زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)
سال:1396 | دوره:15 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

اگرچه در قرون گذشته شاخص یک زن سالم، جذاب و نرمال، بدنی فربه و درشت بود، ارزش های شایع در زمان حال بنا به عوامل ترویج دهنده آن ها الگوی دیگری را ارائه می دهند. داشتن بدن لاغر، ظریف و کشیده ارزش هایی اند که زنان بنا به نسبت ممارستشان با این ارزش ها در پی آن اند. طلب این شکل خاص از بدن، بر اساس ارزش های اجتماعی منسوب به بدن نرمال و متوازن، باعث بروز نارضایتی از بدن و از این رو افزایش نرخ شیوع بی اشتهایی عصبی در نوجوانان می شود که جزء آسیب پذیرترین گروه های در معرض بی اشتهایی عصبی اند. این پژوهش با هدف بررسی برخی عوامل اجتماعی مرتبط با بی اشتهایی عصبی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر همدان انجام شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه و با انتخاب نمونه 300 نفری از 9 هزار و 742 دانش آموز دختر مقطع متوسطه شهر همدان به روش خوشه ای چند مرحله ای در سال 13911392 انجام شده است. مطابق یافته های پژوهش، 1.7 درصد پاسخ گویان به بی اشتهایی عصبی و 16 درصد به سایر اختلالات خوردن مبتلا بوده اند. همچنین، بی اشتهایی عصبی با متغیرهای مقایسه اجتماعی، فشار هنجاری والدین برای لاغر شدن، فشار هنجاری دوستان برای لاغر شدن، مصرف رسانه ها و شاخص توده بدنی رابطه مستقیم و مثبت و نیز بی اشتهایی عصبی با تصور از بدن رابطه معکوس و منفی داشته است. همچنین، متغیرهای فشار هنجاری دوستان برای لاغر شدن (با بتای 0.24) و شاخص توده بدنی (با بتای 0.13) عوامل موثر در توضیح بی اشتهایی عصبی دانش آموزان دختر مورد تحقیق بوده اند.

هدف این مقاله تحلیل عواملی است که مانع پیشرفت و ارتقای شغلی بانوان در سازمان ها می شوند. در این تحقیق، از روش شناسی کیفی و رویکرد تحلیل محتوای کیفی جهت دار استفاده شده و طی فرایند تحقیق، با 16 نفر از بانوان، در طول 4 ماه، از خرداد تا شهریور 1395، در مناطق 2 و 4 و 13 و 16 و 22 شهرداری تهران مصاحبه شد. با مرور چندباره و تحلیل مصاحبه های مکتوب شده، 85 واحد معنایی، 33 رمز، 5 طبقه و 2 درون مایه استخراج شدند. دو مفهوم «الزامات فرهنگی و اجتماعی» و «الزامات نقشی» به منزله درون مایه های پژوهش و علل اصلی عدم ارتقای شغلی و مدیریتی بانوان شناسایی شدند. الزامات فرهنگی و اجتماعی مربوط به عواملی است که از طرف ساختار جامعه مانع پیشرفت بانوان می شود و الزامات نقشی مربوط به عواملی است که به صورت مستقیم بانوان را از پیشرفت باز نمی دارد، بلکه با تاثیرگذاری بر میل درونی و فردی آن ها، شوق شخصی شان را برای پیشرفت شغلی از بین می برد. در این تحقیق، نتیجه گرفته شد که با تمرکز بر الزامات نقشی، می توان تا حدودی محدودیت های ارتقای شغلی بانوان به سمت های مدیریتی را رفع کرد.

بررسی پیامد ازدواج برای زنان، به خصوص در رابطه با میزان فعالیت در خانه، به منزله بدیلی برای عرضه کار بازاری، محور اصلی پژوهش پیش رو را تشکیل می دهد. تحلیل رفتار بهینه، در قالب یک الگوی اقتصاد خرد، نشان می دهد که زنان پس از ازدواج از عرضه کار خود در بازار اشتغال می کاهند و بر فعالیت خانه داری خود می افزایند. در این پژوهش، از دو نمونه شامل زنان مجرد (410 مشاهده) و زنان متاهل (409 مشاهده) در شهر تهران استفاده شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه طراحی شده محقق جمع آوری شدند. شواهد حاکی از تایید پیش بینی نظری الگوی رفتاری ا ست. برآوردها نشان می دهد که با وقوع ازدواج میزان خانه داری زنان در شبانه روز به طرز معناداری افزایش می یابد. این یافته موید تخصصی شدن زنان در امور خانگی در پی ازدواج است. همچنین، مشخص شد که درآمد، تحصیلات و اشتغال زنان تاثیر منفی بر میزان خانه داری دارند، اما تعداد فرزندان اثر مثبت را نشان می دهد.

«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت های آن به منزله «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه های غربی ادعا می کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی جدید خواهد بود که زنان ایران تصویری جدید از هویتشان ارائه کنند. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نمونه ای هدفمند از عکس ها و شرح عکس هایی که از طرف کاربران ایرانی ارسال و در این صفحه فیس بوکی منتشر شده است، این ادعا بار دیگر به پرسش کشیده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که برخلاف برخی از هیجان های موجودی که در بعضی از رسانه ها و انجمن های حقوق بشری غربی درباره شکل گیری یک جنبش اجتماعی جدید در میان زنان از طریق این صفحه وجود دارد، نمی توان آن را یکی از مصداق های جدید جنبش اجتماعی زنان در ایران محسوب کرد. در پایان، چنین نتیجه گیری شده است که این صفحه اگرچه ظرفیت سازمان دهی یک جنبش اجتماعی واقعی را ندارد، مثال کاملا مناسبی برای مفهوم «کنش گرنمایی» است.

امروزه، تعداد زنانی که همسران خود را بر اثر طلاق از دست داده اند رو به افزایش است. این زنان به دلیل فشارهای اقتصادی و اجتماعی معمولا تغییراتی را در روابط خود تجربه می کنند. این تحقیق با هدف کشف تجربیات زیسته زنان زیر 35 سال مطلقه از تغییرات در روابط خانوادگی و اجتماعی پس از اطلاق در شهر ساوه انجام شد. مصاحبه شوندگان از نظر وضعیت اشتغال و مادر بودن در شرایط متفاوتی قرار داشتند. نمونه گیری این تحقیق به شکل هدفمند و با روش گلوله برفی انجام شد. با توجه به اینکه تجربیات زنان در مورد ماهیت روابط آنان پس از طلاق مورد کنکاش قرار می گیرد، رویکرد این تحقیق پدیدارشناختی است. جوهره مشترک در تجربیات زنان در روابط خانوادگی، محیط حمایتی و کنترلی و در روابط اجتماعی، طرد اجتماعی درون زا و برون زا و فضای ناایمن شغلی و اجتماعی بود. این نتایج کاربردهای زیادی برای حمایت های اجتماعی زنان پس از طلاق و همچنین آموزش های زوجین از تغییرات روابط پس از طلاق خواهد داشت.

زنان روستایی نقش مهمی در تامین معیشت خانوارهای روستایی دارند و می توانند در برنامه های مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی ایفا کنند. هدف این پژوهش بررسی فعالیت های معیشت زنان روستایی و نیازهای مرتبط آنان برای ارتقای ظرفیت های دانشی و اجتماعی آن هاست. پژوهش با استفاده از یک مطالعه موردی و فنون ارزیابی سریع مشارکتی در روستای قزل تپه علی قلی در استان زنجان انجام شد. زنان روستایی از طریق راهبردهای معیشت مختلفی در خانوارهای خود فعالیت می کردند که از جمله عبارت بودند از: فعالیت های غیرکشاورزی همچون فرش بافی و تابلوبافی، فعالیت های کشاورزی وابسته به مراتع به ویژه برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و فعالیت های کشاورزی با وابستگی کم به مراتع، به ویژه برداشت و فرآوری محصولات. ارزیابی نیازهای زنان روستایی نشان داد که آنان نیاز به دانش و مهارت به روز در مورد برداشت و فرآوری محصولات باغی و لبنی، روش های حفظ منابع طبیعی، فعالیت های نوین غیرکشاورزی و کشاورزی نوین و سواد بالاتر دارند. ضرورت بهبود نگرش زیست محیطی زنان، به ویژه در مورد مدیریت پسماندهای روستایی، نیز به منزله نیازی مهم مطرح شد. زنان روستایی همچنین به تقویت ظرفیت های اجتماعی خود، به ویژه در مورد نفوذ بر بازار محصولات کشاورزی، تعامل و اعتماد درون جوامع و با کنش گران بیرونی و تقویت تشکل های زنان روستایی نیاز داشتند. این نیازها ضرورت تنظیم برنامه های ترویج کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی را در جهت ظرفیت سازی دانشی اجتماعی زنان روستایی نشان می دهد.

هدف پژوهش حاضر مطالعه نحوه مواجهه با اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی بین زنان متاهل ساکن شهر تهران بوده است. این پژوهش با استفاده از روش نظریه زمینه ای و به کارگیری تکنیک مصاحبه عمیق انجام شده است. زنان در مواجهه با اختلال در احساس آرامش، که حاصل شکاف بین هست ها و خواست ها بوده، به مجموعه ای از راهبردها با دو رویکرد کلی «تغییر هست ها» شامل اصلاح رابطه همسری، مدیریت مشکلات تعاملی با خانواده ها، بهبودبخشی وضعیت فرزندان، پرداختن به خویشتن و رفع موانع ساختاری، با هدف تغییر وضعیت موجود به مطلوب و «تغییر خواست ها» شامل تقلیل خواسته ها، گذشت صبورانه و انتخاب رابطه تهی، با هدف پذیرش وضعیت موجود، روی آورده اند که انتخاب راهبردها و اثربخشی آن ها متاثر از مجموعه ای از شرایط با عنوان «عوامل تصمیم ساز» شامل رویکرد همسر، باورهای اعتقادی، غلبه عاطفه و جبر بیرونی بوده است.