مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1382 | دوره:9 | شماره:29 |تعداد مقالات:13

زمینه: اهمیت رسیدگی به علت مرگ در زندانیان با توجه به مطرح شدن سوالاتی از طرف خانواده و مجامع حقوقی بشر و همچنین ضرورت مراقبتهای لازم با معیارهای بین المللی از زندانیان و رسیدگی به مسائل بهداشتی و مراقبتهای پزشکی ضروری است. از طرفی حل دعاوی مربوط به علت فوت در زندان به عهده قوه قضائیه و سازمان پزشکی قانونی است. برای بررسی دقیق موضوع، این مطالعه در بین زندانیان فوت شده انجام گرفت.روشها: این مطالعه به صورت توصیفی و مقطعی به منظور بررسی علت فوت زندانیان طی 5 سال از اول فروردین سال 74 لغایت 29 اسفند 78 به صورت گذشته نگر انجام شده است. 150 نفر زندانی فوت شده ارجاعی به سالن تشریح وجود داشت که از روی پرونده های موجود در سازمان و مرکز آمار معاونت پژوهشی سازمان زندانها مطالعه و بررسی در خصوص آنها انجام گرفت.یافته ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده موید 150 نفر فوت زندانی در مدت 5 سال ارجاعی به سالن تشریح سازمان پزشکی قانونی می باشد که 147 نفر مرد و 3 نفر زن بوده اند. بیشترین فراوانی سنی 31 نفر (20.7 درصد) بین 54 الی 60 سال بود. 134 نفر از آنها تحصیلات زیردیپلم داشتند و در کل 109 نفر نحوه وقوع مرگ طبیعی داشتند. 22 نفر خودکشی کرده بودند. شایعترین علت مرگ، بیماریهای قلبی و عروقی 33.33) درصد) بود. برای تعیین علت فوت در 94 نفر علاوه بر کالبدگشایی، سایر بررسیهای تکمیلی همچون سم شناسی و آسیب شناسی انجام شده بود. 40 نفر سابقه اعتیاد و 34 نفر سابقه بیماری داخلی و 13 نفر سابقه بیماری روحی و روانی داشته اند. بیشترین جرم فوت شدگان، مواد مخدر (60 نفر) بود و بیشترین نوع محکومیت زندانیان فوت شده جریمه به تعداد 46 نفر (30.17 درصد) بود. شایعترین فراوانی زمانی فوت شدگان به تعداد 26 نفر (17.33 درصد) بین 1 تا 6 ماه بود.نتیجه گیری: هرچند شایعترین علت مرگ با جامعه عادی منطبق می باشد ولی بیماریهای عفونی که منجر به فوت زندانیان گردیده بود بیشتر از جامعه عادی بود که توجه خاص را می طلبد و همچنین لازم است بین مسوولین و زندانی اعتماد متقابل ایجاد گردد و دلایل فوت از طرف پزشکی قانونی دقیقا مشخص شود. این امر موجب جلب اعتماد بیشتر جامعه به متصدیان و قوه قضائیه می گردد. همچنین توصیه می شود برنامه ریزی دقیق جهت توسعه طرح مشاوره، برای زندانیان انجام گردد، در صورت امکان سایر محکومیتها به جای حبس مورد استفاده قرار گیرد و در زندانها برنامه ریزی دقیق آموزشی به طور جدی پیگیری شود.

زمینه: مروری بر نشریات بین المللی که ارتباط بین اختلال روانی و رفتارهای تهاجمی را مورد بررسی قرار داده اند نشان می دهد هرچند تعداد کمی از بیماران در رفتارهای جنایی خشن شرکت میکنند ولی ارتکاب قتل توسط آنها حادثه شایعی نیست. برخلاف تصور عامه در مورد بیماران روانی، مطالعات موجود نشان می دهد دلیلی وجود ندارد بیماران روانی در مجامع عمومی بدون وجود دلیل محرک مشخصی اقدام به قتل مردمان عادی نمایند و بیماران روانی اغلب فردی از افراد خانواده خود را در محل سکونت شخصی قربانی می کنند.روشها: مطالعه حاضر بر اساس اطلاعات موجود در پرونده های پزشکی افرادی که در یک دوره سه ساله (یکصد نفر) در بخش روانپزشکی ستاد سازمان پزشکی قانونی کشور در تهران معاینه شده اند و طبق تاریخچه پزشکی و معاینه روانپزشکی، ابتلای آنها به اختلال روانی در کمیسیونهای روانپزشکی تایید گردیده انجام شده است.یافته ها: این مطالعه نشان داد شایعترین نوع اختلال، سایکوزهای غیرخلقی بوده، فقط در 39 درصد موارد دلیلی بر عدم مسوولیت کیفری در زمان ارتکاب قتل به دست آمده است (سایکوز  33درصد، عقب ماندگی ذهنی 5 درصد و صرع 1 درصد). تشخیص نهایی در 32 درصد بیماران سایکوزهای غیرخلقی، 33 درصد نوروزها، 13 درصد اختلالات شخصیتی، 13 درصد اختلالات خلقی، 5 درصد عقب ماندگی ذهنی و 4 درصد صرع بوده است.نتیجه گیری: در مطالعه ما نیز اغلب بیماران یکی از افراد خانواده را کشته (46 درصد) و اکثر قتلها در منزل اتفاق افتاده بود (60 درصد). این یافته که فقط نظامیان از سلاح گرم برای قتل استفاده نموده اند ضرورت ارزیابی روانپزشکی قبل و بعد از استخدام نظامیان را نشان می دهد.

زمینه: امروزه افزایش تعداد اعمال جراحی و تنوع آنها و انتظار جامعه از یک متخصص بیهوشی جهت رعایت استانداردهای این رشته تخصصی، مسوولیت متخصص بیهوشی را در مقابل قوانین و ضوابط به دنبال داشته است. اطلاع از میزان نتایج زیانبار و علل ایجاد کننده آسیب، به شناسایی علل و عوامل موثر در بروز و برنامه ریزی جهت مهار و پیشگیری از آنها کمک می نماید. مطالعه حاضر گامی در همین راستا محسوب می شود.روشها: پژوهش حاضر به عنوان یک مطالعه توصیفی ـ تحلیلی، مروری است بر پرونده های شکایت بیهوشی که از سال 1374 تا آبان ماه سال 1379 به نظام پزشکی و مرکز پزشکی قانونی تبریز رسیده است.یافته ها: تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده که مشتمل بر 18 پرونده بود، نشان داد که از این تعداد شایعترین نتایج زیانبار شامل مرگ 9 مورد (50 درصد)، آسیب مغزی 7 مورد (39 درصد) و آسیب عصبی 2 مورد (11 درصد) بودند. اتفاقات ایجاد کننده آسیب که منجر به نتایج زیانبار شده بودند، سیستم تنفسی 12 مورد (67 درصد)، سیستم قلبی عروقی 3 مورد (16.5 درصد) و سایر حوادث 3 مورد (16.5 درصد) بودند. وجود اشکالات در اداره سیستم تنفسی شایعترین علت آسیب و همچنین شایعترین علت برای آسیبهای جدی نظیر مرگ و آسیب مغزی میباشد. چند مکانیسم تنفسی به عنوان مهمترین در نظر گرفته شده است: تهویه ناکافی 8 مورد (66.6 درصد) انتوباسیون مشکل 1 مورد (8.3 درصد) انتوباسیون مری 2 مورد (16.6 درصد) و اکستوباسیون زودرس 1 مورد (18.3 درصد).نتیجه گیری: با توجه به اینکه حوادث تنفسی شایعترین عامل ایجاد کننده نتایج زیانبار می باشد، لذا جهت جلوگیری و کاهش این حوادث استفاده از مونیتورینگهای استاندارد از قبیل پالس اکسی متری و کاپنوگرافی برای تشخیص به موقع و جلوگیری از اثرات سو تنفسی (کاهش تهویه) و درمان آن و در نتیجه کاهش میزان مرگ و آسیب مغزی توصیه می گردد.

زمینه: اختلال جنسی در مردان از لحاظ پزشکی عبارت از عدم توانایی یا اشکال در نعوظ و یا انزال و یا هر دو می باشد. اگر نعوظ ایجاد نگردد به آن ناتوانی جنسی (عنن) اطلاق می گردد. یکی از مواردی که مقام قضایی مجاز به صدور حکم طلاق می باشد ناتوانی جنسی در مرد است. با توجه به اینکه این افراد برای تشخیص به سازمان پزشکی قانونی ارجاع می گردند بر آن شدیم که شیوع واقعی آن را 300 فرد ارجاع شده از طریق مقام قضایی به سازمان بررسی نماییم.روشها: ابتدا با این افراد مصاحبه شد و جهت هر یک پرسشنامه ای تکمیل گردید. معاینه توسط پزشک، بررسی آزمایشها، معرفی افراد فوق به مرکز ناباوری کوثر جهت تست NPT و به بیمارستان سینا جهت بررسیهای تکمیلی و احیانا تزریق پاپاورین و نهایتا بررسی روانپزشکی افراد دارای تست مثبت NPT مراحل بعدی ارزیابی بودند. همسر این افراد نیز جداگانه مورد معاینه و مصاحبه قرار گرفتند.یافته ها: بیشترین تعداد مراجعین بین 142 نفر در رده سنی 30-21 سال قرار داشتند. 292 نفر یک همسر داشتند و 216 نفر فاقد فرزند بودند. فقط 19 نفر ناتوانی خود را قبول داشتند. در بین همسران این افراد بیشترین تعداد یعنی 97 نفر در رده سنی 30-21 سال بودند. نتیجه تست NPT در 150 نفر مثبت، 96 نفر ضعیف و 27 نفر منفی بود. نتیجه تزریق پاپاورین در موارد تستهای منفی و ضعیف شامل: 36 نفر مثبت و 85 نفر منفی بود. در جمع بندی نهایی 91 نفر ناتوانی سایکولوژیک و 85 نفر ناتوانی ارگانیک داشتند و 97 نفر سالم بودند.نتیجه گیری: مشکلات در زندگی زناشویی اغلب در سنین جوانی30-40)  سال) و اوایل ازدواج مطرح می گردد. از سوی دیگر میزان ناتوانی جنسی ارگانیک در سنین میانسالی افزایش می یابد. بنابراین به نظر می رسد که افراد از طرح آن در سنین بالاتر خودداری می نمایند. در این مطالعه بیش از 3/1 مرجوعین، سالم و 3/1 مبتلا به ناتوانی سایکولوژیک بوده اند. این مطلب می تواند نشانگر روابط پر تنش خانوادگی در بین زوجین یا خانواده های آنها باشد که منجر به شکایت گردیده است.

زمینه: دی کلروفیل تری کلرواتان (DDT) در اواخر دهه 1930 به عنوان آفت کش معرفی گردید. بعد از آن سایر آفت کشهای آلی کلره معرفی شدند. بقایای این ترکیبات در آب، هوا، غذا و همچنین بدن حیوانات و انسان یافت شده که اثرات بهداشتی و زیست محیطی مختلفی به آن نسبت داده می شود. با توجه به اثرات سو متعدد و درازمدت این سموم و نیز خاصیت تجمع پذیری آنها در بافت چربی، بقایای آفت کشها آلی کلردار در بافت چربی اجساد ارجاعی به مرکز پزشکی قانونی استان تهران در تابستان و پاییز 1380 اندازه گیری شد.روشها: نمونه های تصادفی از بافت چربی (ناحیه شکم) اجساد جمع آوری گردید و برای اندازه گیری میزان 8 ترکیب مهم کلردار آلی شامل لیندان، دی الدرین، آلفا ـ اندوسولفان، بتااندوسولفان،-OP د.د.ت، -PPد.د.ت،-PP د.د.د در بافتهای چربی مذکور از دستگاه کروماتوگرافی گازی استفاده گردید. جداسازی توسط روش استخراج مایع در مایع با استفاده از حلالهای آلی و قیف دکانتور صورت گرفت. روش غربالگری توسط کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و تایید روش تعیین مقدار با روش دستگاهی کروماتوگرافی گازی (GC) صورت پذیرفت.یافته ها: از آنالیز 64 نمونه که 32 نمونه مرد و32 نمونه زن بودند یافته های زیر به دست آمد: از بین 64 نمونه چربی، 26 نمونه حاوی لیندان، 59 نمونه چربی حاوی دی الدرین، 10 نمونه حاوی آلفا. اندوسولفان، 10 نمونه چربی حاوی بتا آندوسولفان، 4 نمونه چربی حاوی OP - د.د.ت، 3 نمونه چربی حاوی-PP د.د.ت، 7 نمونه چربی حاوی -PP د.د.ای و 2 نمونه چربی حاوی PP -د.د.د بودند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، تمام نمونه ها حاوی حداقل یک یا چند سم از سموم مورد بررسی بود و از نظر رابطه سن و میزان تجمع سموم در بافت چربی میزان تجمع سم دی الدرین در گروه سنی 60 سال به طور معنی داری بالاتر از گروههای سنی پایین تر بود ولی از نظر رابطه جنسیت با میزان تجمع سموم مورد نظر در بافت چربی تفاوت معنی داری بین دو جنس مشاهده نگردید.

زمینه: سفالومتری یکی از رشته های فعال پزشکی قانونی است. یکی از شاخصهای مهم در علم سفالومتری، شاخص جمجمه می باشد که اساس طبقه بندی استاندارد بین المللی جمجمه را تشکیل می دهد. طول و عرض جمجمعه مهمترین ابعاد آن بوده، از طریق این ابعاد می توان شاخص جمجمه را به دست آورد. عوامل مختلف از جمله عوامل سنی، نژادی، اقتصادی، اجتماعی، بر روی شاخص جمجمه اثر می گذارد. لذا این تحقیق با هدف تاثیر میزان تحصیل و منطقه سکونت روی شاخص جمجمه انجام یافته است.روشها: تحقیق از نوع توصیفی بوده، به صورت مشاهده و مصاحبه صورت گرفت. افراد به طور تصادفی در مناطق پنجگانه تهران (شمال، جنوب، مرکز، شرق، غرب) انتخاب گردیدند. در این بررسی تعداد 1862 نفر جوان 967) نفر مذکر، 895 نفر مونث) در مقاطع مختلف تحصیلی (زیردیپلم، دیپلم، بالای دیپلم) و 1822 نفر جوان (943 نفر مذکر، 879 نفر مونث) ساکن در مناطق مختلف تهران بدون در نظر گرفتن میزان تحصیلات مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه ها سالم و فاقد بیماریهای عضلانی ـ اسکلتی بودند. داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار شاخص جمجمه، در افراد با تحصیلات زیردیپلم، دیپلم، بالای دیپلم در جنس مذکور به ترتیب 6.4± 81.5 و6.6±81.6 و6.8 ± 82.9 و افراد مونث به ترتیب 5.7±78.9، 6±81، 6.2 ± 82.0 بود. میانگین و انحراف معیار شاخص جمجمه، در افراد ساکن در مناطق شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب تهران در جنس مذکر به ترتیب 6.2±82.7، 5.8±83.1، 6±81.9، 6.8±81.2، 6.1±82.0 و در جنس مونث به ترتیب 6±81.0، 5.8±81.8، 6.1±82.3، 5.9±81.0 و 5.8±83.2 بود. این شاخص در جنس مذکر و مونث با درجات تحصیلی و مناطق مسکونی متفاوت، مورد مقایسه آماری به روش آزمون t قرار گرفتند و P<0.05 معنی دار تلقی گردید.نتیجه گیری: شاخص جمجمه با بالارفتن میزان تحصیل در هر دو جنس بالا می رود. همچنین میانگین شاخص جمجمه در کلیه مقاطع تحصیلی در جنس مذکر بیش از جنس مونث است. همچنین میان مقدار متوسط این شاخص در ساکنین مناطق مختلف تهران، اختلاف آماری معنی داری وجود دارد که این امر با توجه به نقش متغیرهایی همچون وضعیت اقتصادی اجتماعی افراد، نیازمند بررسیهای بیشتر می باشد.

زمینه: رباطها از عوامل اصلی استحکام دهنده مفصل زانو هستند. مهمترین آنها رباطهای متقاطع می باشند که به هنگام راه رفتن و ایستادن کشیده می شوند تا مانع از جابجایی غیرطبیعی عناصر استخوانی تشکیل دهنده مفصل گردند. لذا آسیب آنها نیز در ورزش و حرکات نابجای روزمره، شایع و عملا جدی است. از این رو داشتن اندازه های واقعی رباطهای فوق الذکر از نظر طول و عرض جهت ترمیم آسیب دیدگی ضروری است. از طرف دیگر اطلاعات صحیح از شکل اتصالات هر یک بر استخوانهای ران و درشت نی می تواند علاوه بر استفاده از ترمیم پارگی رباطها، جهت درک بهتر بیومکانیک این مفصل در "ساخت زانوی مصنوعی" نیز مورد استفاده قرار گیرد.روشها: در این تحقیق از 60 جسد ایرانی استفاده شد. جهت رسیدن به حفره مفصلی، برشی به شکل حرف U در قدام زانو داده شد و پس از تعیین محل اتصال هر یک از رباطها به استخوانها، توسط کولیس طول هر یک اندازه گیری شد.یافته ها: طول متوسط رباط متقاطع قدامی 2.86±29.9 میلیمتر و متوسط عرض آن در نقطه میانی 1.45±7.62 میلیمتر و همچنین طول متوسط رباط متقاطع خلفی 26.62±4.19 میلیمتر با عرض نقطه میانی 51.8± 7.7میلیمتر ثبت شد. شکل اتصال رباطهای قدامی و خلفی به استخوان ران به صورت نیم دایره ای است که قسمت محدب آن متوجه لبه مفصلی می باشد. طول اتصال رابط قدامی به استخوان فمور 11.5 میلیمتر و رباط خلفی 19.5 میلیمتر تعیین شد. فاصله برجسته ترین نقطه این اتصالات (قله تحدب) در رباط قدامی تا حاشیه مفصلی 5 میلیمتر و در رباط خلفی 4 میلیمتر ثبت گردید. اتصالات به استخوان درشت نی برای هر یک به شکل نواری بوده، نسبت به هم در موقعیت قدامی و خلفی قرار داشتند.نتیجه گیری: میانگین طول رباطهای متقاطع قدامی و خلفی در مطالعات مختلف تفاوتهایی دارند که می تواند ناشی از تفاوت نژادهای بررسی شده باشد. تعیین دقیق شکل اتصالات استخوانی هر یک از رباط ها به فهم بهتر دلیل سختی یا شلی فیبرهای آنها ضمن حرکت کمک مینماید. رباطهای متقاطع در بیومکانیک حرکت زانو نقش مهمی دارند و در واقع قسمت اعظم استحکام مفصل به خصوص در حرکت به عهده این رباط ها است.

مسمومیتهای ناشی از داروهای ضدافسردگی 3 حلقه ای (TCA) یکی از مسمومیتهای شایع بوده، هیپوتانسیون سرسخت و دپرسیون میوکارد ناشی از مسمومیتهای شدید با آنها به درمانهای معمولی مقاومت نشان می دهد. شایعترین علت مرگ در این مسمومیتها هیپوتانسیون مقاوم می باشد. در این مقاله ما به معرفی بیماری می پردازیم که با حالت اغما، نبضهای ضعیف شریانهای محیطی، تنفس سطحی و کم عمق، فشارخون غیرقابل اندازه گیری مراجعه کرده، پس از انتوبه شدن و اقدامات اولیه جهت بیمار، به ونتیلاتور وصل و علاوه بر اقدامات معمول در جهت مسمومیت، به منظور بالا بردن فشارخون از مایعات، انفوزیون دوپامینی و نورآدرنالین استفاده شد که پاسخ نداد ولی با تجویز گلوکاگون، فشارخون وی تصحیح شد.

آنالیز الکل (اتانول) بیشترین آزمایش انجام شده در آزمایشگاههای سم شناسی قانونی می باشد. اغلب، یافته شدن اتانول در جسد ناشی از مصرف قبلی آن در زمان حیات، با تولید پس از مرگ الکل تداخل می یابد. بسیاری از باکتریها و قارچ ها قادر به تولید الکل از سوبستراهای موجود در جسد هستند، به خصوص اگر درجه حرارت محیط و جسد بالا باشد و فاصله زمانی کافی بین مرگ و کالبد شناسی موجود باشد. این عوامل باعث مشکلات تشخیصی در مورد افتراق مصرف قبل از مرگ از تولید پس از مرگ الکل می گردد.با عنایت به این مهم که بسیاری از جرایم به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با مصرف الکل در ارتباط هستند اهمیت تشخیص این موضوع نیز دو چندان می گردد. بنابراین در این مقاله پیرامون روشهای تشیخص الکل مصرف شده قبل از مرگ، از الکل تولید شده پس از مرگ بحث گردیده است. شاخصهای مورد استفاده عبارت از تاریخچه فرد، شرایط نمونه ها، نمونه های حاضر، انتشار اتانول در مایعات و بافتهای بدن، غلظت اتانول موجود و استفاده از عوامل تشخیصی اختصاصی می باشند و چنین نتیجه گیری شده است که در صورت دقت در شرایط و موارد فوق الذکر به احتمال زیاد میتوان منشا قبل و یا بعد از مرگ بودن اتانول یافت شده در جسد را حدس زد.