مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1383 | دوره:10 | شماره:33 |تعداد مقالات:10

زمینه: سیانور یک ماده شیمیایی پرمصرف صنعتی، یک آلاینده اصلی زیست محیطی و یک عامل مهم خفگی ناشی از مسمومیت است که مواجهه با آن از راه های استنشاق، بلع و تماس پوستی رخ می دهد. روشها: در این مطالعه 56 کارگر مرد چند کارخانه ناحیه حلوان که در مواجهه با املاح سیانور بودند بررسی شدند. میانگین سنی آنها 9.93 ± 31.81 سال و میانگین مدت زمان تماس با سیانور در آنها 2.5± 12 سال بود. پنجاه و نه مرد که با سیانور تماس نداشتند و میانگین سنی آنها 9.51± 30.33 سال بود به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. ارزیابی گروه مورد بررسی با استفاده از یک پرسشنامه فردی، معاینه پزشکی، آزمون روان سنجی و مطالعات آزمایشگاهی انجام شد.یافته ها: در ارزیابی روان سنجی تغییرات در نتیجه کل آزمونهای عددی آزمون مشابهت، آزمون نماد عددی، آزمون سعی و خطا و آزمون سرعت پسیکوموتور از لحاظ آماری قابل توجه بودند. به علاوه، تغییرات در آزمون شخصیت، گرایش به نوروز و ارتکاب جرم هم از نظر آماری قابل توجه بود. سطح سرمی سیانور در کارگران آلوده ای که سیگاری هم بودند معادل 1÷0.63=0.15 میکروگرم در میلی لیتر در مقایسه با 0.004 ± 0.086 در سیگاری های گروه شاهد بود و اختلاف آنها از نظر آماری مهم و معنی دار بود. از طرف دیگر سطح سرمی سیانور در کارگران آلوده غیر سیگاری 0.9± 0.40 میکروگرم در میلی لیتر در مقایسه با 0.06±0.9 میکروگرم در میلی لیتر درغیر سیگاریهای گروه شاهد بود. این اختلاف هم از نظر آماری معنی دار بود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه کارگرانی که احتمال آلودگی با سیانور دارند باید لباس محافظ بپوشند و اقدام های حفاظتی برای کاهش مواجهه مستقیم با سیانور را انجام دهند.

زمینه: گاز منوکسید کربن یکی از آلاینده های محیطی دست ساز بشر و محصول پیشرفت تکنولوژی است. مسمومیت با منوکسید کربن یکی از شایع ترین علل مرگ ناشی از مسمومیت در کشورهای پیشرفته است. در ایران نیز به علت افزایش روزافزون جمعیت و استفاده گسترده از وسایل نقلیه و سایر منابع سوختهای فسیلی با آمار قابل ملاحظه موارد مرگ ناشی از مسمومیت با منوکسید کربن مواجه هستیم.روشها: این مطالعه بصورت یک مطالعه مقطعی در سازمان پزشکی قانونی تهران در سال 1378 انجام گرفت. اطلاعات با مطالعه صحنه فوت، پرونده کیفری و بیمارستانی و تکمیل فرم هایی که برای متوفیان ناشی از مسمومیت گاز منوکسید کربن تهیه شده بود جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون فیشر و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در سال 1378، 134 مورد مرگ ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید کربن گزارش شد. نسبت فراوانی مرد به زن 2.1 به 1 بود. بیشترین موارد مرگ در رده سنی 21 تا 30 سال و در گروه شغلی کارگران و زنان خانه دار بود. مسمومیت در تمامی موارد اتفاقی و عمدتا انفرادی بود. بیشتر مرگ ها در ماه های سرد سال و در منازل و اماکن با تهویه نامناسب رخ داده بود. آبگرمکن دیواری شایع ترین عامل بروز مسمومیت بود.نتیجه گیری: با توجه به توزیع سنی و جنسی مسمومین و مشاغل در معرض خطر، آموزش همگانی، رعایت استانداردها و تهویه مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

زمینه: هدف این پژوهش بررسی حمل مواد مخدر به روش انباری (از راه حفرات و سوراخ های بدن) و مرگ و میر ناشی از بازشدن و یا نشت آن در اجساد ارجاع شده به مرکز پزشکی قانونی تهران طی پنج سال بود. روشها: 13 پرونده از کل پرونده های ارجاعی به سازمان، مربوط به قربانیان ناشی از بلع بسته های مواد مخدر که از بیمارستان ها و نیروی انتظامی ارجاع شده بود و یا علت فوت نامعلوم بود بررسی شد. اطلاعات لازم همه گیر شناسی و سبب شناسی مرگ و میر ناشی از بسته های بلعیده شده مواد مخدر، به وسیله پرسشنامه گردآوری گردید. یافته ها: بیشترین میزان مرگ و میر در مردان در گروه سنی 20 تا 62 رخ داده بود. 46.5 درصد متوفیان متاهل، 31.46 درصد بیکار، 84.61 درصد با سابقه مثبت اعتیاد، 61.53 درصد دارای سابقه محکومیت بودند. بیشترین ماده کشف شده تریاک بود (84.61 درصد) و هرویین و حشیش (7.63 درصد) در رده های بعدی مصرف قرار داشتند. محل قرارگیری مواد مخدر در 23.7 درصد متوفیان معده بود اما شایعترین محل (38.46 درصد) نامشخص و در تمامی دستگاه گوارش بود. کم وزن ترین بسته 20 گرم و سنگین ترین بسته 1400 گرم بود. حداکثر تعداد بسته ها 60 عدد و حداقل یک بسته بود. تابلوی مرگ در 61.53 درصد موارد نامعلوم ودر 30.76 درصد موارد بلع بسته های مواد بود. علت نهایی فوت در 76.92 درصد متوفیان مسمومیت حاد ناشی از باز شدن بسته های مواد مخدر بود.نتیجه گیری: ترس از قانون، نگرانی از مراجعه به مراکز درمانی، در جریان قرار گرفتن نیروی انتظامی، کم اطلاع بودن حاملین در مورد خطر حمل مواد و عوارض ناشی از نشت آن و نیز عدم امکانات تشخیصی و درمانی در تمام بیمارستانها باعث افزایش مرگ و میر ناشی از روش انباری است.

زمینه: استعمال دخانیات و مواد مخدر یکی از عمده ترین علل مرگ و میر زود هنگام در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه است. تولید انبوه سیگار و تبلیغات گسترده، موجب روی آوردن افراد زیادی به آن و افزایش شدید مصرف در دهه های گذشته شده است. سیگار اعتیادآور است و رهایی از اعتیاد حاصل از آن دشوار است. این امر بر اهمیت پیشگیری در از بین بردن و یا کاستن این معضل جهان دلالت می کند. تئوری عملی منطقی یکی از مهمترین تئوری هایی است که اساس مطالعات مربوط به سیگار کشیدن را تشکیل می دهد. بر اساس این تئوری نگرش افراد در شکل دادن به تمایلات رفتاری با اهمیت است.روشها: این مطالعه با هدف بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل 290 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه بود. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ای که شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک و سنجش نگرش براساس مقیاس لیکرت بود، انجام شد.یافته ها: 59 درصد دانشجویان دختر بودند. میانگین سن دانشجویان 23.25 سال بود. اکثریت در سال اول در حال تحصیل بودند. بیشتر آنان از وام تحصیلی و خوابگاه استفاده می کردند. 83 درصد دانشجویان دوست سیگاری نداشتند. 93 درصد آنان هرگز از سیگار استفاده نکرده بودند.نتیجه گیری: 86.9 درصد دانشجویان نگرش مناسب (ضد سیگار) داشتند و به عوارض و مضرات آن معتقد بودند. ارتباط قوی بین مصرف سیگار و نگرش نسبت به سیگار کشیدن وجود داشت. بنابراین، با ارایه اطلاعات علمی مناسب و تغییر در سطح نگرش افراد می توان از میزان مصرف سیگار در گروه های در معرض خطر مانند جوانان کاست. ارتباط آماری بین مقطع تحصیلی، میزان درآمد شخصی، میزان درآمد والدین، سطح تحصیلات والدین، تاریخچه مصرف سیگار و تعداد دوستان سیگاری با نگرش در مورد سیگار کشیدن از لحاظ آماری معنی دار بود (Pvalue<0.002).

زمینه: در اکثر جوامع خشونت علیه زنان با علل متعدد وجود دارد و زنان راهکارهای مختلفی را جهت مقابله با آن اتخاذ مینمایند. این تحقیق با هدف تعیین علل و عوامل خشونت و روشهای مقابله ای آن از دیدگاه زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی ـ درمانی شهرستان سمنان انجام گردید.روشها: طی یک پژوهش کیفی و با استفاده از روش بحث گروهی متمرکز (FGD)، دیدگاه زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان سمنان در مورد خشونت خانوادگی بررسی شد. حجم نمونه 120 نفر بود که در 12 جلسه بحث 6 تا 12 نفره شرکت نمودند. داده ها بر اساس اهداف مطالعه، کدگذاری و طبقه بندی شد و یافته های هر گروه از اطلاعات طبقه بندی شده مورد تفسیر قرار گرفت. یافته ها: مهمترین عوامل مستعد کننده خشونت علیه زنان در خانواده، از طرف زنان به دلیل چشم و هم چشمی، حاضر جوابی، عدم تمکین در روابط جنسی با شوهر، غرغر کردن و ایرادگیری بود. از طرف مردان، بیکاری، اعتیاد، دهن بینی و دخالت اطرافیان، خود محوری، پیروی از الگوهای مردسالارانه، غرور و لجبازی و تعدد زوجات بود. همچنین نمونه ها چندین روش مقابله ای ذکر نمودند. مقابله به مثل، قهر به مدت طولانی، ترک منزل می تواند جزو روشهای مقابله ای غیرموثر و غیر کارآمد محسوب گردد. از سوی دیگر سکوت یکی از طرفین، صحبت و گفتگو پس از آرامش، کمک و راهنمایی خواستن از بزرگان خانواده و مراجعه به مراکز مشاوره از روشهای مقابله ای موثر و کارآمد معرفی گردید.نتیجه گیری: کنترل فقر و اعتیاد، مقابله با تجمل گرایی و تشویق فرهنگ ساده زیستی، اصلاح الگوهای مرد سالارانه، توجه بیشتر به حقوق زنان و رعایت آن از طرف مردان، بالا بردن فرهنگ فردی و اجتماعی، تقویت اعتقادات مذهبی و خداترسی می تواند در زمینه کنترل خشونت در خانواده مفید باشد.

زمینه: داروهای متعددی به عنوان آنتی دوت استامینوفن مورد ارزیابی قرار گرفته اند که از جمله مهمترین آنها ان ـ استیل سیستیین (NAC) است. در خصوص راه استفاده، دوزاژ و مدت زمان تجویز NAC در درمان مسمومیت با استامینوفن اختلاف نظر وجود دارد. تاکنون چندین گزارش از بروز واکنشهای جانبی تجویزفرم وریدی NAC منتشر شده که استفاده از این فرم آنتی دوت را در کشورهای مختلف محدود کرده است. در ایران، اطلاعاتی از میزان شیوع عوارض جانبی استفاده از فرم وریدیNAC  در دست نیست. جهت بررسی فراوانی عوارض و واکنشهای جانبی NAC، مقایسه با گزارشات قبلی و ارزیابی بی خطری (Safety) آن در درمان مسمومیت با استامینوفن، تحقیق حاضر انجام شد.روشها: این مطالعه آینده نگر در سال 1380 در بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم تهران انجام شده است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی بیماران بزرگسالی بود که با تاریخچه مصرف تک دوز مقادیر سمی استامینوفن (7.5 گرم یا بیشتر) و در مدت کمتر از 12 ساعت از مصرف، مراجعه کرده بودند. این بیماران بدون در نظر گرفتن سطوح سرمی استامینوفن تحت درمان قرار گرفتند. افرادیکه تاریخچه مصرف همزمان داروهای دیگر با استامینوفن را داشتند، بیماران کومایی و یا مبتلا به آنسفالوپاتی کبدی از مطالعه حذف شدند. درمان این بیماران با استفاده از پروتکل درمانی 20 ساعته انجام شد. در انتهای تجویز NAC، فرم از پیش تعیین شده جمع آوری اطلاعات تکمیل شد. داده ها با آزمون آماری رگرسیون لجستیک بر پایه متد گام به گام متغیر آنالیز شدند.یافته ها: NAC وریدی در206  مورد تجویز شد. 48 نفر (23.3 درصد) دچار عوارض جانبی ناشی از آن شدند. بروز واکنشهای جانبی در هیچ یک از موارد، باعث قطع کردن دایم تجویزNAC  نشد. همچنین مورد شدیدی از واکنشهای جانبی که احتیاج به مراقبتهای ویژه داشته باشد و مرگ مشاهده نشد. سن، جنس، سابقه آسم و سابقه عوارض و حساسیت قبلی، ارتباط آماری معنی داری با شیوع عوارض جانبی نداشتند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه شاید بتوان نتیجه گرفت که میزان پایین سمیت کبدی و عدم استفاده از پمپ خودکار انفوزیون وریدی بتواند پاسخگوی شیوع زیاد عوارض جانبیNAC  وریدی باشد. علی رغم فراوانی بالای عوارض جانبی در این مطالعه، این عوارض، گذرا و بسادگی قابل درمان بودند، تهدید کننده حیات نبودند و تمامی بیماران دوره کامل درمان را دریافت کردند. بنابراین، درمان اوردوز ناشی از استامینوفن باNAC  وریدی می تواند نسبتا بی خطر در نظر گرفته شود.

زمینه: همسرآزاری عبارت است از سوء رفتار با زن که می تواند به اشکال پرخاشگری، بدرفتاری روحی ـ روانی، هتاکی، ضرب و شتم، استثمار کاری و مالی، منع روابط اجتماعی و ارتباط یا ترک ارتباط جنسی بدون رضایت باشد. عوارض همسرآزاری طیف وسیعی از آسیبهای جسمی، روانی و اجتماعی تا مرگ را برای زن، به همراه دارد. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت همسرآزاری در شهرستان اصفهان انجام شد.روشها: این مطالعه به صورت مقطعی با روش نمونه گیری خوشه ای از بین 495 بلوک انجام شد. بر اساس نقشه شهری اصفهان 50 بلوک انتخاب شد و در هر بلوک 8 پلاک سری مورد بررسی قرار گرفت و 386 زن شوهر دار با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده مورد مصاحبه قرار گرفتند.یافته ها: میانگین سنی زنان 35.7 (78-15) سال بود. میانگین سن ازدواج 19.3 (44-9) سال بود. 2.4 درصد زنان غیرایرانی، 1.8 درصد مسیحی و بقیه مسلمان بودند. 7.5 درصد زنان و 6.5 درصد از شوهران آنها بی سواد بودند. شیوع مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر در بین 95 درصد زنان 0.5 درصد و در بین شوهران به ترتیب 33.7 درصد، 7.8 درصد و 5.7 درصد بود. شیوع همسرآزاری از زمان ازدواج 36.8 درصد (با فاصله اطمینان 95 درصد41.6-32.0 ) و بروز آن 29.3 درصد (با فاصله اطمینان 95 درصد 33.8-24.7) بود. شایعترین زمان همسرآزاری در شب بود. انواع همسرآزاری شامل عدم توجه شوهر به زن ( 45درصد)، پرخاشگری (43 درصد)، عدم احساس امنیت در خانه (15.8 درصد)، رابطه جنسی بدون تمایل (31 درصد) و با زور (18 درصد)، تهدید به منع ارتباط با خانواده (38 درصد)، هتاکی (32 درصد)، تهدید به ترک (18 درصد)، تهدید به کتک زدن (24 درصد)، تهدید به طلاق (15 درصد)، تهدید با چاقو (6 درصد)، تهدید با اسلحه (2 درصد)، تهدید به مرگ (7 درصد)، ایجاد مشکلات اقتصادی (10 درصد)، تهیه مواد غذایی (8 درصد)، مسکن (14 درصد)، لباس ( 14درصد) و سابقه کتک زدن (27 درصد)، سیلی زدن (32 درصد)، چاقو زدن (3.4 درصد)، تحقیر کردن (29 درصد) بود.نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای همسرآزاری توصیه می شود عوامل موثر بر ایجاد آن بررسی شود و به آموزش جامعه در خصوص آشنایی و رعایت حقوق زنان توسط شوهران، اخلاق حسنه، احترام متقابل، روابط زناشویی، مسوولیت جنسی پرداخته شود و قوانین حمایتی از زنان بازنگری و یا تدوین گردد.

زمینه: خودکشی، عمل آسیب رساندن به خود به قصد انهدام نفس است که به عنوان نشانه ای از عدم احساس امنیت فردی، معضل بسیاری از کشورهای جهان می باشد. خودسوزی در بین همه اشکال آسیب رساندن به خود، از همه دردناک تر و کشنده تر است. در جوامع مختلف میزان خودسوزی از 0.37 تا 40 درصد کل بیماران بستری ناشی از سوختگی متغیر است. در ایران آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما بر اساس بررسیهای انجام شده بین 15-10 درصد بیماران سوختگی بستری شده به علت خودسوزی بوده است.روشها: این مطالعه توصیفی مقطعی به منظور بررسی همه گیر شناسی بیماران خودسوزی بستری در بخش سوختگی بیمارستان امام رضا (ع) بیرجند در طی سالهای 82-1377 انجام گرفت. با بررسی پرونده این بیماران مشخصات دموگرافیک و اطلاعات مربوط به سوختگی (وسعت سوختگی، عامل سوزاننده و …) جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در طی پنج سال از 442 بیمار بستری در بخش سوختگی 21.2 درصد موارد ناشی از خودسوزی بود. توزیع فراوانی خودسوزی در زنان و در افراد دارای تحصیلات ابتدایی بیشتر بود (به ترتیب 64.9 درصد و 48.9 درصد). میانگین سنی 12.17± 26.80 سال بود. توزیع فراوانی آن در سنین 11 تا  20سال بیشتر بود. در بیشتر موارد خودسوزی با مایعات قابل اشتعال به ویژه نفت و در منزل رخ داده بود (به ترتیب 91.5 درصد و 97.9 درصد). میانگین سطح سوختگی 73 درصد و میزان مرگ و میر 84 درصد بود.نتیجه گیری: بالا بودن میزان وقوع خودسوزی در نوجوانان و زنان به عنوان گروه های در معرض خطر و بالابودن میزان مرگ و میر بیماران، لزوم اجرای برنامه های آموزشی را در جامعه برای حمایت از افراد آسیب پذیر، پیشگیری، کشف و درمان علل اصلی خودسوزی به کمک مشاوره روانشناسی و توجه به بازآموزی تیم مراقبتی ضروری می سازد.