مجله روانشناسی
سال:1379 | دوره:4 | شماره:2 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:10

دست آویز پژوهش کنونی وارسی مقایسه ای توانمندی سازماندهی در آزمون رورشاخ (نمره Z) در آزمودنی های دوره های عینی و انتزاعی بوده است . بدین خاطر در مرحله نخست 164 آزمودنی 14 ساله (دانش آموز ) و 85 آزمودنی بزرگسال (دانشجو) بر اساس آزمون های نظام عملیاتی پیاژه مورد بررسی قرار گرفتند تا به ترتیب استقرار عملیات عینی و انتزاعی در آنها مشخص گردد. سپس در مرحله دوم تحقیق، 70 نفر آزمودنی سطح عینی و 62 نفر آزمودنی سطح انتزاعی، با آزمون رور شاخ مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داده است که تفاوت معناداری بین دو متغیر ZSum و Zf در آزمودنی های سطوح عینی و انتزاعی وجود دارد در حالی که در متغیر Zd چنین تفاوت معنا داری دید ه نشده است.

افسردگی از شایعترین مشکلات روانی افراد است به طوری که حدس زده می شود 75% افرادی که در موسسات درمانی بستری می شوند دچار افسردگی هستند. این میزان بالای بروز افسردگی باعث شده است که روش های درمانگری متعددی مانند درمانهای شناختی و رفتاری پدید آید. در مطالعه حاضر نیز سعی شده است که اثر بخشی درمانگری های شناختی  و رفتاری در تعامل با مکان کنترل برای  کاهش افسردگی دانش آموزان مورد مقایسه قرار گیرد. نتایج مطالعه نشان داد دانش آموزان افسرده ای که تحت روشهای درمان شناختی و رفتاری قرار داشته اند  در مقایسه با گروه  کنترل، کاهش محسوس و معناداری در افسردگی داشتند. اما روش درمان شناختی الگوی بک موثرتر از روش های درمان رفتاری الگوی لوینسن بوده است. در تعامل با مکان کنترل به عنوان دومین متغیر مستقل، بیشترین کاهش افسردگی در گروهی از آزمودنی ها دیده شد که دارای مکان کنترل بیرونی بودند و تحت درمان شناختی قرار داشتند.

هدف این تحقیق بررسی و مقایسه اثر بخشی روان درمانگری « شناختی – رفتاری » و روان درمانگری « ترکیبی»  در بالا بردن سطح توجه، تقویت سازماندهی ادراک دیداری – حرکتی، تنظیم رفتار در خانه و مدرسه، افزایش حرمت خود، کاهش اضطراب و افسردگی در کودکان مبتلا به « ای . دی . اچ . دی .» (فزون کنشی همراه با کمبود توجه ) در سطح هوشی متوسط پایین و متوسط بالا بود.جامعه آماری، کودکان پایه های اول، دوم، وسوم ابتدایی مناطق 6، 9، 10، آموزش و پرورش شهر تهران بودند . نمونه تحقیق را 40 کودک مبتلا به « ای . دی . اچ . دی » تشکیل داده اند  که 20 نفر در سطح هوش متوسط  پایین و 20 نفر در سطح هوش متوسط بالا بودند که در معرض دو روش درمانگری « شناختی – رفتاری » و درمانگری « ترکیبی» قرار گرفتند. و به علاوه از 50 کودک عادی همتا شده نیز به عنوان نمونه در این تحقیق استفاده شد . تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس عاملی و آزمون t انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد  دو روش درمانگری مذکور و تاثیر آنها در تخفیف نشانه های اختلال مذکور با سطح هوش ارتباط ندارد. همچنین بین دو روش درمانگری از لحاظ اثر بخشی بر کاهش نمره پرسشنامه های  نشانه شناسی چهارمین مجموعه تشخیصی و آماری بیماریهای روانی، افسردگی، و بالا بردن سطح توجه، تفاوت معنی داری وجود نداشت . اما « درمانگری شناختی – رفتاری » در کاهش نمره « پرسشنامه راتر» فرم معلم و نمره خطای آزمون « بندر گشتالت » به طور معنی داری موثرتر از درمانگری ترکیبی بود. درمانگری شناختی–رفتاری و همچنین درمانگری ترکیبی به جز در متغیر افسردگی، موجب بهبود معنی دار همه متغیرهای وابسته شدند. مقایسه آسیب شناختی و کارآمدی بین دو گروه نشان داد که سازمان دهی ادراک دیداری – حرکتی، حرمت خود، و توجه کودکان مبتلا به اختلال « ای . دی . اچ . دی .» از کودکان عادی با اطمینان 99% ضعیف تر است با این که سطح افسردگی آنان با اطمینان 99 % بیشتر از کودکان عادی است ولی تفاوت سطح اضطراب آنان با کودکان عادی در سطح 5 درصد معنی دار نیست.  سطح کارآمدی کودکان « ای . دی .اچ . دی .» در پاره آزمونهای طراحی با مکعب ها نمادنویسی، و تشابهات 1.50 نمره تراز شده و میانگین نمرات تراز شده نماد نویسی 4.72 نمره تراز شده ؛ کمتر از کودکان عادی به دست آمد . فارغ از تفاوت معنی دار آماری فقط سطح کارآمدی آنان در پاره آزمون نمادنویسی از نظر نشانه های روان عصب شناختی معنی دار است یعنی بیش از 3 نمره تراز شده کمتر از کودکان عادی می باشد. همچنین بهره هوش عملی آنان با 99 درصد پایین تر از کودکان عادی است ولی این تفاوت برابر با 4.48 نمره بهره هوش می باشد که از نظر ضوابط روان عصب شناسی معنی دار نیست یعنی این تفاوت به 15 نمره بهره هوش نمی رسد افزون بر این از نظر بهره هوش کلامی و کلی بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری بدست نیامد.

پژوهش حاضر به مقایسه میزان عوامل تنیدگی زا و شیوه های رویارویی نوجوانان مراکز شبانه روزی بهزیستی و دارای والدین شهر تهران می پردازد. به منظور دستیابی به این امر فرضیه های «میزان تنیدگی نوجوانان مراکز شبانه روزی بیشتر از نوجوانانی میباشد که با والدین خود زندگی می کنند»،«نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر مسئله استفاده می نمایند» و «نوجوانان مراکز شبانه روزی در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان استفاده می نمایند»، ارائه گردید. برای بررسی فرضیه های فوق از میان نوجوانان 14 تا 17 ساله مراکز شبانه روزی 50 نفر بصورت تصادفی انتخاب گردیدند سپس از میان دانش آموزان شاغل به تحصیل مدارس شهر تهران 50 نفر به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند و دو گروه از لحاظ سن و جنس همتا انتخاب شدند. در هر گروه نمونه، تعداد 33 نفر دختر و 17 نفر پسر بودند. برای ارزیابی و سنجش میزان تنیدگی از مقیاس رویدادهای زندگی ویژه نوجوانان و برای ارزیابی شیوه های رویارویی از پرسشنامه شیوه های رویارویی استفاده شده است. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، از آزمون t گروههای مستقل استفاده گردید. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که میزان تنیدگی نوجوانان مراکز شبانه روزی از نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند بیشتر است. نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند در رویارویی با تنیدگی بیشتر از رویارویی متمرکز بر مسئله استفاده می نمایند و نوجوانان مراکز شبانه روزی در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان استفاده می نمایند.

در این مطالعه جهت گیری مذهبی (در سه سطح پای بندی به مذهب، روی آورد به مذهب، و روی گردانی از مذهب) دانشجویان سال اول و سال آخر دانشگاه شهید بهشتی برحسب نوع شخصیت، جنس، شرکت در مراسم مذهبی، و دانشکده مورد بررسی قرار گرفته است . نمونه مورد بررسی را 405 نفر از دانشجویان دانشگاه که به طور تصادفی انتخاب شده اند تشکیل داد ه اند. جهت تعیین نوع شخصیت از مقیاس شخصیت «آیزنک» و برای تعیین جهت گیری مذهبی آزمودنیها از پرسشنامه خودشناسی در چارچوب مذهبی – اجتماعی استفاده شده است . داده های بدست آمده بر اساس آزمونهای t مستقل، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون پیگیری «شفه» با معیار µ =0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان می دهند که در عامل پای بندی به مذهب، دانشجویان مونث، دانشجویان سال آخر، دانشجویانی که در مراسم مذهبی شرکت نمی کنند یا کمتر شرکت می کنند ریختهای شخصیتی برونگرد ناپایدار هیجانی و بعد از آن درونگرد ناپایدار هیجانی به طور معنا دار بیشترین میانگین را داشته اند . همچنین دانشجویان مونث، دانشجویان سال آخر، دانشجویانی که در مراسم مذهبی شرکت نمی کنند یا کمتر شرکت می کنند و دانشجویان دانشکده برق و کامپیوتر به طور معنا دار از سطح روی آورد به مذهب بالاتری برخوردار هستند. در عامل روی گردانی از مذهب بین هیچ یک از گروههای مورد بررسی در پژوهش، تفاوت معنا دار نیست.