مجله روانشناسی
سال:1387 | دوره:12 | شماره:2 (پیاپی 46) |تعداد مقالات:11

این پژوهش به بررسی رابطه بین خودکارآمدی عمومی و نشانه های مرضی دانش آموزان دبیرستانی می پردازد. نمونه، شامل دویست و چهل نفر دانش آموز (120 دختر و 120 پسر) پایه سوم دبیرستان شهر بابل بود که از طریق روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. آزمودنی ها مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، (1982 و فهرست تجدید نظر شده 90 نشانگانی (دراگاتیس و همکاران، (1976 را تکمیل کردند. نتایج پژوهش نشان دادند که بین خودکارآمدی عمومی و نشانه های مرضی (شکایت های جسمانی، وسواس - بی اختیاری، حساسیت بین شخصی، افسردگی، اضطراب، خصومت، هراس، اندیشه پردازی پارانوئیدی و روان گسسته واری) همبستگی منفی وجود دارد و سطح پایین خودکارآمدی عمومی با سطح بالا نشانه های مرضی همراه است. همچنین در ادامه با استفاده از آزمون t گروه های مستقل مشخص شد که دو جنس در میزان خودکارآمدی عمومی با همدیگر تفاوت معنی داری ندارند. تلویحات کاربردی پژوهش حاضر مورد بحث قرار گرفت.

این مطالعه با هدف تعیین رابطه بین ادراک بیماری و راهبردهای مقابله و نیز پیش بینی شیوه های مقابله در بیماران التهاب مفصلی شبه روماتیسمی انجام شد. مطالعه حاضر به شیوه پیمایشی و مقطعی و بر روی 146 نفر از بیماران التهاب مفصلی شبه روماتیسمی که با روش نمونه گیری طبقه ای در طول مرداد ماه 1384 از دو مرکز ارایه کننده مراقبتهای التهاب مفصلی شبه روماتیسمی در اصفهان انتخاب شده بودند انجام شد. بیماران سپس به دو «پرسشنامه ادراک بیماری» و «راهبردهای مقابله» پاسخ دادند. نتایج مطالعه، همبستگی معناداری را بین دو متغیر ادراک بیماری و راهبردهای مقابله و نیز بین مولفه های ارزیابی مجدد/ سازگاری، حل مساله/ خوشبینی، مقابله اجتنابی و مقابله هیجان مرکز از سازه شیوه های مقابله و مولفه های تظاهرات هیجانی، مهار درمان، برآیند بیماری، خط زمانی «حاد/ مزمن»، انسجام بیماری، مهار شخصی و خط زمانی دوره ای از سازه ادراک بیماری نشان داد. نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه سلسله مراتبی نیز نشان داد که متغیرهای اجتماعی/ جمعیت شناختی 3.2 درصد و مولفه های ادراک بیماری، 3.29.2 درصد و مولفه های ادراک بیماری، 9.2 درصد از واریانس راهبردهای تطابق را تبیین نمودند. یافته های این مطالعه اعتبار الگوی خودگردانی لونتال و دیگران را به عنوان یک الگوی نظری در تبیین و پیش بینی رفتار بیماران التهاب مفصلی شبه روماتیسمی در واکنش و راهبردهای مقابله و تطابق با آن نشان داد. این مطالعه همچنین نشان داد که تاکید بر متغیر اجتماعی/ روانی ادراک بیماری، در کنار مداخلات پزشکی و حتی مقدم بر آن، تا چه حد در مهار و مدیریت التهاب مفصلی شبه روماتیسمی بویژه در مراحل آغازین آن از اهمیت برخوردار است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی غرور ملی در ایرانیان مقیم کانادا، متقاضی مهاجرت به کانادا و ساکن تهران، اجرا شده است. نمونه پژوهش 272 نفر از ایرانیان (75 نفر مقیم کانادا، 99 نفر متقاضی مهاجرت به کانادا، و 98 نفر ساکن تهران) بود که با روش در دسترس از نوع جورکردنی انتخاب شده و ابزار غرور ملی (سنجیده شده بر اساس ابزار ISSP که در دانشگاه شیکاگو با هماهنگی چند موسسه معتبر بین المللی ساخته شده است، به نقل از اسمیت و جارکو، (1998، را تکمیل کردند. یافته های پژوهش با استفاده از روشهای آماری تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که به جز مولفه های «از تاریخ کشورم احساس غرور...»، و «مردم باید از کشورشان حمایت کنند، حتی در صورتی که کشورشان در اشتباه باشد...»، در بقیه سوالات غرور ملی، بین گروههای ایرانی مقیم کانادا، متقاضی مهاجرت به کانادا و ساکن تهران تفاوت ها معنادار است. بدین معنا که ایرانیان مهاجر پایین ترین سطح غرور ملی و ایرانیان ساکن تهران بالاترین سطح غرور ملی را نشان داده اند. ایرانیان متقاضی مهاجرت به کانادا بینابین دو گروه ولی عموما نزدیکتر به گروه مهاجرین قرار داشتند. در بحث و نتیجه گیری به بررسی نقش غرور ملی در مهاجرت و نیز راهبردهای افزایش غرور ملی با توجه به جزییات نتایج تحقیق پرداخته شده است.

این تحقیق در پی آن بود تا به تعیین واژه های هیجانی (احساسی) و نسبت های خوشایندی- ناخوشایندی، جسمی- غیرجسمی و رایج- غیررایج این واژه ها در فرهنگ های معتبر زبان فارسی (معین، عمید و معاصر) بپردازد. نمونه مورد مطالعه این تحقیق، کلیه ورودی های درج شده در فرهنگ های سه گانه بود. نظر تخصصی سه روانشناس مستقل و یک زبان شناس به عنوان معیار سنجش و ارزیابی واژه ها و لغات به لحاظ اهداف تعیین شده، به کار گرفته شد تا ویژگی های کیفی و توصیفی واژه ها و لغات استخراج شود. نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS برای ویندوز، مبین آن بود که فراوانی واژه های هیجانی خوشایند در کل از واژه های هیجانی ناخوشایند کمتر است. افزون بر این، %30 واژه های هیجانی در مجموع سه فرهنگ به گونه ای به جسم و اندام بدن مربوط می شود. جالب این جاست که از فراوانی واژه های هیجانی در فرهنگ های جدیدتر به طور معناداری کاسته شده است. نتیجه گیری یافته ها با توجه به نظریه های روانشناختی در زمینه های هیجان مورد بحث قرار گرفت.

هدف پژوهش حاضر تهیه جدول های هنجار برای «سیاهه شادکامی فوردایس- اصفهان» بود. «سیاهه شادکامی» توسط آیزنک (1990) بر اساس چهارده اصل شادکامی فوردایس ساخته شده است. این ابزار در دانشگاه اصفهان ضمن ترجمه و بازنگری شده و با توجه به مطالعات داخلی ضمن اضافه شدن مهارت بیان احساسات به آن، تحت عنوان «سیاهه شادکامی فوردایس- اصفهان» آماده شد. این ابزار در نمونه ای 727 نفری از دانشجویان دانشگاه های اصفهان اجرا شد. نمرات خام حاصل از این مطالعه به نمرات Z و T و رتبه درصدی تبدیل شد و جدول هنجار برای مهارتهای شادکامی بطور جداگانه به دست آمد. در ضمن قبل از تعیین جدول هنجار ویژگی های روانسنجی پرسشنامه تعیین شد. بدین ترتیب که روایی محتوایی ابزار توسط پنج متخصص تایید شد؛ روایی همزمان آن از طریق محاسبه همبستگی نمرات با نمرات سیاهه آکسفورد 0.73 بدست آمد. روایی سازه آن هم در پژوهش عابدی (1381) معین شد به گونه ای که این سیاهه توانست گروه افسرده و غیرافسرده را از هم متمایز سازد. اعتبار سیاهه به روش آلفا در یک نمونه 200 نفری  0.92محاسبه شد و به روش بازآزمایی در یک نمونه 50 نفری 0.7 بدست آمد. از نتایج این مطالعه متخصصان تعلیم و تربیت می توانند در مراکز مشاوره و روان درمانی و همچنین برنامه ریزی جهت آموزش شادکامی استفاده کنند.

این مطالعه آثار تصور قالبی دانشجویان دولتی در مورد دانشجویان آزاد و دولتی را بر شیوه اسناد رفتارهای مشاهده شده از دانشجویان دولتی و آزاد را بررسی کرده است. در این مطالعه، 80 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز (32 پسر و 48 دختر) به طور تصادفی به 4 موقعیت آزمایشی واگذار شدند. در هر موقعیت آزمایشی یک فرد فرضی، به روش همسان یا ناهمسان با تصور قالبی ‍‍‍[دانشجوی دولتی با عملکرد تحصیلی قوی (همسان با تصور قالبی) یا ضعیف (ناهمسان با تصور قالبی) و دانشجوی آزاد با عملکرد تحصیلی قوی (ناهمسان با تصور قالبی) یا ضعیف (همسان با تصور قالبی)] به آزمودنیها معرفی شد. سپس از آنها خواسته شد تا اهمیت علل پایدار درونی، ناپایدار درونی، و بیرونی را در مورد رفتار فرد مورد نظر مشخص کنند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا)، آنووا (دوراهه)، آزمون های آماری t وابسته و t مستقل تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که: 1. رفتار همسان با تصور قالبی بیشتر از رفتار ناهمسان با تصور قالبی به علل پایدار درونی نسبت داده شد. 2. رفتار ناهمسان با تصور قالبی بیشتر از رفتار همسان با تصور قالبی به علل خارجی یا به علل ناپایدار درونی نسبت داده شد. 3. رفتار همسان با تصور قالبی بیشتر به علل پایدار درونی نسبت داده شد تا به علل خارجی یا علل ناپایدار درونی. 4. رفتار ناهمسان با تصور قالبی بیشتر به علل خارجی یا به علل ناپایدار درونی نسبت داده شده تا به علل پایدار درونی. در این پژوهش الگوی تاثیر تصور قالبی بر اسنادهای علی (به عنوان یک الگوی نابسته به فرهنگ) تایید و بر تفاوت جزیی بین جامعه ایران و جوامع غربی در شیوه استفاده از روان بنه های علی برای تبیین رفتار ضد تصور قالبی، تاکید شد.

پژوهش حاضر اثر یکی از شیوه های مدیریت مشارکتی «نظام پیشنهادها» را در «کاهش فرسودگی شغلی» بررسی نموده است. بدین منظور 118 نفر از پرسنل شاغل در بخش های مراقبت های ویژه در سه گروه (گروه مداخله، گروه آموزشی، گروه کنترل) شرکت کرده اند. در گروه مداخله، نظام پیشنهادها به طور کامل اجرا گردید و در گروه آموزش فقط مدیریت مشارکتی آموزش داده شد و در گروه کنترل، هیچگونه مداخله ای صورت نگرفت. پس از سه ماه اجرای نظام پیشنهادها در گروه مداخله، مجددا در هر سه گروه فرسودگی شغلی با استفاده از «سیاهه فرسودگی شغلی ماسلاچ» مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مقایسه میانگین دفعات و شدت فرسودگی شغلی در هر سه گروه در مرحله پیش آزمون اختلاف معنی داری ندارند، لیکن در مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری از لحاظ شاخص فرسودگی شغلی بین گروه مداخله با گروه آموزش و گروه کنترل به صورت جداگانه وجود دارد (p<0.01) بنابراین، اجرای نظام پیشنهادها در گروه مداخله توانسته است فرسودگی واحدهای مورد پژوهش را کاهش دهد به عبارت دیگر اجرای نظام پیشنهادها به عنوان یک روش مقابله با پدیده فرسودگی شغلی معرفی می شود.

هدف این پژوهش مطالعه «رابطه بین توانمندسازی و خودکارآمدی با رضایت شغلی» است. نمونه آماری شامل 390 نفر از دبیران دبیرستانهای شهر تهران است که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از مناطق 3، 6، 11 و 18 انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بودند از: «پرسشنامه مشخصات فردی»، «مقیاس توانمندسازی اعضای مدرسه» شورت و راینهارت، «مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر» و «پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا» که به صورت همزمان توسط گروه نمونه تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از روش آزمون همبستگی پیرسون و تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین «توانمندسازی» و «رضایت شغلی»، بین «توانمندسازی» و «خودکارآمدی» رابطه مستقیم وجود دارد. بین «خودکارآمدی» و «رضایت شغلی» رابطه ای یافت نشد، در حالی که «توانمندسازی» و «خودکارآمدی» به صورت متعامل با «رضایت شغلی» رابطه داشتند. تحلیل نتایج حاکی از رابطه دو سویه بین «توانمندسازی» و «خودکارآمدی» است یعنی خودکارآمدی در معلمان در افزایش توانمندسازی آنها موثر است و به همین ترتیب توانمندسازی نیز در افزایش خودکارآمدی آنها موثر است. هم توانمندسازی و هم خودکارآمدی بر «رضایت شغلی» نیز تاثیر دارند به گونه ای که با افزایش «توانمندسازی» و «خودکارآمدی» می توان «رضایت شغلی» را در معلمان افزایش داد.