مجله دیابت و متابولیسم ایران
سال:1384 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

کشف لپتین که هورمونی 16 کیلو دالتونی ترشح یابنده از بافت چربی سفید است، علاقه بسیاری را برای تنظیم دریافت و مصرف انرژی برانگیخت؛ چرا که این هورمون در حیوانات و انسان، نقش تنظیم کننده دریافت غذا، مصرف انرژی و تعادل انرژی کل بدن را  داراست. سطوح پلاسمایی لپتین با ذخایر چربی بدن ارتباط مستقیم دارد و به تغییرات در تعادل انرژی بدن پاسخ می دهد. در ابتدا تصور می شد که نقش آن در چاقی به عنوان هورمونی ضد چاقی باشد، اما این نقش معمولا با مقاومت به  لپتین کاهش می یابد.در حال حاضر به علت نقشی که در تنظیم تعادل انرژی بدن دارد، به طور ابتدایی جهت دارو درمانی چاقی در انسان و حیوان کاندید شده است.اگرچه کشف لپتین در فهم سازوکار بروز چاقی بسیار کمک کننده بوده است، هنوز پرسش های پاسخ داده نشده بسیاری وجود دارد که  برای دانستن پاسخ آنها به تحقیقات جامع بیشتری نیاز است.در این مقاله آخرین اطلاعات بدست آمده در مورد نقش و عملکرد این هورمون در چاقی انسان بطور طبقه بندی شده، مرور می شود.

مقدمه: هیپرتانسیون یکی از مشکلات افراد دیابتی می باشد که هنوز سازوکار تاثیر دقیق گلوکز بر این پدیده مشخص نشده است. شواهد نشان می دهد که نیتریک اکسید  سنتز شده در دستگاه عصبی از جمله در هستة منزوی در تنظیم مرکزی قلب و عروق ، بارورفلکس و آزادسازی آمینو اسیدهای تحریکی دخالت دارد. در این مطالعه بر آنیم تا تاثیر هیپرگلیسمی را بر نورون های نیتریک اکسیدرژیک روی هسته منزوی در دیابت بررسی کنیم. روش ها: به این منظور تعداد 18 عدد موش نر با نژاد ویستار دیابتی  شده توسط استرپتوزوتوسین را با اورتان بیهوش کرده و پس از کانول گذاری در هسته منزوی، فشار خون را با استفاده از یک کانول داخل شریانی ثبت کردیم. یافته ها: نتایج نشان داد که تزریق یکطرفة گلوتامات (Pmol/60nl 78) و سدیم نیتروپروساید (100 mM) به هسته منزوی فشار خون شریانی را کاهش می دهد . در صورتی که تزریق یکطرفه (1 nm) L-NAME فشار متوسط شریانی را افزایش می دهد . نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهد که بخشی از تاثیرگلوکز بر  افزایش فشار خون در حیوانات دیابتی از طریق نورون های نیتریک اکسیدرژیک در هسته منزوی اعمال می شود.

مقدمه: تمامی روش های رایج تجویز انسولین غیر فیزیولوژیک بوده و انسولین بعلت داشتن ساختمان پپتیدی به راحتی قابل جذب از دستگاه گوارش نمی باشد. در مطالعه حاضر یکی از شیوه های نوین دارورسانی خوراکی برای انتقال انسولین در انسان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این روش با استفاده از دو نوع پلیمر جدید پرسوراخ به نام های SPHC و  SPHتوانایی این سامانه در انتقال انسولین از طریق دستگاه گوارش بررسی شده است. در این سامانه نوین از ویژگی های مکانیکی و شیمیایی برای انتقال داروهای پپتیدی نظیر انسولین استفاده شده است. روش ها:کپسول های تهیه شده از انسولین سوار بر پلیمر های SPHC و  SPHبه صورت خوراکی به 15 داوطلب سالم غیر دیابتی به منظور بررسی اثربخشی دارو داده شد و سطوح پلاسمایی انسولین، پپتید C و گلوکز در فواصل معین تا 4 ساعت اندازه گیری گردید. یافته ها:در مطالعه حاضر میزان سطح زیر منحنی (AUC) انسولین اگزوژن در طی 4 ساعت در گروه دریافت کننده پلیمر – انسولین ازگروهی که انسولین رگولار دریافت کرده بودند بالاتر بود که نشانگر تاثیر پلیمرSPHC  در افزایش جذب انسولین می باشد. Tmax انسولین در گروه پلیمری طولانی تر از گروه زیر جلدی بود. سطح زیر منحنی میزان افت قند خون در گروه زیر جلدی بیش از گروه پلیمری بود.  سطوح پپتید C در گروه پلیمر - انسولین نسبت به گروه دیگر کاهش بیشتری را نشان داد. نتیجه گیری: پلیمر های SPHC و SPH با سازوکار جدیدی سبب افزایش جذب انسولین خوراکی و سرکوب سطوح پپتید C گردیدند.

مقدمه: نقش تغذیه در کنترل متابولیک بیماران مبتلا به دیابت به اثبات رسیده است. کنترل خوب متابولیک، از عوارض دیررس بیماری دیابت پیشگیری می کند. بیماران دیابتی از خوردن مواد شیرین محروم هستند و با توجه به اثر کربوهیدرات های مختلف بر قند خون، پزشکان و بیماران با پرسش های زیادی در مورد مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات روبرو هستند که از جمله این مواد غذایی خرماست. هدف از این مطالعه تعیین میزان قند خون بعد از مصرف خرما از نوع رطب و مقایسه آن با اثر قند حبه بر روی قند خون بیماران دیابتی نوع 1 بوده است. روش ها: در این مطالعه تعداد 20 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 به روش متوالی انتخاب شدند و  به دو گروه 10 نفری تقسیم گردیدند و سپس به روش متقاطع مورد کارآزمایی بالینی قرارگرفتند. قند خون آنها در دو روز به فاصله یک هفته، قبل و در دقایق 30، 60، 90 و 120 بعد از مصرف یک خرمای 10 گرمی و قند حبه 5 گرمی اندازه گیری شد و ارقام به دست آمده با روش paired t test با هم مقایسه گردید. یافته ها: یافته های حاصل از این مطالعه تفاوت معنی داری را بین میزان قند خون بعد از خوردن قند حبه و بعد از خوردن خرما نشان نداد. همچنین سطح زیر منحنی قند خون طی 2 ساعت بعد از مصرف قند حبه و خرما محاسبه شد که برای قند حبه 1619±614 mg.min/dl و برای خرما 1572±967 mg.min/dl بدست آمد و با هم مقایسه گردید که آنها نیز تفاوت معنی داری با هم نداشتند. نتیجه گیری: در بیماران دیابتی افزایش قند خون برای مقدار یک عدد خرمای 10 گرمی از نوع رطب که 5 گرم کربوهیدرات دارد با یک قند حبه 5 گرمی  یکی است و لذا خوردن خرما در یک بیمار دیابتی برتری بر خوردن قند حبه ندارد.

مقدمه: میتوکندری یکی از ارگان های داخل سلولی است که DNA مخصوص به خود دارد. تا کنون تعدادی بیماری ناشی از جهش mtDNA گزارش شده است. یکی از این جهش ها، جهش A3243G و حذف 5kb می باشد. عواقب این جهش های ژنی طیفی از بیماری ها را به وجود می آورد که یکی از آنها دیابت نوع 2 است. هدف از این مطالعه تعیین جهش A3243GtRNAleu و حذف 5kb در بیماران دیابتی نوع 2 می باشد.  روش ها: DNA 130 بیمار دیابت نوع 2 که میزان انسولین آنها اندازه گیری شده بود، استخراج گردید. از روش های تعیین توالی، SSCP, PCR – RFLP در بررسی  A3243GtRNAleuو از روش PCR multiplex در تعیین حذف 5kb استفاده شد و با 40 فرد سالم مقایسه شد. یافته ها: در هیچ کدام از بیماران مورد مطالعه جهش A3243GtRNAleu و حذف 5kb مشاهده نشد .ولی درشش بیمار جهش ژنی A3314 در منطقه mtNP1 دیده شد. نتیجه گیری: جهش A3314 در منطقه حفاظت شده ژنوم جانداران قرار دارد  وتا به حال گزارش نشده است پس اهمیت زیادی دارد وتحقیقات بیشتری را می طلبد . تعیین جهش های ژنی میتوکندریایی و درصد هتروپلاسمی آن در تعیین میزان خطر ابتلا به دیابت قبل از بروز علایم بالینی بسیار موثر است.

مقدمه: بیماری های قلبی عروقی، مهمترین عامل مرگ و میر در کشور هستند و هیپرکلسترولمی از عوامل خطر اصلی این بیماری ها محسوب می شود. تا حدس می توان این مشکل را با تغییراتی در برنامه غذایی و از جمله مصرف فرآورده های لبنی تخمیری و پروبیوتیک ها، کاهش داد. این تحقیق به منظور مقایسه اثر مصرف ماست معمولی و نوعی ماست پروبیوتیک بر سطح کلسترول سرم افراد مبتلا به هیپرکلسترولمی خفیف تا متوسط انجام شد. روش ها: مطالعه به روش کارآزمایی بالینی متقاطع تصادفی بر روی 14 فرد 65-40 سال با سطح کلسترول سرم mg/dl 300-200 انجام شد. از این افراد خواسته شد به مدت 2 هفته، از ماست و دوغ استفاده نکنند و روزانه 300 گرم شیر به رژیم خود اضافه کنند. پس از آن، بطور تصادفی به دو گروه برای دریافت روزانه 300 گرم ماست معمولی (تخمیر شده توسط باکتری های استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگاریکوس) یا ماست پروبیوتیک (دارای دو باکتری موجود در ماست معمولی، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس) بصورت جایگزین شیر اضافه شده به رژیم، تقسیم شدند. 6 هفته پس از مصرف این دو نوع ماست، دوره استراحت به مدت 7 هفته برقرار شد و سپس گروه ها با هم جابجا شدند و مطالعه، 6 هفته دیگر ادامه یافت. در شروع (پس از پایان 2 هفته عدم مصرف ماست) و پایان هر مرحله از مطالعه، اندازه گیری های تن سنجی، یاد آمد غذایی 3 روزه و اندازه گیری سطح چربی های خون انجام شد. یافته ها: مقایسه وزن، BMI و عوامل مداخله گر رژیمی در طول دو دوره مصرف ماست معمولی و ماست پروبیوتیک، تفاوت معنی داری را نشان نداد. مصرف ماست پروبیوتیک در مقایسه با ماست معمولی، موجب کاهش معنی داری در سطح کلسترول تام سرم گردید (049/0=P). مقایسه سایر شاخص های چربی خون، تفاوت معنی داری را بین این دو دوره نشان نداد. نتیجه گیری: مصرف ماست حاوی دو باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس در مقایسه با ماست معمولی، موجب کاهش سطح کلسترول تام در افراد مبتلا به هیپرکلسترولمی خفیف تا متوسط می شود.

مقدمه: تحقیقات متعدد نشانگر این مطلب بوده اند که شیوع بیماری سلیاک در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 در مقایسه با جمعیت عادی غیر دیابتی بالاست. به همین جهت غربالگری بیماری سلیاک در بیماران دیابت نوع 1 توصیه شده است. این مطالعه جهت بررسی فراوانی نسبی سلیاک در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 انجام شده است. روش ها: این مطالعه به صورت مورد- شاهدی در سال 1383 در بیمارستان بوعلی سینا قزوین انجام گرفته است. سطوح آنتی بادی های تام IgA، آنتی بادی ضد گلیادین ((IgA و سطح آنتی بادی ضد بافتی ترانس گلوتامیناز در 60 بیمار مبتلا به دیابت نوع 1 با 60 نفر از افراد غیر دیابتی سالم مقایسه شد و در افرادی که هر دو آنتی بادی  AGA-IgAو tTG-IgA آنها بالا بود، اقدام به آندوسکوپی فوقانی و برداشت بیوپسی از بخش دیستال دئودنوم گردید. یافته ها: هیچ کدام از بیماران در گروه مورد کمبود IgA نداشتند. در 14 بیمار از گروه مورد و 12 نفر از گروه کنترل، AGA-IgA مثبت شد که از نظر آمــاری اختلاف معنی داری بین آنها وجود نداشت. در 2 بیمار گروه مورد نیز  IgA-tTGمثبت شد. بیـوپسی از روده باریک در 1 مـــورد از 2 بیمــار دیابتیک با سرولوژی مثبت (AGA-IgA و tTG-IgA مثبت)، نشان دهنده آتروفی ویلوس Type IIIC (بر اساس معیارهای اصلاح شده Marsh در سال 2001) بود. بیوپسی بیمار دوم طبیعی گزارش گردید. نتیجه گیری: فراوانی بیماری سلیاک در بیماران با دیابت نوع 1 در این مطالعه 67/1% تعیین گردید که تفـاوت معنی داری از جهت ابتلا به سلیاک در بین 2 گروه مورد مطالعه پیدا نشد. با توجه به میزان بالای مثبت کاذب آزمون AGA-IgA، ما نتیجه گرفتیم این آزمون، آزمون غربالگری قابل اعتمادی برای سلیاک نیست. اگر چه تیترهای بسیار بالای آزمون AGA-IgA می تواند درجه اعتماد به آن را افزایش دهد ، با این وجود نباید از آن به عنوان تنها آزمون مشخص کنندۀ وجود یا عدم وجود سلیاک بهره گرفت.

مقدمه: مطالعات متعدد وجود تغییرات فصلی در میزان لیپیدهای سرمی را با سازوکارهای ناشناخته نشان داده اند. همچنین اختلاف در شیوع افراد دارای اختلالات لیپیدی در هر یک از فصول سال موضوع دیگری است که در سال های اخیر تحقیقات زیادی روی آن صورت گرفته است. روش ها: مطالعه حاضر به شکل مقطعی بر روی 6894 نفر (2890 مرد و 4004 زن) از افراد 64-20 سال شرکت کننده در فاز اول مطالعه قند و لیپید تهران از فروردین ماه 1378 تا پایان شهریور 1379 انجام شده است. میانگین سطوح لیپیدهای سرمی افراد در چهار فصل سال با استفاده از آزمون ANCOVA به تفکیک جنسی و پس از تعدیل با متغیرهای سن ـ میزان فعالیت فیزیکی ـ استعمال سیگار ـ شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به دور باسن مقایسه گردید. توزیع فراوانی افراد با اختلالات لیپیدهای سرمی نیز در گرم ترین و سردترین فصول سال برای زنان و مردان بطور جداگانه مشخص و بررسی شد. یافته ها: 58% افراد تحت مطالعه را زنان تشکیل می دادند. میانگین سنی زنان و مردان به ترتیب 3/11±3/38 و 6/11±4/39 سال بود. تغییرات میانگین سطوح کلسترول، LDL و HDL در 4 فصل سال در مردان معنی دار بود (P<0.05) به شکلی که افزایش میزان کلسترول و LDL در زمستان نسبت به تابستان دیده شد (P<0.05) در زنان تنها مقادیر تری گلیسرید پلاسمایی اختلاف معنی داری را بین 4 فصل نشان داد، به شکلی که مقادیر آن طی زمستان کمتر از تابستان بود (P<0.05). افزایش میزان کلسترول بالا (mg/dl 240 ≤) در مردان به میزان 2/26% و افزایش LDL بالا (mg/dl 160 ≤) به میزان 7/26% در مردان و 9/24% در زنان طی زمستان نسبت به تابستان مشاهده گردید (P</05). میزان تری گلیسرید بالا (mg/dl 200 ≤) در زنان در زمستان 8/23% کمتر از تابستان بود (P<0.001). نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان می دهد که تغییرات لیپیدهای سرمی در فصول مختلف سال وجود دارد و این تغییرات در مردان بیشتر از زنان است. از طرفی افزایش شیوع LDL بالا در هر دو جنس در زمستان را باید در ملاحظات غربالگری و پیگیری بیماران مد نظر قرار داد.

مقدمه: نظر به این که شیوع چاقی در جهان رو به افزایش بوده و با توجه به ارتباط چاقی با بیماری هایی مثل دیابت نوع 2، هیپرلیپیدمی، پرفشاری خون، بیماری های قلب و عروق و سرطان سینه، مطالعه حاضر بر روی 150 دانشجوی دختر که به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک از ساکنین خوابگاه ولنجک دانشگاه شهید بهشتی تهران انتخاب شده بودند، انجام گرفت. روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی - تحلیلی بوده و اطلاعات شامل اندازه گیری قد، وزن،دورکمر، دور باسن و تکمیل پرسشنامه وضعیت اجتماعی - اقتصادی و بسامد خوراک بود. در این مطالعه BMI جهت  بررسی چاقی عمومی و WHR جهت بررسی چاقی مرکزی محاسبه شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 11 صورت گرفت. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن، نمایه توده بدنی (BMI)، نسبت دور کمر به دور باسن(WHR)  و دور کمر (WC) معادل 31±260 ماه، 56/2±42/21 کیلوگرم بر متر مربع، 0.04±0.79 و 7.1±75.71 سانتی متر بود. در میان نمونه های مورد بررسی، 5/40 درصد، WHR بیش از 8/0 داشتند. 3/9 درصد دارای اضافه وزن ، 1/62 درصد دارای وزن طبیعی و 6/28 درصد دارای کمبود وزن بودند. 8/37% ازآنها هیچ گاه ورزش نمی کردند و 3/23% فقط از شیرینی جات، چیپس و پفک به عنوان میان وعده استفاده می نمودند. در این بررسی میان BMI و مصرف کره ، شیر، گوشت P<0.001) برای همه) و تخم مرغ (P<0.01)، بین WHR و مصرف تخم مرغ و کره P<0.01) برای هر دو ) و نیز میان WC و مصرف کره (p<0.001) و شیر (p<0.0) ارتباط معنی دار معکوس مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاکی از این است که چاقی عمومی در بین نمونه های مورد بررسی از شیوع بالایی برخوردار نیست، اما میزان چاقی مرکزی بر اساس WHR قابل توجه می باشد.

مقدمه:دیابت، بیماری متابولیک مزمنی است که منجر به صدمه به ارگان های مختلف فرد مبتلا و کاهش طول عمر وی می شود.این بیماری به دلیل افزایش سن جمعیت، افزایش رشد جمعیت، افزایش شیوع چاقی به علت کم تحرکی، مصرف بیشتر قندهای ساده وغذاهای با کالری بالا، شیوع فزاینده ای یافته است، به گونه ای که بر اساس پیش بینی سازمان جهانی سلامت، انتظار می رودکه تعداد بزرگسالان (20 ساله و بالاتر) دچار دیابت در سال 2025 میلادی به 300 میلیون نفر برسد. با توجه به پراکندگی جغرافیایی بسیار متفاوت بیماری دیابت در جهان و عدم اطلاع دقیق از شیوع و بروز این بیماری در ایران، بر آن شدیم مدارک و منابع موجود در این زمینه را ارزیابی مجدد نموده تا به برآورد روشنی در مورد شیوع دیابت در کشور دست یابیم.روش ها: به دلیل جمع آوری اطلاعات از یک نمونه فراگیر کشوری، نتایج مطالعه سلامت و بیماری در مورد شیوع موارد شناخته شده دیابت، که در سال 1379 توسط مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی انجام گرفته است، مبنای محاسبة شیوع قرار گرفت.به منظور تعیین نسبت شیوع واقعی به شیوع موارد شناخته شده از سایر مطالعاتی که در مورد شیوع دیابت در کشور انجام گرفته بود استفاده شد. برای برآورد بروز، از مدل سازی اپیدمیولوژیک استفاده شد.یافته ها:بر این اساس شیوع دیابت در سال 1380 در جمعیت بالاتر از 20 سال 67/4% یا 6/1 میلیون نفر برآورد شد. همچنین تخمین زده شد که در این سال نزدیک به صد هزار نفر به بیماری دیابت نوع 2 مبتلا شده اند.نتیجه گیری: محدودیت اصلی این مطالعه محدود بودن مطالعاتی است که برای برآورد نسبت شیوع واقعی به شیوع موارد شناخته شده مورد استفاده واقع شدند.