طب جانباز
سال:1389 | دوره:2 | شماره:8 |تعداد مقالات:8

مقدمه: حدود 40000 نفر از ایرانیان در طول 8 جنگ عراق- ایران به اسارت گرفته شدند. وضعیت محیط فیزیکی و شرایط نا مطلوب زندان ها و طول مدت اسارت با بروز مشکلات فیزیکی و روانی در اسیران جنگی همراه بوده است. هدف از انجام این مطالعه تعیین و الویت بندی مشکلات سلامت آزادگان بود.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع کیفی (Qualitative study) و به صورت مصاحبه گروهی (Focus group discussion) انجام شد. ده نفر از آزادگانی که سابقه اسارت داشته و با مشکلات سلامت آشنایی بیشتری داشتند و دارای تحصیلات در رشته پزشکی و روانشناسی بودند انتخاب شدند. این بررسی در هفت جلسه برگزار شد. اعضای گروه مشکلات مهم پیش روی آزادگان در زمینه سلامت را به صورت بارش افکار بیان کردند. سپس مشکلات بیان شده دسته بندی و خلاصه شدند. اعضای گروه به لیست مشکلات بر اساس شاخص های الویت بندی بین 1 تا 10 امتیاز دادند. جهت تعیین مهمترین مشکل سلامت آزادگان، امتیازات داده شده به هر مشکل توسط شرکت کنندگان در تمامی فرم ها با هم جمع شده و بالاترین امتیاز به منزله مهمترین مشکل سلامت آزادگان درنظر گرفته شد.یافته ها: میانگین سنی افراد گروه مورد مطالعه 45.5 سال با طیف سنی 41 تا 57 بود. کمترین مدت اسارت 30 ماه و بیشترین مدت اسارت 100 ماه بود. مهمترین مشکلات سلامت آزادگان که از بالاترین امتیاز برخوردار بودند به ترتیب شامل: اختلال افسردگی پس از سانحه، پوسیدگی دندان، افسردگی، اضطراب و بیماری های استخوان و مفاصل بود.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که مشکلات روانپزشکی و دهان و دندان از مهمترین مشکلات سلامت از نظر گروه شرکت کننده در مطالعه بوده است. به منظور تایید یافته های این پژوهش ضروری است مطالعه ای کمی با حجم نمونه بالا طراحی و اجرا شود تا نوع و شدت مشکلات سلامت آزادگان به طور دقیق بررسی و در صورت نیاز برنامه ریزی های لازم اتخاذ شود.

مقدمه و هدف: بررسی شیوع بیماری های مزمن در جانبازان اعصاب و روان می تواند راهگشای برنامه ریزی سلامت در این گروه باشد. هدف از این مطالعه بررسی شیوع بیماری مزمن در جانبازان اعصاب و روان کشور و ارتباط بین عوامل جمعیت شناختی با آن می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در 970 جانباز اعصاب و روان کشور که در سال 1388 در طرح پایش سلامت جانبازان شرکت کردند، انجام شده است. نحوه تکمیل ابزار به صورت مراجعه پزشک به منزل جانباز و انجام معاینه و مصاحبه بالینی بود.یافته ها: یافته ها نشان می دهد 46.7 درصد از جانبازان اعصاب و روان حداقل به یک بیماری مزمن مبتلا هستند. در بین بیماری های مزمن، بیماری های تنفسی با 18.2 درصد و قلبی عروقی با 14.7 درصد شایع ترین بیماری و پس از آن بیماری های سیستم ادراری و دیابت با 8.9 و 7.5 درصد در درجات سوم و چهارم شیوع هستند.بحث و نتیجه گیری: شیوع بیماری های قلبی عروقی، تنفسی، ادراری و دیابت در جانبازان اعصاب و روان بالاتر از میانگین جامعه است. اثر کنترل سیستم عصبی بر سایر اندام ها می تواند توجیه گر این یافته باشد.

مقدمه و هدف: بررسی کیفیت زندگی جانبازان اعصاب و روان می تواند راهبردهای برنامه ریزی درمانی و خدماتی در این گروه را تعیین نماید.هدف از این مطالعه بررسی کیفیت زندگی جانبازان اعصاب و روان استان اصفهان و اثر متغیرهای جمعیت شناختی بر آن می باشد.روش: این مطالعه مقطعی در 345 جانباز اعصاب و روان استان اصفهان که در سال 1388 در طرح پایش سلامت جانبازان شرکت کردند، انجام شده است. ابزار مورد استفاده پرسش نامه 36 سوالی کیفیت زندگی بود. نحوه تکمیل ابزار به صورت مراجعه پزشک به منزل جانباز و انجام معاینه و مصاحبه بالینی بود.یافته ها: از میان ابعاد کیفیت زندگی فقط فعالیت فیزیکی وضعیت متوسط دارد و سایر ابعاد به ویژه ابعاد روانی کیفیت زندگی بسیار پایین می باشند. سن، تاهل و اشتغال بر ابعاد مختلف کیفیت زندگی تاثیر گذار است.بحث: افزایش سن جانبازان تهدیدی برای افت کیفیت زندگی آنان است. مداخلات جدی برای ارتقا کیفیت زندگی جانبازان اعصاب و روان باید صورت گیرد. بازنشستگی پیش از موعد جانبازان اعصاب و روان کیفیت زندگی آنان را تهدید می کند.

زمینه و هدف: سلامت مولفه ای آشنا برای سیاستگذاران در همه کشورها می باشد. خدمات سلامت به شیوه های مختلف و با کمیت و کیفیت متفاوت ارایه می شود. در این میان نقش بیمه ها و پوشش آنها برای افراد جامعه مساله مهمتری است که سلامت در لوای آن می تواند پیشرفت یا تنزل داشته باشد. تاثیر بیمه های مکمل و ارایه خدمات درمانی به قشرهای آسیب پذیر از جمله جانبازان شیمیایی و بررسی نیازهای واقعی آنان و تقاضاهای تحمیلی از سوی ارایه دهندگان خدمت مساله ای غیرقابل چشم پوشی می باشد.این مطالعه به منظور بررسی تاثیر بیمه های مکمل بر تقاضاهای القایی جانبازان شیمیایی 25% و بالاتر شهرستان گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه صورت گرفته است.مواد و روش ها:مطالعه حاضر به روش توصیفی– مقطعی در نیمه اول سال 1387 انجام گردیده است. داده ها با استفاده از پرسش نامه ای دو بخشی و مصاحبه با یکایک افراد جانباز (300 نفر)، پزشکان عمومی (8 نفر)، پزشکان متخصص (12 نفر) گردآوری گردیده اند و روایی آن با استفاده از نظرات متخصصان و پزشکان عمومی غیرطرف قرارداد، کارشناسان خبره بیمه و در نهایت اساتید دانشگاه مورد تایید قرار گرفته و سپس داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و توسط نرم افزار spss تجزیه و تحلیل گردیده اند.یافته ها: گروه مورد مطالعه شامل 190 زن و 110 مرد به ترتیب با میانگین سنی به ترتیب 50 و 48 بوده است. کلیه خدمات اولیه افراد مورد مطالعه رایگان و توسط 3 بیمارستان منطقه ای عمومی، 2 آزمایشگاه و 3 داروخانه خصوصی ارایه شده بود و 100% افراد جهت انجام درمانهای تخصصی دارای پوشش بیمه های مکمل بوده اند. 60% افراد جانباز علت مراجعه خود را به پزشک متخصص فقط جهت اطمینان از سلامتی خود عنوان کرده و خود درخواست چک آپ، سی تی اسکن و… نموده بودند. طبق اظهارات 80% پزشکان متخصص و 48% پزشکان عمومی مورد مطالعه در مصاحبه، بیماران خود راسا درخواست نوع و مقدار دارو را از پرشک دارند. طبق اظهارات داروسازان طرف قرارداد در مصاحبه، 85% داروهای تجویزی از منطق درمانی خاصی برخوردار نیستند. طبق اظهارات 44% از بیماران، بیشتر پزشکان عمومی داروهای گران را در دفترچه نوشته و آن را از بیمار طلب می کنند و طبق نظر 38% نیز پزشکان عمومی طرف قرارداد با درمانهای متفاوت و پیشنهاد مراجعه مکرر به آنها، این بیماران را حساس نموده و آنها نیز مجبورند تا حصول سلامتی طبق نظر پرشک، بارها مراجعه نمایندبحث و نتیجه گیری: رایگان بودن خدمات ارایه شده در بعضی از افراد این نگرش را ایجاد نموده که تا پزشک، دارو و امکانات رایگان وجود دارد، حداکثر استفاده را ببرند. در این میان برخی از پزشکان ممکن است جهت کسب درآمد و سود ناشی از بیمه ها، خواسته یا ناخواسته تفاضاهایی را به بیمار القا کنند که واقعیت نداشته است. البته این روش کسب درآمد از روشهای نامحسوس بین پزشکان و بیماران می باشد. با تغییر نگرش بیماران و نظارت بیشتر روی پزشکان طرف قرارداد و استفاده صحیح از بیمه های مکمل و با بررسی مستمر تقاضا و نیاز جانبازان و علت مراجعات مکرر آنها می توان تقاضاهای القایی به بیماران را تا حدود زیادی کاهش داد.

مقدمه: بیماران مبتلا به بیماری های مزمن مقاوم به درمان شانس بیشتری برای تداخل دارویی دارند. مجروحین جنگی یکی از گروه هایی هستند که بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های مزمن مقاوم به درمان می باشند.هدف: تعیین تداخلات دارویی در مجروحین جنگی مراجعه کننده به کلینیک های چند تخصصی مرکز تحقیقات علوم اعصاب.مواد و روش ها: این بررسی روی مجروحین جنگی مراجعه کننده به کلینیک های چند تخصصی مرکز علوم اعصاب شفا، شامل بخش های تشنج، درد، آسیب نخاعی و سردرد انجام شد. این افراد از بین کسانی که در جنگ ایران و عراق (1368- 1359) دچار مصدومیت شده بودند انتخاب شدند.یافته ها: تعداد تداخلات دارویی در مجروحین جنگی مورد بررسی با توجه به ترکیب تداخلات دارویی از 1 تا 40 تداخل بوده است. این بررسی بر روی 150 بیمار انجام شد. از این تعداد تداخلات دارویی با شدت های متفاوت در 148 بیمار مشاهده شد. در مجموع 1239 مورد تداخل دارویی مشخص گردید که از این بین بیشترین تداخلات دارویی مربوط به داروهای ضد افسردگی (52% کل تداخلات) بود. این مطالعه نشانگر میزان بالای تداخل دارویی در مجروحین جنگی می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان می دهد که نزدیک به تمامی مجروحین جنگی با بیماری های مزمن مراجعه کننده به کلینیک های فوق تخصصی دچار تداخلات دارویی بودند. این بررسی لزوم ایجاد راهکاری برای بررسی تداخلات دارویی در مجروحین جنگی و پیشگیری از آن را آشکار تر می سازد.

مقدمه: خستگی یکی از علایم تضعیف کننده در بیماران مبتلا به اختلالات مزمن تنفسی است و به صورت گسترده ای بسیاری از جنبه های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. وجود اختلالات مزمن تنفسی در جانبازان شیمیایی زمینه ساز طراحی این مطالعه با هدف اندازه گیری خستگی در جانبازان شیمیایی مبتلا به اختلالات تنفسی ارتباط سنجی آن با تغییرات پارامترهای اسپیرومتری بود. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد 140 جانباز شیمیایی مراجعه کننده به درمانگاه متد بیمارستان بقیه الله عج و یک مطب فوق تخصصی بیماری های ریه بصورت مبتنی بر هدف انتخاب شدند. پس از اندازه گیری و ثبت پارامتر های اسپیرومتری با استفاده از نسخه ترجمه شده پرسشنامه چند بعدی خستگی (Multidimensional Fatigue Inventory-20=MFI-20) میزان خستگی اندازه گیری شد. بر اساس پارامترهای اسپیرومتری طبقه بندی جانبازان از نظر شدت بیماری تنفسی انجام و میزان خستگی در حیطه های مختلف با توجه به طبقات شدت بیماری مورد تجزیه و تحلیل فرار گرفت.تجزیه و تحلیل داده های توسط نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد.یافته ها: میانگین شاخص های اسپیرومتری FEV1 برابر با56±22 و FEV1/FVC برابر با 10±60 بود. نمره کل خستگی در جانبازان شیمیایی 81.6±15.4 بود. بعد خستگی جسمی بیشترین میزان 17.3±2.8 و بعد کاهش انگیزه کمترین میزان 14.1±4.5 را به خود اختصاص دادند. بر اساس ازمون همبستگی پیرسون مابن میزان شاخص های اسپیرومتری و نمره هر یک از ابعاد پرسشنامه خستگی یک ارتباط معکوس و معنی دار (p<0.01) وجود داشت.نتیجه گیری: جانبازان شیمیایی پدیده خستگی را بیش از حد متوسط در زندگی روزمره خود تجربه می کنند و ارتباط مستقیم با شدت تغییرات پارامتر های اسپیرومتری ایشان دارد. در طراحی اقدامات مراقبتی درمانی و برنامه های حمایت اجتماعی ضروری است به پدیده خستگی در جانبازان توجه خاص نمود.

مقدمه: قطع اندامهای تحتانی در هر سطحی، فرد را مستعد بروز یکسری آسیب ها و عوارض ثانویه در دستگاه عضلانی– اسکلتی می کند که بسته به سطح قطع، هم عضو باقیمانده اندامهای تحتانی و هم اندامهای فوقانی را درگیر می کند. از طرفی بسته به اینکه فرد از وسایل کمکی استفاده می کند یا نه، شیوع این عوارض متغیر می باشد.هدف: چون تحمل وزن انسان از طریق اندام های تحتانی صورت می گیرد و وجود اندامهای تحتانی برای حرکت و عملکرد کلی بدن ضروری است، لذا با افزایش شیوع عوارض ناشی از قطع اندام، کارآیی این افراد نیز کاهش می یابد، پس اطلاعات مربوط به شیوع عوارض، توانایی پیشگیری را افزایش می دهد و کارآیی و استقلال را بالا می برد. نوع مطالعه ما از نوع مقطعی (Cross Sectional) و نمونه گیری از نوع ساده (Convenient) می باشد، در این مطالعه 335 نفر شرکت کردند که 327 نفر مرد و 8 نفر زن بودند. 97% از این جانبازان، درصد جانبازی 70% داشتند. میانگین سنی آنها (SD=6.3) بود. این جانبازان از 26 استان دعوت شده بودند وعوارضی نظیر درد در اندامهی فوقانی و باقیمانده اندام تحتانی تادونیتها و انحرافات ستون فقرات مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: بررسی های ما نشان داد که که درد زانو (چپ8.1 % و راست7.5%)، شایع ترین علت درد مفصلی در اندام های تحتانی و درد شانه (9% راست و9.6 % چپ)، شایع ترین علت درد مفصلی در اندام های فوقانی جانبازان دو پا قطع می باشد و بیشتر جانبازان (52.5 درصد) درد مهره های لومبوساکرال دارند شایع ترین تاندونیت ها در اندام های فوقانی به ترتیب تاندونیت عضله بای سپس (راست4.8 % و چپ4.2 %) و تاندونیت خارجی آرنج (راست3.3 % و چپ 3.3%) و بورسیت ایسکیال (3% راست و3.3 % چپ)، شایع ترین بورسیت اندام تحتانی در جانبازان دوپا قطع می باشد.بحث و نتیجه گیریی: اطلاعات مربوط به شیوع عوارض، توانایی پیشگیری را افزایش می دهد و کارآیی و استقلال را بالا می برد همچنین با اطلاع دقیق از این عوارض عوامل ارتوپدی فنی با دید بهتر و علمی تر به نقایص کارخود پی برده و تلاش خود را جهت ارتقای فنی و عملکردی محصولاتشان افزایش می دهند .

مقدمه: اعتیاد بعنوان معضل قرن جدید شناخته می شود که خود دارای پیامدهای ویرانگری در عرصه جامعه و خانواده است این پدیده شوم خود ریشه در عوامل زیادی دارد که یکی از این علل جنگ و پیامد های آن است. به دنبال تلاشهایی که به منظور رهایی معتادین از دام اعتیاد صورت گرفته است، پژوهشگران با پدیده جدیدی به نام عود مواجه شدند که اعتیاد را در جرگه بیماری های مزمن قرار داد. در این مطالعه برآنیم تا پدیده اعتیاد و عود آن را در جانبازان معتاد مراجعه کننده به بیمارستان های طرف قرار داد بنیاد جانبازان در سال 1388 مورد بررسی قرار دهیم.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی و به روش پرسشنامه ای می باشد، جامعه پژوهش از جامعه جانباز با حداقل سابقه یک بار عود، مراجعه کننده به بیمارستان طرف قرارداد بنیاد جانبازان انتخاب شده است. حجم نمونه مطالعه 122 نفر بوده که به روش تصادفی و آسان انتخاب شد. اطلاعات با روش آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از دیدگاه معتادین جانباز اصلی ترین عامل گرایش به اعتیاد فشارهای روانی حاصل از جنگ بود، همین عامل مهم ترین علت عود اعتیاد پس از ترک نیز می باشد، موثرترین فاکتور برای مراجعه مجدد برای انجام ترک نیز فشارهای خانوادگی و احساس شرمساری می باشد.نتیجه گیری: هر چند نبایستی از کنار تاثیر عوامل بیرونی جامعه انتخابی در گرایش و عود اعتیاد به راحتی گذشت ولی به طور آشکار در این پژوهش دیده شد عوامل و فاکتورهای درون گروهی دارای تاثیر بسزایی می باشند، لذا بایستی راهکارهای مقتضی نیز بر اساس این عوامل تاثیرگذار داخلی، در نظر گرفته شوند.