بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1384 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه به سن 6 ± 32.7 میلیون سال در جنوب شرقی کمربند آتشفشانی ارومیه – دختر واقع در استان کرمان رخنمون دارند. براساس تقسیم بندی TAS این سنگ ها به تفری فنولیت و فنولیت تقسیم می شوند و جز رشته سنگ های قلیایی غنی از پتاسیم هستند. کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های منطقه مورد مطالعه عبارتند از: پیروکسن، پلاژیوکلاز، سانیدین، نفلین، آنالسیم، و تیتاتومگنتیت. اوژیت تنها پیروکسن موجود در منطقه است؛ در اغلب فنوکریست های این کانی، Mgo در مرکز بلور بیشتر از حاشیه آنهاست؛ در حالیکه مقدار FeO در حاشیه ها بیشتر است. این روند نشانگر تفکیک معمولی ماگما در شکل گیری مغناطیس است. ترکیب فنوکریست های پیروکسن از WO 47.8 En 38.8 FS 13.4 تا FS 18.7 En 35.7 WO45.6  است. سانیدین تنها فلدسپار پتاسیم موجود در سنگ های مورد مطالعه است و دارای ترکیب Or62.7 تا Or93.8 است. بیشتر فنوکریست های پلاژیوکلاژ در مرکز غنی ازCa  و در حاشیه غنی از Na است که این به تفکیک معمولی ماگما مطابقت دارد و ترکیب آنها از An50.83 تا An59.2 متغیر است. ذوذنقه و جهیهای آنالسیم حدود 40 درصد سنگ ها را تشکیل می دهند و از نظر ترکیب شیمیایی تقریبا همگن هستند. در زمان سرد شدن ماگما یا پس از آن فنوکریست های آنالسیم در اثر جابجایی یونی از لوسیت های اولیه تشکیل شده اند. تیتانومگنتیت ها به صورت دانه هایی گرد در زمینه پراکنده اند و به خاطر بالا بودن مقدار TiO2 و FeO به آنها تیتانومگنتیت می گویند.

سازند ایلام واحد کربناته ای از گروه بنگستان با سن سانتونین – کامپانین است که در رخنمون تنگ رشید، تاقدیس پیون، واقع در 18.5 کیلومتری شهر ایذه با ناپیوستگی هم شیب بر روی سازند سروک واقع شده است. به دلیل تشابهات لیتولوژیکی ، مرز این سازند با سازند سروک در منطقه مورد مطالعه نامشخص است. لذا بر اساس شواهد صحرایی و سنگ شناسی نمی توان این دو سازند را از یکدیگر شناسایی کرد. همچنین شناسایی کانی شناسی اولی کربنات ها به دلیل تاثیر فرایندهای دیاژنتیکی صرفا براساس بررسی های سنگ شناسی امری بسیار مشکل است، زیرا به مرور زمان آراگونیت (A) و کلسیت دارای منیزم بالا (HMC) به کلسیت کم منیزیم (LMC) تبدیل شده و باعث تغییر بافت و ترکیب اولیه سنگ شدند که سازند ایلام مستثنی از این امر نبوده است. مطالعه عناصر اصلی، فرعی، ایزوتوپ های اکسیژن و کربن و ترسیم این مقادیر در مقایسه با یکدیگر و مقایسه آنها با محدوده هایی که توسط محققین مختلف در کانی شناسی آراگونیتی و کلسیتی ارایه شد حاکی از این است که کربنات های سازند ایلام دارای ترکیب اولیه آراگونیتی بوده است. ترسیم نسبت Sr/Ca در مقابل Mn نشان می دهد این است که کربنات های سازند ایلام تحت تاثیر دیاژنزنا دریای (non-marine) در یک محیط بسته قرار گرفته اند. علاوه بر این با استفاده از تغییرات Sr,Sr/Na,Sr/Ca و ایزوتوپ اکسیژن و کربن، مرز بین این سازند با سازند سروک به طور دقیق مشخص شده است. این بررسی که برای اولین بار انجام شد به برخی از ابهامهایی که درخصوص مرز بین این دو سازند در شرکت ملی نفت ایران وجود دارد پاسخ داده است.

رگه های کوارتز – آلومینوسیلیکات منطقه همدان از کوارتز همراه با یک دو، و یا سه سیلیکات آلومینیم (AI2SiO5) چند ریخت شامل آندالوزیت، کیانیت و سیلیمانیت تشکیل یافته اند. در برخی از این رگه ها، کانی های فرعی دیگری مانند پلاژیوکلاز، گارنت، کلریت، بیوتیت، استارولیت و مسکویت دیده می شوند. سنگ زایی این رگه ها و سنگ های در برگیرنده آنها قبلا مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین در این مطالعه نسبت های ایزوتوپی اکسیژن در کوارتز و آلومینوسیلیکات هم زیست را برای برآورد شرایط تشکیل و خاستگاه این رگه ها اندازه گرفتیم. مقدارO O/16 18 δ در کوارتز حدود 16.8 + تا 17.1 + 0 % ، در آندالوزیت 14.2 + تا 14.5 +0% ، در کیانیت 14.1 +0% ، و در سیلیمانیت 14.6 +0% است. این داده ها نشان می دهند که آبگون های مسوول ایجاد رگه ها دارای خاستگاه دگرگونی هستند و خاستگاه ماگمایی در مورد آنها بعید به نظر می رسد. دمای تشکیل رگه ها بین 480 تا oC 550 تخمین زده شده است، که این گستره دمایی با مطالعات سنگ شناسی رگه ها، و نتایج دماسنجی پیشین روی سنگ های میزبان رگه ها هماهنگی دارد.

ته نشستهای سیلیسی آواری سری چلکن (پالیوسن زیرین تا میانی) در یال شمالی رشته کوههای البرز برونزد دارد. هدف از این بررسی تشخیص انواع کانی های رسی در ته نشستهای سیلیسی آواری ناحیه مازندران و گلستان است زیرا این موضوع می تواند در پیش بینی نوع گل حفاری مورد استفاده کمک کند. به این منظور تعداد 23 نمونه از سه منطقه نکا، جنوب قایمشهر، و رویان (علمده) برداشت شده است. نتایج مطالعات سنگ شناسی و آنالیز پراش پرتوایکس نشان داد که ته نشستهای سیلیسی آواری ماسه ای با بین لایه های کنگلومرایی سری چلکن بیشتر از کوارتز، کلسیت و کانی های رسی تشکیل شده است. ایلیت و کایولنیت کانی های رسی اصلی و مونت موریونیت و کلریت کانی های رسی فرعی این ته نشستها را تشکیل می دهند. بدین ترتیب پیشنهاد می شود که براساس کانی های رسی شناسایی شده در ناحیه مورد مطالعه گل های آب پایه از نوع نمکی/ پلیمری که حاوی مقادیر مناسبی از نمک های پتاسیم است مناسبترین گل حفاری برای استفاده در عملیات حفاری در این سری از ته نشستها هستند، زیرا این مواد ارزان و قابل دسترسند و نیز پتاسیم با دارا بودن شعاع یونی کوچک، در زمان تبادل یونی در کانی های رسی موجود، کمترین مشکلات را در زمان حفاری ایجاد می کند.

سنگ های متابازیت شمال شهرکرد که بخشی از کمربند دگرگونی زمین ساختی سنندج – سیرجان محسوب می شود، در معرض درگوگونی درجه بالا رخساره اکلوژیت قرار گرفته و سپس دستخوش یک دگرگونی قهقرایی رخساره آمفیبولیت شده اند. یک منطقه بندی یا زونینگ ترکیبی مشخصی در بلورهای گارنت سالم انواعی از این سنگ ها که طی دگرگونی رخساره اکلوژیت تشکیل شده اند، محفوظ مانده است. این زونینگ ترکیبی یا رشدی یک مسیر P-T-t ساعتگرد را نشان می دهد یعنی در آغاز P و T دگرگونی در سنگ افزایش یافته تا به شرایط اوج دگرگونی فشار بالا رسیده اند و سپس فشار شروع به کاهش کرد در حالیکه T همچنان افزایش یافته است. بنابر این طی مرحله کاهش فشار و بالا آمدن سنگ دما همچنان رو به افزایش یافته است. این مراحل رشد، بیانگر همزمان نبودن بیشینه دما و بیشینه فشار حین تشکیل سنگ های اکلوژیتی شمال شهرکرد به عنوان بخشی از زون سنندج – سیرجان است.

سنگهای تراکی آندریتی منطقه آبترش در غرب قزوین با حجم و ضخامت زیاد، در گستره وسیعی (بیش از 200 کیلومتر مربع) در غرب زون آتشفشانی البرز رخنمون دارند. این سنگها که به صورت روانه گدازه و ندرتا دم گدازه در محیط هوایی خارج شده اند آخرین واحد از سنگهای معادل سازند کرج به سن پالئوژن را شامل می شوند و از نظر ژئوشیمیایی جز سری شوشونیتی رده بندی می شوند. مشاهده برخی روابط بافتی نظیر حاشیه های واکنشی، بافت غربالی و منطقه بندی نوسانی در فنوکریستهای فلدسپات و اوژیت و وجود پلاژیوکلازهایی با ترکیب نامتعادل با هم (An5-20 An36-61 An77-93) و نیز تفاوتهای ترکیبی فاحش بین ترکیب فنوکریستها و مزوستاز در برگیرنده آنها، حکایت از وقوع فرایندهای تحول ماگمایی در یک سیستم ترمودینامیکی باز می کند. همچنین شواهدی چون اپاسیتی شدن بیوتیتهای فلوگوپیتی و هورنبلندهای پاراگازیتی نشان از بالا بودنfo2 و o 2 PH طی آخرین مرحله تشکیل سنگهای مذکور دارد. با توجه به مجموع مشاهدات بافتی و کانی شناسی فوق و نیز پراکندگی داده های شیمی سنگهای مذکور در نمودارهای ژئوشیمیایی می توان نتیجه گرفت که فرایندهای ماگمایی گدازه تراکی آندزیتی از طریق ورود ضربانهایی از ماگماهای اسیدی تر به داخل مخزن ماگمایی بازیک و آلکالن قابل توضیح است.

محدوده اکتشافی مس KC5 در 80 کیلومتری شمال غرب بردسکن و 4 کیلومتری شمال شرقی معدن مس دهنه سیاه در خراسان رضوی است. مناطق KC5 و دهنه سیاه جز زون زمین شناسی سبزوار هستند. کانی سازی مسن بیشتر در غالب کانیهای ثانویه مالاکیت و کالکوزیت به صورت پر کننده درز و شکستگیها در مرز سنگهای آتشفشانی و سنگهای سری عریان (کربنات و توف)، که گسلی است مشاهده می شود. بی هنجاری مغناطیس سنجی هوابردی بیضی شکل با شدت بالایی روی مرز بین سنگهای آتشفشانی و سنگهای کربناته معادن مس قدیمی متروکه را تعقیب کرده و تا منطقه اکتشافی KC5 و معدن مس دهنه سیاه ادامه می یابد. مطالعات وجود مگنتیت حداکثر تا 5 درصد در سنگهای آتشفشانی را نشان می دهد. پذیرفتاریهای مغناطیسی سنگهای آتشفشانی در مناطق KC5 غربی، KC5 شرقی و دهنه سیاه نشان می دهد که این پارامتر در اولی نصف دومی و سومی است. بی هنجاریهای مغناطیسی واحدهای آتشفشانی در KC5 شرقی تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته اما دامنه آنها کمتر از بی هنجاریهای مربوط به همان واحدها در منطقه KC5 غربی است. دامنه بی هنجاری واحد آتشفشانی دهنه سیاه از بی هنجاریهای همان واحد در مناطق KC5 غربی و شرقی کوچکتر است. پذیرفتاری مغناطیسی کوچکتر نمونه های سطحی واحدهای آتشفشانی در منطقه KC5 غربی و بی هنجاری با دامنه بزرگتر آنها در مقایسه با بی هنجاریهای واحدهای آتشفشانی مشابه در KC5 شرقی و دهنه سیاه می رساند که باید خاستگاه بی هنجاری مغناطیسی و کانی سازی اصلی در منطقه KC5 غربی عمیق باشد. هم آهنگی بی هنجاری مغناطیسی هوابردی با معادن مس قدیمی (از جمله معدن مس دهنه سیاه و منطقه اکتشافی KC5)، مرز فوقانی بین سنگهای آتشفشانی و ته نشستهای کربناته و بی هنجاریهای ژئوشیمیایی نشان دهنده ارتباط کانی سازی اصلی با بی هنجاری مغناطیسی است.

در این مقاله نتایج اندازه گیری پراش پرتو X و تغییرات مقاومت الکتریکی بر حسب دمای ترکیبات بین فلزی Gd2AuxAl1-x گزارش شده است، تمامی نمونه ها دارای ساختار بلوری راستگوشه با گروه فضایی Pnma هستند. در اندازه گیری پارامترهای شبکه با استفاده از پراش پرتو X انحراف از قاعده ویگارد دیده می شود. این انحراف در 0.4=x به بیشینه خود می رسد. همچنین ، یک تغییر حجمی ناگهانی به میزان 6% در مقدار بحرانی 0.4=x رخ می دهد. برای همه نمونه ها، با افزایش پارامتر x، شاهد افزایش دمای کوری Tc هستیم. پذیرفتاری مغناطیسی (T) c  نیز بر حسب پارامتر x کاهش می یابد. نتایج اندازه گیری مقاومت الکترویکی در نمونه با ترکیب بحرانی (0.4 (x= رفتاری شبیه به کوندو را نشان می دهد که در دیگر نمونه ها مشاهد نشد. این رفتار غیر منتظره برای ترکیباتی بر پایه عنصر Gd را می توان به زیر تراز f 4 نسبت داد که الکترونهای آزاد را حول یون Gd جمع می کند.

در این پژوهش، خاکستر فرار (fly ash) کارخانه فروسیلیس ایران (که به عنوان ضایعات و یک ماده تقریبا بی ارزش و از پسماندهای جامد صنعتی محسوب می شود) با فرایند هیدروترمال به زئولیت A تبدیل شده است. نوع و کیفیت زئولیت سنتز شده به ترکیب شیمیایی خاکستر فرار (FA) غلظت محلول سدیم هیدروکسید و پارامترهای مختلفی نظیر دما زمان واکنش و نسبت مایع به جامد بستگی دارد. خاکستر فرار با سدیم هیدروکسید در دمای 550oc  به مدت یک ساعت ذوب می شود و پس از حل کردن آن در آب و در شرایط گرمایی ایجاد شده در دمای oC90 90به زئولیت A تبدیل می شود. ظرفیت تبادل یونی (CEC) زئولیت سنتز شده نیز به منظور ارزیابی خواص تبادل یون آن اندازه گیری شد.

سختی کانیها یکی از ویژگی های مهم فیزیکی آنهاست که برای تعیین آن روشهای مختلفی ارایه شده است. متداول ترین این روشها جدول سختی موهس است که در آن سختی کانی ها بیشتر کیفی و بدون یکا بوده و نسبت به هم سنجیده می شوند. در این مقاله با توجه به اهمیت تعیین دقیق تر سختی کانی ها و تعیین یکای آنها روش جدیدی بر پایه سرشتیهای فیزیکی کانی ها ارایه شده است. در این روش مبنا ضریب اصطکاک کانی است که با توجه به آن عوامل موثر دیگری نظیر دما نیروی عمود بر سطح سختی سطوح، سرعت و راستای آن نیز مورد بررسی قرار می گیرند. نتایج آزمایش های انجام شده در این بررسی نشان داد که سختی های کانی از طریق اصطکاک قابل بررسی است که به عواملی چون دما نیروی عمودی بر سطح سختی سطوح سرعت و راستای سرعت بستگی دارد و سپس به رابطه مستقیم یا وارون این عوامل با ضریب اصطکاک پرداخته شده است. این روش که آن را روش سختی اصطکاک FH(Frictional Hardness)  نامیده ایم با سه روش موجود؛ موهس، راک ول، و نفوذی مقایسه شده است. برتریهای مهم روش FH عبارتند از: 1- دارا بودن یکا و بعد ویژه 2- جدا سازی بهتر سختی کانی های مختلف 3- اینکه تعداد زیادی از کانی ها به علت نزدیک بودن سختی هایشان در یک بازه سختی قرار نمی گیرند. در این روش دمای بیشینه دارای اهمیت ویژه ای است که می توان آن را هم از طریق روابط انرژی و گرما محاسبه کرد و هم با استفاده از دماسنج های تماسی (ترموکوپل)

مجموعه دگرگونی تنبور شرق سیرجان در استان کرمان از نظر سنگ شناسی شامل تناوبی از سنگ های رسوبی و دگرگون شده است. بررسی های بافت شناسی سنگ های متاپلیتی منطقه مورد مطالعه حاکی از دو فاز دگرگونی و دو فاز دگر شکل است. مجموعه کانی های تشکیل شده در فاز نخست شامل بیوتیت، مسکویت و گارنت و ... می شود در حالیکه در فاز دوم دگرگونی پیدایش استارولیت همراه با کانی های بالا در حد نهایی دگرگونی می باشد. مطالعات شیمی کانی های دگرگون نشان می دهد که فاز دوم دگرگونی نسبت به فاز نخست در درجه بالاتری قرار داشته و احتمالا تا اوایل رخساره آمفیبولیت پیش رفته است. دما و فشارهایی در حدود 550 تا 590 درجه سانتیگراد و 7 الی 8.48 کیلوبار از محاسبات زمین دما – فشارسنجی برآورد شد. این اطلاعات می توانند حاکی از این باشند که سنگ های دگرگون در یک رژیم دما فشار متوسط (بارووین) تشکیل شده اند.  

لیستونیت های خاور ایران از نظر کانی شناسی، زمین شیمی در سه گروه کربناتی، سیلیسی، و سیلیسی – کربناتی قرار می گیرند.منیزیت، دولومیت، هونتیت، و هیدرومنیزیت کانی های اصلی گروه کربناته اند. لیستونیت های سیلیسی بیشتر از کوارتز، کلسدوئن، اوپال تشکیل شده اند، و لیستونیت های سیلیسی – کربناتی کانی های هر دو گروه کربناته و سیلیسی هستند. ساختار معمولی لیستونیت ها، رگبرگی و برشی، و بافت غالب پرکننده فضای خالی و کلوییدی است. بررسی تعادل جرمی لیستونیت ها و الترامافیک های لیستونیتی شده نشان می دهد که کلیه عناصر کاهیده از الترامافیک ها، در لیستونیت ها افزوده شده اند. عملکرد گسل نهبندان در خاور ایران، باعث ایجاد معابری مناسب برای نفوذ آبهای بارشی به اعماق، گرم شدن و افزایش قابلیت حلالیت آنها و دگرسانی واحد الترامافیک آمیزه رنگین شده است. آبهای گرم شده ضمن شستشوی سنگهای مسیر از طریق پهنه های برشی به سمت بالا حرکت و در شرایط سطحی یا نزدیک به سطح در Eh و pH مناسب، مواد همراه خود را در فضاهای خالی به صورت انواع لیستونیت ها بجا گذاشته است.

درون افیولیت انارک که سن پروتروزوییک بالایی دارد، مرمرهای خاصی را به صورت پراکنده می توان مشاهده کرد که بیشترین رخنمون را در دامنه های جنوبی کوه چاه گربه (دره چاه مهدی) دارند. این مرمرها با مرمرهایی که جزیی از سنگ های دگرگونی انارک هستند متفاوتند. در بررسی های صحرایی، این مرمرها را به دو شکل توده ای و دایکی می توان مشاهده کرد. نتایج حاصل از بررسی های سنگ شناسی و ژئوشیمی کانی ها نشان می دهد که این سنگ ها از کانی های کربنات (کلسیت)، گارنت (آندرادیت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید و اوژیت غنی از منیزیم)، آمفیبول (ترمولیت)، سراپانتین، کلریت، اپیدوت ، اسپینل کرم دار، مگنتیت و مگنتیت های کرم دار حاصل از دگرسانی اسپینل های کرم دار تشکیل شده اند. بررسی های صحرایی و میکروسکوپی نشان می دهد که مرمرهای موجود در افیولیت انارک در حقیقت لیستونیت هایی قدیمی هستند که در اثر فازهای مختلف دگرگونی ناحیه ای تبدیل به مرمر شده اند. سنگ اولیه این لیستونیت ها نیز دایک ها و توده های نفوذی اولترابازیک، پریدوتیت های گوشته بوده است. وجود سرپانتین، اسپینل کرم دار، مگنتیت و مگنتیت کرم دار در بررسی های میکروسکوپی ، گواه این مدعاست که این مرمرها در اثر دگرگونی ناحیه ای لیستونیت ها تشکیل شده اند.

نخستین ساختار بلوری کمپلکس فنیل سیانامید رودیم (III) با فرمول (bpy) (2,5-C12pcyd) [Rh (terpy) (PF6)2 گزارش شده است. بلورهای C12pcyd 2.0.5 CH3 CN (PF6) [Rh (terpy) (bpy) (2,5- به وسیله نفوذ اتر به داخل محلول استونیتریلی کمپلکس رشد داده شد. داده های ساختاری بلوری به صورت زیر می باشد: سیستم تبلور از نوع اورتورومبیک و گروه فضایی Fdd2 است.a=84.228(3), b = 8.7162(3) , c= 21.4921 (7) A,V=15778.4(9)A3 , and Z=16. ساختار براساس 4971 انعکاس مستقل با  R=0.0644,I>2s(I)و Rw= 0.1752 به دست آمد. ORTEP مربوط به کمپلکس [Rh (terpy) (bpy)(2,5-C12pcyd)] (PF6)2.0.5 CH3CN نشان می دهد که سه حلقه پیریدیلی لیگاند ترپیریدین و دو حلقه لیگاند بی پیریدین به وسیله اتمهای نیتروژن خود به رودیم (III) کوئوردینه شده اند. گروه آنیونی سیانامید به صورت انتهایی و به وسیله نیتروژن نیتریلی خود به یون رودیم (III) کوئوردینه شده است. پیوند RhIII – NCN خمیده و زاویه آن ْ125.4 است.

کمپلکس دو هسته ای جدید مس (II) با فرمول [{CuCI}2 (µ- tppz)](PF6)2 که در آن  tetra – 2- pyridinylpyrazine = tppz است، سنتز شده و با روشهای تجزیه عنصری و طیف سنجی های H -NMR, IR و UV-vis مورد شناسایی قرار گرفته است. ساختار بلوری کمپلکس دو هسته ای مس (II) نشان می دهد که هر Cu(II) به وسیله سه اتم نیتروژن مربوط به لیگاند پلساز tppz و یک اتم کلر احاطه شده است. داده های ساختار بلوری این کمپلکس به شرح ذیل است: سیستم بلوری، مونوکلینیک (تک میل)، گروه نقطه ای  C2/ma=13.314 (3) A, b=12.901 (2) A, c=8.9039(17)A, v=1509.4(5)A3 b=99.260 deg z=2, R=0.0416ساختار بلوری نشان می دهد که مس (II) به ترتیب در بالا و پایین صفحه جز پیرازین لیگاند پلساز tppz قرار دارند و اجزای پیریدین این لیگاند پلساز نیز به Cu(II) هم آرایی شده اند. هرلیگاند کلر به صورت استوایی به یون مس در یون 2+ [{CuCI}2 (µ- tppz)] و همچنین به صورت محوری با یون مجاور 2+ [{CuCI}2 (µ- tppz)] پیوند داده است. این حالت یک زنجیر تک بعدی در حالت جامد ایجاد نموده است.

دراین مقاله، رفتار حرارتی دولومیت شهرضا مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین هیدراته شدن دولومیت کلسینه شده در دماهای مختلف مطالعه شده است. نتایج، سه قله گرماگیر در دماهای 800 ،900 و 1050 درجه سانتیگراد را نشان می دهد که دو قله اول بترتیب مربوط به تجزیه کربنات منیزیم و کربنات کلسیم موجود در دولومیت، و قله سوم مربو ط  به تجزیه کلسیت آزاد است. نتایج همچنین نشان می دهند که درجه کلسیناسیون با افزایش دمای کلسینه کردن از 800 تا 1400 درجه سانتیگراد، افزایش می یابد. درجه هیدراته شدن دولومی با افزایش دمای کلسیناسیون از 800 تا 900 درجه سانتیگراد به دلیل تشکیل فازهای آبگیر افزایش می یابد. اما، سرعت هیدراته شدن با افزایش بیشتر دمای کلسیناسیون کاهش یافته و در دمای کلسیناسیون 1400 درجه سانتیگراد ناچیز می شود که این موضوع می تواند ناشی از تفجوشی ذرات باشد.

کانسار Cu-Ag-Au غنی از اسپیکولاریت قلعه زری در 180 کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند و شرق ایران واقع شده است. سنگ های میزبان بیشتر از نوع آتشفشانی کالک آلکالن غنی از پتاسیم و با سن 2 ±40 میلیون بوده وهمچنین ماسه سنگ و شیل های ژوراسیک نیز یافت می شوند. سه رگه اصلی موازی و با شیب نزدیک قایم که سنگ های مختلف را قطع نموده اند در منطقه رخنمون دارند. کانسار قلعه زری از نوع Cu-Ag-Au غنی از اسپیکولاریت رگه ای است. چندین کانی سولفوسالت از سری های Cu- pb-Bi و Ag-pb-Bi در رگه های مختلف شناسایی شدند. براساس مطالعات پاراژنز و میکروترمومتری چهار مرحله مهم کانی سازی در منطقه شناسایی شدند. در مرحله اول اسپیکولاریت، کلریت، کوارتز، کالکوپیریت و سولفوسالت های بیسموت (ایکنیت، متالدیت و وتیچنیت) تشکیل شدند. دمای همگن شدن این مرحله oC 380 تا oC 290 است. در مرحله دوم پیریت، کالکوپیریت، کلریت، کوارتز، ایکنیت، کوسالیت، ویتیچنیت، و کانی های سری بیسوتینیت – ایکنیت تشکیل شده اند. دمای همگن شدن این مرحله  oC 290 تا oC 230 است . در مرحله سوم و چهارم اسپیکولاریت، کوارتز، کلسیت، پیریت، ایکنیت حاوی نقره و تعدادی کانی سولفوسالت غنی از نقره جدید شناسایی شدند. دمای همگن شدن این مرحله  oC 250 تا 180 است. سولفوسالت های غنی از نقره حاوی بیشترین میزان Te,As, Sb و Se هستند. میزان املاح سیالات درگیر بین 1 تا 6 درصد NaCl و میزان CO2 کمتر از 0.1 مول بوده است. براساس پاراژنز کانی شناسی محلول گرمابی فوق اکسیدان بوده و fo2 log بین 13- تا 28- بوده است. (در دمای oC 300).