترتیب دارای بیشترین میانگین از دید پاسخگویان بوده است.

هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر فراشایستگی ادراک شده بر بروز رفتارهای شهروندی سازمانی بود. در این رابطه نقش میانجی گری خودکارآمدی نیز در نظر گرفته شد. پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیق، کاربردی و از جنبه شیوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی (پیمایشی) بوده و جامعه آماری، کارکنان شرکت ملی نفت ایران(NIOC)در نظر گرفته شده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه 331 نفره انتخاب و داده های مورد نیاز جمع آوری شد. محققان برای سنجش فراشایستگی ادراک شده، رفتار شهروندی سازمانی و خودکارآمدی به ترتیب از پرسشنامه های استاندارد مینارد و همکاران (2006)، پادساکوف و همکاران (1990) و شوارزر و جروسالیم (1995) استفاده کردند. ارزیابی مدل مفهومی ارایه شده با روش مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزارهای SPSSو AMOS صورت گرفت. یافته ها نشان داد میان ادراک کارکنان از فراشایستگی خود با میزان مشارکت کارکنان در بروز رفتار شهروند سازمانی ارتباط غیرمستقیم و معکوس وجود داشته و در این رابطه خودکارآمدی کارکنان، نقش میانجی را ایفا کرده است.

زندگی شغلی و خانوادگی، دو جزء لاینفک زندگی اکثریت افراد جامعه به شمار می رود. این دو جزء رمز موفقیت افراد در پیشبرد مقاصدشان است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی پیامدهای مسیولیت پذیری سازمان نسبت به خانواده در شرکت های عملیاتی پالایش گاز ایران با رویکرد کیفی و براساس استراتژی داده بنیاد مبتنی بر رهیافت نظام مند انجام گرفت. نمونه های پژوهش حاضر به روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند و نهایتا اشباع اطلاعات به کمک مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با 33 نفر از کارکنان این شرکت ها به دست آمد. در پایان، 180 مفهوم از مصاحبه ها احصاء شد که چهار مقوله اصلی و 11 مقوله فرعی از آن استخراج گردید. در اعتباربخشی یافته های تحقیق، از روش چهارمعیاری گوبا و لینکلن (1985)، تحت عنوان قابلیت اعتماد استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق، مقوله های سازمانی، فردی، خانوادگی و اجتماعی به عنوان مقوله های پیامدی مسیولیت پذیری سازمان نسبت به خانواده شناسایی شدند.

یکی از چالش های سازمانی و نیازهای اصلی شرکت ملی نفت ایران دست یافتن به استراتژی هایی است که بتوان از آن در بهبود عملکرد کارکنان استفاده نمود. مربیگری عملکرد یکی از استراتژی هاست و نبود مدل متناسب با صنعت نفت از موانع موجود در این شرکت است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی درصدد شناسایی مدل شایستگی های مربیگری عملکرد متناسب با شرکت ملی نفت ایران بود. روش جمع آوری داده ها بررسی متون و مصاحبه نیمه ساخت یافته بود. شاخص های مطرح شده از انجمن ها و مدل های مربیگری و ادبیات تحقیق برگرفته شد. روش نمونه گیری هدفمند و شامل مصاحبه با 12 نفر از مسیولان و مدیران آگاه به مربیگری در شرکت ملی نفت بود. متون و مصاحبه ها توسط نرم افزار MAXQDA با روش استقرایی کدگذاری شد. تحلیل یافته ها مشتمل بر 16 دسته شایستگی های مربیگری عملکرد براساس کدهای مشترک بین ادبیات تحقیق و نظر متخصصان دسته بندی و ارایه شد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل شایسته سالاری مدیران در صنعت نفت انجام شد. روش پژوهش از نوع آمیخته و شامل دو مرحله کیفی و کمی بود. در بخش کیفی پژوهش با استفاده از تکنیک گلوله برفی، 20 نفر از خبرگان موضوع مورد پرسش قرار گرفته و با بهره گیری از روش تحلیل دلفی، شش بعد اصلی شامل: شایسته پنداری و شایسته خواهی، شایسته یابی، شایسته گزینی، شایسته گیری، شایسته پروری و شایسته داری و 39 مولفه استخراج گردید. سپس در بخش کمی تحقیق برای سنجش مدل، پرسشنامه ای محقق ساخته در بین 110 نفر از مدیران و کارکنان آشنا به موضوع شایسته سالاری توزیع شد. برای تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل عاملی تاییدی به کمک نرم افزار Smart PLS استفاده شده است. طبق نتایج تحقیق تمامی ابعاد و مولفه های شناسایی شده برای مدل شایسته سالاری مورد تایید واقع شد. همچنین، در زمینه شایسته سالاری مدیران در صنعت نفت بین وضع موجود و مطلوب اختلاف معناداری مشاهده شد. به این معنا که ضروری است حوزه منابع انسانی صنعت نفت اقدامات و طرح ها و برنامه هایی را به منظور کاهش شکاف انجام دهد.

هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی اثربخشی توسعه تفکر راهبردی مدیران منابع انسانی شرکت ملی گاز ایران در راستای بهره وری بود. پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی، از نظر ماهیت، پیمایشی و در زمره تحقیق های ترکیبی-اکتشافی به شمار می رود. در مرحله کیفی با 20 نفر از خبرگان شامل: مدیران و معاونان منابع انسانی شرکت ملی گاز ایران و استادان دانشگاه مصاحبه هایی صورت گرفت و طی آن مهمترین شاخص های موثر بر توسعه تفکر راهبردی مدیران منابع انسانی استخراج گردید. در مرحله بعد، مدل تفکر راهبردی منابع انسانی در سطح سازمان تبیین شد و ارتباط بین متغیرهای مدل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش ضمن تایید مدل تحقیق نشان داد که عناصر و روابط مفروض در مدل بیانگر اجزا و عناصر تفکر راهبردی در سطح سازمان است. نتایج تحقیق بیانگر آن بود که مدیریت ارشد، عوامل فردی، عوامل گروهی، عوامل سازمانی و عوامل سیستمی بر تفکر راهبردی سازمان موثرند.

هدف پژوهش حاضر، ارایه الگوی مدیریت دانش با رویکرد یاددهی/یادگیری در شرکت ملی حفاری ایران بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت داده ها، از نوع کیفی با استفاده از رویکرد تحلیل نظریه داده بنیاد مبتنی بر رهیافت سیستماتیک بوده است. شرکت کنندگان در این پژوهش خبرگان و متخصصان حوزه مدیریت منابع انسانی بودند که به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی انتخاب شدند و اشباع نظری با مصاحبه عمیق با 15 نفر حاصل شد و به جهت اطمینان تا 20 نفر ادامه پیدا کرد. اعتبار یافته ها با روش های تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مصاحبه های آزمایشی تعیین شد. برای تجزیه وتحلیل مصاحبه ها از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. بر اساس نتایج، 478 گزاره مفهومی اولیه با 22 مقوله اصلی و 111مقوله فرعی در قالب ابعاد شش گانه مدل پارادایمی شامل موجبات علی، پدیده اصلی(تقویت یاددهی و یادگیری)، راهبرد، ویژگی های بستر، شرایط مداخله ای و پیامدها شناسایی شدند.

کارآفرینی سازمانی عنصر بسیار مهمی در فرآیند توسعه سازمانی و اقتصادی است. از این رو، بررسی تاثیر هوش و فرهنگ سازمانی بر کارآفرینی سازمانی در شرکت گاز شیراز هدف این مطالعه قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-پیمایشی به شمار می رود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران شرکت گاز شهر شیراز به تعداد 230 نفر بود. بر اساس جدول مورگان حجم نمونه 140 نفر برآورد گردید. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی آلبرخت (2003)، فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) و برای سنجش کارآفرینی سازمانی با استفاده از پرسشنامه استاندارد اکتان و بیولت(2008) گردآوری گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوا و سازه و پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ و شاخص پایایی ترکیبی بررسی و مورد تایید قرار گرفت. اطلاعات گردآوری شده توسط نرم افزارهای لیزرل و اس پی اس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که هر دو عامل هوش و فرهنگ سازمانی بر کارآفرینی سازمانی تاثیر مثبت و معناداری دارد.