مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اردبیل
سال:1381 | دوره:2 | شماره:2 (پیاپی 6) |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: سازمان بهزیستی کشور همه ساله طرح پیشگیری از تنبلی چشم را به اجرا می گذارد. در راستای اجرای طرح آمبلیوپی این احتمال وجود داشت که بعضی از مربیان در مراحل اجرایی طرح سنجش بینایی خطاهای جزیی داشته باشند و چون تا کنون در استان اردبیل مطالعه ای در زمینه بررسی تطبیقی میزان خطای معاینه مربیان با کارشناسان بینایی سنجی صورت نگرفته بود بنابراین مطالعه حاضر در راستای بدست آوردن میزان خطای احتمالی انجام گرفت و هدف از این مطالعه کاهش میزان این اختلاف و برنامه ریزی بهینه برای انجام بهتر طرح آمبلیوپی در سال های بعد و همچنین رفع کمبودها و نواقص احتمالی اجرای طرح آمبلیوپی بود.روش کار: این بررسی در 22 مهد کودک شهرستان اردبیل با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده بر روی 260 کودک انجام گرفت. روش معاینه بدین صورت بود که پس از معاینات اولیه توسط مربیان همان کودکان با یک فاصله زمانی دوباره توسط کارشناسان بینایی سنجی بوسیله رتینوسکوپی و نوک انگشت معاینه شدند و اطلاعات مورد نیاز به صورت پرسشنامه ای در دو نوبت هم برای معاینه مربیان و هم برای معاینه کارشناسان بینایی سنجی، جمع آوری و نتایج با استفاده از آزمون هایX2 و آنالیز واریانس در نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: در این مطالعه 2/51% پسر و8/48% دختر بودند. 5/63% مهد ها خصوصی و بقیه وابسته به آموزش و پرورش بودند. 8/13% کودکان معاینه شده عینکی و 1/8% تحت نظر پزشک بودند. 4/36% مهد ها فاصله استاندارد معاینه را رعایت نکرده بودند. 8/18% مربیان از مهارت کامل برخوردار نبودند.2/13% کودکان آستیگماتیسم، 4/3 % انحراف چشم، 4/3% تنبلی چشم و 3/5 % کودکان دارای ضعف بینایی بودند. بین مراحل کلی معاینه مربیان با بینایی سنج ها 7/17% اختلاف وجود داشت که این اختلاف ناشی از عواملی بوده است که به آنها اشاره شده است.نتیجه گیری: با توجه به میزان خطای بین معاینه مربیان و کارشناسان بینایی سنجی در مطالعه حاضر ضروری است مسئولین اجرایی برای اجرای طرح آمبلیوپی در سال های آینده برنامه ریزی دقیق و کاملتری داشته باشند.

زمینه و هدف: ویروس هپاتیت C شایعترین علت هپاتیت های بعد از انتقال خون است. این مطالعه به منظور ارزیابی شیوع هپاتیت C در بیماران تالاسمی ماژور با سابقه انتقال خون های مکرر انجام شد.روش کار: در سال 1379، 45 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور و4 بیمار هموفیلی و یک بیمار مبتلا به آنمی آپلاستیک بطور آینده نگر مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه اولیه در خصوص سن، جنس، دوره و دفعات انتقال خون، سابقه فامیلی، نوع محصول دریافتی و تاریخ اولین دریافت آن تکمیل شد. سپس نمونه خون جهت بررسی Anti-HCV از بیمار گرفته شد. یافته ها: 62% بیماران مذکر و 38% مونث بودند که در محدوده سنی 6 ماه تا 29 سال قرار داشتند. 92% بیماران از گلبول قرمز متراکم استفاده می کردند، 27 نفر از بیماران مبتلا به تالاسمی سابقه فامیلی مثبت بیماری تالاسمی را داشتند. دو نفر (4%) بیماران آلوده به HCV مبتلا به تالاسمی بودند و دوره و دفعات انتقال خون در آنها نسبت به دیگران بیشتر بود. در آنالیز داده ها رابطه معنی داری بین متغیر های مورد بررسی و موارد هپاتیتC وجود نداشت.نتیجه گیری: بیماران تالاسمی به دلیل انتقال خون مکرر در خطر بالای آلودگی به HCV هستند. بنابراین غربالگری روتین خون و نیز بررسی مرتب بیماران از نظر آلودگی حایز اهمیت است.

زمینه و هدف: دیابت یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی جهان و بیماری مزمنی است که مراقبت های مداوم را می طلبد و به همین جهت لازم است تا بیماران فوق تحت آموزش های خود مراقبتی و تغذیه ای قرار گیرند. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر آموزش تغذیه بر میزان قند خون و درشت مغذی های دریافتی بیماران دیابتی وابسته به انسولین انجام گرفت.روش کار: 24 بیمار دیابتی زیر 20 سال از مراجعین به مرکز آموزش درمانی علی اصغر اردبیل در سال 1379 که حاضر به شرکت در کلاس های آموزشی شدند به عنوان نمونه انتخاب و پس از جلب رضایت بیماران یاد آمد خوراک و قندخون آن ها قبل و بعد آموزش کنترل و با استفاده از آزمون تی- زوج ونرم افزار Food Processor و SPSS تجزیه، تحلیل و مقایسه شدند. یافته ها: بررسی نشان داد که قند خون قبل و بعد از آموزش تغییر کرد ولی نتایج آماری معنی داری وجود نداشت. میـزان درشت مغذی های دریافتی (کربوهیدرات- چربی- پروتئین) قبل و بعد از آموزش رابطه معنی دار آماری داشت و پـس از آموزش نتایج با مقادیـر توصیه ای WHO هم خوانـی داشت. میـزان HbA1C اکثـر بیمـاران در سطـح 12-9 درصد بود، که نشانگر کنترل بیماری در سطح متوسط می باشد و میزان هیپوگلیسمی در مدت مطالعه از 2/4% به 3% کاهش یافت.نتیجه گیری: هر چند تغییرات چشم گیری در میزان قند خون مشاهده نشد، ولی میزان HbA1C و درشت مغذی های دریافتی نشانگر تاثیر مثبت آموزش های تغذیه ای در این بیماران بود.

زمینه و هدف: سوختگی مصیبت و فاجعه ای است که متاسفانه هر روز اتفاق می افتد و مشکلات جسمی- روانی و فیزیولوژیک برای فرد مصدوم و خانواده اش بوجود می آورد. یکی از مهمترین مشکلات در این بیماران عفونت های بیمارستانی می باشد و عفونت زخم های سوختگی و عدم رعایت اصول مراقبت صحیح از آنها توسط کادر پرستاری یکی از نارسایی های بهداشتی، درمانی به حساب می آید، زیرا طول مدت اقامت بیمار را در بیمارستان افزایش داده سبب به هدر رفتن هزینه های بهداشتی درمانی شده و احتمال به مخاطره انداختن زندگی بیمار را در پی خواهد داشت. این مطالعه با هدف تعیین کیفیت پانسمان زخم های سوختگی بیماران بستری در بخش سوختگی مرکز آموزشی، درمانی فاطمی اردبیل انجام شده است.روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که در آن با استفاده از نمونه گیری آسان تعداد 100 مورد زخم سوختگی از نظر نحوه انجام پانسمان مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و برگه مشاهده بود. پرسشنامه شامل 9 سوال در رابطه با مشخصات دموگرافیک و برگه مشاهده شامل 14 سوال در ارتباط با بیمار،20 سوال در ارتباط با فرد مراقبت دهنده، 16 سوال در ارتباط با وسایل و محلول ها و 16 سوال در ارتباط با محیط بود. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کیفیت پانسمان زخم های سوختگی در ارتباط با بیمار 73% ضعیف، 27% متوسط، صفر درصد خوب، در ارتباط با وسایل و محلول ها 52% ضعیف، 35% متوسط،13% خوب، در ارتباط با محیط 92% ضعیف،8% متوسط، صفر درصد خوب، در ارتباط با فرد مراقبت دهنده 73% ضعیف، 27% متوسط، صفر درصد خوب بودند و بین سابقه کار، وضعیت تاهل و سن کادر مراقب با کیفیت مراقبت از زخم ارتباط آماری معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به آنکه کیفیت مراقبت از زخم های سوختگی در حد ضعیف بوده است. ضروری است مسولین امر به منظور به حداقل رساندن عفونت زخم های سوختگی و عوارض ناشی از آن به این جنبه از مراقبت پرستاری توجه بیشتری داشته باشند و در فراهم کردن امکانات و کارکنان کار آمد و اجرای آموزش ضمن خدمت تلاش بیشتری نمایند.

زمینه و هدف: ضربه مغزی یکی از شایع ترین دلایل منجر به فوت در حوادث می باشد. در مرگ مغزی، بیمار فعالیت های قشر و ساقه مغز خود را از دست داده و احتمال بازگشت بطور مطلق وجود ندارد. سالانه بیش از ده هزار مرگ مغزی در اثر سوانح و تصادفات در کشوررخ می دهد و کمتر از 10% آنان جزو اهدا کنندگان عضو می باشند. تعداد پیوند اعضا در ایران به دلیل کمبود اعضای اهدایی قابل پیوند، بسیار پایین تر از اروپا و آمریکا بوده است. این مطالعه به منظور بررسی نگرش شهروندان 20 تا 60 ساله تهرانی نسبت به اهدای عضو در مرگ مغزی انجام گرفت.روش کار: مطالعه به صورت مقطعی (cross-sectional) در بهار سال 1379 انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تنظیمی و روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده گردید. در این پژوهش 730 نفر (384 زن و 346 مرد) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های مجذور کای و تی استفاده گردید.یافته ها: حدود 44% افراد تحت بررسی بازگشت به حیات را در مرگ مغزی غیر ممکن دانسته اند که حدود 93% از آنها با پیوند اعضا از افراد با مرگ مغزی موافق بودند. نتایج همچنین نشان داد که 88% موافقین با پیوند اعضا، راضی به تکمیل و امضای فرم اهدای عضو بودند. رضایت دهندگان مهمترین دلایل خود را توجه به بعد انسانی و ثواب اخروی بیان داشتند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، آموزش به مردم در جهت افزایش آگاهی نسبت به مرگ مغزی و ایجاد نگرش مثبت در اهدای عضو ضروری به نظر می رسد. در ضمن تدوین قوانین منطبق با شرع مقدس اسلام در مورد مرگ مغزی، اهدای عضو و پیوند اعضا توصیه می گردد.

زمینه و هدف: شیوع ابتلا به شپش یکی از معیارهای ارزیابی رعایت بهداشت فردی در جوامع می باشد و از جمله بیماری های مهم در بین دانش آموزان است. پدیکولوز سر در مورد دانش آموزان مدارس شبانه روزی از اهمیت به سزایی برخوردار است. هدف ما از این مطالعه تعیین میزان شیوع آلودگی شپشی بین دانش آموزان و عوامل مرتبط با ایجاد پدیکولوز بود.روش مطالعه: این مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی و به روش مقطعی بر روی 417 نفر از دانش آموزان مدارس شبانه روزی دخترانه استان اردبیل که بصورت نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده بودند انجام گرفت. تشخیص پدیکولوز بصورت مشاهده چشمی مستقیم غیر مسلح توسط پزشکان عمومی آموزش دیده انجام شد. داده ها توسط پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار EPI2000 و SPSS 10 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: تعداد 116 نفر (8/27%) از دانش آموزان از خارش سر شکایت داشتند.2/41% از دانش آموزان بدلایل مختلف اصلا در مدرسه حمام نمی کردند و تنها 2/45% از دانش آموزان یک بار یا بیشتر در هفته در مدرسه حمام می کردند. در پاسخ به این سوال که آیا در مدرسه شما حمام وجود دارد 3/74% پاسخ مثبت داده بودند و در پاسخ به این سوال که آیا امکان دسترسی به حمام در مدرسه در هر لحظه وجود دارد 6/33% پاسخ مثبت دادنـد. 53 نفـر (7/12%) از دانش آموزان سابقه ابتلا به شپش سر را ذکر نمودند. 21 نفر (5%) سابقه درمان پدیکولوز سر را داشتنـد. 119نفـر (5/28%) از دانش آموزان مبتلا به پدیکولوز سر بودند. بین آلودگی به شپش سر و سابقه قبلی بیماری و وجود حمام در منزل ارتباط معنی دار آماری وجود داشت. بین آلودگی به شپش سر و استفاده از لوازم شخصی مشترک مانند شانه یا مقنعه در مدرسه یا منزل ارتباط معنی دار آماری مشاهده نشد. شیوع بیماری در دانش آموزان روستایی بالاتر از شهری بود.نتیجه گیری: برخی مدارس شبانه روزی استان امکانات بهداشتی کافی در محل زیست دانش آموزان را ندارندو شیوع پدیکولوز بین دانش آموزان مدارس شبانه روزی به ویژه دانش آموزان روستایی بالاست.

زمینه و هدف: به منظور پیشگیری از مرگ و میر و معلولیت های مادران، ماماها باید قادر به اجرای مراقبت های جامعه نگر برای زنان و خانواده هایشان باشند. بدین منظور بررسی آگاهی، نگرش و آمادگی به عمل ماماها در مورد مامایی جامعه نگر هدف اصلی این پژوهش بود. روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی که در سال 1381 انجام شد. کلیه ماماهای شاغل در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی استان کرمان که 280 نفر بودند، به عنوان نمونه‏های مورد پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که در دو قسمت تنظیم شد. قسمت اول شامل سوالاتی جهت توصیف مشخصات نمونه ها بود و در قسمت دوم سوالاتی جهت سنجش سطح آگاهی، نگرش و آمادگی به عمل نمونه ها در مورد مامایی جامعه نگر طرح گردید. در تجزیه و تحلیل داده‏ها از آزمون های کای دو و همبستگی استفاده شد. یافته ها: در ارزیابی آگاهی نمونه ها در مورد مامایی جامعه نگر با میانگین نمره آگاهی 13/21، تنها 4/16% از واحدها سطح آگاهی خوبی در این زمینه داشتند. در رابطه با نوع نگرش، میانگین نگرش افراد مورد بررسی 07/77 بوده و این در حالی است که 8/61% نمونه ها نگرش مثبت نسبت به مامایی جامعه نگر داشتند. 2/79% از واحدها آمادگی خود را برای فعالیت در قالب مامایی جامعه نگر ابراز داشتند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج سطح آگاهی و نگرش واحدهای مورد بررسی، لزوم تقویت و ارتقای دانش حرفه ای ماماها در این حوزه جدید فعالیت مامایی ضروری به نظر می‏رسد و با توجه به اعلام آمادگی اکثریت ماماهای شاغل برای شرکت در مامایی جامعه نگر جهت بهبود وضعیت بهداشتی زنان و کودکان اکثر برنامه های آموزشی باید در متن جامعه صورت پذیرد.

زمینه و هدف : امروزه با تغییر سیستم ارایه مراقبت های بهداشتی ، بیشتر بیماران مراقبت های حرفه ای و تخصصی لازم را پس از ترخیص از بیمارستان در منزل دریافت می کنند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر پیگیری بر وضعیت سلامت جسمی و روحی بیماران دچار انفارکتوس قلبی بود.روش کار: این پژوهش تجربی بر روی 60 بیمار دچار انفارکتوس قلبی مراجعه کننده به مرکز آموزش درمانی بوعلی اردبیل در سال80-1379 انجام شد. نمونه های مورد بررسی بصورت مبتنی بر هدف انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه 30 نفری شاهد و آزمون قرار گرفتند. سپس برای گروه آزمون برنامه بازدید منزل تدوین گردید ولی برای گروه شاهد مداخله ای صورت نگرفت . یک هفته پس از اجرای کامل برنامه بازدید منزل، وضعیت سلامت جسمی و روحی نمونه های مورد بررسی در هر دو گروه توسط چک لیست نهایی و تست اسپیلبرگروبک مورد بررسی و نتایج با آزمون X2 در دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت .  یافته ها: آزمونX2 بین ضربان قلب زمان استراحت در دو گروه تفاوت آماری معنی داری نشان داد (p<0.05) ولی این تفاوت بین فشار خون سیستولیک، دیاستولیک، وزن، اضطراب و افسردگی در دو گروه معنی دار نبود.نتیجه گیری : با توجه به آنکه پیگیری بر وضعیت سلامت جسمی و روحی بیماران موثر است بنابرین پرستاران می توانند با فعال کردن سیستم مراقبت در منزل و برنامه های بازتوانی همراه با حمایت های اجتماعی بعد از انفارکتوس قلبی باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران شوند.