مطالعات جامعه شناختی ایران
سال:1393 | دوره:4 | شماره:14 |تعداد مقالات:6

پژوهش حاضر با اهداف، شناسایی وضعیت دین داری جوانان، مطالعه وضعیت ابعاد دین داری در افراد مورد مطالعه، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر شکل گیری دین داری صورت پذیرفته است. این تحقیق بر پایه نظریه های کنش متقابل نمادین و نقش پذیری میان متغیرهای تحقیق ارتباط نظری برقرار شده و فرضیات تحقیق نیز بر این مبنا مطرح گردیده است. در سنجش مفهوم دین داری از مقیاس گلاک و استارک در چهار بعد (اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی) استفاده شد. متغیرهای مستقل تحقیق نیز پس از مرور تحقیقات مرتبط با تکیه بر جوانب نظری بحث تعریف و شاخص سازی شدند و با استفاده از آزمون های اعتبار و پایایی مورد سنجش و استانداردسازی قرار گرفتند. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و مقطعی و از تکنیک گردآوری، پرسش نامه خود اجرا استفاده شده است. همه فرضیات تحقیق که بیان گر رابطه میان دین داری و عوامل موثر بر آن (آموزش رسمی مذهبی، آموزش غیر رسمی مذهبی، خانواده، دوستان، سرمایه اجتماعی، رسانه، سن، جنسیت، تحصیلات به جزءتاهل) تایید شدند. همچنین یافته ها نشان می دهند ابعاد مناسکی، اعتقادی، عاطفی و پیامدی به ترتیب بیشترین روابط همبستگی را با متغیرهای مستقل تحقیق داشته اند. از سوی دیگر آموزش رسمی، دوستان مذهبی، خانواده مذهبی، آموزش غیر رسمی، رسانه، سن و سرمایه اجتماعی به ترتیب بیشترین همبستگی را با ابعاد مختلف دین داری داشته اند. نوع روابط میان این متغیرها با دین داری عموما مثبت و در سطح متوسط تا قوی است.

این تحقیق با هدف «نگرش دانشجویان به نقش وسایل ارتباط جمعی در زندگی فردی واجتماعی» انجام گرفته است. روش این تحقیق پیمایشی و ابزار اندازه گیری پرسشنامه بوده است و پس از پرشدن پرسشنامه ها، جداول توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار spss بدست آمده و تحلیل شد. جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان ارشد رشته ارتباطات دانشگاه آزاد ورودی 1389 می باشند که تعداد آنها 68 نفر است که به دلیل کم بودن جامعه آماری در این تحقیق از نمونه گیری تمام شماری استفاده شده است. بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان داد که وسایل ارتباط جمعی می توانند با ارائه برنامه های سیاسی افکار مردم را تحت تاثیر قرار دهند، وسایل ارتباط جمعی به میزان زیاد و خیلی زیادی زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده اند، آسانی دسترسی و کم هزینه بودن رسانه های جمعی مورد توجه افراد است، وسایل ارتباط جمعی می توانند به میزان زیاد و خیلی زیادی در انسجام اجتماعی نقش داشته باشند، در این دوره زمانی تاثیر رسانه های جمعی زیاد و خیلی زیاد است، وسایل ارتباط جمعی تاثیرات سیاسی زیاد و خیلی زیادی در افراد دارد، وسایل ارتباط جمعی در یادگیری جامعه پذیری افراد تاثیر می گذارد، واداشتن آنان به مشارکت در طرح های توسعه ملی یکی از وظایفی رسانه های جمعی است که یه نظر آنها مهم است، وسایل ارتباط جمعی از نظر برنامه های اقتصادی نقش زیاد و خیلی زیادی دارند، تلویزیون از سایر وسایل ارتباط جمعی مخاطب بیشتری جذب می کند، رسانه ها در مواقع بحران به میزان زیاد و خیلی زیادی اثرگذارند، برنامه های مختلف وسایل ارتباط جمعی می تواند افکار عمومی را تغییر دهند و به میزان کم و خیلی کمی از نقش خبررسانی وسایل ارتباط جمعی راضی هستند.

امروزه جوامع شاهد تغییرات متعدد در حوزه های مختلفی هستند. با توجه به این مهم که تغییر در هر حوزه، تغییراتی را در حوزه های دیگر به دنبال خواهد داشت، می توان از طریق تغییرات اقتصادی، اجتماعی، و تکنولوژیک و به عبارت دیگر از طریق فرایند نوگرایی جوامع، شاهد تغییراتی در حوزه نگرش آن جوامع بود و یا تا حدی آنها را پیش بینی کرد. از طرفی توجه به حجم گسترده مهاجرتها و جابجایی هایی که هر ساله در درون و مخصوصا بین جوامع با فرهنگهای مختلف انجام می شود که بی ارتباط با روند نوگرایی جوامع نیز نمی باشد، ضرورت توجه ما را به حوزه تغییر نگرشها دو چندان می کند. لذا، پاسخ به این سوال ضروری خواهد بود که نگرش جوامع، نسبت به مهاجران/کارگران خارجی چگونه و تحت تاثیر چه عواملی خواهد بود؟پژوهش حاضر، با روش تحلیل ثانویه درصدد پاسخگویی به سوال فوق در سطح کلان با بکارگیری داده های 53 کشور حاصل از موج پنجم پروژه بررسی ارزشهای جهانی (WVS)، برآمده است. لذا چگونگی تاثیر متغیرهای ضریب جینی، توسعه انسانی، درصد جمعیت زیر خط فقر و نرخ بیکاری به عنوان متغیرهای مستقل بر روی میزان پذیرش مهاجران خارجی، به عنوان متغیر وابسته بررسی شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که: 1- بین شاخص ضریب جینی جوامع با میزان پذیرش مهاجران خارجی رابطه معکوس وجود دارد. 2- بین سطح توسعه انسانی با درصد جمعیت زیر خط فقر و ضریب جینی رابطه معکوس وجود دارد. 3- سطح توسعه انسانی تاثیر مستقیمی بر میزان پذیرش مهاجران خارجی ندارد، بلکه از طریق سایر متغیرها، مثل ضریب جینی تاثیر غیر مستقیمی بر میزان پذیرش مهاجران می گذارد. 4- نرخ بیکاری فقط سطح توسعه انسانی جوامع را تحت تاثیر قرار می دهد.

این مطالعه میزان سهم بری زنان از دارایی های مشترک زندگی را نسبت به همسرانشان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. نابرابری مالی در بطن کانون خانواده و در بین زوجین مساله اصلی تحقیق است. از این رو عوامل مهم و موثر بر سهم بری کمتر زنان از دارایی های مشترک زندگی زناشویی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق بر روی 210 نفر از زنان متاهل شهر تهران که در حین انجام تحقیق با همسر خود زندگی می کردند انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد زنان به طور کلی نسبت به همسرانشان سهم کمتری از دارایی های مشترک زندگی زناشویی دارند، براساس نتایج تحقیق، عوامل اثر گذار بر میزان سهم بری زنان را می توان به دو دسته از عوامل مستقیم مانند: مشارکت در خرید، نسبت درآمد زن به مرد، ساخت قدرت اقتصادی در خانواده، عقیده شوهر به نان آوری بودن مرد و عوامل غیر مستقیم مانند تحصیلات، اشتغال، میزانی که زن درآمد خود را در خانه خرج می کند دسته بندی کرد. مهمترین عوامل اثر گذار بر میزان سهم بری زنان را میتوان: هر چه اختیارات زن در هزینه کردن درآمد خانواده بیشتر باشد سهم زن از دارایی ها افزایش می یابد. هر چه درآمد زن افزایش یابد سهم بری زن از دارایی ها افزایش پیدا می کند. هر چه قدرت تصمیم گیری اقتصادی افزایش یابد سهم بری زن از دارایی ها افزایش پیدا می کند را نام برد.

در این پژوهش به بررسی مفهوم و نظریه های شکل گیری اعتماد اجتماعی پرداخته شده و با روش فراتحلیل، تعدادی از پژوهش های انجام شده در مورد اعتماد اجتماعی در ایران بررسی می شود. در این پژوهش، برای انجام فراتحلیل ابتدا به طبقه بندی مبانی نظری تحقیقات پرداخته شده و سهم هر یک از تئوری های سطح خرد (اعتماد در روابط شخصی و خصوصی)، سطح میانی (اعتماد عام و تعمیم یافته به عموم مردم و اعتماد به گروه های واسطه و سازمان ها و موسسات کوچک) و سطح کلان (اعتماد به دولت و نهادها و سازمان های دولتی) در تحقیقات مشخص شده است. علاوه بر آن پژوهش ها به لحاظ روش شناختی طبقه بندی شده و در این بخش هر تحقیقی را به لحاظ نوع روش تحقیق، تعداد فرضیات، جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه گیری و تکنیک گردآوری داده ها، توصیف نموده و سهم هر یک از این مقوله ها در روش شناسی محاسبه شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه تحقیقات و پیمایش های داخل کشور است که از سال 1370 به بعد توسط دانشگاه ها، سازمان ها و موسسات دولتی در خصوص اعتماد اجتماعی مردم انجام گرفته و مجری آن دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و بالاتر بوده است. در این پژوهش با تاکید بر رویکردی تلفیقی و چند عاملی، عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی به عوامل زمینه ای و اجتماعی تقسیم شده و مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی برای افزایش اعتماد اجتماعی در جامعه ارائه شده است.

انسان موجودی اجتماعی است و زندگی در جامعه علاوه بر مزایا و امتیازاتی که برای وی به ارمغان آورده است، مسائل و مشکلاتی را نیز به همراه آورده است. یکی از مسائل اجتماعی در ایران که در این پژوهش به آن پرداخته شده است، مساله خشونت در میان جوانان است. هدف این پژوهش شناخت علل اجتماعی و فرهنگی بروز خشونت در جوانان است که جهت مطالعه آسانتر به مطالعه موردی پسران 25-20 ساله منطقه 15 شهر تهران پرداخته شد. در این پژوهش به دلیل گستردگی موضوع سعی شده است تا از نظریات مختلفی مانند نظریه اگینز، نظریه انتقال فرهنگی ساترلند، یادگیری اجتماعی باندورا، نظریه آنومی و ساختار خانواده گود و نظریه ناکامی- پرخاشگری و نیز کنش اجتماعی پارسونز به صورت تلفیقی استفاده گردد. روش به کار برده شده در پژوهش حاضر، روش پیمایشی با تکنیک پرسشنامه می باشد که در پاسخ به سوالات به این نتایج دست یافته شد: میان وضعیت تحصیلی و بروز خشونت در جوانان ارتباط مستقیم و مثبت و بالایی وجود دارد. میان پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده و بروز خشونت در جوانان رابطه معکوس و معنادار وجود دارد. میان مصرف موادمخدر و خشونت ارتباط معناداری دیده نشد و این فرضیه به اثبات نرسید. در سوال چهارم به رابطه معناداری میان از هم گسیختگی خانواده و خشونت دست یافته شد و در سوال اخر نیز به ارتباط معنادار میان برنامه های خشن رسانه ها و بروز خشونت رسیدیم.