مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1393 | دوره:14 | شماره:10 |تعداد مقالات:15

سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکیضمن تشکر از نظرات خواننده محترم در مورد نقدهای وارد شده، نکات زیر قابل ذکر است:1) در مورد روایی ابزار، بررسی و تایید صاحب نظران امر، از الزامات اساسی است. در پژوهش حاضر، ابتدا نسخه انگلیسی به فارسی برگردانده شد و ترجمه آن مورد تایید اساتید رشته علوم تربیتی و زبا و ادبیات انگلیسی قرار گرفت.

امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه برای حفظ یا ایجاد بنیان های توسعه یافتگی و ارتقای قدرت رقابت خود با دیگر کشورها، علم و فناوری را به عنوان محور اصلی فعالیت های خود مورد توجه قرار می دهند. علم و فناوری محصول فعالیت های پژوهشی است و در صورتی که فعالیت های علمی و پژوهشی با سایر فعالیت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیب گردد توسعه پایدار حاصل خواهد گردید.

مقاله ای با عنوان رابطه تجربه دوره آموزشی و رویکرد مطالعه عمل فکورانه در دانشجویان پرستاری در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی 766-758: (9) 14;1393 به چاپ رسیده است، این مقاله که به صورت مقطعی بوده است حاوی اطلاعات بسیار مفید و کاربردی برای مسوولین در حیطه های آموزش پزشکی است و می تواند بسیار کاربردی باشد.

مقدمه: مراقبت به عنوان یک مفهوم چند بعدی در پرستاری می تواند از طریق آموزش ارزش های اصلی واقعیت یابد. لذا پژوهش حاضر با عنوان تاثیر برنامه آموزشی رفتار مراقبتی بر دانشجویان پرستاری، با هدف توسعه توانایی دانشجویان پرستاری برای تبدیل شدن به یک مراقبت کننده حرفه ای انجام شد.روش ها: این پژوهش نیمه تجربی (مداخله ای آموزشی) در نیمسال دوم تحصیلی سال 93-92 در دانشکده علوم پزشکی آبادان انجام شد. دانشجویان ترم های 6 و 8 پرستاری به طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل (58 دانشجو به دو گروه 29 نفره) تقسیم و برنامه آموزشی طراحی شده بر اساس نظریه واتسون برای گروه مداخله در طول کارآموزی بخش های داخلی و جراحی اجرا و گروه کنترل آموزش های معمول را دریافت نمودند. سطح درک دانشجویان شرکت کننده در هر دو گروه پیش و پس از اجرای مداخله با ابزار CDI-35 مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون های کای اسکوئر، تی مستقل، تی زوج جهت تحلیل داده ها استفاده گردید.نتایج: از نظر متغیرهای دموگرافیک بین دو گروه تفاوت معناداری نبود. در پیش آزمون در حیطه مراقبت نامناسب بین دو گروه تفاوت معنادار مشاهده شد (p=0.0001). در پس آزمون در گروه مداخله در هر 5 حیطه رفتار مراقبتی بعد از اجرای برنامه آموزشی افزایش میانگین معنادار بود (p=0.001) ولی در گروه کنترل تنها در بعد تکنیکی حرفه ای افزایش معنادار دیده شد (p=0.001).نتیجه گیری: نظر به اهمیت خدمات پرستاری در هر نظام سلامت و با توجه به این که هدف برنامه های آموزش بالینی پرستاری، تربیت پرستارانی است که هنر و علم پرستاری را گسترش دهند، طراحی برنامه برای تقویت و توانمند سازی پرستاران، امری اجتناب ناپذیر است و نتایج این تحقیق می تواند در این راستا کمک کننده باشد.

مقدمه: در اغلب کشورهای جهان برای هماهنگ ترکردن نظام آموزش عالی و برنامه های دانشگاهی با تحولات جهانی، ارتقای کیفیت آموزش و یادگیری در اولویت قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی با کیفیت آموزش و یادگیری از نظر اعضای هیات علمی دانشگاه های پیام نور فارس و علوم پزشکی شیراز انجام شد.روش ها: روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه های پیام نور فارس و علوم پزشکی شیراز بودند. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار مورد استفاده پرسشنامه ای شامل 40 سوالی دارای مقیاس 5 درجه ای لیکرت بود و داده ها از طریق آزمون های تی گروه های مستقل و تحلیل واریانس بررسی شد.نتایج: بین جنسیت اعضای هیات علمی با کیفیت آموزش و یادگیری تفاوت معناداری وجود نداشت (t=0.556، P=0.5) اما بین مرتبه علمی (f=3.533، P=0.03)، سمت اجرایی (t=2.461، P=0.03) و سابقه خدمت اعضای هیات علمی (f=5.294، P=0.009) با کیفیت آموزش و یادگیری تفاوت معناداری مشاهده شد. اعضای هیات علمی که فاقد سمت مدیریتی هستند نگرش بهتری نسبت به اعضای هیات علمی دارای سمت به کیفیت آموزش و یادگیری دارند و در مولفه مرتبه علمی نتایج نشان داد که اعضای هیات علمی با مرتبه استادیار و دانشیار نسبت به اعضای هیات علمی با مرتبه علمی مربی و استاد بر کیفیت آموزش و یادگیری تاکید بیش تری می کنند. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که اعضای هیات علمی دارای سابقه خدمت بین 8 تا 14 سال دارای بیش ترین میانگین در زمینه کیفیت در آموزش و یادگیری هستند.نتیجه گیری: از آنجا که تاکنون نتایج قانع کننده ای در زمینه رابطه ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی با کیفیت آموزش و یادگیری به دست نیامده است، لذا پیشنهاد می گردد مطالعات بیش تری در این زمینه انجام پذیرد.

مقدمه: تاب آوری به عنوان ظرفیت حفظ نسبتا پایدار بهزیستی روانشناختی و استعداد ایجاد تجارب و هیجان های مثبت در شرایط تنیدگی زا و طاقت فرسا تعریف می شود. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به همسانی درونی و تحلیل عاملی تاییدی مقیاس تاب آوری کانر-دیویدسون در دانشجویان دختر پرستاری اجرا شد.روش ها: در این مطالعه توصیفی از نوع روان سنجی ابزار، 500 دانشجوی دختر پرستاری مقطع کارشناسی از دانشگاه های دولتی علوم پزشکی کرمانشاه و همدان در سال 1393 به شیوه تصادفی انتخاب شدند، شرکت کنندگان در پژوهش مقیاس تاب آوری کانر-دیویدسون (CD-RISC)، پرسشنامه پرخاشگری باس و پری، خودکارآمدی عمومی شوارتز و جروسلم (GSE-10) و مقیاس رضایت از زندگی داینر و همکاران (SWLS) را تکمیل نمودند. جهت محاسبه پایایی، از روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ و دونیمه سازی اسپیرمن- براون) و برای دستیابی به روایی هم زمان، همبستگی میان نمرات خودکارآمدی، پرخاشگری و رضایت از زندگی با تاب آوری در نظر گرفته شد. همچنین جهت مشخص شدن روایی سازه ازروش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. پردازش داده ها با سطح اطمینان 0.95 به کمک نرم افزارهای آماری LISREL-8.5 و SPSS صورت گرفت.نتایج: نتایج ضرایب همبستگی روایی هم زمان حاکی از همبستگی منفی و معنادار تاب آوری و پرخاشگری و همبستگی مثبت و معنادار با خودکارآمدی و رضایت از زندگی بود. مقدار آلفای کرونباخ و دونیمه سازی اسپیرمن-برون به ترتیب برابر با 0.669 و 0.665 بود. تحلیل عاملی تاییدی در ابتدا نشان داد که از میان 10 گویه مقیاس تاب آوری کانر- دیویدسون، گویه های 5 و 8 از بارعاملی پایینی برخوردارند، بنابراین، حذف شدند. پس از این اصلاح، شاخص های مدل ساختارعاملی تک بعدی به خوبی برازش شدند.نتیجه گیری: با عنایت به نقش تعدیل کنندگی تاب آوری در مشاغل استرس زا و طاقت فرسا مانند پرستاری و فقدان ابزارهای مناسب با محدودیت در سوالات برای سنجش آن، این مقیاس می تواند با اهداف پژوهشی و گزینش دانشجویان در جامعه هدف مورد استفاده قرارگیرد.

مقدمه: در سال های اخیر استفاده از آزمون Mini-CEX به دلیل قابلیت اجرای آسان آن گسترش یافته است. علی رغم حمایت مطالعات اولیه از پایایی و روایی آزمون مذکور، سودمندی آن به دلیل عدم ثبات در قضاوت ارزیابان در نمره دهی آن مورد بحث جدی است. هدف از مطالعه حاضر مرور متون مرتبط با سودمندی آزمون Mini-CEX به منظور جمع بندی و ارائه عوامل موثر بر نمره دهی آن است.روش ها: در این مطالعه مروری narrative برای دستیابی به مقالات مرتبط کلیدواژه های Mini-CEX، utility، validity، reliability، score variability و کلیدواژه های معادل فارسی آن در پایگاه های اطلاعاتی MEDLINE، EMBASE، SCOPUS، SID و Magiran جستجو شد. نتایج بازیابی شده به فاصله زمانی سال 1995 تا 2014 میلادی محدود شد. در نهایت نتایج 19 مطالعه مرتبط با موضوع مقاله حاضر از بین 51 مقاله مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: بر اساس نتایج مطالعات عوامل تاثیرگذار بر نمره دهی آزمون Mini-CEX به ترتیب اهمیت شامل عوامل مربوط به ارزیابان، عوامل مربوط به فرم های آزمون و مواجهه بالینی بود. تفاوت در میزان سخت گیری ارزیابان در نمره دهی و ارفاق و نیز ارتباط بالای بین سوالات از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر نمره دهی آزمون بود. نتایج پژوهش ها در خصوص نحوه تاثیر برخی از عوامل مانند توانمندسازی ارزیابان بر نمره دهی آزمون Mini-CEX قطعی نبود.نتیجه گیری: با در نظر گرفتن عدم ثبات در نمرات آزمون Mini-CEX و مشخص نبودن شرایط تاثیرگذار بر نمره دهی آن، توصیه می شود نمره آزمون به تنهایی مبنای ارزیابی پایانی به ویژه آزمون های پایانی هنجار محور به منظور رتبه بندی عملکرد دانشجویان قرار نگیرد.

مقدمه: خودکارآمدی در احیای قلبی ریوی توصیف چگونگی رویارویی مراقبان به منظور سازمان دهی و اجرای اقدامات مناسب در طی فرایند احیای قلبی ریوی است. این باور، عاملی مهم در آموزش مهارت های حیاتی پرستاری به ویژه احیای قلبی ریوی است. از این رو این پژوهش با هدف تاثیر شبیه سازی مبتنی بر کامپیوتر و شبیه سازی مبتنی برمانکن بر درک دانشجویان پرستاری از خودکارآمدی در احیای قلبی ریوی انجام شد.روش ها: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است که در آن 64 دانشجوی پرستاری شرکت داشته و به طور تصادفی در دو گروه شبیه سازی با کامپیوتر و مانکن قرار گرفتند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه دو بخشی شامل، اطلاعات دموگرافیک و درک خودکارآمدی احیای قلبی ریوی بود. اطلاعات قبل و بعد از دو شیوه آموزش جمع آوری و با استفاده از شاخص های مرکزی و پراکندگی و آزمون های من ویتنی، ویلکاکسون مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین و انحراف معیار امتیاز درک دانشجویان از خودکارآمدی قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه از لحاظ آماری تفاوت معناداری داشت، گروه آموزش مبتنی بر مانکن (Z=-5.23، P<0.0001) و گروه آموزش مبتنی بر کامپیوتر (Z=-4.15، P<0.0001)، به طوری که میانگین امتیاز درک دانشجویان از خودکارآمدی بعد از آموزش در هر دو گروه، افزایش داشت. ولی تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد (P=0.41).نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه هر یک از دو روش شبیه سازی باعث افزایش درک خودکارآمدی در زمینه احیای قلبی ریوی شده است، بنابراین مراکز آموزشی می تواند بسته به شرایط و امکانات خود از هر یک از دو روش در امر آموزش دانشجویان استفاده نمایند و دانشجویان با آمادگی بیش تری در خدمت بیماران قرار گیرند.

مقدمه: پایان نامه های پرستاری یکی از مهم ترین منابع تولید علم و ایجاد شواهد برای عمل پرستاری هستند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی برون دادهای پژوهشی پایان نامه های کارشناسی ارشد پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی مشهد و سطح شواهد حاصل از آنها بود.روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی است. به منظور انجام این مطالعه، کلیه پایان نامه های کارشناسی ارشد پرستاری انجام شده طی سال های 1381 تا 1390 در دانشکده پرستاری و مامایی مشهد، بررسی و مقالات حاصل از آنها، از طریق مراجعه به پایگاه های اینترنتی معتبر مورد جستجو قرار گرفت. مقالات حاصل از نظر سطح شاهدمحوری و نوع مجله ای که در آن به چاپ رسیده اند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: 92 پایان نامه در فاصله زمانی مذکور نگارش شده بود. از این پایان نامه ها، 70 مقاله تاکنون منتشر شده است. 39 درصد از پایان نامه های مورد بررسی در سطح شش (مطالعات توصیفی، کیفی، مقطعی)، 38 درصد در سطح چهار (مطالعات موردشاهدی و هم گروهی) و 23 درصد در سطح دو (مطالعات کارآزمایی بالینی تصادفی) شاهدمحوری قرار داشتند. مقایسه پنج ساله اول و دوم نشان داد که روش پژوهش به کار گرفته شده در پایان نامه ها، در نیمه اول زمان مورد بررسی، 38 درصد و در نیمه دوم 77 درصد، از نوع نیمه تجربی و تجربی بودند. همچنین 41 درصد از پایان نامه ها در نیمه اول منتج به چاپ مقاله علمی- پژوهشی شده اند که این رقم به 82 درصد در نیمه دوم ارتقا یافته است.نتیجه گیری: متدولوژی پایان نامه های پرستاری به سوی پژوهش های متمرکز بر مداخلات بالینی و چالش های روز پرستاری تغییر جهت داده است و مقالات حاصل از این پژوهش ها در مجلات معتبرتر در حال انتشار است. در عین حال با توجه به اهمیت مراقبت مبتنی بر شواهد، ضروری است ساز وکارهای فردی و سازمانی برای افزایش سطح شاهدمحوری پژوهش ها، اجرا گردد.

مقدمه: آموزش و انتقال اطلاعات به عنوان یکی از کارکرد های مهم آموزش پزشکی به حساب می آید. از طرف دیگر، امروزه آموزش پزشکی به شیوه سنتی و مبتنی بر سخنرانی صرف جواب گو نیست و شیوه های جدیدی می طلبد. یکی از این رویکرد ها که شیوه های جدید را در آموزش پزشکی به دنبال آورده است، آموزش با رویکرد سازنده گرایی در مقابل آموزش سنتی است. هدف این پژوهش تبیین ویژگی های برنامه درسی سازنده گرا در آموزش پزشکی است.روش ها: در این مقاله مروری از منابع کتابخانه ای، اسناد و مدارک مرتبط با رویکرد سازنده گرایی در آموزش پزشکی و منابع اینترنتی مختلف نظیر مقالات نمایه شده در SID، Magiran، Science direct Eric از سال 2001 تا 2014 استفاده شد. با کلیدواژه های فارسی و انگلیسی سازنده گرایی، آموزش پزشکی، عناصر برنامه درسی و اساتید به صورت ترکیبی و مجزا جستجو گردید. در ابتدا تعداد زیادی مقاله در جستجوی اولیه به دست آمد در مرحله بعد پژوهش گر آنهایی که فقط خلاصه در دسترس بود را حذف نمود و مرور مقالاتی که با موضوع ارتباط بیش تری داشتند، انتخاب و مطالب آن ها استخراج شد. بر مبنای مقالات اخیر در این زمینه به تبیین عناصر اصلی برنامه درسی با رویکرد سازنده گرا در آموزش پزشکی پرداخته شد.نتایج: در نهایت از مجموع 120 مقاله بررسی شده مستندات 37 مقاله مرتبط و معتبر استخراج گردید. چهار عنصر برنامه درسی شامل هدف، محتوا، روش های تدریس و ارزشیابی در قالب رویکرد سازنده گرایی مورد بررسی قرار گرفت. در این رویکرد هدف آموزش توجه بر توسعه تفکر انتقادی، قدرت تحلیل و کسب بینش در دانشجویان است. محتوای برنامه مبتنی بر موقعیت های واقعی و اصیل آموزشی از جمله مراکز بیمارستانی یا حداقل فیلم های آموزشی است. روش های تدریس نیز مبتنی بر روش های پویایی است که دانشجو را درگیر فرایند آموزش می کند. ارزشیابی نیز فرایند محور است و در نتیجه ابزاری برای نمره دادن نبوده بلکه ابزاری برای یادگیری است.نتیجه گیری: با توجه به عناصر اصلی برنامه درسی در این رویکرد، آموزش در حوزه پزشکی باید مبتنی بر محیط های واقعی، ابزار های عملی و آزمایشگاهی بوده و علاوه بر آن لازم است نقش دانشجویان به عنوان نقش فعال و مشارکت جو و نقش مدرسان به عنوان نقش تسهیل گر برای آماده سازی محیط یادگیری پر رنگ گردد.

مقدمه: تعلل ورزی تصمیم گیری یکی از متغیرهای منفی که احتمالا مانع پیشرفت تحصیلی دانشجویان می شود و راهبرد دفاعی غیرموثری است که دانشجویان برای پرهیز از شکست، حفظ عزت نفس و ارزش شخصی از آن بهره می جویند. آنچه در فرایند یادگیری از اهمیت اساسی برخوردار است فراهم آوردن شرایط یادگیرنده به گونه ای است که بهترین دستاوردها حاصل آید. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط نارسایی شناختی و نارسایی هیجانی با تعلل ورزی تصمیم گیری در دانشجویان بود.روش ها: در این پژوهش توصیفی همبستگی بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان، تعداد400 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر اراک به طور در دسترس در مقطع زمانی 92-93 انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس نارسایی هیجانی ریف، استروالد و میرام، مقیاس نارسایی شناختی برادبنت و مقیاس تعلل ورزی تصمیم گیری مان استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی و آزمون رگرسیون خطی انجام گردید.نتایج: در نهایت 300 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت (درصد پاسخ دهی 75%). یافته ها نشان داد بین نارسایی شناختی و نارسایی هیجانی با تعلل ورزی در تصمیم گیری دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (P<0.001). نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که نارسایی شناختی می تواند 35 درصد و نارسایی هیجانی 26 درصد از واریانس تعلل ورزی در تصمیم گیری دانشجویان را پیش بینی نماید.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نقش نارسایی شناختی و هیجانی در تعلل ورزی در تصمیم گیری دانشجویان را آشکار ساخت. این نتایج بیان می کند که نارسایی شناختی و هیجانی نقش مهمی در زمینه تشدید و بروز تعلل ورزی در تصمیم گیری دانشجویان دارند. اهمیت فرایند تصمیم گیری در میان دانش آموزان و دانشجویان، لزوم توجه مسوولین، برنامه ریزان و دست اندرکاران نظام آموزشی را به حوزه اهداف و به کارگیری راهبردهای برای تغییر جهت گیری هدف، جهت کاهش تعلل ورزی تصمیم گیری یا اصلاح آن ضروری می نماید.