مجله علمی کشاورزی
سال:1382 | دوره:26 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

ارزیابی طرح های اجرا شده آبیاری مستلزم صرف وقت و هزینه است. امروزه با بکارگیری مدل های آبیاری می توان نحوه طراحی را ارزیابی و با درجه اطمینان بیشترین این پروژه ها را اجرا نمود. در این تحقیق، کارآیی دو مدل آبیاری جویچه ای به نام های واکر و استرلکف برای پیش بینی مراحل پیشروی و پسروی، نفوذ و شدت جریان خروجی از جویچه ها با شرایط مزرعه ای در زرقان (شمال شهرستان شیراز) مورد بررسی قرار گرفت. این مدل ها بر اساس مبانی نظری (هیدرودینامیک، اینرسی- صفر و موج کینماتیک) معادلات جریان در آبیاری سطحی را حل نموده و فرآیندهای مرتبط با 18 دور آبیاری انجام شده در دو مزرعه تحقیقاتی چغندر قند را برای مراحل فوق شبیه سازی کردند. در این آزمایش ها برای هر دو مزرعه آزمایشی 6 جویچه هر کدام به طول 100 متر، با مقطع سهمی شکل و عرض 65/0 متر انتخاب و با دو میزان شدت جریان ورودی (3/0 و 8/0 لیتر بر ثانیه) و همچنین دو شیب مختلف (2/0 و 3/0درصد) کلیه اطلاعات پیشروی، پسروی،نفوذ و رواناب برداشت گردید و با نتایج خروجی مدل ها مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق در اغلب ارزیابی های صورت گرفته نشان داد که روش اینرسی - صفر در مدل واکر و روش موج کینماتیک در مدل استرلفک برای شرایط منطقه ای مورد نظر قابل توصیه است.

تاج خروس وحشی جزو علفهای هرز به شمار می رود و دانه های آن دارای خواب اولیه هستند. خواب دانه در مبارزه با علفهای هرز و کشت گیاهان مرتعی مشکلاتی را فراهم می کند. پژوهش حاضر سعی در یافتن روشهای موثر در شکستن خواب دانه ها و تحریک جوانه زنی آنها را دارد. در این تحقیق اثر تیمارهای مختلف نظیر سولفوریک اسید 70%  ژیبرلیک اسید، اتانول، استون، پراکسید هیدروژن، سدیم آزید، اتیلن و اثر انبارداری خشک بر جوانه زنی دانه های تاج خروس وحشی مورد بررسی قرار گرفته است. تیمارهای اعمال شده مثل خیساندن به مدت 24 ساعت در غلظت های 01/0 و 001/0 مولار سدیم آزید، تیمار با غلظت های مختلف پراکسید هیدروژن، اتانول، استون، سولفوریک اسید 70% و اتیلن در شکستن خواب دانه های تاج خروس وحشی بسیار موثر بودند.

به منظور بررسی تاثیر دمای پایین هوا و دماهای مختلف منطقه ریشه بر روی تثبیت نیتروژن و گره زایی و توسعه و گسترش گره، سه رقم یونجه یکساله آزمایشی در شرایط کنترل شده در اتاقک رشد در دمای 15/10، درجه سانتی گراد روز/ شب انجام گرفت. در این آزمایش از سه گونه یونجه یکساله، Medicagopolymorpha, M.radiata, M.rigidula که با مناطق سرد و معتدله سازگاری دارند استفاده شد. دمای منطقه ریشه در چهار سطح 5 و 10 و 15 و 20 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شد. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاکی از این بود که ارقام از لحاظ تثبیت نیتروژن و گره زایی و سایر صفات تفاوت معنی داری داشتند. گونه M.rigidula نسبت به گونه های دیگر از نظر میزان تثبیت نیتروژن و گره زایی، ماده خشک ریشه و درصد نیتروژن برتر بوده و عملکرد بیشتری تولید کردند. لذا برای کشت در سیستم تناوبی غله مرتع (لی فارمینگ) در مناطق سرد و معتدل مناسب تر می باشد. بررسی نتایج حاصله از تاثیر دماهای منطقه ریشه مشخص نمود که دمای 5 درجه سانتی گراد تاثیر شدیدا کاهنده ای بر روی تثبیت نیتروژن و گره زایی ارقام یونجه یکساله مورد مطالعه داشته است. افزایش دمای منطقه ریشه موجب افزایش میزان تثبیت نیتروژن و گره زایی ماده خشک ریشه و درصد نیتروژن در ارقام یونجه یکساله شده است. بررسی اثر متقابل ارقام و دمای منطقه ریشه نشان داد گونه M.rigidula در دمای 20 درجه سانتی گراد از لحاظ تثبیت نیتروژن و گره زایی نسبت به سایر تیمارها برتر بود. نتایج حاصله حاکی از این بود که گونه M.rigidula در تمام دماهای پایین منطقه ریشه رشد و نمو بهتری از سایر گونه ها داشت. لذا برای کشت در سیستم لی فارمینگ در مناطق سرد و معتدل مناسب تر می باشد. استفاده از سیستم لی فارمینگ در مناطقی که در فصل رویش دمای خاک به 5 درجه سانتی گراد و یا کمتر می رسد استفاده موفقیت آمیز نمی باشد اما در مناطقی که دمای حداقل خاک بیش از 10 درجه سانتی گراد باشد یونجه یکساله رشد خوبی داشته و تثبیت نیتروژن و گره زایی مناسبی در صورت فراهم بودن سایر شرایط خواهد داد. در این مناطق سیستم تناوبی غله - لگوم می تواند جایگزین مناسبی برای سیستم های تناوبی رایج غله- آیش باشد.

اثرات 9 جیره، در سه تکرار، بر عملکرد 540 قطعه جوجه گوشتی نر آرین، از سن 21 تا 56 روزگی در دمای محیطی 38-30 درجه سانتی گراد مورد مقایسه قرار گرفت. این جیره ها عبارت بودند از یک جیره شاهد با سطح انرژی متابولیسمی 2900 کیلو کالری که نسبت مواد مغذی ان طبق پیشنهادهای انجمن ملی تحقیقات 1994 تنظیم شد، و هشت جیره پیشنهاد شده برای کاهش اثرات منفی تنش گرمایی در جوجه های گوشتی، جیره های حاوی 6 درصد چربی، 7%  افزایش کلیه غلظت مواد مغذی، به جز انرژی متابولیسمی، و جیره های حاوی ویتامین ث، کلرید آمونیوم، کلرید پتاسیم و آسپرین، به ترتیب مقادیر 200 میلی گرم در کیلوگرم، 1%، 7%،3%  بود. در این آزمایش جیره های حاوی چربی و کلرید پتاسیم از نظر عددی بیشترین افزایش وزن هشت هفتگی را ایجاد نمودند و ضریب تبدیل غذایی گروه شاهد به طور معنی داری (II>0.50) بهتر از گروه تغذیه شده از آسپیرین بود. دمای کلواک گروههای کلرید پتاسیم، کلرید آمونیوم و آسپیرین نیز به طور معنی داری (P>0.50) کمتر از گروه شاهد بود. درصد کبد در گروه شاهد به طور معنی داری (P>0.01) بالاتر از سایر گروهها بود. آسپیرین به طور معنی داری(p<0.01)  سبب کاهش چربی محوطه شکمی گردید، ولی سایر جیره ها تاثیر معنی داری نداشتند. جیره پر چربی به طور معنی داری هزینه تغذیه ای تولید را کاهش داد(P>0.50)  در حالیکه آسپیرین سبب این هزینه گردید (P<0.01). نتایج این آزمایش نشان داد که جیره های پرچربی می تواند نقش سودمندی در کاهش اثرات تنش گرمایی در جوجه های گوشتی داشته باشند.

سرریز پلکانی متشکل از پله هایی است که از نزدیکی تاج سرریز شروع و تا پاشنه پایین دست ادامه دارند. استفاده از سرریزهای پلکانی از زمان های قدیم رایج بوده است. لیکن در سالهای اخیر توجه به این نوع سرریزها به دلیل تاثیر قابل ملاحظه پلکان ها بر میزان استهلاک انرژی جریان بیشتر شده است. در این تحقیق، شش مدل فیزیکی از سرریزهای پلکانی با شیب 45 درجه و یک مدل از سرریز صاف (بدون پلکان) با شیب 45 درجه ساخته و مورد آزمایش قرار گرفته است. نوع تاج سرریزها از منحنی استاندارد اوجی است و پلکان ها با شیب ثابت 45 درجه تا پاشنه پایین دست سرریز ادامه دارد. جهت مطالعه اثر تعداد پله ها در افت انرژی، تعداد پله ها 5، 10، 15، 20، 35، 50 عدد منظور شد. هدف از این تحقیق بررسی استهلاک انرژی جریان از روی سرریزهای پلکانی به ازای تعداد پله های مختلف می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهند که به ازای انرژی ثابت بالادست، افزایش تعداد پلکان ها به میزان قابل توجهی باعث افزایش استهلاک انرژی می گردد. استهلاک انرژی نسبی برای سرریزهای پلکانی بین 4/53 تا 7/95 درصد و برای سرریز صاف بین 2/17 تا 8/70 درصد برآورد گردید. این پژوهش نشان می دهد که میزان استهلاک انرژی نسبی با افزایش دبی جریان کاهش می یابد. همچنین، استفاده از عمق قبل از پرش هیدرولیکی جهت تعیین افت انرژی جریان از روی سرریز، به طور غیر واقعی باعث برآورد بیشتر استهلاک انرژی می گردد.

اثر زمان پشم چینی بر میزان رشد و تولید پشم بره های نژاد عربی در ایستگاه دامپروری رامین اهواز مورد بررسی قرار گرفت. 120 بره ماده با توجه به وزن تولد و 8 ماهگی آنها به طور تصادفی به دو گروه 1 و 2 تقسیم شدند. گروه 1 در اولین بهار پس از تولد در سن 8 ماهگی پشم چینی شد و گروه 2 به عنوان شاهد تا بهار سال بعد با پشم نگهداری گردید. در پایان آزمایش پشم هر دو گروه به طور همزمان چیده شد. گروه 1 دارای وزن زنده بالاتری (کیلو گرم 19/0±96/32) نسبت به گروه 2 (کیلوگرم 18/0±98/31) بود. همچنین میزان کل پشم تولیدی در گروه 1 که تا پایان آزمایش دوبار پشم چینی شده بود (گرم 68±3480) بالاتر از گروه 2 (گرم64±2491) بود. نتایج این آزمایش نشان داده که پشم چینی بهاره، بره های پاییز متولد شده در سن 8 تا 9 ماهگی می تواند به عنوان به عنوان یک فاکتور تسریع کننده رشد و موثر بر افزایش تولید پشم در بره میش های منطقه باشد.

اگر چه ویروس چند وجهی هسته ای (NPV) برای کنترل لارو برگخوار چغندر قند از سالها پیش به صورت تجارتی در دسترس بوده است لیکن تولید آن محدود به روش تکثیر در داخل سلول زنده می باشد. به دلیل این محدودیت، بهینه کردن متغیرهای موثر در تولید بیشترین مقدار ویروس ضرورت دارد. سه نوع از این متغیرها وزن لارو، اینوکولوم اولیه و نوع غذا می باشند. در این تحقیق لاروهای بر اساس اندازه گیری عرض کپسول سر به گروههای مختلف سنی تقسیم شدند. نتایج زیست سنجی با لاروهای متفاوت از نظر وزن و با به کار بردن دزهای ده به توان چهار و ده به توان پنج و ده به توان شش و ده بتوان هفت عدد چند وجهی در هر میلی لیتر اینوکولوم اولیه نشان دادند که برای تولید ویروس مناسب ترین لارو و دز، لاروسن چهارم تغذیه کرده از برگ چغندر و دز ده به توان شش عدد چند وجهی در هر میلی لیتر می باشد. برای تعیین اثر نوع غذا در میزان تولید ویروس، برگ چغندرقند و غذای نیمه مصنوعی به کار رفتند. در اینوکولوم به کار رفته برای لاروهای سنین اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب (5، 10و 15)، (20، 25 و 30)، (40، 50 و 60)، (70، 80 و 90) و (100، 110 و 120) عدد چند وجهی در هر میلی متر مربع سطح ماده غذایی وجود داشت. بیشترین تلفات لاروها در حداکثر زمان دوره کمون مشاهده گردید و این وضعیت برای تولید ویروس مناسب بود. لاروسن ششم در برابر ویروس مقاومت بلوغ نشان داد. از لاروهای تغذیه کرده از برگ چغندرقند تقریبا 10 برابر بیشتر از لاروهای تغذیه نموده از غذای نیمه مصنوعی ویروس به دست آمد.

پیشرفت و دگرگونی دایم در بازار کار لزوم توجه به مسایل شغلی و حرفه ای را بیش از پیش با اهمیت ساخته است، چرا که امروزه یکی از اصلی ترین شرایط دستیابی به توسعه در فعالیت های مرتبط با سازمان های مختلف خصوصا سازمان های خدماتی استفاده بهینه از نیروی انسانی آن سازمان است. مروجان کشارورزی به عنوان بازوان اصلی سازمان ترویج وظیفه ای خطیر در رابطه با مسایل مرتبط با توسعه کشاورزی و روستایی بر دوش دارند، که موفقیت آنها در ایفای این وظیفه مهم جز در سایه توجه مدیران و سایر دست اندرکاران به مسایل شغلی آنان میسر نمی باشد. یکی از این مسایل رضایت شغلی و جنبه های مختلف آن می باشد. این پژوهش به منظور پی بردن به عوامل و فاکتورهای موثر بر رضایت شغلی مروجان کشاورزی و نیز تعیین میزان رضایت مروجان از شغلشان در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه با استفاده از یک تحقیق پیمایشی و استفاده از پرسشنامه ای که با الگو گرفتن از تئوری بهداشت - انگیزش هرزبرگ تدوین یافته بود، انجام گرفت، نتایج حاصل از ضمن تایید تئوری هرزبرگ نشان داد که اکثریت مروجان از شغل خود راضی بوده و در این میان متغیرهای ماهیت شغل، موفقیت، پیشرفت، حقوق و دستمزد و روابط با همکاران بیشترین تاثیر را بر رضامندی شغلی مروجان کشاورزی مورد مطالعه داشته است.

تجزیه همبستگی صفات مختلف و اجزا عملکرد با عملکرد دانه، عملکرد کاه و شاخص برداشت هر چند موضوع بسیار مهم در برنامه های انتخاب و اصلاح ژنوتیپ ها می باشد، ولی در شرایط کم آبیاری به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته است. به همین جهت در سال زراعی 79-1378 برای تعیین همبستگی صفات و اجزا عملکرد در ژنوتیپ های گندم دیم و تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه دارند و همچنین بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم بین عملکرد دانه با اجزا آن در گندم، آزمایشی با استفاده از 10 ژنوتیپ گندم دیم بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در کوهدشت لرستان اجرا گردید. در این بررسی ضرایب همبستگی ساده صفات با همدیگر تعیین شد. عملکرد دانه با وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه، سرعت پر شدن دانه و وزن هکتولیتر همبستگی مثبت و معنی دار و با تعداد روز تا ساقه دهی همبستگی منفی و معنی دار داشت. در بین صفات یاد شده عملکرد بیولوژیک بیشترین میزان همبستگی با عملکرد دانه را داشت (r=0.66**). در بین اجزا عملکرد دانه، وزن هزار دانه بالاترین میزان همبستگی را با عملکرد دانه از خود نشان داد (r=0.44**). برای تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارند از تجزیه رگرسیون گام به گام برای یافتن اجزای موثر بر عملکرد دانه، عملکرد کاه و شاخص برداشت استفاده گردید. بر این اساس برای عملکرد دانه چهار صفت وزن هزار دانه، طول آخرین میان گره،وزن هکتولیتر و تعداد دانه در سنبله، برای عملکرد کاه پنج صفت عرض برگ پرچم، تعداد روز تا ساقه دهی، سرعت پر شدن دانه، دوره پر شدن دانه و تیپ رشدی و برای شاخص برداشت دو صفت عملکرد دانه به عنوان موثرترین صفات بر روی شاخص برداشت تعیین شدند. تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزا آن نشان داد که بیشترین اثر مستقیم و مثبت را به ترتیب طول آخرین میان گره (**58/0) و وزن هزار دانه (**0.50) بر عملکرد دانه داشتند.

این مطالعه با 445 رکورد وزن بیده پشم تولیدی شترهای موجود در ایستگاه تحقیقات شتر کشور واقع در شهرستان بافق استان یزد که از سالهای 1372 تا 1379 از شترهای ماده یک تا سی سال به بالا در فصل بهار پشم چینی و جمع آوری شده بود انجام شد. به طور متوسط هر حیوان دارای 24/3 رکورد و میانگین کل پشم تولیدی سالانه شترها 5/338± 1/735 گرم بود. با افزایش سن شترها مقدار پشم تولیدی آنها افزایش نشان می داد. ولی این افزایش معنی دار نبود. به طور کلی شترهای تا 5 سال سن کمترین مقدار تولید یعنی 73 گرم زیر میانگین و شترهای 20 سال به بالا 85 گرم میانگین گله پشم تولید کرده بودند. تاثیر سال بر پشم تولیدی شترها معنی دار بود (P<0.01). در بعضی از سالها میانگین پشم تولیدی شترها 30% نسبت به میانگین کل سالها کاهش یافته بود. تکرار پذیری وزن پشم تولیدی (05/0) ±115/0 برآورد شد.

میزان و تغییرات دما در کلیه فعالیت های بیولوژیکی گیاه گوجه فرنگی نقش اساسی دارد. در کشت پاییزه گوجه فرنگی در استان خوزستان، دمای بالا مانع از جوانه زنی مطلوب بذور و باعث شیوع بیماری های مرگ گیاهچه می گردد. همچنین سرمای زمستان مانع از رشد و نمو شاخ و برگ و تشکیل میوه در آنها می شود. هدف اصلی این مقاله معرفی نمونه های مقاوم به گرمای اول فصل کاشت و دمای نسبتا پایین فصل زمستان است. برای دستیابی به نمونه های که در این شرایط بتواند محصول خوبی تولید کند، طی سال زراعی در مزرعه تحقیقاتی گروه باغبانی دانشکده کشاورزی اهواز، با استفاده از بذور به دست آمده از مدارات شمالی، چند آزمایش صورت پذیرفت. در این آزمایش ها نمونه M40، مقاومت نسبتا بالایی به گرما در مرحله سبز شدن از خود نشان داد به نحوی که 100% بذور سبز شده و تا مرحله انتقال به زمین اصلی بدون تلفات به رشد خود ادامه دادند. در حالیکه در برخی از نمونه ها در این مرحله تا 65% تلفات داشتند. پس از انتقال گیاهان و استقرار در زمین اصلی، برخی از گیاهان زودرس قبل از فرا رسیدن سرما تولید گل و میوه نمودند. در برخورد با سرما، برخی از نمونه ها دارای مقاومت بالایی بوده وحتی شاخه ها و برگهای انها نیز خسارت ندیدند. بخصوص بوته هایی که میوه بر روی آنها تشکیل نشده بود از مقاومت بیشتری برخوردار بودند. نمونه M21  بیشترین مقاومت را از خود نشان داد. به طوریکه دمای زیر صفر را نیز در بوته های بدون میوه به خوبی تحمل نمود. نمونه های M40 و M64 مقاومت نسبتا بالایی در برابر سرما از خود نشان دادند. این نمونه ها بدون هیچگونه تحریک خارجی مثل هورمون و هرس، تولید میوه کردند. در حالیکه نمونه های M48 و M21 برای تولید میوه نیاز به هرس شاخ و برگ خود داشتند. نمونه های H1, Sto, K1 و L2 حساس به سرما بودند. این نمونه ها پس از رفع سرما تشکیل میوه دادند. درون میوه این ارقام بذری تشکیل نگردید، در حالیکه نمونه های مقاوم به سرما علاوه بر تولید میوه، تشکیل بذر نیز دادند. انتظار می رود از نمونه های مقاوم در اصلاح و تولید ارقام در اصلاح و تولید ارقام تجارتی مناسب با منطقه بتوان استفاده کرد.