پژوهش های زراعی ایران
سال:1390 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:27

به منظور ارزیابی تنوع گونه ای گیاهان صنعتی استان های مختلف کشور، مطالعه ای با استفاده از داده های حاصل از آمار و اطلاعات منتشر شده سازمان جهاد کشاورزی انجام شد. اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت از 29 استان کشور جمع آوری و پس از تجزیه و تحلیل این اطلاعات شاخص شانون محاسبه گردید. در بین استان های کشور، بیشترین تنوع گیاهان صنعتی نسبت به کل گیاهان زراعی مربوط به استان های گلستان، سمنان و اصفهان بود. تنوع بالای گیاهان صنعتی در این مناطق به دلیل بالا بودن سطح زیر کشت سیب زمینی، چغندر قند، پنبه، توتون و گیاهان روغنی می باشد. کمترین تنوع مربوط به استان سیستان و بلوچستان و ایلام بود. در این دو استان تنها سیب زمینی، گیاهان روغنی و توتون کشت می شود. بررسی نتایج تجزیه کلاستر بر روی داده های مربوط به نسبت اختصاص سطح زیر کشت گروه های کارکردی مختلف به کل گیاهان صنعتی در استان های مختلف کشور نشان داد که در سطح تشابه 75% استان های گلستان، قم، مازندران و کهگیلویه و بویر احمد در یک گروه و استان های آذربایجان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان بر اساس نسبت اختصاص گیاهان صنعتی، در گروه جداگانه ای قرار گرفتند. استان های قزوین، یزد، سمنان، کرمان، فارس، مرکزی و خراسان نیز از درجه تشابه یکسانی برخوردار بودند.

به منظور تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و شاخص های رشد سه رقم نخود (ILC482، جم و کرج)، آزمایشی در سال های زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت بلوک با طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد، رژیم های آبیاری شامل، آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی (یک نوبت آبیاری در یکی از مراحل فنولوژی شامل شاخه دهی، گل دهی، تشکیل غلاف ها و دانه بستن) و بدون آبیاری (دیم) به عنوان فاکتورهای اصلی و ارقام نخود به عنوان فاکتورهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف آبیاری اثر معنی داری بر عملکرد و رشد نخود دارد. بطوری که در بین رژیم های آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه در شرایط آبیاری در مرحله گل دهی به طور معنی داری بیشتر از رژیم های آبیاری در مرحله شاخه دهی، غلاف دهی و دانه بستن بود (به ترتیب بیش از 3.3، 3.1 و 23 درصد). عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط آبیاری کامل بیشتر از رژیم های آبیاری تکمیلی بود. در میان ارقام،ILC482  بیشترین (1752 کیلوگرم در هکتار) و رقم کرج کمترین (1381 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه را دارا بودند. نتایج بررسی ها نشان داد که در طول فصل رشد، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی در رژیم آبیاری در مرحله گل دهی نسبت به سایر رژیم های آبیاری تکمیلی بیشتر بود. همچنین شاخص های فوق در طول فصل رشد در رقم ILC482 نسبت به ارقام جم و کرج بالاتر بود. این مطالعه مشخص کرد که در بین مراحل فنولوژی گیاه نخود، مرحله گل دهی حساسترین مرحله به کمبود آب است و در شرایط محدودیت آب، با انجام آبیاری در این مرحله می توان عملکرد نخود، را به صورت قابل توجهی افزایش داد. در این آزمایش رقمILC482  نسبت به سایر ارقام، عکس العمل بهتری به رژیم های مختلف آبیاری تکمیلی نشان داد.

با توجه به برتری های موجود در کشت پاییزه نخود، شناسایی ژنوتیپ های متحمل به سرما و خشکی با عملکرد مناسب، یکی از ضرورت ها به شمار می رود. لذا در این آزمایش، 81 ژنوتیپ نخود شامل 74 نمونه متحمل به سرما و 7 نمونه نخود رایج کشور (شامل کاکا، جم، کرج،ILC482 ، ILC3279،Flip84-48-C  و آرمان)، به صورت کشت انتظاری در مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح لاتیس ناقص با 3 تکرار شامل 9 بلوک در هر تکرار و 9 کرت در هر بلوک، انجام گرفت. در این بررسی، اجزای عملکرد دانه (شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه)، درصد بقا، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت، اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، تفاوت میان ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات اندازه گیری شده، معنی دار بود (P£0.05). در حالی که تنها یکی از ژنوتیپ هاMCC951) ) در مرحله گیاهچه ای به طور کامل از بین رفت، گستره درصد بقا در میان دیگر ژنوتیپ ها از 52 تا 97 درصد متفاوت بود. عملکرد دانه در 32 درصد از ژنوتیپ ها بیش از 40 گرم در متر مربع و در 5 درصد از آنها بیش از 61 گرم در متر مربع بود. همبستگی بین عملکرد دانه با ارتفاع بوته (r=0.21) و وزن دانه در بوته ((r=0.54، مثبت و معنی دار بود. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد امکان دستیابی به ژنوتیپ های مقاوم به سرما و خشکی جهت کشت انتظاری در مناطق مشابه مشهد وجود دارد.

افزایش تنوع ژنتیکی از اهداف اولیه و اساسی در اصلاح نباتات می باشد. القا جهش روشی برای افزایش تنوع ژنتیکی می باشد که همراه با انتخاب، نوترکیبی و یا ترکیبی از این دو در اصلاح گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی مقایسه ای تاثیر دزهای مختلف اشعه گاما (500، 700، 900، 1100، 1300 گری و دز صفر به عنوان شاهد) بر خصوصیات رشدی اولیه نظیر درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه در نسل M1 در شرایط آزمایشگاهی و بررسی صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد غلاف در شاخه اصلی و فرعی، طول غلاف و وزن هزار دانه در نسل M2، در دو رقم کلزا با نام های PF و زرفام می باشد. نتایج جوانه زنی آزمایشگاهی نشان داد که میانگین درصد جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه تحت تاثیر موتاژن در هر دو رقم مورد آزمایش، به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش یافته اند. در حالی که سرعت جوانه زنی تنها در رقم PF تحت تاثیر معنی دار دز اشعه قرار گرفت. ضمن اینکه اختلاف معنی داری بین واریانس تیمارها (دز موتاژن) برای صفات سرعت و درصد جوانه زنی در رقم PF و برای سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه در رقم زرفام وجود دارد. در واقع افزایش دز اشعه در این صفات باعث افزایش قابل ملاحظه ای در واریانس تیمارها نسبت به شاهد گردیده است. بیشترین ضریب تنوع نسبی نیز مربوط به دز 1300 گری اشعه در رابطه با صفت سرعت جوانه زنی در رقم PF بوده است. در نسل M2 در رقم PF، کلیه صفات به جز تعداد غلاف در شاخه اصلی تحت تاثیر دزهای مختلف اشعه، کاهش داشتند. تعداد غلاف در شاخه اصلی در رقم PF برخلاف صفات دیگر، در دزهای اعمال شده نسبت به شاهد افزایش داشته است. اما در رقم زرفام اثر دز تنها برای صفت وزن هزار دانه معنی دار گشت.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر شاخص های فیزیولوژیکی موثر بر رشد و عملکرد ماده خشک گیاه ذرت علوفه ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و چهار تکرار در سال 1385 در مزرعه آزمایشی، در روستای برسیان واقع در منطقه براآن شمالی در 35 کیلومتری شرق اصفهان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی آهن، روی، مس، منگنز، آهن+منگنز، روی+مس، آهن+روی+مس+منگنز و آب به عنوان شاهد بودند. غلظت عناصر به صورت: آهن 3، روی 4، مس 2.5، منگنز 5، آهن+منگنز 2 و 4، مس+روی 5 و 2.5، آهن+منگنز+مس+روی به ترتیب 2، 4، 5 و 2.5 پی پی ام در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد اثر تیمارهای آزمایشی بر وزن خشک کل، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول معنی دار بود ولی تاثیر تیمارهای آزمایشی بر سرعت اسیمیلاسیون خالص معنی دار نبود. بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تیمار محلول پاشی آهن بود که با تیمارهای روی، آهن+منگنز اختلاف معنی داری نداشت ولی اختلاف آن با سایر تیمارها معنی دار بود. تیمارهای محلول پاشی آهن و آهن+منگنز بیشترین عملکرد ماده خشک کل را حاصل نمود که با تیمار های روی، مس، روی+مس، آهن+روی+مس+منگنز اختلاف معنی داری نداشتند. بیشترین سرعت جذب خالص مربوط به تیمار محلول پاشی منگنز بود و کمترین سرعت اسیمیلاسیون خالص مربوط به تیمار شاهد بود. بیشترین سرعت رشد محصول در تیمار محلول پاشی روی حاصل شد که با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت. در بین تمام تیمارها و در تمامی صفات اندازه گیری شده تیمار شاهد کمترین مقدار را نشان داد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ممکن است محلول پاشی عناصر غذایی آهن و آهن+منگنز جهت دستیابی به حداکثر عملکرد ماده خشک در شرایط مشابه با مطالعه حاضر مناسب باشد.

شوری خاک یکی از مسائل اصلی زیست محیطی است که خاک های نواحی گسترده ای از کشورهای مختلف را تحت تاثیر دارد. روش های سنتی جمع آوری داده در مطالعات خاک دارای مشکلات زیادی است که به وسیله فن آوری سنجش از دور قابل رفع است. با این حال استفاده از این داده ها نیازمند تحقیقاتی است که بهترین روش های به کار گیری این فناوری ها را در اختیار محققان و کاربران قرار می دهد. بنابراین تحقیق حاضر با این هدف در منطقه دشت نیشابور و با استفاده از تصاویر لندست انجام شد. 279 نمونه سطحی خاک را به صورت طبقه بندی تصادفی تهیه و پس از آماده سازی نمونه ها در آزمایشگاه، هدایت الکتریکی عصاره اشباع نمونه های خاک اندازه گیری شد. در این مطالعه از تصاویر ماهواره ای سنجنده ETM+2 ماهواره لندست سال 2002 در 6 باند انعکاسی استفاده شد. طبقه بندی کلاس های مختلف شوری خاک با استفاده از الگوریتم های متداول طبقه بندی و بر اساس بهترین ترکیبات باندی و هم چنین استفاده از آنالیزهای آماری جهت ارائه مدلی مناسب بین متغیر شوری خاک و ارزش رقومی تصاویر ماهواره ای انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که باندهای انعکاسی 7، 4، 3 و 1 سنجنده ETM+، مناسب ترین ترکیب باندی برای تهیه تصاویر کاذب رنگی و طبقه بندی کلاس های شوری در این منطقه است. بر اساس آنالیز های آماری بالاترین ضرایب تبیین با مقادیر 0.311=R2 و 0.44=R2 به ترتیب برای خاک های شور و غیرشور در باند 3 و 2 سنجنده ETM+ به دست آمده که در سطح احتمال 5% معنی دار بودند. بر اساس نتایج فوق در مجموع قابلیت توانایی داده های رقومی سنجندهETM+  برای تفکیک و شناسایی کلاس های مختلف شوری خاک در این منطقه محدود ارزیابی می شود.

با توجه به این که کشاورزی هم منبع و هم مخزن گازهای گلخانه ای است و گیاهان در پاسخ به افزایش غلظتCO2  واکنش های مختلفی از خود نشان می دهند، آزمایشی با هدف بررسی تاثیر افزایش غلظت CO2 بر قابلیت رقابت گونه های زراعی و علف های هرز، در سال 1385 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل دو سطح غلظت CO2 شامل 360 ppm (طبیعی) و 700 ppm (افزایشی) و ترکیب های مختلف کشت گونه های زراعی (ارزن و سویا) و علف های هرز (تاج خروس و سلمه) C3 و C4 اعم از کشت خالص و کشت مخلوط گونه ها بودند. با افزایش غلظت CO2، طول ریشه در ارزن در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 افزایش اما در سایر گونه ها کاهش نشان داد و وزن خشک ریشه در هر یک از ترکیب های کشت در شرایط افزایش غلظت CO2 نسبت به شرایط غلظت طبیعی این گاز کاهش نشان داد. در شرایط افزایش غلظت CO2، سطح برگ و وزن خشک برگ در ارزن در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 افزایش و در سایر گونه ها کاهش نشان داد. میزان کلروفیل در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 در علف هرز سلمه افزایش، اما در تاج خروس، ارزن و سویا کاهش نشان داد.

بسیاری از مطالعات نشان داده اند که نوسان تولید در بین بوته های داخل یک مزرعه برای برخی از گیاهان بالا است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی میزان نوسان برخی از خصوصیات رشد و عملکرد نهایی سه گیاه دارویی کرچک، کدو پوست کاغذی، و شاهدانه در مقایسه با گیاه ذرت و میزان تاثیر نوسانات بر عملکرد گیاهان مربوطه در سطح تک بوته می باشد. به همین منظور آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد واقع در 10 کیلومتری شرق مشهد با عرض جغرافیایی 36 درجه و 16 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 59 درجه و 36 دقیقه شرقی و ارتفاع 985 متری از سطح دریا اجرا شد. در این آزمایش خصوصیات مورفولوژیکی چهار گونه (کرچک، کدو پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت) و ارتباط آن ها با عملکرد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در زمینی به مساحت 583 مترمربع بررسی شد. از گیاه کرچک، کدو پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت به ترتیب 13، 18، 14 و 15 گیاه از هر کرت به صورت تصادفی انتخاب و علامت گذاری شدند. اندازه گیری ها در طی فصل رشد، هر 7 روز یکبار انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که دو خصوصیت رویشی گیاهان دارویی شامل ارتفاع و تعداد برگ با افزایش عمر گیاه، نوسان بسیار بالایی در مقیاس گیاه-به-گیاه در مقایسه با ذرت نشان دادند. این وضعیت با محاسبه آنومالی عملکرد بیشتر مشهود شد. همبستگی مثبت و خطی بین تعداد برگ و عملکرد بیولوژیک گیاهان دارویی نشان داد که در صورت ایجاد یکنواختی بین بوته ها، عملکرد بالاتری از آنچه در حال حاضر تولید می شود برای این گیاهان قابل دسترسی خواهد بود.

رفتار علف های هرز، هنگامی که ترکیبی از آن ها به صورت مشترک با گیاه زراعی رقابت می کنند با شرایطی که به تنهایی در کنار گیاه زراعی قرار می گیرند، متفاوت است. این تحقیق در سال 1386 در یک مزرعه خربزه واقع در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی انجام شد که در آن تراکم و وزن خشک نهایی علف های هرز همراه خربزه در پوشش طبیعی با صفات خربزه، شامل طول بوته و شاخص های کمی و کیفی عملکرد میوه با استفاده از روابط رگرسیونی چند متغیره گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص وزن خشک علف های هرز نسبت به تراکم، برآورد بهتری از روابط آن ها را با صفات مورد بررسی بیان می کند. بر اساس ضرایب به دست آمده، علف های هرز همراه خربزه به دو گروه تقسیم شدند. گروهی بر صفات خربزه اثر هم کاهی داشتند و گروه دیگر هم افزا بودند. در برآیند اثرات رقابت اشتراکی، علف های هرز توق، تاج خروس، و تاجریزی، جزو دسته هم کاه قرار گرفتند که موجب آسیب خربزه شدند در حالی که اثرات سلمه تره و خرفه به صورت هم افزایی بروز کرد. این گونه ها با کاهش اثرات منفی سایر علف های هرز موجب کاهش میزان آسیب آن ها به خربزه گردیدند. نقش رقابتی اویارسلام، با وجود جمعیت بالا در این جوامع، خنثی بود و ضرایب آن نه در تراکم و نه در وزن خشک معنی دار نشد. این آزمایش همچنین نشان داد که عملکرد وزنی میوه بیش از سایر صفات مانند رشد بوته، تعداد و کیفیت میوه خربزه تحت تاثیر علف های هرز قرار می گیرد. بر این اساس شیرینی میوه در این تحقیق فقط تحت تاثیر علف هرز توق قرار گرفت.

رابطه دگر آسیبی بین گیاهان می تواند در مدیریت غیر شیمیایی علف های هرز کاربرد زیادی داشته باشد با این حال مواد دگر آسیب نباید بر گیاه زراعی اثر نامطلوبی داشته باشد. به منظور بررسی اثر دگرآسیبی جو (Hordeum vulgare) بر روی مولفه های جوانه زنی و رشد عدس (Lens esculenta)، آزمایشاتی به صورت طرح های کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان در سال 1387 انجام گرفتند. در مطالعه آزمایشگاهی تیمارها شامل غلظت های صفر، %20، %60 ،%40 و 80% عصاره آبی اندام های مختلف برگ، ساقه و ریشه جو بودند. نتایج نشان دادند که عصاره آبی اندام های جو بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه عدس اثر معنی داری (P<0.05) داشته و با افزایش غلظت عصاره آبی اندام های جو، جوانه زنی و رشد عدس به طور معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافته است. بیشترین درصد جوانه زنی مربوط به تیمار شاهد با %76 و کمترین مربوط به تیمار %80 عصاره برگ و ساقه به ترتیب با %1.25 و  %0جوانه زنی بود. در مطالعه گلخانه ای تیمارها شامل صفر، 200، 400، 600 و 800 گرم کاه جو بر واحد سطح گلدان بودند. نمونه برداری به منظور تعیین وزن تر و خشک، در سه مرحله سبز شدن، دو برگی و شش برگی انجام شد. نتایج در این مرحله نشان دادند که وزن تر و خشک ساقه و ریشه در مراحل سبز شدن، دو برگی و شش برگی در مقایسه با تیمار شاهد با افزایش مقدار کاه مصرفی در واحد سطح به طور معنی داری کاهش یافت. کمترین وزن تر و خشک ساقه و ریشه از تیمار 600 و 800 گرم کاه در واحد سطح به دست آمد. وزن خشک ساقه عدس در مرحله سبز شدن در تیمارهای 600 و 800 گرم کاه در واحد سطح به میزان 60% و وزن خشک ریشه در این مرحله در تیمار 800 گرم کاه 80% نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین میزان کاهش وزن تر و خشک ریشه در مرحله دو برگی بیشتر از کاهش وزن تر و خشک ساقه بود. در بررسی مقایسه میانگین های وزن تر و خشک در مرحله شش برگی بیشترین وزن تر و خشک ساقه مربوط به تیمار شاهد و کمترین وزن تر و خشک ساقه مربوط به تیمار 800 گرم کاه در متر مربع بود. بنابراین استفاده از بقایای جو یا گیاه پوششی جو قبل از زراعت عدس اثرات منفی بر جوانه زنی و رشد عدس دارد.

به منظور مطالعه تاثیر تاریخ های مختلف کاشت و تراکم های متفاوت بوته بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی دو ژنوتیپ جدید تریتیکاله برای اولین بار در کشور این تحقیق، با استفاده از یک طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار و در ایستگاه طرق مشهد، در طی دو سال زراعی 88-1386 انجام شد. عامل تاریخ کاشت با پنج سطح شامل: 15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر در کرت های اصلی و دو عامل تراکم بوته و ژنوتیپ به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. سه سطح تراکم بوته 250، 450 و 650 دانه در متر مربع و عامل ژنوتیپ در دو سطح شامل دو ژنوتیپ ET-82-15 وET-79-17  بودند. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، تعداد پنجه در بوته، درصد باروری پنجه ها، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول دوره پر شدن دانه معنی دار بود، به نحوی که بیشترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت دوم (30 مهر ماه) بدست آمد و با تاخیر در کاشت از تاریخ کاشت دوم (30 مهر ماه) به تاریخ کاشت پنجم (15 آذر ماه) عملکرد دانه حدود 29% کاهش یافت. بیشترین تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد روز تا رسیدن مربوط به تاریخ کاشت اول و کمترین آن مربوط به تاریخ کاشت پنجم بود و طول دوره پر شدن دانه نیز با تاخیر در کاشت روند نزولی داشت. همچنین سرعت نمو با تاخیر در کاشت افزایش یافت، هرچند طول دوره رشد کاهش نشان داد. بیشترین تعداد پنجه در بوته از تاریخ کاشت دوم و کمترین آن از تاریخ کاشت پنجم حاصل شد و بالاترین درصد باروری پنجه ها از تاریخ کاشت سوم و کمترین آن از تاریخ کاشت پنجم بدست آمد. از طرف دیگر اثر تراکم بوته بر تعداد کل پنجه در بوته و تعداد پنجه بارور (سنبله) معنی دار بود. با افزایش تراکم بوته تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه بارور (سنبله) و درصد باروری پنجه ها کاهش یافت. بعلاوه اثر تراکم بوته بر عملکرد دانه معنی دار نشد و با در نظر گرفتن مسایل مربوط به اقتصاد تولید در جهت کاهش هزینه ها (با توجه به قیمت بذر) به نظر می رسد همان سطح پایین تراکم بوته (250 بوته در مترمربع) کفایت می نماید. بین دو ژنوتیپ تریتیکاله مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه و سایر صفات مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت.

اثر دما (3، 5، 10، 15، 20، 25، 30 درجه سانتی گراد) بر جوانه زنی و نیز اثر دما (5، 10، 15، 20، 25 درجه سانتی گراد) و عمق کاشت (0، 2، 4، 6، 8، 10 سانتیمتر) بر سبزشدن توده های یولاف وحشی زمستانه ((Avena ludoviciana حساس (S) و مقاوم به علف کش های آریلوکسی فنوکسی پروپیونات جمع آوری شده از شهرستان های دزفول ( (DR4و اندیمشک ( (NR14مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی نهایی به ترتیب متعلق به توده های DR4 و NR14 بود. درصد نهایی جوانه زنی توده حساس با افزایش دما تا 10 درجه سانتی گراد و توده های مقاوم تا 15 درجه سانتی گراد افزایش یافت. سپس افزایش دما تا 30 درجه سانتی گراد موجب کاهش درصد نهایی جوانه زنی شد. تاثیر دما بر سرعت جوانه زنی هم مشابه تاثیر آن بر درصد جوانه زنی نهایی بود. درصد سبزشدن نهایی توده های حساس و مقاوم NR14 اختلافی با هم نداشتند، درحالی که درصد نهایی سبزشدن DR4 به طور معنی داری بیش از دو توده دیگر بود. حداکثر سبزشدن نهایی مربوط به دمای 10 درجه سانتی گراد بود، افزایش دما تا حدود 30 درجه موجب کاهش درصد نهایی سبزشدن و رسیدن به حدود 3 درصد گردید. بیشترین درصد سبزشدن نهایی مربوط به عمق صفر (کاشت سطحی) بود و با افزایش عمق کاشت درصد سبزشدن نهایی به صورت منحنی چند جمله ای درجه 2 کاهش پیدا کرد. به طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که پس از برطرف شدن نیاز سرمایی برای جوانه زنی و سبز شدن، بهترین زمان برای از بین بردن گیاهچه های سبز شده توده های حساس و مقاوم به منظور کاهش ذخیره بانک بذر هنگامی است که متوسط دمای محیط حدود 10 درجه سانتی گراد باشد. تکرار چندین بار عملیات شخم یا کاربرد علف کش های تماسی می تواند مقدار زیادی از گیاهچه های تازه سبز شده توده های حساس و مقاوم را از بین برده و در کاهش مشکلات مربوط به این علف هرز مخصوصا توده های مقاوم موثر باشد.

خاک ورزی حفاظتی یکی از روش های مفید برای جلوگیری از تلفات عناصر غذایی، فرسایش خاک و کاهش هزینه های تولید می باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر نظام های مختلف خاک ورزی بر روی سه رقم پنبه با آرایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو ایستگاه هاشم آباد و کارکنده گرگان صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل پنج روش خاک ورزی شامل شخم، چیزل، دیسک، نواری و بدون شخم و فاکتور فرعی شامل سه رقم پنبه به اسامی سای اکرا 324، سیندوز 80 و زودرس موتاژنز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بین سیستم های مختلف خاک ورزی اختلاف معنی داری وجود داشت به طوری که در کلیه ارقام عملکرد وش، طول شاخه رویا، تعداد شاخه رویا و زایا، ارتفاع بوته و تعداد قوزه در سیستم خاک ورزی چیزل و دیسک (خاک ورزی حفاظتی) بیشتر از تیمار شخم (خاک ورزی مرسوم) و بدون شخم بود. رقم سای اکرا 324 در مقایسه با دو رقم دیگر به دلیل داشتن تعداد قوزه بیشتر دارای عملکرد وش بیشتری بود. عملکرد وش در سیستم بدون شخم در مقایسه با سیستم های خاک ورزی حفاظتی و رایج کمتر بود اما بوته های رشد یافته در این سیستم کوچکتر و شاخه دهی کمتری داشت. بنابراین برای حصول عملکردهای بالاتر از این سیستم، می توان تراکم بوته را افزایش داد و برای دستیابی به این هدف، پیشنهاد می شود آزمایشات تکمیلی به منظور بررسی اثرات تراکم های مختلف در این سیستم بررسی گردد و سیستم خاک ورزی حفاظتی با مطالعات جامع تر جایگزین سیستم خاک ورزی مرسوم شود.

به منظور ارزیابی اثر تراکم و زمان محلول پاشی نیتروژن بر عملکرد و درصد روغن و اسانس دانه سیاه دانه آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد بیرجند انجام شد. برای این منظور 3 سطح تراکم (100، 200 و 300 بوته در مترمربع) و 3 زمان محلول پاشی نیتروژن (1- عدم محلول پاشی، 2- محلول پاشی در زمان 10-8 برگی، 3- محلول پاشی در 10 درصد گلدهی، 4- محلول پاشی در 100 درصد گلدهی) هر یک به مقدار 2 درصد از محل کود اوره، در 3 تکرار به صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. زمان محلول پاشی روی درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی دار شد. تراکم روی عملکرد اسانس، درصد اسانس، درصد روغن و عملکرد دانه در سطح 1 درصد معنی دار شد. تراکم 200 بوته در مترمربع و محلول پاشی در زمان 10-8 برگی با 593.33 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. تراکم 200 بوته در متر مربع و محلول پاشی در زمان 10 درصد گلدهی با 0.56 درصد اسانس بیشترین درصد اسانس را دارا بود. محلول پاشی در 10-8 برگی و تراکم 100 بوته در متر مربع با 39.72 درصد بیشترین درصد روغن را دارا بود و بهترین عملکرد روغن و عملکرد اسانس از تراکم 300 بوته در متر مربع و محلول پاشی در 100 درصد گلدهی حاصل شده است.

به منظور بررسی خسارت علف های هرز و تعیین مناسبترین شاخص جهت برآورد کاهش عملکرد ذرت در شرایط مزرعه و رقابت چندگونه ای علف های هرز آزمایشی در سال زراعی 87-86 به صورت پیمایشی انجام شد. 480 کوادرات به صورت تخریبی و غیرتخریبی با ابعاد 70×20 سانتی متر در مزرعه تعیین و در مرحله 8-4 برگی ذرت تراکم علف های هرز به تفکیک گونه شمارش و شاخص سطح برگ و وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون گونه ای و بین گونه ای هر گونه بین سطح نسبی برگ بعنوان متغیر مستقل و عکس وزن تک بوته هر یک از علف های هرز یا ذرت بعنوان متغیر وابسته توابع هایپربولیک برازش داده شد. نتایج نشان دادند که عکس وزن تک بوته و سطح برگ نسبی دارای همبستگی بالایی ( (r2=%99برای برآورد کاهش عملکرد و ضرایب رقابتی هستند. همچنین تابع عکس وزن تک بوته نشان داد که تداخل علف های هرز در ذرت با توجه به ضرایب معادله عکس وزن به دو گروه کاهنده (ضریب مثبت) و افزاینده (ضریب منفی) تقسیم می شوند. تاج خروس وحشی، سلمه تره و تاج ریزی سیاه بیشترین اثر افزایشی را بر عملکرد ذرت و پنج گونه تاج خروس خوابیده، خرفه، پیچک، اویارسلام ارغوانی و سوروف اثر بازدارنده بر عملکرد ذرت داشتند. اثر مثبت علف های هرز روی ذرت ناشی از بازدارندگی شدید آن روی علف های هرزی بود که اثر بازدارنده ای روی ذرت داشتند. همچنین اثر منفی علف های هرز پهن برگ و باریک برگ به تنهایی بیشتر از تاثیر مجموع علف های هرز روی عملکرد ذرت بود.

کاسنی پاکوتاه (Cichorium pumilum Jacq.) یکی از گونه های یکساله جنس کاسنی با ارزش دارویی است که در نواحی غربی و جنوب ایران رویش دارد و تاکنون مطالعه ای در زمینه کشت این گونه در شرایط زراعی انجام نشده است. به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب کاسنی پاکوتاه، آزمایشی بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال های 1387-1386 در مشهد انجام شد. تیمار های آزمایشی عبارت بودند از تاریخ کاشت در سه سطح (3 اردیبهشت، 20 شهریور و 10 آبان) که در کرت های اصلی و سه تراکم کاشت (10،  20و 40 بوته در مترمربع) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نمونه برداری ها از مرحله ساقه دهی شروع و به فواصل زمانی 2 هفته در 4 نوبت انجام شد. صفات مورد اندازه گیری شامل سطح برگ، وزن خشک برگ، ساقه و گل آذین بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت اثر معنی داری بر وزن خشک برگ، ساقه و گل آذین داشت. بیشترین وزن خشک برگ از نمونه برداری اول تاریخ کشت 20 شهریور بدست آمد. اثر تراکم بر شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ در نمونه برداری اول معنی دار بود، در این مرحله نمونه برداری بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تراکم 40 بوته در مترمربع ولی بالاترین میزان وزن خشک برگ، از تراکم 10 بوته حاصل شد. اثر متقابل تاریخ کشت و تراکم در نمونه برداری دوم بر وزن خشک ساقه معنی دار بود و مقایسه میانگین ها نشان داد که تاریخ کشت 10 آبان با تراکم 10 بوته در متر مربع وزن خشک ساقه کمتری نسبت به سایر تیمارها داشت. مطالعه مراحل رشد گیاه در شرایط مزرعه، منجر به تشخیص چهار مرحله اصلی رشد شد که مرحله رشد رویشی طولانی ترین مرحله بود. همچنین مشخص شد که کاسنی پاکوتاه برای کامل کردن چرخه زندگی به حدود 3000 درجه روز-رشد نیاز دارد. بر اساس نتایج حاصله، کشت و کار کاسنی پاکوتاه بصورت یک گیاه یک ساله زمستانه، در نیمه دوم شهریور تا اواسط مهر ماه با تراکم 20 بوته در متر مربع در شرایط اقلیمی مشهد مناسب بنظر می رسد.

به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت بومادران هزار برگ در شرایط آب و هوایی مشهد، آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تیمار شامل تاریخ های مختلف کاشت (15 تیر، 10 مرداد، 10 شهریور و 15 مهر) و 4 تکرار، در مزرعه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. در طی مراحل مختلف رشدی و در پایان آزمایش مدت زمان و درجه روز از کاشت تا ساقه دهی و گلدهی، ارتفاع گیاه، تعداد جست، تعداد گل آذین های جانبی، قطر و ارتفاع گل آذین، وزن خشک گل آذین، درصد اسانس، عملکرد اسانس و میزان بیومس کل اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که همه صفات فوق تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. در تاریخ کشت اول، بوته ها دارای ارتفاع بلند (116 سانتی متر) و گل آذین های درشت (9.97 و 8.72 سانتی متر، به ترتیب قطر و ارتفاع گل آذین) بودند. اکثر صفات مورد بررسی (تعداد جست و گل آذین های جانبی، وزن خشک گل آذین و بیومس کل) در تاریخ کاشت 10 مرداد از بالاترین میزان و در تاریخ کاشت چهارم (15 مهر) از کمترین میزان برخوردار بودند. بیشترین درصد اسانس (0.17) مربوط به تاریخ کشت چهارم و کمترین میزان (0.13) مربوط به تاریخ کاشت دوم بود ولی از نظر عملکرد اسانس بیشترین و کمترین میزان (1.77 و 0.87 میلی لیتر) به ترتیب مربوط به تاریخ های کاشت 10 مرداد و 10 شهریور بود. به طور کلی نتایج نشان داد که در شرایط آب و هوایی مشهد تاریخ کاشت 10 مرداد مناسبترین تاریخ کاشت جهت این گونه بومادران می باشد.

ذرت شیرین از جمله محصولات غذایی با ارزش با دوره رشد کوتاه می باشد که می تواند پس از برداشت غلات زمستانه، در الگوی کشت مناطق مختلف کشور وارد گردد. در این پژوهش اثرات دو روش کاشت (کشت روی پشته و کف فارو) و تراکم (65000، 75000 و 85000 بوته در هکتار) بر برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه قابل کنسرو و شاخص برداشت دو رقم ذرت شیرین به نام های Chase و KSC403su (دانه طلایی) در منطقه فیض آباد تربت حیدریه در شرایط شور (ECw=4.060 Mmhos/cm) مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که روش های مختلف کاشت تاثیر معنی داری بر صفات: عملکرد دانه قابل کنسرو، فاصله بین گرده افشانی و ظهور کاکل (ASI)، طول تاسل، ارتفاع بلال، قطر ساقه و شاخص برداشت ارقام ذرت شیرین داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم×روش کاشت بر شاخص برداشت نشان می دهد که بیشترین شاخص برداشت متعلق به رقم Chase در روش کاشت کف فارو به میزان 31.75 درصد می باشد. همچنین بیشترین عملکرد دانه قابل کنسرو از رقم Chase در تراکم 75 هزار بوته در هکتار و روش کاشت کف فارو با متوسط 11.9 تن در هکتار و کمترین عملکرد از رقم KSC403su در تراکم 85 هزار بوته در هکتار و روش کاشت روی پشته به میزان 3.6 تن در هکتار به دست آمد. این در حالی است که رقم دانه طلایی از نظر سایر خصوصیات در رتبه بهتری نسبت به رقم Chase قرار گرفت. علت برتری رقم Chase نسبت به KSC403su احتمالا به دلیل بالاتر بودن میزان شاخص برداشت و عملکرد دانه قابل کنسرو، توزیع بهتر برگ، آرایش بوته بر روی ردیف ها، زاویه برگها و تخصیص بیشتر مواد غذایی به دانه ها، که همه ناشی از پتانسیل ژنتیکی رقم Chase می باشد.

به منظور ارزیابی کارایی تعدادی از علفکش ها بر علف های هرز و عملکرد سیر، آزمایشی در مزرعه سیاهدشت واقع در شهرستان فاروج انجام شد. این آزمایش در غالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 12 تیمار علفکشی شامل علفکش دو منظوره کلرتال متیل (داکتال) با مقادیر 4، 8، 12 و 16 کیلوگرم در هکتار، علفکش اکسی فلورفن (گل) با مقادیر 0.75، 1.5، 3 و 5 لیتر در هکتار، علفکش ایوکسینیل (توتریل) با مقادیر 1، 2، 3 و 6 لیتر در هکتار و یک تیمار وجین در ابتدای فصل انجام شد. نتایج حاصل از سه مرحله نمونه برداری (30، 52 و 72 روز پس از نمونه برداری) نشان داد که بسته به نوع علفکش و میزان مصرف آن علف های هرز پاسخ های مختلفی را نشان داده و تفاوت معنی داری (0.01>p) میان این پاسخ ها مشاهده شد. در هر سه مرحله نمونه برداری در میان تیمارهای آزمایش، علفکش گل با مقدار 3 لیتر در هکتار بهترین نتایج را در کنترل علف های هرز به همراه داشت. رابطه بین مقادیر مختلف علفکشی و درصد کنترل علف های هرز از یک رابطه سیگموئیدی چهار پارامتره تبعیت می کرد. وزن خشک اندام هوایی، وزن غده، وزن حبه و تعداد حبه نیز تحت تاثیر تیمار علفکشی قرار گرفتند به طوریکه تیمار علفکش گل به میزان 3 لیتر در هکتار به عنوان بهترین تیمار شناخته شد.

تنش گرمای پایان فصل در مناطق نیمه گرمسیری نظیر جنوب غرب ایران به عنوان یکی از عوامل مهم محدود کننده عملکرد گندم در تاریخ کشت های پاییزه محسوب می شود. به منظور ارزیابی اثر سطوح نیتروژن بر میزان محدودیت مبدا و الگوی توزیع مجدد مواد فتوسنتزی به دانه ژنوتیپ های گندم، این پژوهش بصورت دو آزمایش مستقل، هر یک با آرایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آزمایش اول شامل کاشت ژنوتیپ ها در تاریخ کاشت توصیه شده یعنی اول آذر ماه بود و به منظور برخورد مراحل فنولوژیکی رشد بعد از گرده افشانی با تنش گرمای پایان فصل، تاریخ کاشت ژنوتیپ ها در آزمایش دیگر در اوایل بهمن ماه انجام شد. در هر آزمایش، سه سطح کود نیتروژن 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به عنوان کرت اصلی و شش ژنوتیپ گندم (چمران، استار، ویری ناک، 8-D-83 و 5-D-84) به عنوان کرت های فرعی گزینش شدند. به منظور بررسی میزان محدودیت مبدا در ژنوتیپ های مورد مطالعه، نیمی از سنبلچه های هر سنبله یک هفته پس از گرده افشانی حذف شدند. نتایج نشان داد، کاهش میزان نیتروژن از 150 به 50 کیلوگرم در هکتار باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه در هر دو شرایط بهینه و تنش گرمای پایان فصل شد. تنش گرمای پایان فصل، عملکرد دانه و وزن هزار دانه را به ترتیب 24% و 31% کاهش داد. میانگین محدودیت مبدا ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش گرمای پایان فصل نسبت به شرایط بهینه 45 درصد افزایش یافت. بیشترین و کمترین میزان افرایش محدودیت مبدا در شرایط تنش گرمای پایان فصل نسبت به شرایط بهینه به ترتیب به لاین دیررس 5-D-84 و لاین زودرس 8-D-83 اختصاص داشت. میزان افزایش محدودیت مبدا ژنوتیپ های دیررس، میان رس و زودرس به ترتیب 56، 43.5 و 30.5 درصد ارزیابی شد. اگرچه سهم و کارایی توزیع مجدد مواد فتوسنتزی در شرایط تنش گرمای پایان فصل افزایش یافت، اما کاهش سهم فتوسنتز جاری به عنوان مهمترین مبدا تامین مواد فتوسنتزی دانه در مراحل پس از گرده افشانی، کاهش میزان انتقال مجدد و افزایش میزان محدودیت مبدا، باعث کاهش معنی دار وزن دانه و عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه شد.

به منظور بررسی تاثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بقایای گیاهی ذرت دانه ای(Zea mays L.)  بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در دو سال زراعی (88-1386) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در آمد. عوامل مورد بررسی شامل دو روش خاک ورزی ]رایج (گاوآهن برگردان دار همراه با دو دیسک) و کاهش یافته (دو بار گاوآهن قلمی همراه با یک دیسک)[ در کرت های اصلی و مقادیر بقایای ذرت (0، 50 و 100 درصد) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که روش های خاک ورزی، بر تعداد سنبله در مترمربع و مقادیر بقایای گیاهی بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در هر دو سال تاثیر معنی دار داشت. حداکثر عملکرد دانه (4.40 تن در هکتار) در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و بدون بقایا بدست آمد که با تیمار 100 درصد بقایا تفاوت معنی داری را نشان نداد و این موضوع خود تاییدی بر لزوم نگهداری بقایا در مزرعه جهت استفاده از منافع فراوان آن است. درصد کربن آلی و نیتروژن خاک در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و با افزایش مقادیر بقایا، افزایش یافت. به طور کلی، با توجه به اینکه کاربرد مقادیر مناسبی از بقایای ذرت در کشت گندم، موجب افزایش درصد کربن آلی خاک می شود، این کاربرد توصیه می گردد و در صورتی که بتوان افت کوتاه مدت عملکرد دانه ناشی از کاهش عملیات خاک ورزی و نگهداری بقایا در مزرعه را تحمل کرد، در بلند مدت عملکرد مطلوبی به دست خواهد آمد.

این پژوهش به منظور بررسی نقش عوامل موثر بر رقابت دو رقم گندم با دو گونه علف هرز باریک برگ و پهن برگ به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت 450 بوته در مترمربع کشت شد. در آزمایش اول، بذر علف هرز چاودار با تراکم های 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع در بین ردیف های گندم کشت شد. در آزمایش دوم، سطوح تراکم علف هرز خردل وحشی 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. نتایج آزمایش نشان داد که خصوصیاتی همچون نحوه توزیع عمودی شاخص سطح برگ و ماده خشک، ارتفاع نهایی و سرعت افزایش آن در شرایط تداخل، همراه با شاخص های سرعت سبزشدن، سرعت توسعه کانوپی و زودرسی، سبب افزایش توان رقابتی رقم الوند نسبت به سایسون در شرایط رقابت با هر دو گونه علف هرز شد. این عوامل نقش موثری در کاهش تولید بذر علف هرز و افزایش آستانه خسارت اقتصادی در رقم الوند داشتند. علیرغم ارتفاع کمتر خردل وحشی نسبت به چاودار، نحوه توزیع سطح برگ و ساختار کانوپی این علف هرز باعث افزایش توانایی رقابت نوری و سایه اندازی بیشتر آن بر گیاه زراعی شد به گونه ای که اثرات زیانبار ناشی از حضور تک بوته های این علف هرز در تراکم های مورد بررسی، بیشتر از چاودار وحشی بود. همچنین سرعت افزایش بانک بذر خردل وحشی نسبت به چاودار بیشتر بود.

به منظور ارزیابی شاخص های فیزیولوژیک و مقایسه عملکرد ریشه در ارقام مختلف چغندرقند (Beta vulgaris L.) با کشت کرپه در بهار، آزمایشی در سال 1385 در شهرستان چناران استان خراسان رضوی انجام گردید. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و 6 تیمار بود که تیمارهای آزمایشی شامل 6 رقم مختلف چغندرقند به نام های 1- ناگانو 2- بریجیتا 3- لاتیتیا 4- فلورس 5- دوروتی 6- 7112 بودند. نتایج آزمایش نشان داد بالاترین مقدار شاخص سطح برگ (5.8) در رقم 7112 به دست آمد و کمترین میزان شاخص سطح برگ (3.8) مربوط به رقم فلورس مشاهده شد. رقم ناگانو دارای بالاترین مقدار سرعت رشد (17 گرم در مترمربع در روز) بالاترین مقدار سرعت رشد نسبی (0.05 گرم بر گرم در روز) بوده و بیشترین تولید ماده خشک (1600 گرم در مترمربع) و وزن خشک غده (1200 گرم در مترمربع) نیز در رقم ناگانو به دست آمد کمترین میزان سرعت رشد (6 گرم در مترمربع در روز)، سرعت رشد نسبی (0.036 گرم بر گرم در روز) وزن خشک کل (700 گرم بر مترمربع) و وزن خشک غده (560 گرم بر مترمربع) در رقم 7112 مشاهده شده بود. رقم ناگانو از سرعت رشد بالاتر و تولید ماده خشک و وزن خشک ریشه بالاتری نسبت به ارقام دیگر برخوردار می باشد. این رقم می تواند در شرایط کشت کرپه در خردادماه در منطقه چناران کشت شود.

به منظور بررسی اثرات تنش سرما بر آنزیم های آنتی اکسیدان و برخی صفات فیزیولوژیکی در نخود، دو آزمایش جداگانه در مراحل رشدی جوانه زنی و گیاهچه ای انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی با استفاده از فاکتور دما در شش سطح (=15 oC(تیمار شاهد) T1، T2=5 oC،T3=0 oC ،T4=-5 oC ، T5=-10 oC، (T6=-15 oC و رقم (پیروز=V1، V2=ILC482، بیونیج=(V3، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثر تنش سرما بر کلیه صفات از جمله فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز، درصد خسارت به غشا و میزان پراکسید هیدروژن ( (H2O2تاثیر معنی دار داشت، به گونه ای که کلیه ویژگی های ذکر شده با کاهش دما افزایش نشان دادند. در کل در مقایسه تیمار های دمایی مورد بررسی، دمای 5- درجه سانتی گراد بیشترین تاثیر را بر صفات فوق الذکر داشت. در مرحله جوانه زنی رقم ILC482 به عنوان رقم متحمل شناخته شد و رقم پیروز بیشترین حساسیت را نشان داد. در این آزمایش بین میزان H2O2 با آنزیم های کاتالاز (r=0.98) و پراکسیداز (r=0.89) در مرحله جوانه زنی همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد، اما فعالیت آنزیم پراکسیداز 10 برابر بیشتر از کاتالاز بود. نتایج این آزمایش نشان داد که تنش سرما سبب افزایش گونه های فعال اکسیژن می شود و این ترکیبات نیز سبب آسیب و تخریب غشای سلول می شوند.

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و ژنوتیپ بر غلظت کلروفیل، محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت و عملکرد دانه در گلرنگ، آزمایشی در بهار و تابستان 1387، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح قطع آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله دانه بندی، آبیاری تا مرحله گلدهی و آبیاری تا مرحله تکمه دهی) بوده و سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره (محلی اصفهان، اصفهان 28 و IL111) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل حاکی از تاثیرپذیری عدد کلروفیل متر، محتوای نسبی آب، ثبات غشا سلولی و عملکرد دانه از قطع آبیاری بود، به طوری که با افزایش مدت زمان قطع آبیاری، افزایش در نشت الکترولیت و کاهش در محتوای نسبی آب و عملکرد دانه در گیاهان مشاهده شد. بین نشت الکترولیت از سلول های برگ گیاهان و عملکرد دانه رابطه منفی وجود داشت و گیاهانی که در طی فصل رشد زودتر با قطع آبیاری مواجه شدند، آسیب بیشتری به غشاهای سلولی آنها وارد شد و همین امر بر توان تولیدی آنها تاثیر منفی داشت. تنش های ملایم و شدید خشکی، به ترتیب افزایش و کاهش در شاخص کلروفیل (SPAD) را موجب شدند. ژنوتیپ های محلی اصفهان و اصفهان 28 نیز به عنوان ژنوتیپ های مقاوم به خشکی معرفی شدند زیرا از نشت الکترولیت کمتر و محتوای نسبی آب بیشتری در شرایط تنش برخوردار بودند. اما به طور کلی ژنوتیپ محلی اصفهان به دلیل بومی بودن و خوپذیری بیشتر به شرایط آب و هوایی خراسان جنوبی دارای بیشترین عملکرد دانه بود و لذا این ژنوتیپ جهت کاشت در منطقه پیشنهاد می شود.

به منظور مطالعه تاثیر پرایمینگ بذر در کاهش اثرات تنش شوری در مرحله رشد و نمو اولیه گیاهچه کنجد، آزمایش گلدانی در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح پرایمینگ بذر شاهد (بدون پرایمینگ)، هیدروپرایمینگ، هالوپرایمینگ با نمک های KCl, NaCl CaCl2+2H2O, و پنج سطح تنش شوری صفر، 4، 8، 12 و 16 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که تاثیر پرایمینگ بذر و تنش شوری بر درصد سبز شدن گیاهچه، مدت زمان لازم به منظور دستیابی به 50 درصد سبز شدن گیاهچه (E50)، طول ریشه چه و ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک برگ، تعداد برگ و سطح برگ معنی دار بود (0.01>p). با افزایش غلظت نمک کلیه صفات مذکور به جز نسبت طول ریشه به ساقه کاهش یافت. اگر چه تمام تیمارهای پرایمینگ بذر در کاهش اثرات تنش شوری موثر بودند، اما بالاترین درصد گیاهچه سبز شده و کوتاهترین مدت زمان لازم برای حصول 50 درصد گیاهچه سبز شده در تیمار هیدروپرایمنیگ مشاهده شد و تیمار هالوپرایمنیگ با CaCl2+2H2O بیشترین اثرات مثبت را بر مولفه های اصلی رشد از قبیل طول و بیوماس گیاهچه داشت. بنابراین پرایمینگ بذر به ویژه تیمار هالوپرایمنیگ با CaCl2+2H2O می تواند روشی مناسب برای افزایش مقاومت گیاه کنجد به تنش شوری باشد.

در اکثر مناطق جنوبی ایران بقایای غلات پس از برداشت به نوعی سوزانده و یا از بین می رود که این موضوع علاوه بر کاهش میزان ماده آلی و عناصر غذایی باعث افزایش آلودگی هوا نیز می گردد. به منظور بررسی تاثیر مخلوط کردن مقادیر مختلف بقایای گیاهی جو و کود نیتروژن بر درصد رطوبت خاک، شاخص سطح برگ و وزن خشک کل دو رقم جو در شرایط دیم، آزمایشی دو ساله در قالب طرح کرت های نواری خرد شده با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه انجام شد. کرت های عمودی شامل دو رقم جو رایج منطقه (افضل و ریحان) و کرت های افقی شامل سه میزان بقایا (صفر، 50% بقایا برابر با 750 و 100% بقایا (بقایای کامل) برابر با 1500 کیلوگرم در هکتار) و کرت های فرعی سه میزان نیتروژن (صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار) می باشد. نتایج نشان دادند در مواردی که بقایا به صورت کامل اضافه شوند، بایستی میزان نیتروژن به کار برده شده نیز متناسب با افزایش بقایا اضافه گردد. با افزایش میزان نیتروژن (از صفر به 80 کیلوگرم در هکتار) در هر دو رقم افضل و ریحان شاخص سطح برگ متناسب با افزایش بقایا زیاد گردید. در مواردی که بقایا به صورت کامل به کار برده شد، ولی میزان نیتروژن مصرفی متناسب با آن نبود، شاخص سطح برگ در هر دو رقم کاهش نشان داد، به نحوی که در هر دو رقم کمترین میزان شاخص سطح برگ (1.14) با مصرف 100 درصد بقایا و تیمار صفر نیتروژن به دست آمده است. بالاترین میزان ماده خشک گیاه (1196گرم بر متر مربع) در هر دو رقم با مصرف 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و مصرف 100 درصد بقایا به دست آمد و کمترین میزان ماده خشک (595 گرم بر مترمربع) در طول فصل رشد از تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار و به کارگیری 100 درصد بقایا به دست آمد. کاربرد 100 درصد بقایا و 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با تاثیر مثبت روی حفظ رطوبت خاک در طول فصل رشد هر دو رقم باعث بهبود شاخص سطح برگ در این تیمارها شده است.