مجله روانشناسی
سال:1387 | دوره:12 | شماره:3 (پیاپی 47) |تعداد مقالات:10

«مالتیپل اسکلروزیس» از بیماریهای دستگاه عصبی است که در سنین اولیه جوانی با تخریب موضعی یا تکه تکه «میلین» در سلسله اعصاب مرکزی شروع می شود و با دوره های نامنظم بهبود و عود علایم همراه است. در بیماران مبتلا، واکنشهای روانشناختی متعددی دیده می شود که در میان آنها افسردگی از شیوع بالایی برخوردار است. با توجه به اثرات نامناسب افسردگی بر روی کیفیت زندگی افراد مبتلا و شدت بخشیدن به علایم و نشانه های جسمانی، هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی بر افسردگی و شکایات جسمانی بیماران مبتلا به «مالتیپل اسکلروزیس» بود. بدین منظور با استفاده از نمونه گیری تصادفی از بین جامعه آماری شامل کلیه مبتلایان به مالتیپل اسکلروزیس که در انجمن ام.اس. استان اصفهان دارای پرونده بودند، تعداد 14 بیمار زن و 14 بیمار مرد انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. نمونه های پژوهشی عبارت بودند از گروه آزمایشی متشکل از 7 مرد و 7 زن که مداخله درمانی را در عرض 6 جلسه هفتگی دریافت نمودند و گروه کنترل، متشکل از همین تعداد افراد که این مداخله را دریافت نکردند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش «فهرست بازبینی تجدیدنظر شده 90 نشانگانی» (SCL-90-R) و پرسشنامه دموگرافیک محقق ساخته بود که در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون برای جمع آوری داده ها بر روی دو گروه آزمودنی ها اجرا گردید نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی موجب کاهش معناداری در میزان شدت مقوله های افسردگی در پس آزمون می شود ولی در کاهش شکایات جسمانی اثربخشی معناداری ندارد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر خشونت بازی های رایانه ای بر پاسخ های قلبی- عروقی در نوجوانان دختر و پسر بود. به این منظور 209 نفر از دانش آموزان پایه اول راهنمایی شامل 108 دختر و 101 پسر با میانگین سنی 12 سال و 7 ماه (دامنه سنی (12-15 به روش تصادفی خوشه ای از میان مدارس مناطق 22 گانه شهر تهران انتخاب شدند و به 9 گروه تقسیم شدند. از میان این 9 گروه، 8 گروه به مدت 40 دقیقه به انواع بازی های رایانه ای با محتوای متفاوت خشونت (در دو سطح همراه با موسیقی متن و بدون موسیقی متن) پرداختند. ده دقیقه قبل از شروع بازی و 5 دقیقه مانده به پایان بازی، تعداد ضربان قلب در دقیقه و فشارخون سیستولیک و دیاستولیک آزمودنیهای گروه های بازی و آزمودنیهای گروه گواه (بدون بازی و در حالت استراحت) در وضعیت نشسته اندازه گیری شدند. همچنین کلیه آزمودنیها «سیاهه شخصیت نوجوانان آیزنک» را تکمیل نمودند. تحلیل نتایج با استفاده از ANOVA نشان داد که در اغلب موارد تجربه تنیدگی بازی ها به کاهش برپایی فیزیولوژیکی منجر می شود که موافق با نظریه تخلیه هیجانی است، اما افزایش پاسخ های قلبی- عروقی در برابر تجربه برخی از بازی ها، بیشتر تحت تاثیر رگه های شخصیتی (نورزگرایی، پسیکوزگرایی) و چالش برانگیز بودن بازی است.

به منظور بررسی اثر مشاهده فیلمهای ترسناک بر نظام ایمنی بدن، تغییرات در مقدار غلظت "sIgA" موجود در بزاق آزمودنیها مورد پیگیری قرار گرفت. 26 دانشجوی دختر که همگی در مقطع کارشناسی در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل بودند به روش داوطلبانه انتخاب شدند. پیش از اجرای آزمایش، سلامت جسمی همه آزمودنیها به وسیله پزشک مورد تایید قرار گرفت. آزمودنیها به شکل کاملا تصادفی در دو گروه 13 نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. به آزمودنیهای گروه آزمایش فیلمی ترسناک و به آزمودنیهای کنترل فیلمی عاطفی- خانوادگی نشان داده شد. بر اساس طرح اندازه گیری های مکرر از آزمودنیهای دو گروه قبل و بعد از مشاهده فیلمها در مدت دو دقیقه در شرایط کاملا یکسان نمونه بزاق جمع آوری شد. داده های هر دو گروه بر اساس روش آزمایشگاهی نفلومتری و با روش تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد غلظت "sIgA" در گروه آزمایشی بعد از تماشای فیلم ترسناک در مقایسه با غلظت آن قبل از تماشای فیلم به شکل معناداری افزایش یافته بود. همچنین این افزایش غلظت "sIgA" در مقایسه با غلظت "sIgA" قبل و پس از مشاهده فیلم عاطفی خانوادگی در گروه کنترل از نظر آماری معنادار بود. می توان نتیجه گرفت که مشاهده فیلم ترسناک بر میزان غلظت "sIgA" بزاق دختران دانشجو اثر گذار بود. همسو با سایر نتایج تحقیقات گذشته مشاهده یک فیلم ترسناک همچون قرار گرفتن در معرض یک منجر استرس حاد به افزایش غلظت "sIgA" شد.

پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی «مقیاس تنهایی» در بین دانشجویان انجام شد. نمونه پژوهش شامل 308 دانشجو (174 دختر و 134 پسر) بود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که فرم نهایی مقیاس از سه عامل «تنهایی ناشی از ارتباط با خانواده»، «تنهایی ناشی از ارتباط با دوستان»، و «نشانه های عاطفی تنهایی» تشکیل شده است. ضرایب اعتبار همسانی درونی و بازآزمایی کل مقیاس به ترتیب برابر با 0.91 و 0.84 بود. اعتبار خرده مقیاس های آن نیز در حد قابل قبولی بود. همچنین، نتایج نشان داد که «مقیاس تنهایی» از روایی همگرا و افتراقی مناسبی برخوردار است و تفاوتی بین دانشجویان دختر و پسر در نمرات احساس تنهایی مشاهده نشد.

گرایش افراد در اسناد نتایج مثبت به خود و اسناد نتایج منفی به علل بیرونی، «سوگیری به نفع خود» نامیده می شود. هدف از این پژوهش تعیین وجود سوگیری به نفع خود در دو زمینه می باشد: 1. پیش بینی موفقیت ازدواج با توجه به ویژگی های جور/ ناجور، (یعنی تا چه حد آزمودنی ها ویژگی های جور یا هماهنگ با ویژگی های خود را با ازدواج موفق مرتبط می دانند) و 2. قضاوت خوشبینانه، (یعنی احتمال وقوع رویدادهای مثبت برای خودشان تا چه حد بیشتر می دانند). بدین منظور، 212 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه اصفهان (107 دختر و 105 پسر) به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس یک سناریو با مطرح نمودن یک تحقیق فرضی با یک آزمودنی فرضی به عنوان محرک، در مورد 16 ویژگی مناسب برای ازدواج به آنان ارایه شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه با کدگذاری طبقه ای تاثیر، آزمون t همبسته، آزمون t تک نمونه و آزمون t مستقل انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که آزمودنی ها ویژگی های جور را برای پیش بینی موفقیت ازدواج، بهتر از ویژگی های ناجور می دانستند (p<0.001). نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که آزمودنی ها در مورد احتمال بروز حوادث مثبت و منفی برای خودشان به صورت خوشبینانه قضاوت می کنند. یعنی احتمال بروز حوادث مثبت برای خودشان را بیشتر می دانند (p<0.001). این نتایج، هر دو، فرضیه سوگیری به نفع خود را تایید می نمایند. همچنین مشخص شد دختران خوشبینانه تر از پسران در مورد حوادث آینده قضاوت و پیش بینی می کنند. بنابراین، به نظر می رسد که بر خلاف برخی از کشورهای آسیایی مانند چین و ژاپن، در فرهنگ ایرانی بیشتر از سوگیری به نفع خود استفاده می شود.

هدف مطالعه حاضر بررسی روابط بین خشم، ادارک بیماران از علت شروع درد و سطح سازگاری آنها با درد مزمن است. در مطالعه حاضر 149 بیمار مبتلا به درد مزمن شرکت داشتند و با پاسخ به پرسشنامه هایی خاص، اطلاعاتی را در مورد خشم، شدت درد، افسردگی، ناتوانی جسمی، اختلال در زندگی روزمره و نیز کیفیت زندگی خود فراهم آورده و با پاسخ به یک پرسش، ادراک خود را از علت شروع درد خویش بیان کردند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که خشم در بین بیماران مورد مطالعه بسیار شایع است. بیمارانی که در مقیاس خشم نمره بالاتری بدست آورده بودند از افسردگی شدیدتری شکایت داشتند و در مولفه روانی کیفیت زندگی نمره پایین تری به دست آورده بودند. علاوه بر این، نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که بین ادراک بیمار از علت شروع درد و سطح سازگاری وی با درد مزمن رابطه معنی داری وجود دارد. علاوه بر این، افرادی که فرد دیگری را در شروع درد خود مقصر می دانستند در مقایسه به افرادی که معتقد بودند درد آنها بدون علت خاصی شروع شده است، ناتوانی جسمی شدیدتری داشته و درد در عملکرد روزانه آنها اختلال شدیدتری بوجود آورده بود. از یافته های این مطالعه می توان نتیجه گرفت که خشم و مقصر دانستن دیگری در شروع درد، با سازگاری ضعیف تر با درد مزمن همراه است.

پژوهش حاضر با استفاده از یک الگوی ساختاری، نقش درگیری تحصیلی و اهداف رویکردی- عملکردی را در پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار داده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، تعداد 260 دانش آموز دختر پایه سوم رشته علوم انسانی شاغل به تحصیل در دبیرستان های شهر تهران انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش از «اهداف پیشرفت» (میدگلی و همکاران، (1998 و «پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری» (MSLQ) استفاده گردید. در این پژوهش معدل دانش آموزان در پایان سال تحصیلی در پنج درس اختصاصی به عنوان شاخصی از پیشرفت تحصیلی آنان مدنظر قرار گرفت. داده ها با استفاده از الگوی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که اثر علی اهداف رویکردی- عملکردی بر ارزش تکلیف، پایداری در تکلیف، راهبردهای پردازش سطحی و عمیق و کمک طلبی از همسالان مثبت است، هم چنین مشاهده شد که اثر علی راهبردهای پردازش عمیق، ارزش تکلیف و پایداری در تکلیف بر پیشرفت تحصیلی مثبت و اثر علی راهبردهای پردازش سطحی و کمک طلبی از همسالان بر پیشرفت تحصیلی منفی است.