مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1393 | دوره:14 | شماره:7 |تعداد مقالات:13

در دهه های اخیر مفهوم مراقبت و خدمت از محیط های بیمارستانی به جامعه تغییر و توسعه یافته است. در همین راستا جهت ارائه خدمت مبتنی بر جامعه، تغییر در برنامه های آموزشی پرستاران ضروری است. چنین تغییر سبب می شود تا دانشجویان شرایط واقعی تجارب یادگیری مرتبط با اهداف آموزشی و خدمات مبتنی بر جامعه را بر اساس برنامه های آموزشی و درسی فراگرفته و کاربرد عملی آموخته های خود را در محیط های واقعی تجربه نمایند. یکی از رویکردهای یادگیری که به برنامه ریزان آموزشی کمک نموده تا همگام با نیازهای جامعه حرکت نمایند، رویکرد یادگیری با ارائه خدمت است. در این نوشتار با مروری بر مقالات ضمن بیان تاریخچه، به معرفی مفهوم رویکرد آموزشی با ارائه خدمت، اهداف و ویژگی های آن و نیز به فواید آن در آموزش پرستاری پرداخته می شود.

با توجه به اهمیت هوش هیجانی بر مسائل زندگی مطالعه حاج باقری و همکاران را که با هدف بررسی هوش هیجانی دانشجویان علوم پزشکی کاشان و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی در سال 91 صورت گرفته است، مورد بررسی قرار داده شد.

اخیرا با توجه به بهبود تغذیه، بهداشت و درمان، عمر انسان ها طولانی تر شده است و روز به روز به تعداد سالمندان افزوده می گردد. به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی که با بالا رفتن سن رخ می دهد، سالمندان بیش از سنین دیگر به بیماری های گوناگون مبتلا می شوند و حداقل نود درصد از تمامی سالمندان به یک بیماری مزمن مبتلا هستند، با وجود چنین مشکلاتی نیازهای مراقبتی وسیع تری برای سالمندان پیش می آید.

مقدمه: توسعه و ایجاد صلاحیت های بالینی در دانشجویان رشته های علوم سلامت، هدف اساسی آموزش است و بازخورد معنادار و سازنده برای دستیابی یادگیرندگان به اطلاعات سازنده ضروری است. هدف این مطالعه بررسی «بازخورد درک شده»، توسط دانشجویان مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود.روش ها: این مطالعه توصیفی - مقطعی، در سال تحصیلی 93-1392 بر روی 25 نفر از دانشجویان کارشناسی مامایی ترم 7 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که به صورت سرشماری انتخاب شدند، انجام گردید. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جهت تعیین روایی محتوا و صوری پرسشنامه از نظر اساتید و صاحب نظران رشته آموزش پزشکی و مامایی استفاده شد و ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (0.86) محاسبه شد. در پرسشنامه از مقیاس لیکرت 5 تایی (همیشه=5، بیش تر اوقات=4، گاهی اوقات=3، بندرت=2، هرگز=1) استفاده شد. در این پژوهش میانگین مورد انتظار بالاتر از حد وسط و برابر (4) در نظر گرفته شد، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی، آزمون t تک متغیره و Anova استفاده شد.نتایج: در مجموع 180 پرسشنامه توسط 24 دانشجوی مامایی به تفکیک درس و مربی تکمیل شد، نمره میانگین بازخورد درک شده توسط دانشجویان، در حیطه محتوای بازخورد (3.69±0.66)، در حیطه شیوه ارائه بازخورد (3.71±0.55) و در حیطه مهارت های ارائه بازخورد (3.94±0.67)، از 5 نمره بود. نمره میانگین بازخورد درک شده توسط دانشجویان، در دروس مختلف در حیطه های فوق تفاوت معناداری نداشت.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که، اصول ارائه بازخورد در هر 3 حیطه (محتوا، شیوه و مهارت های ارائه بازخورد) در حد مطلوب و مورد انتظار رعایت نمی شود. بنابراین توصیه می شود که، با افزایش آگاهی اساتید بالینی در مورد اهمیت ارائه بازخورد در رشته مامایی و آموزش اصول و شیوه های صحیح ارائه بازخورد به آنان، به ارتقای کیفیت آموزش بالینی مامایی کمک نمود.

مقدمه: خودکارآمدی تحصیلی دلالت بر باور یک فرد به توانایی هایش در دستیابی به اهداف و فعالیت های آموزشی دارد، که شکل گیری آن متاثر از عوامل مختلفی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین خودکارآمدی تحصیلی با بهزیستی روانشناختی، انسجام خانواده و سلامت معنوی در دانشجویان دانشگاه خوارزمی انجام شد.روش ها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویانی است که در سال تحصیلی 93-1392 در دانشگاه خوارزمی مشغول به تحصیل بودند. نمونه ای به حجم 343 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی ریف (Ryff)، مقیاس انسجام سازمان یافته خانواده فیشر (Fischer)، مقیاس سلامت معنوی پولوتزین و الیسون (Palutzian & Ellison) و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی اون و فرامن (Owen & Froman) که هر چهار مقیاس از پایایی و روایی قابل قبول برخوردارند، استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی چند متغیره و روش آماری تحلیل مسیر استفاده شد.نتایج: همبستگی پیرسون نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی با متغیرهای بهزیستی روانشناختی (r=0.371)، انسجام خانواده (r=0.351) و سلامت معنوی (r=0.468) همبستگی مثبت و معنادار دارد (P<0.01). نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای بهزیستی روانشناختی، انسجام خانواده و سلامت معنوی به طور معنادار قادر به تبیین 0.28 از واریانس خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان بود. همچنین نتایج تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای پیش بین به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر متغیر خودکارآمدی تحصیلی تاثیر می گذارد.نتیجه گیری: یافته های این تحقیق از اهمیت متغیرهای سلامت معنوی، انسجام خانواده و بهزیستی روانشناختی در پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه خوارزمی حمایت می کند. بنابراین به نظر می رسد برگزاری دوره های آموزشی جهت خودباوری و رشد باورهای خودکارآمدی تحصیلی با توجه به تفاوت های فردی دانشجویان در زمینه های پیش گفت مفید است.

مقدمه: یکی از نگرانی ها در مورد سوالات چندگزینه ای، پاسخ حدسی به آنها است. برای کاهش پاسخ حدسی راه کارهایی مورد استفاده قرار می گیرد اما در مورد ضرورت استفاده از آنها اختلاف نظر وجود دارد. هدف این مقاله، مرور راه کارهای موجود برای مقابله با پدیده حدس زدن و شناخت نقدهای وارد شده بر آنها است.روش ها: در این مطالعه مروری ابتدا منابع کتابخانه ای در زمینه حدس زدن به صورت دستی مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از موتور جستجوی Google Scholar و پایگاه های اطلاعاتی Pub Med، Elsevier، EBSCO و Eric، کلمات حدس، نمره منفی، مدل اطمینان، سوال چندگزینه ای و همچنین معادل انگلیسی آنها مورد جستجو قرار گرفت و متن کامل موارد مرتبط بررسی گردید.نتایج: در جستجوی منابع، تعداد 60 مقاله یافت شد که 17 مقاله خارج شدند. از نظر نوع مطالعه، 29 پژوهش اصلی، 11 مقاله مروری و 3 نامه به دست آمد. انواع راه کارهای مقابله با پاسخ حدسی شامل طراحی سوالات بدون خطا، افزایش سطح شناختی و تاکسونومی سوال، افزایش تعداد گزینه های هر سوال، افزایش تعداد گزینه های هر سوال، نمره دهی منفی، استفاده از گزینه «نمی دانم»، مدل ارزیابی اطمینان، حذف گزینه، انتخاب آزاد بود در بخش دوم یافته ها تاثیر این راه کارها بر ویژگی های سایکومتریک آزمون و نمرات دانشجویان عنوان شده است.نتیجه گیری: در مورد نکات مثبت و منفی راه کارها و همچنین ضرورت استفاده از آنها توافق نظر وجود ندارد. استفاده از این راه کارها منجر به اصلاح تاثیر حدس زدن بر آزمون نمی شوند، بلکه هدف اصلی آنها منصرف کردن فراگیران از حدس زدن است. بنابراین استفاده یا عدم استفاده از آنها و پیامدهای مربوطه، باید قبل از آزمون به اطلاع دانشجویان برسد و همچنین مواردی مانند هدف و نوع آزمون از نظر معیاری / هنجاری و تکوینی / تجمعی باید در نظر گرفته شود.

مقدمه: ژورنال کلاب یکی از روش های کلاسیک آموزش (توانمندسازی) اساتید است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت برگزاری ژورنال کلاب دانشکده های پرستاری ایران از دیدگاه اساتید انجام گردید.روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی بود. نمونه گیری به صورت سرشماری از بین اساتید دانشکده های پرستاری که ژورنال کلاب در آنها در سال 1392 اجرا می شد، انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن تایید شد. پاسخ به سوالات بر اساس لیکرت با توجه به سطح مطلوب بودن هر گویه به صورت کاملا مطلوب، مطلوب، نسبتا مطلوب، نامطلوب و کاملا نامطلوب بود. جهت ارائه داده ها از آمار توصیفی استفاده شد.نتایج: میانگین کل کیفیت برگزاری ژورنال کلاب ها از دیدگاه اساتید، 1.83±0.34 از 4 نمره یعنی سطح «نسبتا مطلوب» بود. بهترین کیفیت به ترتیب در حیطه نحوه برگزاری (بعد از اجرا) 2.47±0.53، حیطه سازمان دهی و برنامه ریزی (قبل از اجرا) 2.43±0.89 و حیطه نحوه برگزاری (حین اجرا) 2.08±0.43 به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به سطح نسبتا مطلوب کیفیت برگزاری ژورنال کلاب در دانشکده های پرستاری، پینشهاد می شود با انجام مطالعات بیشتر در دانشکده های مختلف، جهت بررسی و افزایش کیفیت ژورنال کلاب ها اقدام شود.

مقدمه: سرمایه فکری یک محرک کلیدی در نوآوری و ایجاد و حفظ مزیت رقابتی در اقتصاد دانش بنیان است. توجه به سرمایه های فکری دانشگاه برای ایجاد نوآوری و کسب مزیت رقابتی ضرورتی غیرقابل اغماض است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سرمایه فکری و نوآوری سازمانی در اعضای هیات علمی انجام شد.روش ها: در این پژوهش توصیفی همبستگی جامعه آماری کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1392 بود، که 248 نفر آنها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر دو پرسشنامه سرمایه فکری بنتیس (Bontis) و پرسشنامه نوآوری سازمانی اسماعیل (Ismail) و همکاران بود. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شد.نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد، بین سرمایه فکری و نوآوری سازمانی همبستگی معنادار وجود دارد (p<0.05، R=0.475). سرمایه فکری قابلیت پیش بینی نوآوری سازمانی را با ضریب تشخیص 0.209 دارد. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که در گام اول ضریب سرمایه انسانی 20.5 درصد واریانس نوآوری سازمانی، در گام دوم سرمایه انسانی و رابطه ای 23.1 درصد واریانس نوآوری سازمانی را تبیین می کند. دیدگاه کارکنان بر مبنای عامل جنسیت، تحصیلات، سابقه خدمت، رتبه دانشگاهی و دانشکده محل خدمت با یکدیگر تفاوت معناداری نداشت.نتیجه گیری: با توجه به رابطه همبستگی معنادار سرمایه فکری و نوآوری سازمانی توجه به سرمایه های فکری و نامشهود در دانشگاه ها ضروری است و مدیریت دانشگاه ها باید بستر مناسب جهت بهره مندی از سرمایه های انسانی، ساختاری و رابطه ای را در جهت کسب نوآوری ایجاد نمایند.

مقدمه: یکی از پیامدهای اصلی عزت نفس در انسان ها، ایجاد اعتماد به نفس است. یکی از ویژگی های متاثر از اعتماد به نفس نیز خطرپذیری افراد است؛ به صورتی که می توان گفت افراد با اعتماد به نفس بالا با احتمال بیش تری به سمت تصمیم گیری هایی با احتمال خطر، پیامدهای منفی و ناخوشایند کشیده می شوند. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط میان این دو مولفه میان دانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان صورت گرفت.روش ها: در این مطالعه توصیفی همبستگی 180 نفر از دانشجویان دختر سال سوم ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های محقق ساخته اعتماد به نفس و خطرپذیری بودکه روایی و پایایی آن تایید شد. از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون) جهت تحلیل داده ها استفاده شد.نتایج: میزان اعتماد به نفس و خطرپذیری اکثر پاسخگویان در سطح متوسط بوده و بین اعتماد به نفس و خطرپذیری رابطه منفی و معنادار وجود داشت (p=0.023 و r=-0.169). نمرات اعتماد به نفس و خطرپذیری در بین افراد متاهل و مجرد و در مقاطع تحصیلی مختلف اختلاف معناداری نداشت (p=0.714) اما میانگین نمرات اعتماد به نفس (F=3.138 و p=0.027) و خطرپذیری (p=0.019 و F=3.388) در میان گروه های اقتصادی اختلاف معنادارداشت. همچنین نتیجه آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین اعتماد به نفس و خطرپذیری رابطه منفی و معنادار وجود دارد (p=0.023 و r=-0.169).نتیجه گیری: با افزایش اعتماد به نفس، میزان خطرپذیری دانشجویان دختر به ویژه در رابطه با رفتارهای پرخطر کاهش می یافت؛ با توجه به این مساله پیشنهاد می شود اقداماتی در جهت افزایش اعتماد به نفس آنان همچون آموزش مهارت های اجتماعی، شناسایی استعدادهای بالقوه و فراهم ساختن شرایط برای بالفعل شدن آنها، استفاده صحیح از افکار و نظرات آنان در تصمیم گیری ها و تامین نیازهای معنوی ایشان انجام گیرد.

مقدمه: سواد اطلاعاتی به عنوان مجموعه ای از مهارت ها به منظور شناسایی درست منابع اطلاعاتی، دسترسی و توانایی استفاده هدف مند از آنها و ابزاری برای توانمندی فردی است که برای دانشجویان بسیار مهم است. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1392 انجام شد.روش ها: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 338 نفر از دانشجویان محصل در دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی در سال تحصیلی 92 صورت گرفت. برای سنجش سواد اطلاعاتی از پرسشنامه روا و پایای سواد اطلاعاتی استفاده شد. برای آنالیز داده ها از آمارهای توصیفی و آزمون های تی و آنالیز واریانس صورت گرفت.نتایج: سطح سواد اطلاعاتی افراد شرکت کننده در سطح متوسط قرار داشت. میانگین نمره سواد اطلاعاتی مردان 44.13±8.77 از مجموع 110 نمره و در زنان 45.27±9.17 بود و اختلاف معناداری بین دو جنس مشاهده نگردید (p=0.302، t=1.03). میانگین نمرات بر اساس رشته تحصیلی اختلاف معناداری داشت. بالاترین نمره سواد اطلاعاتی در دانشجویان رشته اقتصاد بهداشت (6.23±51) و سپس مدیریت اطلاعات سلامت (4.92±50.26) بود (p=0.01 و F=2.85). میانگین نمره سواد اطلاعاتی بر اساس مقطع تحصیلی نیز اختلاف معناداری داشت؛ دانشجویان کارشناسی (7.97±43.76) و دانشجویان کارشناسی (11.58±46.48) و دکتری (2.82±52) پایین تر از سایر مقاطع بود (p=0.003 و F=6.58).نتیجه گیری: با توجه به این که سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان در سطح متوسط قرار داشت، و با توجه به اهمیت مهارت های اطلاعاتی در پیشرفت علمی و افزایش کارآیی افراد در شغل خود، آموزش مهارت هایی برای افزایش سواد اطلاعاتی دانشجویان ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: آموزش بالینی نقش کلیدی در پرستاری دارد. یکی از مهم ترین عوامل شناخته شده در زمینه موفقیت برنامه های آموزش پرستاری محیط های یادگیری است. هدف از انجام این مطالعه بررسی درک دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جیرفت و کرمان از محیط یادگیری بالینی است.روش ها: این مطالعه توصیفی بر روی 133 دانشجو مشغول به تحصیل در دانشکده پرستاری کرمان و جیرفت در سال 93-1392 انجام شد. اطلاعات از طریق پرسشنامه پژوهشگر ساخته جمع آوری گردید. پرسشنامه با استفاده از مطالعات چیوان هان، ساریکوسکی، کاچیوالا و سکالویک تهیه شد و روایی آن با ضریب روایی 0.8 و پایایی آن با استفاده از روش آزمون مجدد و ضریب همبستگی 0.74 تایید شد. مقیاس پرسشنامه شش درجه ای به صورت کاملا مناسب، مناسب، تقریبا مناسب، تقریبا نامناسب، نامناسب و کاملا نامناسب با شیوه نمره دهی از صفر تا پنج بود. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی تست، پیرسون و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین نمره کل بدست آمده از درک محیط یادگیری بالینی 2.79±0.63 از 5 می باشد. کم ترین نمره مربوط به حیطه حمایت توسط پرسنل (2.24±1.18) و بیش ترین نمره مربوط به حیطه ارتباط نظارتی (3.01±1.08) بود. میانگین نمره کل درک محیط یادگیری بالینی در دانشجویان پسر و دختر (t=2.297, p=0.023) و در سال تحصیلی دوم و سوم و چهارم (f=3.43, p=0.035) از لحاظ آماری تفاوت معناداری داشت.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد درک دانشجویان پرستاری از محیط یادگیری بالینی در سطح متوسط است. در این راستا پیشنهاد می شود الگوی مدیریتی بخش ها مورد توجه بیش تری قرار گیرد و الگوهای موفق و دلایل آن شناسایی شوند، به طوری که یادگیری دانشجویان و روحیه کارگروهی در تمامی بخش ها تقویت شود.