رفاه اجتماعی
سال:1386 | دوره:7 | شماره:27 |تعداد مقالات:15

طرح مساله: با توجه به آثار و عواقب بسیاری که برای خشونت خانوادگی شناخته شده، این پژوهش به شناسایی آسیب شناسی روانی و مشکلات شخصی - ارتباطی زنان قربانی خشونت پرداخته است.روش: این مطالعه از نوع مطالعات زمینه یابی بود که با روش مقطعی انجام شد. تعداد 230 زن متاهل از مناطق 2 و 5 و 12 و 18 شهر تهران در مطالعه شرکت نمودند و داده های پژوهش با استفاده از مقیاس تاکتیک های تعارضی و فهرست علایم تجدید نظر شده 90 آیتمی جمع آوری شد.یافته ها: قربانیان عمدتا در خرده مقیاس های مربوط به نشانگان خشم، نشانگان شخصت مرزی، سابقه بزهکاری، تعارض، نشانگان افسردگی، سابقه خشونت جنسی، اسنادهای منفی، تعهد ارتباطی، آشفتگی ارتباطی، یکپارچگی ارتباطی، یکپارچگی اجتماعی و بالاخره سو مصرف مواد از خرده مقیاس های پرسش نامه مشکلات شخصی - ارتباطی بر اساس خرده مقیاس های فهرست علایم تجدید نظر شده 90 آیتمی به طور معناداری در علایم جسمانی کردن، حساسیت بین فردی، افسردگی، افکار پارانوئیدی و بالاخره شاخص کل علایم مثبت با گروه غیر قربانی تفاوت داشتند.نتایج: خشونت خانوادگی با آسیب های روانی و مشکلات شخصی و ارتباطی عمده در زنان قربانی خشونت همراه است؛ برخی از این مختصات را می توان زمینه ساز مورد خشونت واقع شدن و برخی را پیامد آن تلقی نمود.

طرح مساله: هدف این تحقیق، شناخت نقش مردان در تنظیم خانواده و کنترل باروری در شهر یزد بود.روش: تحقیق از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه مردان متاهل 15 تا 50 ساله شهر یزد تشکیل می داد که 296 نفر از آن ها به عنوان نمونه مورد مصاحبه قرار گرفتند.یافته ها: 69 درصد از پاسخ گویان از روش های مردانه برای تنظیم خانواده و کنترل باروری استفاده کرده اند. متغیرهای میزان نوگرایی، میزان دین داری، میزان درآمد و میزان تحصیلات تاثیر مستقیم و معنی دار، و متغیرهای سن و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی تاثیر معکوس و معنی داری بر نقش مردان در تنظیم خانواده و کنترل باروری داشتند. در بین متغیرهای تحقیق، میزان نوگرایی و سن به ترتیب با 11 و 8 درصد بیش ترین سهم را در تبیین نقش مردان در تنظیم خانواده و کنترل باروری داشتند.نتایج: در مجموع نقش مردان در تنظیم خانواده و کنترل باروری زیاد بوده است. یافته های این پژوهش منطبق با تئوری های اشاعه و تئوری های اقتصادی در زمینه باروری بوده و نشان می دهد که میزان نوگرایی، میزان درآمد، میزان تحصیلات و میزان دینداری با تنظیم خانواده و کنترل باروری مرتبط است.

طرح مساله: خودکشی یک مشکل روانی و اجتماعی و اولین گام در برنامه ریزی برای پیشگیری از خودکشی، توجه به کانون خانواده می باشد. این پژوهش به منظور شناخت برخی عوامل خانوادگی مرتبط با اقدام به خودکشی انجام گرفته است.روش: این تحقیق یک مطالعه مورد - شاهدی می باشد. جامعه آماری آن در گروه مورد، کلیه افراد اقدام کننده به خودکشی ساکن شهر اراک می باشد که در فاصله زمانی مهر 1382 تا پایان اسفند ماه 1382 برای دریافت خدمات اورژانس به بیمارستان ولیعصر )عج( شهر اراک مراجعه کرده و تعداد آن ها در گروه مورد 130 نفر 51) مرد و 79 زن( بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فهرست وارسی حاوی سوالات بسته بوده است.یافته ها: آزمون های آماری رابطه معناداری بین «طلاق والدین، خشونت در خانواده، درجه ارتباط کلامی در خانواده، اختلاف والدین، مورد اذیت و آزار قرار گرفتن به لحاظ جسمانی، کلامی یا جنسی در دوران کودکی، سابقه اقدام به خودکشی در خانواده یا آشنایان، سابقه مصرف مواد در خانواده، مراجعه به روان پزشک در خانواده» و اقدام به خودکشی را نشان دادند.نتایج: خانواده یک کانون فرهنگی اجتماعی مهم به شمار می آید و با افزایش ارتباط و انسجام در خانواده می توان به کاهش آمار خودکشی کمک کرد.

طرح مساله: در این پژوهش، عمده ترین عوامل موثر بر فرار دختران از خانه، شناسایی و سپس بر آن مبنا، با چشم اندازی پیش گیرانه، راهکارهای علمی و کاربردی ارایه می گردند.روش: پژوهش حاضر، از نوع مورد - شاهدی است. جامعه آماری را دو گروه دختران فراری )گروه مورد( و غیر فراری )گروه شاهد( تشکیل می دهد. برای گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه منظم استفاده شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون X2 )کااسکور( مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: دختران فراری به مراتب بیش تر از گروه همگن خود از سوی سرپرست یا اعضای خانواده مورد آزارهای جسمی، روانی و حتی جنسی قرار گرفته اند. هم چنین گسیختگی های خانوادگی نظیر طلاق والدین، اعتیاد، سابقه زندان، اختلاف، مشاجره و درگیری بین اعضای خانواده دختران فراری بیش تر از گروه همگن بوده است.نتایج: خشونت علیه دختران و از هم گسیختگی های خانوادگی از عوامل موثر بر فرار دختران از خانه است و پیش گیری ازاین آسیب اجتماعی، نیازمند ارتقای آگاهی والدین در خصوص شیوه برخورد مناسب با فرزندان نوجوان، شناسایی و حمایت از خانواده های در معرض آسیب است.

طرح مساله: بی گمان، وضعیت فعلی زنان سرپرست خانوار در کشور تابع عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و رفاهی متعددی است. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت نقش زنان سرپرست خانوار در جامعه به بررسی مسایل و مشکلات زنان سرپرست خانوار استان مازندران به منظور ارایه راهکارهایی در جهت کاهش مشکلات آن ها در جامعه، پرداخته است.روش: روش تحقیق حاضر، پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را زنان سرپرست خانوار استان مازندران، تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 2792 نفر تعیین شده است. با بهره گیری از آزمون های آماری تحلیل عاملی تاییدی و نیز آزمون ناپارامتری فریدمن، دسته بندی از عوامل تاثیرگذار بر وضعیت زنان سرپرست خانوار، ارایه شده است.یافته ها: آزمون تحلیل عاملی و آزمون فریدمن، حاکی از آن است که به ترتیب اولویت، عامل وضعیت اجتماعی، فرهنگی و آموزشی با 19.16، عامل وضعیت اقتصادی )اشتغال( با 14.72، عامل خودباوری - خوداتکایی )کارآفرینی( با 13.06 و عامل وضعیت رفاهی با 12.46 درصد، از جمله عوامل تاثیرگذار بر وضعیت زنان سرپرست خانوار استان مازندران بوده اند.نتایج: مسایل اجتماعی، فرهنگی و آموزشی زنان سرپرست خانوار به لحاظ اهمیت موضوع، در صدر تمامی مسایل و مشکلات زنان سرپرست خانوار قرار گرفته است.

طرح مساله: این پژوهش با هدف بررسی میزان شیوع کودک آزاری در دانش آموزان دوره راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 86-85 اجرا شده است.روش مطالعه: از نوع توصیفی و نیز همه گیرشناسی است که بر روی 1530 دانش آموز دوره راهنمایی  785)دانش آموز پسر و 745 دانش آموز دختر( با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای چند مرحله ای اجرا شده است. ابزار پژوهش یک پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن در مرحله مقدماتی مورد بررسی و تایید قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که شیوع آزار جسمانی خفیف 38.3 درصد، آزار جسمانی شدید 35.9 درصد، بی توجهی 20.5 درصد و آزار عاطفی 62.5 درصد است. همچنین رابطه معناداری میان جنسیت دانش آموزان، منطقه محل زندگی، تحصیلات والدین، شغل والدین و طلاق والدین با شیوع کودک آزاری وجود دارد.نتایج: به استناد یافته های پژوهش حاضر می توان گفت که شیوع کودک آزاری در حد بالایی است و این مساله نیازمند توجه هر چه بیشتر مسوولان جهت پیشگیری از تبعات منفی کودک آزاری است.

طرح مساله: مقاله حاضر در پی کندوکاو درباره ارزیابی نقش مدیریت اعتیاد در سال های پس از انقلاب می باشد.روش: این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی و در چارچوب نظریه پایه دار است. جامعه مورد مطالعه مدیران عمومی فعال در زمینه کاهش تقاضا طی سال های 1385-1380 می باشند. داده های این پژوهش با مرور منابع و انجام مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته، گردآوری و سپس تحلیل شده اند.یافته ها: دوره های مدیریت اعتیاد را در چارچوب تغییر در سیاست ها طی سال های 80-1358 می توان به چهار دوره تقسیم کرد. این سیاست ها اغلب تحت تاثیر چهار عامل محقق شده است: اول) تغییر مدیر یا مدیران؛ دوم) تغییر قوانین؛ سوم) تغییر مدیریت کلان، خصوصا قوه مجریه؛ چهارم) وقوع یا خاتمه یک رویداد مهم یا واقعه مثل انقلاب یا جنگ.نتایج: مدیریت اعتیاد اغلب غیر تخصصی و امنیتی - قضایی بوده است. علی رغم نقاط ضعف، مدیریت اعتیاد روند روبه جلویی داشته و به تدریج درک واقع بینانه تر و علمی تری از وضعیت اعتیاد به دست آورده است. اما به دلیل سرعت پرشتاب تحول پدیده اعتیاد، اثرات قابل توجهی بر فرآیند طی شده نداشته است.

طرح مساله: هنجارها قواعد رفتارند و هر کنشی که با هنجارهای پذیرفته شده یک جامعه همنوایی نداشته و آن را نقض نماید نابهنجار تلقی می شود. هدف این تحقیق، بررسی جامعه شناختی نابهنجاری های اجتماعی جوانان و رویکرد محوری آن، رویکرد بی سازمانی اجتماعی است. به منظور تبیین کامل تر موضوع از نظریه های آنومی، فشار، نظریه خرده فرهنگی، کنترل، همنشینی افتراقی، و نظریه کنترل قدرت نیز استفاده شده است.روش: نوع تحقیق پیمایشی بوده و برای سنجش نابهنجاری از روش خود اعترافی استفاده شده است. حجم نمونه تحقیق 220 نفر از جوانان ساکن در مناطق حاشیه ای شهرهای ساری و بابل و شیوه نمونه گیری چند مرحله ای بوده است.یافته ها: این نابهنجاری متاثر از نزدیکان نابهنجار، پایگاه اقتصادی اجتماعی پایین، ضعف کنترل اجتماعی و ضعف دین داری است که در این تحقیق شاخصی از فقدان تعهد فرد و یا به زعم هیرشی، فقدان کنترل درونی و نیز مسایل و مشکلات خانوادگی است.نتایج: مهم ترین متغیر تاثیرگذار بر نابهنجاری جوانان، نزدیکان نابهنجار بوده و آن نیز متاثر از ضعف کنترل اجتماعی بیرونی و ضعف کنترل اجتماعی درونی یا فقدان تعهد به ارزش های جامعه است.

طرح مساله: توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه مسایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و شناخت بهتر نیازهای جامعه و بهبود آن هاست. خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب می شوند. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل فضایی توسعه شاخص های خدمات بهداشت و درمان در سطح شهرستان های استان اصفهان می پردازد.روش: روش تحقیق حاضر «توصیفی - تحلیلی» است که با استفاده از 47 شاخص و با بهره گیری از شاخص توسعه بهداشت و درمان انجام شده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص های بهداشت و درمان در استان اصفهان به صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف فاحشی بین شهرستان های استان از نظر توسعه خدمات بهداشتی ملاحظه می شود. شهرستان های خوانسار و برخوار و میمه به ترتیب در بالاترین و پایین ترین سطح قرار گرفته اند.نتایج: «رگرسیون چند متغیره» سهم شاخص «نیروهای انسانی متخصص» را در توسعه بهداشت و درمان شهرستان های استان بیش از سایر شاخص های پژوهش پیش گویی می نماید و شاخص های «نیروی انسانی غیر متخصص»، «نهادی» و «بهداشت روستایی» به ترتیب سهم کمتری در پیش گویی توسعه بهداشت و درمان استان دارند.

طرح مساله: سازمان های تامین اجتماعی نقش عمده ای در تامین مخارج درمان بیمه شده ها دارند. آمارهای موجود نشان می دهد که در ایران رشد متوسط سالانه سرانه این مخارج به قیمت جاری و ثابت به ترتیب 15.6 درصد و 2.3 درصد طی سال های 1340 الی 1382 بوده است. مساله اصلی تحقیق حاضر، بررسی عوامل اقتصادی و جمعیتی و بهداشتی موثر بر این افزیش با رویکرد اقتصاد بیمه درمان می باشد.روش: با استفاده از مبانی نظری بیمه درمان، متغیرهای واقعی تاثیرگذار بر هزینه های شناسایی شده و در قالب یک مدل هزینه از نوع گاب - داگلاس گنجانده شده اند و با استفاده از آمارهای موجود و به روش OLS برآورد گردیده است.یافته ها: یافته های حاصل از الگوی به کار رفته نشان می دهد که اطلاعات نامتقارن بین سازمان و بیمه شده در افزایش هزینه موثر است؛ القا تقاضا توسط عرضه کننده در افزایش هزینه موثر است؛ افزایش تعداد شهرهای بزرگ تاثیر زیاد بر افزایش هزینه دارد؛ شاخص قیمت بهداشت و درمان اثر مثبت و معنی داری بر هزینه دارد؛ بین هزینه های دولت در بخش بهداشت و درمان و هزینه های درمان سازمان رابطه مکملی حاکم است؛ و درآمد سرانه اثر مثبت روی هزینه ها دارد.نتایج: به منظور کاهش سرعت افزایش هزینه ها، راهکار اصلی به کنترل در آوردن متغیرهای مذکور و به تبع آن کاهش اثرات آن ها می باشد.

طرح مساله: جرم دارای ظرف مکانی و زمانی منحصر به فردی است که باعث می شود رفتار مجرمانه در واحد مکان، توزیع فضایی یکسانی نداشته باشد. گیم نت ها به دلیل ویژگی های مکانی و کالبدی، نحوه طراحی محیطی، موقعیت کاربری و خصوصیات بوم شناختی، می توانند بستر مناسبی را برای وقوع رفتارهای مجرمانه فراهم سازند.روش: به منظور بررسی جرایم مربوط به گیم نت ها در دو سطح خرد و میانه، 100 گیم نت به طور تصادفی انتخاب گردید و در آن ها نظر 400 کاربر در مورد انواع جرایم گیم نتی با روش پیمایش مورد سوال قرار گرفت. در نهایت با کمک نرم افزار GIS الگوی فضایی این جرایم در سطح شهر تهران شناسایی گردید.یافته ها: گیم نت های با کاربری مسکونی، پنهان و خارج از میدان دید رسمی و غیررسمی و گیم نت هایی که در محیط های شلوغ و پر ازدحام تجاری قرار گرفته اند، به لحاظ فرصت هایی که برای ارتکاب جرم فراهم می نمایند، بالاترین میزان جرایم را دارا هستند.نتایج: به کارگیری نظارت رسمی کارا و مستمر، بهبود وضعیت فیزیکی، افزایش میدان دید و دسترسی پذیری و در مجموع کاهش فرصت های مجرمانه از جمله اقداماتی است که می تواند اثربخشی برنامه های پیشگیری از جرم را در مکان های مدرن شهری همچون گیم نت ها، افزایش دهد.

طرح مساله: مقاله حاضر به بررسی وضعیت هویت ملی و عوامل موثر بر آن در میان دانش آموزان دوره متوسطه پرداخته است. دوران نوجوانی دورانی است که عناصر شخصیتی افراد در آن شکل می گیرد. هویت ملی یکی از عناصر مهم شخصیتی هر فرد محسوب می شود که پایه تعهد تعمیم یافته آن ها را نسبت به جامعه خود شکل می دهد.روش: تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایشی در میان 400 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه شهر شیراز، با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته، انجام شده است.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که میزان هویت ملی در میان 78 درصد دانش آموزان متوسط و بالا است، همچنین 22 درصد از آن ها دارای هویت ملی ضعیف بوده و در بحران هویت به سر می برند.نتایج: بررسی عوامل موثر بر هویت ملی نشان می دهد که مهم ترین متغیرهای موثر بر آن به ترتیب عبارت اند از احساس تعلق به جامعه، نوع رویکرد به غرب، مشروعیت نظام سیاسی و فردگرایی. بررسی مدل اندازه گیری هویت ملی نشان داد که مهم ترین ابعاد سازنده هویت ملی دانش آموزان به ترتیب بعد جغرافیایی، بعد فرهنگی و بعد تاریخی می باشد.