مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1392 | دوره:13 | شماره:1 (پیاپی 51) |تعداد مقالات:11

مقاله ای با عنوان تاثیر نرم افزار کارآموزی داروخانه بر دانش دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زابل، و دیدگاه دانشجویان نسبت به آن در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی دوره 12 و شماره 12 در اسفند 1391 به چاپ رسیده است. این مطالعه به صورت نیمه تجربی، بر روی 44 نفر از دانشجویان دانشکده داروسازی زابل انجام شده است، که در گروه شاهد (22 نفر) از روش متداول آموزش تلفیقی کلاس های نظری و آموزش عملی در داروخانه استفاده شده است، و در گروه تجربی (22 نفر)، از آموزش های نظری (مشابه گروه شاهد) همراه با استفاده از نرم افزار کارآموزی داروخانه و سپس آموزش عملی در داروخانه استفاده گردیده است. در پایان طی برگزاری آزمون کتبی از هر دو گروه، میانگین نمرات دو گروه مقایسه شده است. در انتهای جلسه آموزشی، نظرات دانشجویان گروه تجربی با پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا، جمع آوری و مورد بررسی آماری با شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و همچنین آزمون تی مستقل قرار گرفت. میانگین نمره امتحان کتبی بعد از آموزش درگروه تجربی 3.89±13.1 بود که به طور معناداری بالاتر از همین نمره در گروه شاهد (3.71±10.75) بود (p=0.046). بر این اساس محققان نتیجه گرفتند که کیفت یادگیری در گروه تجربی بالاتر می باشد. ضمن تشکر و تبریک به نویسندگان مقاله بابت طراحی متد جدید و به کارگیری و آزمایش آن، چند نکته در مورد این مقاله قابل بحث می باشد...

مقدمه: آموزش مداوم پرستاران به دلیل رشد بی سابقه دانش حرفه ای، تغییرات سریع در سیستم بهداشت و درمان و الزام آنان به حفظ صلاحیت حرفه ای خود ضروری است؛ و راهبردهای مورد استفاده در فرآیند آموزش مداوم نقش مهمی در دستیابی به اهداف آموزش مداوم پرستاران دارد. این پژوهش با هدف بررسی تجارب پرستاران برای تبیین راهبردهای مورد استفاده در اجرای آموزش مداوم پرستاری در ایران انجام شد.روش ها: این مطالعه با رویکرد کیفی در سال 1390 انجام شد. 28 نفر از پرستاران شامل: سوپروایزرهای آموزشی، مدیران پرستاری و پرستاران با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف در این مطالعه مشارکت داده شدند. جمع آوری داده ها با مصاحبه بدون ساختار، و تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوی انجام گرفت.نتایج: از داده ها سه طبقه اصلی شامل: «آموزش نمادین»، «هنجارنگری» و «عملکرد وجدان مدار» حاصل شد. زیر طبقات برای «آموزش نمادین»، آموزش کم بازده و آموزش غیرمرتبط با نیاز، برای «هنجارنگری» اجرای حداقل میزان آموزش و اجرای صوری فرآیند دستوری آموزش و برای «عملکرد وجدان مدار» اقدام در پوشش آموزشی همه پرستاران و اثربخش نمودن آموزش بودند.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت عملکرد با صلاحیت پرستاران در نظام سلامت که به دنبال آموزش مداوم اثربخش حاصل می شود لازم است با ایجاد انگیزه آموزشی در پرستاران، برنامه ریزی و اجرای آموزش مطابق نیاز، پشتیبانی و نظارت موثر بر اجرا و اثربخشی آموزش، ارتقای عملکرد آنان را تسهیل نماییم.

مقدمه: وب سایت ها یکی از گام های اولیه اجرای دولت الکترونیک هستند که ارائه خدمات آنلاین و مشتری محور را در دانشگاه ها و سایر سازمان های دولتی تسهیل می کنند. این مطالعه سعی دارد ارائه خدمات آموزشی پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در راستای مدل بلوغ دولت الکترونیک را مورد بررسی قرار دهد.روش ها: این پژوهش به شیوه توصیفی – مقطعی و از طریق تحلیل محتوی و بهینه کاوی وب سایت ها در سال 1390 انجام شد. جامعه پژوهش این مطالعه را وب سایت های 37 دانشگاه علوم پزشکی کشور تشکیل می داد. در این بررسی وضعیت وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ارائه خدمات آموزشی- پژوهشی در چهار مرحله بلوغ دولت الکترونیک شامل اطلاع رسانی، تعاملی، تراکنشی و یکپارچه سازی از طریق چک لیست مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.نتایج: از لحاظ ارائه خدمات آموزشی- پژوهشی وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی تیپ 1 و 2 به ترتیب با امتیازهای 1.99 و 1.89 ( از حداکثر 3) در سطح متوسط هستند. کلیه دانشگاه ها در مرحله یکپارچگی خدمات آموزشی و پژوهشی میانگین امتیاز 1 از 3 را کسب کردند.نتیجه گیری: یافته های پژوهش موید این مطلب است که دانشگاه های علوم پزشکی کشور مراحل اطلاع رسانی و تعاملی دولت الکترونیک را پشت سرگذاشته اند اما در مراحل تراکنشی و یکپارچگی پیشرفتی نداشته اند. عدم تحقق دولت الکترونیک در دانشگاه های علوم پزشکی کشور، که از بسیاری از محدودیت ها و موانع سایر سازمان ها مانند سواد الکترونیک کاربران، دسترسی به اینترنت و ابزار فن آوری اطلاعات مستثنی هستند، موید این مطلب است که تحقق دولت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه فعالیت هایی ماورای چالش های فنی را می طلبد.

مقدمه: به منظور فهم فرایند توانمندسازی اعضای هیات علمی و افزایش ظرفیت دانشگاه در ایجاد جوی توانمند، بررسی راه کارها و عوامل تاثیرگذار بر توانمندی ایشان ضروری می نمود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی این عوامل، انجام و از این رهگذر به تهیه پرسشنامه ای ساختارمند برای ارزیابی توانمندسازی هیات علمی یک دانشکده یا دانشگاه رهنمون خواهد شد.روش ها: در مطالعه ای توصیفی-تحلیلی با روش نمونه گیری در دسترس مبتنی بر هدف، دیدگاه 53 عضو هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی شیراز و جهرم، بررسی شد. ابتدا، از طریق مستندات موجود و همچنین نظر خبرگان، لیست اولیه راه کارها تهیه و روا و سپس، پرسشنامه در مقیاس 5 درجه ای لیکرت تدوین و پایا گردید (0.85=آلفای کرونباخ) و در اختیار افراد مورد پژوهش گذارده شد. از تحلیل عامل اکتشافی جهت تعیین ساختار زیربنایی پرسشنامه و برای ارزیابی کفایت تعداد نمونه و تناسب تحلیل برای شناسایی ساختار به ترتیب از شاخص KOM و آزمون بارتلت استفاده شد. برای محاسبه میانگین رتبه نظرات از نتیجه فرعی آزمون فریدمن استفاده گردید.نتایج: متغیرهای «مشارکت دهی در فعالیت ها»، «پاداش متناسب با پیشرفت کاری»، و «پاداش به نوآوری ها» با میانگین رتبه به ترتیب 17.68، 16.79 و 16.42، دارای بیشترین تاثیر و سیستم ارزشیابی عملکرد از طرف دانشجویان (میانگین رتبه: 9.86) و گروه آموزشی مرتبط (میانگین رتبه: 7.7) دارای کم ترین تاثیر بودند. نتایج تحلیل بارتلت و اندازه گیری مقدار شاخص KOM نشان داد که داده های موجود برای تحلیل مناسب هستند. 9 عامل دارای مقدار ویژه بیش از یک شدند که در مجموع، 74.5% از کل واریانس متغیرها را تبیین کردند.نتیجه گیری: راه کارهای متعددی در توانمندی اعضای هیات علمی در محیط کار ضروری هستند که از آن جمله می توان دسترسی به فرصت ها، اطلاعات، حمایت و پشتیبانی و منابع را نام برد. انگیزش موثر به همراه احساس ارزشمندی و اثربخشی می تواند مسیر توانمندی را تسهیل کند؛ که در این زمینه مدیریتی کارآمد و مبتنی بر اصول دموکراتیک و مشارکت می تواند بسیار راه گشا باشد.

مقدمه: ارزشیابی اعضای هیات علمی دانشگاه ها با هدف بهبود کیفیت تدریس، به روش های گوناگون انجام می شود. یکی از رایج ترین و در عین حال بحث انگیزترین این شیوه ها ارزشیابی اساتید توسط دانشجویان می باشد. علی رغم اختلاف نظرها درخصوص اعتبار این نوع ارزشیابی، استفاده از این روش در اکثر دانشگاه ها رواج یافته است. در این مقاله، نتایج پژوهش های موجود در مورد نظرات اعضای هیات علمی درباره ارزشیابی توسط دانشجویان مرور می شود.روش ها: پژوهش حاضر به صورت مروری و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و منابع اینترنتی انجام شد. ابتدا تعداد 64 مقاله در حیطه ارزشیابی از استادان و مدرسین مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 42 مقاله مرتبط با ارزشیابی استادان، اعضای هیات علمی یا دیدگاه دانشجویان در مورد نحوه تدریس استادان و مدرسین، ویژگی های شخصیتی، اداره و مدیریت کلاس، مهارت های ارتباطی استادان با دانشجویان، که معیارهای ورود به موضوع محسوب می شدند، انتخاب شدند. جستجو در مجلات مختلف از جمله مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، دانش و پژوهش در علوم تربیتی و مجلات اختصاصی آموزش پزشکی انجام شد. همچنین در پایگاه های داده Iranmedex، Magiran،SID ، PubMed، Google Scholar، ISC، Medline، و Scopus مقالاتی که در طی سال های 1370 تا 1389 نمایه و به چاپ رسیده بود با کلید واژه های ارزشیابی، دانشجو، هیات علمی، دانشگاه، جستجو و انتخاب شد. سایر مقالات که استادان یا اعضای هیات علمی و مدرسین را از دیگر ابعاد و یا توسط دیگر افراد مورد ارزشیابی قرار می داد از مطالعه خارج گردید.نتایج: یافته ها در سه بخش نتایج موافق، نتایج مخالف و شرایط موثر در ارزشیابی دانشجو از استاد ارائه شده است. نتایج نشان داد که ارزشیابی فرایند تدریس باید از شش جنبه محتوا، میزان یادگیری دانشجو، رفتار کلاسی، برنامه و مواد درسی، دانش عضو هیات علمی، ویژگی های دانشجویان (شامل مواد درسی، ترم تحصیلی و مقطع تحصیلی دانشجو)، خودارزیابی، ارزشیابی توسط همکاران، مدیران و مشاوران آموزشی و متناسب با اهداف ارزشیابی صورت گیرد.نتیجه گیری: بیشتر اعضای هیات علمی در دانشگاه های کشور و حتی در دیگر کشورها با اصل ارزشیابی استاد توسط دانشجویان به عنوان یک منبع ارزشمند و معتبر اطلاعات برای بازخورد به استادان به منظور بهبود کیفیت آموزش موافق هستند، اما معتقدند که عوامل مداخله گر نیز در این زمینه باید شناسایی و در نظرگرفته شوند. اعضای هیات علمی همچنین معتقدند که ارزشیابی توسط دانشجو باید جزء نظام ارتقای کیفیت عملکرد اعضا هیات علمی قرار گیرد، اما چنانچه قرار است از نتایج این روش در زمینه تشویق و ترفیع اعضای هیات علمی استفاده شود، بهتر است دیگر روش های ارزشیابی به صورت جامع نیز مورد بهره برداری قرار گیرند.

مقدمه: دانش آناتومی برای دانشجویان رشته پزشکی به جهت ارزش آن در پاراکلینیک و طبابت اهمیت خاصی دارد. دانشجویان منبع اصلی کسب اطلاعات کیفیت و اثربخشی آموزش محسوب می شوند و می توان از نظرات آنها در بهبود فرایند تدریس و یادگیری استفاده نمود. این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در مورد عوامل موثر بر یادگیری درس آناتومی انجام شد.روش ها: این پژوهش به صورت توصیفی مقطعی بر روی 113 نفر از دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه (ترم چهارم یا بالاتر)، کارآموزی و کارورزی دانشگاه علوم پزشکی سمنان انجام شد. پرسشنامه ای پژوهشگر ساخته روا و پایا حاوی مشخصات دموگرافیک و عوامل تاثیرگذار بر یادگیری درس آناتومی، در اختیار دانشجویان قرار گرفت و پس از تکمیل جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های من ویتنی و کروسکال والیس) تجزیه و تحلیل شدند.نتایج: استفاده از مولاژ با میانگین و انحراف معیار (0.55±4.59)، بیان خوب اساتید (0.56±4.58)، استفاده از نکات بالینی در طول تدریس (0.68±4.53)، مرور مباحث تئوری در کلاس عملی (0.6±4.50) و استفاده از تصاویر آموزشی (0.67±4.42) به ترتیب بیش ترین تاثیر را بر یادگیری درس آناتومی داشتند. اختلاف معناداری بین نظرات دانشجویان دختر و پسر در استفاده از نکات بالینی کلینیکی مرتبط در طول تدریس وجود داشت (0.010=p و 2.56=t). هم چنین بین نظرات دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف در زمینه داشتن پیش مطالعه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد ( p=0.036و t=6.67).نتیجه گیری: به عقیده دانشجویان استفاده از شیوه های جدید تدریس و به کارگیری وسایل کمک آموزشی متنوع، آموزش هم زمان مطالب تئوری و عملی آناتومی، بیان اهمیت دانش آناتومی در کلینیک، به همراه بیان خوب استاد بیش ترین تاثیرگذاری را در یادگیری درس آناتومی دارد. لذا پیشنهاد می شود، جهت بهبود یادگیری و افزایش علاقمندی دانشجویان پزشکی به آناتومی، از روش های نوین تدریس و آموزش هم زمان مطالب نظری و عملی آناتومی استفاده شود.

مقدمه: امروزه بهبود شیوه زندگی و ارتقای سلامت یک نیاز اساسی برای جامعه بشری است. از عواملی که این نیاز را به ویژه در زمان نوجوانی محسوس تر می کند، افزایش بیماری های مزمن، عوارض و ناتوانی های ناشی از عادات رفتاری نادرست و غیر بهداشتی است. این مطالعه با هدف تاثیر آموزش ارتقای سلامت بر شیوه زندگی دانش آموزان دبیرستان های شهر زاهدان انجام شده است.روش ها: مطالعه حاضر، از نوع نیمه تجربی است و جامعه آماری آن دانش آموزان دبیرستان های شهر زاهدان در سال تحصیلی 90-89 بودند که از بین آنها 400 نفر به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه مساوی تجربی و شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه 52 آیتمی شیوه زندگی ارتقا دهنده سلامت واکر و پندر شامل 6 بعد از شیوه زندگی بود که توسط هر دو گروه تکمیل گردید. سپس به گروه تجربی آموزش هایی در رابطه با ابعاد شیوه زندگی در سه جلسه به همراه دفترچه آموزشی داده شد و 3 ماه بعد مجددا پرسشنامه توسط هر دو گروه تکمیل گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل گردید.نتایج: میانگین نمرات ابعاد شیوه زندگی گروه تجربی بعد از آموزش در ابعاد تغذیه (4.4±24.5)، رشد معنوی (4±24.5)، مسوولیت در قبال سلامتی (4.8±20.5)، ارتباط بین فردی (3.6±26.2)، اداره استرس (4±22.1) و فعالیت فیزیکی (5±22.8) نسبت به گروه شاهد به ترتیب با مقادیر (4.2±24.3) و (3.8±24.3) و (5.2±20.7)، (3.9±26.2)، (5±21)، (5.4±21.7) تفاوت آماری معناداری نداشت. میانگین فعالیت فیزیکی دختران بعد از آموزش (4.9±24.2) نسبت به پسران (5.1±21.5) افزایش یافته بود (P=000).نتیجه گیری: به نظر می رسد برای تغییر در شیوه زندگی نوجوانان، داشتن آگاهی کافی نیست و باید تدابیر دیگری برای تغییر رفتار اندیشید. تغییر در شیوه زندگی نیاز به فرصت های بیش تر، ایجاد انگیزه و امکانات لازم در جامعه دارد.

مقدمه: داشتن مهارت های مطالعه از عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی است. تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه وضعیت تحصیلی با مهارت های مطالعه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام گرفت.روش ها: در یک مطالعه توصیفی مقطعی، 292 دانشجو از بین 558 دانشجوی مقطع کاردانی رشته های بهداشت خانواده، بهداشت مبارزه با بیماری ها، بهداشت محیط، اتاق عمل، هوشبری، علوم آزمایشگاهی و رشته های مقطع کارشناسی پرستاری، مامایی و دکترای پزشکی عمومی از طریق سرشماری در نیم سال اول سال تحصیلی 88-1387 وارد مطالعه شدند. جمع آوری اطلاعات با پرسشنامه شش قسمتی سنجش مهارت های مطالعه کانگاس بود. آزمون آنالیز واریانس یک طرفه به همراه آزمون تعقیبی توکی و ضریب همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.نتایج: میانگین و انحراف معیار نمرات مهارت های مطالعه دانشجویان مورد بررسی 0.36±2.44 از 4 بود. بین معدل تحصیلی و میانگین نمرات عادت های مطالعه همبستگی مثبت و پایینی مشاهده شد (p=0.001، r=0.20). میانگین نمرات مهارت های مطالعه در دانشجویان با معدل 17 و بالاتر به طور معناداری بالاتر از دیگر دانشجویان بود (p=0.001، f=7.93).نتیجه گیری: دانشجویان با معدل تحصیلی بالا از مهارت های مطالعه بهتری برخوردار بودند. آموزش و مداخله برای افزایش مهارت های مطالعه دانشجویان به شکل تدریس کارگاهی و یا واحد درسی در ابتدای ورود به دانشگاه توصیه می شود.

در دهه های اخیر تلاش زیادی در راستای ارائه تعریف دقیق از شیوه «آموزش در گروه کوچک» شده است و بسیاری از متخصصان بر این باورند که این روش یکی از سخت ترین و استادانه ترین تکنیک های آموزشی است؛ که در آن علاوه بر هدف اصلی از آموزش دانشجویان، یعنی تشویق آنها به تفکر، معلم باید یک سری اهداف فرعی برای عبور فراگیران از مرحله فکر به عمل نیز مد نظر قرار دهد. به بیان دیگر ماهیت بین فردی و تعاملی گروه های کوچک، این شیوه را به یک روش چالش بر انگیز و مناسب برای درگیر کردن دانشجویان در فرایند یادگیری تبدیل نموده است. با این حال، نه تنها معلمان برای کاربرد این شیوه در تدریس باید آموزش ببینند، بلکه دانشجویان نیز باید یاد بگیرند که چگونه در گروه های کوچک فعالیت کنند. از طرف دیگر در جامعه کنونی مسایلی چون افزایش چشم گیر تعداد دانشجویان با زمینه ها، ریشه ها و فرهنگ های متنوع و بین المللی شدن و جهانی شدن دانشگاه ها، سبب پررنگ تر شدن نیاز به برنامه های درسی متنوع و جامع، که در آن ها علاوه بر محتوای یادگیری به چگونگی یادگیری دانشجویان نیز توجه شود، گردیده است. در این میان شیوه «گروه کوچک» به عنوان ابزاری جهت پرورش فعالیت های دانشجویی و تقویت یادگیری مشارکتی، نقش بسزایی دارد. موفقیت در کاربرد شیوه گروه کوچک، مانند هر فعالیت آموزشی دیگر، نیاز به برنامه ریزی دارد؛ لیکن برخی از مدرسین به خاطر ماهیت باز، آزاد و ظاهرا غیررسمی یادگیری در گروه کوچک، از برنامه ریزی برای آن سر باز می زنند و یا این که کاربرد این شیوه را رواج هرج و مرج و بی قاعدگی می دانند. حال آن که فراگیران باید در پشت ظاهر غیررسمی این روش، مجموعه شناخته شده ای از قوانین گفته و ناگفته را مراعات کنند.در این مقاله، بعد از اشاره به بستر و بافت این شیوه و معرفی ویژگی های گروه کوچک، به لزوم برنامه ریزی برای آن پرداخته می شود و مراحل توسعه گروه و هدایت و مدیریت آن، و همچنین ماهیت یاددهی-یادگیری در گروه توضیح داده می شود؛ و در ادامه مهارت های مورد نیاز معلم و فراگیر برای یاددهی و یادگیری و روش های مختلف تدریس در گروه کوچک، و سایر شرایط مورد نیاز برای تدریس در گروه کوچک مانند اندازه گروه و فضای آموزشی و در نهایت کاربرد گروه کوچک در آموزش بالینی و پزشکی ارائه می گردد.