علوم دارویی (pharmaceutical sciences)
سال:1380 | دوره:- | شماره:1 |تعداد مقالات:12

بیماری های قلبی - عروقی از علل عمده مرگ و میر در اغلب کشورها می باشند. شیوع کم این بیماری ها در زنان در سنین باروری و همچنین در زنان یائسه مصرف کننده استروژن در مقایسه با مردان هم سن، اثر حفاظتی استروژن را در سیستم قلبی - عروقی مطرح می کند. با اینحال مکانیسم دقیق این اثرات حفاظتی ثابت نشده و بحث انگیز است. یکی ازمکانیسم های احتمالی اثر شل کنندگی مستقیم استروژن در عضله صاف عروق است. در مطالعه حاضر چگونگی ایجاد اثر شل کنندگی حاد 17- بتا استرادیول در آئورت رت مورد بررسی قرار گرفته است. حلقه های آئورت رت نر به مدت 60 دقیقه در محلول کربس 37ºC و گاز کاربوژن ((95% O2،  5% CO2 تحت کشش اولیه 2 گرم تثبیت شدند. سپس با پروستاگلاندین (PGF 2α) F2α  منقبض شدند و بعد از ثابت ماندن انقباض، استروژن به محیط اضافه شده و 40 دقیقه بعد مقدار رسپانس شلی حاصل به صورت درصدی از رسپانس انقباضی اولیه اندازه گیری شد. برای بررسی احتمال دخالت اندوتلیوم، پروستاگلاندین ها، نیتریک اکساید و رسپتورهای کلاسیک استروژن، رسپانس شلی حلقه های آئورت به ترتیب در عدم حضور اندوتلیوم و در حضور ایندومتاسین، N - نیترو -L- آرژنیین متیل استر (L-NAME)، متیلن بلو، پورومایسین، اکتینومایسینD- ، سیکلوهگزامید و تاموگسیفن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که رسپانس شلی ناشی از 17- بتا استرادیول در آئورت رت با تخریب اندوتلیوم و یا در حضور ایندومتاسین،L-NAME ، متیلن بلو، پورومایسین، اکتینومایسین- D، سیکلوهگزامید و تاموگسیفن تغییر معنی داری نکرد (P>0.05). بنابراین مشخص شد که رسپانس شلی حاد ناشی از 17- بتا استرادیول در آئورت رت مستقل از اندوتلیوم، پروستاگلاندین ها، نیتریک اکساید و رسپتورهای کلاسیک استروژن می باشد، مطالعات بیشتری لازم است تا مکانیسم اثر شلی حاد استروژن را در عضله صاف عروق مشخص کند.

متیل سلولز، پایداری شیمیایی آمپی سیلین را در سوسپانسیون های تهیه شده از گرد خالص دارو و گرد مخصوص سوسپانسیون (که علاوه بر دارو حاوی ساکارز و سایر اجزا فرمولاسیون می باشد) بدوا اندکی افزایش می دهد. پس از این مرحله اولیه، پایداری دارو در سوسپانسیون های فاقد ساکارز چندان تحت تاثیر متیل سلولز قرار نمی گیرد در حالی که در سوسپانسیون های حاوی ساکارز کاهش چشمگیر پیدا می کند. میزان کاهش پایداری بستگی به غلظت متیل سلولز دارد و با افزایش غلظت ماکرومولکول، سرعت تخریب افزایش نشان می دهد. محلولیت ظاهری آمپی سیلین و اسپکتروفتومتری تفاضلی نیز تشکیل این کمپلکس را تایید می کند. از آنجا که تخریب داروها در سوسپانسیون ها معمولا در فاز محلول صورت می پذیرد و نیز به موجب یافته های قبلی، ساکارز اثر کاتالیتیک در تخریب آمپی سیلین دارد، لذا افزایش محلولیت این آنتی بیوتیک در سوسپانسیون باعث افزایش سرعت تخریب آن در حضور ساکارز می شود. متیل سلولز، ویسکوزیته سوسپانسیون را نیز بالا برده و می تواند از سرعت تخریب دارو کاسته و اثر تثبیتی بر آن داشته باشد چنان که در مرحله اولیه چنین می باشد. لیکن پس از اتمام مرحله اولیه، اثر تخریبی متیل سلولز به دلائل مذکور بر اثر تثبیتی آن غلبه می کند.

با توجه به طیف وسیع استفاده از فنل در پزشکی، و کاربری آن در تهیه مواد بهداشتی و صنعتی، ممکن است مادران حامله ای که به نوعی در تماس با آن واقع می شوند، مسمومیت ناشی از نفوذپذیری شدید فنل را به جنین منتقل نموده و روند تمایز و تکامل جنینی را از این طریق تحت تاثیر قرار دهند. در این پژوهش که به منظور بررسی اثرات ناهنجاری زایی فنل در طی دوران تکامل جنینی موش صورت گرفته است 14 موش باکره از نژاد balb/c انتخاب و پس از آمیزش و تعیین روز صفر حاملگی به دو گروه (تجربی و کنترل) تقسیم شدند.در محدوده روزهای 7 تا 11 حاملگی مقدار mg/kg 50 فنل به صورت داخل صفاقی در یک نوبت به رت های حامله (گروه تجربی) تزریق گردید. در نمونه های گروه کنترل نیز به صورت مشابه از سرم فیزیولوژی استفاده شد.سپس در آخرین روز حاملگی، ضمن بیهوشی و قطع نخاع در هر دو گروه، جنین های به دست آمده ضمن شمارش کدگذاری گردیده و سایر خصوصیات ظاهری آنان نیز با استفاده از میکروسکوپ استریو مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که به دنبال تجویز فنل در طی دوره های حساس حاملگی در گروه تجربی، نقایص متعددی از قبیل اگزانسفالی، نقایص اندام های حرکتی و نقایص اسکلتی در بعضی از آنان به چشم می خورد که بروز چنین نقایص در جنین های گروه کنترل مشهود نیست. یافته های موجود بر این نکته دلالت دارند که فنل در دوران حاملگی با تاثیرگذاری بر ارگانوژنز جنینی قادر است به بروز نقایص تکاملی متفاوت و حتی مرگ جنین منجر گردد.

سوسپانسیون ها از جمله اشکال دارویی مهم در داروسازی می باشند. این سیستم های پراکنده از دیدگاه فرمولاسیون، پایداری، تولید و بسته بندی، دارای نکات قابل توجهی می باشند. جهت بررسی اثر عوامل مختلف فرمولاسیون بر پایداری سوسپانسیون و مهار رشد کریستالی فرآورده های متعددی تهیه گردید. هر فرمولاسیون حاوی 22.5 گرم (به ازای 100 سی سی فرآورده) از کلرامفنیکل پالمیتات به عنوان داروی مدل، و مقدار ثابتی از بافر فسفات بود؛ و مقادیر متفاوت از سدیم کربوکسی متیل سلولز (NaCMC)، پروپیلن گلیکول، توئین 80، پلی وینیل پیرولیدون (PVP)، آلبومین سرم گاوی (BSA) به عنوان اجزای فرمولاسیون مورد استفاده قرار گرفت. حجم فرآورده توسط آب محافظت شده به 100 سی سی رسانده شده و با استفاده از اسید سیتریک Ph فرآورده در محدوده 6 تنظیم گردید. نتایج حاصل بیانگر وجود یک مقدار بحرانی برای(%0.4) NaCMC ، سورفکتانت غیریونی (%0. 4-0.5) و حامل (22.5-%20) جهت دستیابی به یک فرمولاسیون پایدار بود. همچنین کاربرد پوویدون و آلبومین سرم گاوی، در مقدار مشخص، اثرات مناسبی از مهار رشد کریستالی را در مطالعه میکروسکوپی پس از آزمون ذوب و انجماد دوره ای نشان داد.

مطالعات متعددی نشان داده است که سورفکتانت ها قادر هستند که رهش دارو از ماتریکس های HPMC را با مکانیسم های مختلف افزایش دهند. مقاله حال حاضر تاثیر انواع سورفکتانت ها (سورفکتانت های غیر یونی تووین 80 با HLB برابر 15 و آرلاسل 60 با HLB برابر 4،7، سورفکتانت آنیونی سدیم لوریل سولفات و سورفکتانت کاتیونی ستیل تری متیل آمونیوم بروماید) با غلظت های مختلف از 0 تا 10 درصد وزنی/ وزنی بر روی رهش پروپرانولول هیدروکلراید از ماتریکس های HPMC را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج حاکی از آن است که افزایش غلظت سورفکتانت با بار مخالف دارو یعنی سدیم لوریل سولفات باعث کاهش رهش دارو می گردد و ارتباط معکوس بین سرعت رهش دارو و غلظت استفاده شده از سورفکتانت آنیونی وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که در صورتیکه از سورفکتانت با بار موافق دارو استفاده گردد تاثیر فاحشی بر سرعت رهش پروپرانولول ندارد. مطالعات حاضر نشان داد که اگر از سورفکتانت غیریونی هیدروفیل استفاده گردد سرعت رهش دارو افزایش و در صورتیکه از سورفکتانت غیریونی هیدروفیل استفاده شود باعث کاهش رهش دارو در حضور سورفکتانت به افزایش تر شدن سطوح قرص، کاهش کشش سطحی، انحلال میسلی، افزایش محلولیت دارو و مکانیسم احتمال کاهش رهش دارو مربوط به تشکیل کمپلکس نامحلول، افزایش ویسکوزیته لایه ژلی اطراف ماتریکس و لیپوفیل شدن سطوح قرص برمی گردد. نتایج حاصل از سینتیک رهش دارو نشان دارد که هر دو مکانیسم فرسایش و دیفوزیون در رهش پروپرانولول از ماتریکس های HPMC دخیل می باشند.

اتیل سلولز یکی از پلیمرهای پرمصرف در ساخت فرآورده های آهسته رهش می باشد که به ویژه در روکش دهی پلت ها و میکروانکپسولاسیون استفاده شده است. کاربرد این پلیمر در تهیه ماتریکس های هیدروفوب نیز مورد توجه بوده است و در تعدادی از مطالعات فاکتورهای موثر در رهش دارو از این ماتریکس ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق تاثیر ویسکوزیته، اندازه ذره ای پلیمر و نیروی تراکم بر رهش یک داروی با محلولیت نسبتا کم (دیکلوفناک سدیم) از ماتریکس های اتیل سلولز تهیه شده به روش پرس مستقیم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش ویسکوزیته پلیمر سختی قرص های تهیه شده در نیروی مشابه افزایش یافته و متعاقبا سرعت آزادسازی دارو کاهش یافت. تمامی ماتریکس ها در طی تست انحلال متلاشی شده و از هم پاشیدند و زمان لازم برای متلاشی شدن آنها با افزایش ویسکوزیته پلیمر کاهش یافت. در بررسی اندازه ذره ای پلیمر ملاحظه گردید که افزایش در اندازه ذره ای پلیمر در محدوده بررسی شده، تاثیر قابل ملاحظه ای در سختی قرص ها نداشته ولی نمودارهای آزادسازی دارو به ویژه در بخش های انتهائی تحت تاثیر اندازه ذره ای پلیمر قرار گرفتند و ماتریکس های حاصل از اندازه ذره ای بزرگتر پلیمر داروی خود را آهسته تر آزاد کردند. این اثر به دیرتر متلاشی شدن ماتریکس های حاصل از اندازه ذره ای بزرگتر پلیمر نسبت داده شد. در بررسی تاثیر نیروی تراکم مشاهده گردید که با افزایش نیرو سختی قرص ها افزایش یافت و در نتیجه آن سرعت آزادسازی دارو از ماتریکس ها کاهش یافت.

زمینه و اهداف: تیوپنتون یکی از متداولترین داروها جهت شروع بیهوشی می باشد، با توجه به اثرات و تغییرات همودینامیک تیوپنتون مخصوصا در بیماران ایسکمیک قلبی و فشار خون بالا، جهت بررسی کاهش ED50 (میزان دوز مورد نیاز جهت القای بیهوشی در 50% بیماران) تیوپنتون و دستیابی به یک دوز متوثر پره اینداکشن فنتانیل در کاهش دوز تیوپنتون در هنگام شروع بیهوشی، این مطالعه را انجام دادیم. روش بررسی: در این مطالعه، 96 بیمار بزرگسال که در کلاس ASAI (تقسیم بندی بیماران بر اساس وضعیت فیزیکی توسط انجمن بیهوشی آمریکا) قرار داشتند با روش یک سوکور (singl-blinded study) مورد بررسی قرار گرفتند و اثرات متناوب پره اینداکشن فنتانیل بر ED50 تیوپنتون تعیین شد و با گروه کنترل که فنتانیل دریافت نکرده بودند مقایسه گردید. یافته ها: بر اساس این مطالعه دوز2.5 µg/kg  و بالاتر فنتانیل در کاهش بارز ED50 که این مساله در ثبات همودینامیک بیماران مخصوصا بیماران قلبی عروقی موثر است. نتیجه گیری: جهت جلوگیری از بروز عوارض جانبی تیوپنتون علی الخصوص در دوزهای بالا بهتر است از دوزهای پره اینداکشن فنتانیل موثر در کاهش دوز اینداکشن تیوپنتون استفاده شود.

در حال حاضر، مطالعات بی شماری جهت مطبوع نمودن اشکال جویدنی با استفاده از تکنیک های مدرن و طعم دهنده های مناسب صورت گرفته است. به دنبال این مطالعات و با توجه به اهمیت مطبوع نمودن سایر فرآورده ها، اقدام به اصلاح طعم تلخ فرمولاسیون قرص سرماخوردگی جویدنی اطفال از تکنیک های گرانولاسیون مرطوب و پخش کننده های جامد گردید و یک فرمولاسیون مناسب برای قرص جویدنی پیشنهاد گردید. ویژگی های فیزیکی قرص ساخته شده، مورد ارزیابی قرار گرفت، در مقایسه فرمولاسیون قرص پیشنهادی با قرص های ساخت داخل و خارج بهره گیری از آزمایش ارزشیابی تلخی مشخص شد که طعم قرص ها بطور قابل ملاحظه ای تغییر کرده و طعم تلخ مواد موثره پوشش شده است.

ناپروکسن یک داروی ضدالتهاب غیر استروئیدی قوی الاثری است که در درمان اکثر بیماری های عضلات اسکلتی از جمله آرتریت روماتوئید استفاده می شود. از آن جایی که ناپروکسن ممکن است باعث بروز عوارض گوارشی شود، شکل دارویی شیاف این دارو می تواند در جلوگیری از این عوارض مفید باشد. در این تحقیق، اقدام به تهیه شیاف های 500 میلی گرمی ناپروکسن با استفاده از پایه های چرب و محلول در آب شد. پس از انجام کنترل های فیزیکوشیمیایی لازم، میزان آزادسازی کلیه شیاف ها مورد بررسی قرار گرفت. زمان لازم برای رهش کامل دارو از پایه های چرب 180 دقیقه و از پایه های محلول در آب بیش از 200 دقیقه بود. به منظور بهبود سرعت آزادسازی از سورفکتانت های مختلف غیریونی، آنیونی و کاتیونی با غلظت های 0.5 و 1 درصد در مورد هر دو نوع پایه استفاده گردید که در مورد پایه WH15 سورفکتانت غیر یونی با غلظت 0.5 درصد و در پایه WW35  سورفکتانت کاتیونی با غلظت 0.5 درصد باعث کاهش زمان آزادسازی به ترتیب به 45 دقیقه و 60 دقیقه گردید. در حالی که هیچ یک از سورفکتانت ها تاثیری در سرعت آزادسازی پایه های محلول در آب نداشتند.

سیستم سروتونرژیک یکی از مهمترین سیستم های عصبی تعدیل کننده درد است و تا به امروز گزارشات فراوانی در زمینه دخالت این سیستم در کنترل انواع درد وجود دارد. برخی از داروها با تاثیر برگیرنده های سروتونینی و یا مهار آپتیک نرونی سروتونین می توانند اثرات ضد دردی در مدل های تجربی مطالعه درد داشته باشند. علی رغم اینکه اثرات ضد دردی داروهای ضد افسردگی متعدد چون دزدی پرامین، آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، سیتالوپرام و زیمیلیدین در مدل های مختلف درد بررسی شده است ولی گزارشی مبنی بر اثرات ضد دردی تجویز حاد و طولانی مدت داروی فلوکستین در آزمون هات پلیت به عنوان مدل تجربی درد حاد وجود ندارد. از این رو در این مطالعه سعی شد تا اثر تجویز جاد و مزمن این دارو در دزهای مختلف بر روی آزمون هات پلیت مورد بررسی قرار گیرد، در این مطالعه تجویز مزمن (0.16 ,0.2 and 0.24 mg/kg, i.p. for 5 days) و حاد (0.2 and 0.24 mg/kg, i.p.)، فلوکستین به عنوان مهار کننده آپتیک نرونی سروتونین، بی دردی معنی داری را ایجاد کرد. فلوکستین (0.24 mg/kg, i.p.)، بی دردی ناشی از مورفین (.i.p (1 mg/kg, را در تجویز توام به طور معنی داری افزایش داد. همچنین نالوکسان ((2 mg/hk, i.p.، توانست به طرز معنی داری بی دردی ناشی از فلوکستین (0.24 mg/kg and 0.24 mg/kg, i.p. for 5 days)، را کاهش دهد، نتایج حاصل نشان می دهد که داروی فلوکستین در که داروی فلوکستین در تجویز تک دوز و طولانی مدت می تواند بی دردی در آزمون هات پلیت که مدل مناسب درد حاد حرارتی است ایجاد کند که احتمالا از طریق فعال سازی نرون های اپوئیدرژیک می باشد. با وجود این برای مشخص شدن نحوه تداخل بین سیستم سروتونرژیک و اپوئیدرژیک نیاز به مطالعات بعدی وجود دارد.