مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1381 | دوره:10 | شماره:41 |تعداد مقالات:12

سابقه و هدف: با توجه به تهاجمی بودن روش های استاندارد درمان سقط فراموش شده از طریق تخلیه جراحی (کورتاژ مکشی) و مطرح شدن درمان های طبی در سال های اخیر، مطالعه حاضر به منظور بررسی نتایج حاصل از درمان با میزوپروستول واژینال و تعیین رابطه سن حاملگی با نتایج درمانی حاصل از آن در بیماران با سقط فراموش شده مراجعه کننده به بیمارستان میرزا کوچک خان شهر تهران در طی سال های 80ـ1379 انجام گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه شبه تجربی 60 بیمار مبتلا به سقط فراموش شده با روش نمونه گیری ساده انتخاب و در دو گروه 30 تایی با آمنوره کمتر و مساوی 13 هفته و آمنوره بیشتر از 13 هفته قرار گرفتند. 200 میکروگرم میزوپروستول واژینال در فورنیکس خلفی واژن هر یک از بیماران گذاشته شده و این کار هر 4 ساعت تا هنگام دفع کامل محصولات حاملگی ( تا 4 دوز) تکرار شد. اثرات دارو و عوارض جانبی در بیماران دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت. جهت بررسی داده ها از آزمون های آماری t  و کای دو استفاده شد.یافته ها: در 40 درصد کل بیماران دفع کامل اتفاق افتاد که این میزان در گروهی که آمنوره کــوتاه تری داشتند، 63 درصد و در گروه با آمنوره طولانی تر 7/16 درصد بود (P<0.0001). خونریزی زیاد و نیاز به اکسی توسین جهت کنترل خونریزی در گروه با آمنوره طولانی تر، بیشتر بود (P<0.05). عوارض دیگر شامل تب ، اسهال ، تهوع ، درد و نیاز به مسکن و هم چنین متغیرهای زمینه ای شامل میانگین سن بیمار، تعداد قرص های مصرفی و ساعات صرف شده برای سقط در دو گروه با هم مشابه بود. زنان با آمنوره طولانی تر در سابقه خود، دارای تعداد بیشتری حاملگی و زایمان و جنین های بزرگتر در سونوگرافی بودند (P<0.05).نتیجه گیری و توصیه ها: میزوپروستول واژینال می تواند دردرمان سقط فراموش شده خصوصا در موارد آمنوره کمتر از 13 هفته موثر باشد. با توجه به هزینه کمتر و غیر تهاجمی بودن، این روش به عنوان اولین خط درمانی در سقط های فراموش شده با آمنوره کمتر از 13 هفته توصیه می شود.

سابقه و هدف: با توجه به شیوع بالای بیماری دیابت ، مسلمان بودن و تمایل به روزه داری در اکثریت بیماران دیابتی ایران و نیز تناقض های موجود در مورد تاثیر روزه داری بر شاخص های وضعیت متابولیک آن ها؛ این تحقیق بر روی بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به مرکز دیابت شهر زنجان در سال 1380 انجام شد.مواد و روش ها: پژوهش به روش شبه تجربی بر روی بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک دیابت زنجان انجام شد. میزان قد، وزن ، نمایه توده بدنی (BMI) و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک ، قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا، کلسترول ، تری گلیسرید، انسولین ، کراتینین ، هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)، لیپو پروتئین های با دانسیته پایین (LDL) و بالا (HDL) سه روز قبل از شروع ماه رمضان و مجددا در پایان ماه مبارک رمضان ، در بیمارانی که حداقل 20 روز متوالی روزه داری کرده بودند، تعیین شدند و تغییرات شاخص های فوق با روش های آماری t زوج و sign test مورد قضاوت قرار گرفت .یافته ها: مطالعه روی 40 فرد دیابتی نوع 2 شامل 27 زن و 13 مرد انجام شد. کاهش معنی داری در وزن ،BMI ، میزان کراتینین و سطح انسولین سرم بیماران در طی ماه رمضان مشاهده شد (P<0.05). کاهش سطح انسولین سرم تنها در گروه زنان مورد مطالعه معنی دار بود (P<0.05). هم چنین افزایش معنی دار قند خون ناشتا (P<0.005) بدون تغییر معنی دار در سطح HbA1c و قند دو ساعت پس از غذا مشاهده شد. سطح کلسترول کل در طی ماه رمضان کاهش داشته (P<0.05) ولی تفاوت معنی داری در سطح HDL،LDL  و تری گلیسرید بیماران مشاهده نشد. فشار خون سیستولیک و دیاستولیک بیماران نیز تغییر معنی داری در طی این ماه نداشت.نتیجه گیری و توصیه ها: روزه داری برای بیماران دیابتی نوع 2 زیان آور نیست ، بلکه در مورد بیماران چاق دارای اثرات مفید نیز می باشد. انجام مطالعات گسترده تر به ویژه در بیماران با مصرف انسولین توصیه می شود.

سابقه و هدف: با توجه به عوارض جانبی شل کننده های عضلانی به ویژه داروهای غیردپلاریزان ، این مطالعه به بررسی اثرحفاظتی اتانل بر فلج عضلانی ناشی از آتراکوریوم در عضله ایزوله دوبطنی گردنی جوجه می پردازد.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت تجربی از نوع آزمایشگاهی در دو گروه 6 تایی عضله جدا شده گردنی جوجه انجام شد . پس از نصب عضله در ارگان بس (حمام عضو) حاوی محلول فیزیولوژیک تیرود همراه با اکسیژن و با درجه حرارت 37 درجه، به گروه اول آتراکوریوم و به گروه دوم آتراکوریوم به علاوه اتانل اضافه شد. سپس درصد فلج عضلانی و طول مدت فلج در دو گروه ثبت شد. اطلاعات، با آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .یافته ها : درصد فلج عضلانی ناشی از آتراکوریوم در حضور اتانل در عضله دو بطنی گردنی جوجه کاهش نشان داد و طول مدت فلج در نمونه هایی که آتراکوریوم در حضور اتانل در آن ها مورد استفاده قرار گرفته بود، کمتر از نمونه هایی بود که از آتراکوریوم به تنهایی استفاده شده بود (P<0.01).نتیجه گیری و توصیه ها: اتانل با اثر احتمالی پیش سیناپسی از طریق افزایش ترشح انتقال دهنده های پیام عصبی و یا پس سیناپسی با خاصیت دپولاریزان و کاهش آستانه تحریک پذیری می تواند سبب بروز اثر حفاظتی در حضور آتراکوریوم شود.

سابقه و هدف: تخمین اندازه رحم بزرگ شده غیر حامله در معاینه دو دستی از طریق مقایسه اندازه رحم حامله (بر حسب هفته های حاملگی) در برنامه ریزی درمانی برای این بیماران نقش مهمی دارد. در گروهی از بیماران مانند افراد چاق و نیز کسانی که برای معاینه همکاری ندارند از تعیین اندازه رحم توسط سونوگرافی استفاده می شود. مطالعه حاضر جهت تعیین میزان همبستگی بین اندازه رحم در سونوگرافی با اندازه رحم در معاینه دو دستی در رحم های بزرگ شده غیر حامله در سال 1381 در بیمارستان شهدای تجریش طراحی شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از نوع تعیین همبستگی 49 بیمار کاندید عمل هیسترکتومی شکمی به روش نمونه گیری ساده انتخاب شده و اندازه رحم توسط معاینه دو دستی تخمین زده شد و سپس برای بیماران سونوگرافی رحمی انجام شد. پس از هیسترکتومی نیز ابعاد رحم در اتاق عمل ثبت شد. نتایج حاصل از مطالعه با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و فرمول رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: محدوده سنی افراد مورد مطالعه بین 56-35 سال و متوسط سنی 45.3±5.4 سال بود. بین طول و پهنای رحم در سونوگرافی و تخمین اندازه رحم در معاینه دو دستی ارتباط معنی داری وجود داشت (r=0.71, P<0.0001). هم چنین در صورتی که فقط طول رحم در نظر گرفته شود معادله به صورت: طول سونوگرافیک رحم ×0.865= اندازه رحم (در معاینه دو دستی) به دست می آمد. از طرف دیگر اندازه واقعی رحم پس از هیسترکتومی با طول سونوگرافیک رحم ارتباط معنی داری داشت (r=0.7, P<0.0001).نتیجه گیری و توصیه ها: بین اندازه رحم در معاینه دو دستی و ابعاد سونوگرافیک رحم ارتباط معنی داری وجود دارد و در بیمارانی که معاینه دو دستی با اشکالاتی مواجه است اندازه سونوگرافیک رحم می تواند تخمینی از اندازه رحم بر حسب هفته ارایه دهد.

سابقه و هدف: هزینه تمام شده خدمات بهداشتی و درمانی عاملی اساسی در سیاست گزاری و انتخاب راهکار های ارایه خدمات بهداشتی و درمانی می باشد. تکنیک هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) یک روش نوین هزینه یابی است که با میزان دقت بالایی هزینه تمام شده خدمات بهداشتی را محاسبه می کند. در پژوهش حاضر با به کار گیری روش فوق، هزینه تمام شده خدمات ارایه شده در مرکز بهداشت شهرستان زنجان در سال مالی 1378 محاسبه شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی ابتدا فرایندهای مرکز بهداشت شهرستان زنجان پس از شناسایی به چهار سطح حمایت ستادی، حمایت برنامه بهداشتی، حمایت فعالیت های همگن بهداشتی (خوشه بهداشتی) و سطح ارایه خدمات بهداشتی، تقسیم و اطلاعات مالی مرکز بهداشت توسط برنامه نرم افزاری استاندارد ثبت شد. برای محاسبه هزینه تمام شده هر خدمت، اطلاعات مربوط به فراوانی وقوع خدمت در سال 1378 و زمان متوسط ارایه خدمت گردآوری شد و در مرحله بعد هزینه کلیه فرایندهای شناسایی شده (به جز هزینه های مربوط به خدمات مستقیم ارایه شده به گیرندگان خدمات بهداشتی) محاسبه و در لیست یکی از سه سطح فوق الذکر (هزینه های سرباری) قرار گرفت. در آخرین مرحله سهم هریک از خدمات بهداشتی و درمانی از فرایندهای سه سطح مذکور(منابع غیر مستقیم) ردیابی و با اضافه نمودن هزینه منابع مستقیم، هزینه تمام شده هر یک از خدمات بهداشتی محاسبه شد.یافته ها: فرایند بازدید از کارخانجات صنعتی، پر هزینه ترین وفرایند معاینه دانش آموزان در مدارس شهری، کم هزینه ترین خدمت ارزیابی شدند. در سطح حمایت ستادی صدور احکام کارگزینی گران ترین و صدور احکام ماموریت ارزان ترین خدمت بود. در سطح حمایت از برنامه بهداشتی، فرایند آموزش امور دارویی گران ترین و برنامه ریزی امور بیماری ها ارزان ترین خدمت بود. در سطح حمایت از خوشه بهداشتی، پایش بهداشت محیط و تعمیر و نگه داری گران ترین و امور دارویی و سرایداری ارزان ترین خدمت ها بودند.نتیجه گیری و توصیه ها: غیر از هزینه های سطح ارایه خدمت بهداشتی، سایر هزینه ها سرباری محسوب می شوند. با توجه به اینکه ABC قادر به تفکیک این نوع هزینه ها است، به کمک آن و با مدیریت صحیح هزینه در این سه سطح می توان بهره وری را افـــزایش داد. به کار گیری این روش برای تعیین تعرفه خدمات بهداشتی و درمانی و هزینه کـــــارایی واگذاری امور به بخش خصوصی توصیه می شود.

سابقه هدف: هپاتیت A یک بیماری ویروسی است که اغلب از راه دستگاه گوارش انتقال می یابد. این بیماری شیوع نسبتاً بالایی در کشورهای در حال توسعه دارد، به طوری که بیشتر افراد در سنین کودکی به آن مبتلا می شوند. از آنجا که مطالعات اپیدمیولوژیک در این زمینه در کشور ما ناچیز است، این مطالعه برای بررسی فراوانی هپاتیت A در کودکان مراجعه کننده به بیمارستان های شهر تهران در سال 1381 انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی 1018 کودک 6 ماه تا 15 سال مراجعه کننده به چهار بیمارستان اصلی کودکان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد به سه گروه تقسیم شدند: گروه اول (6 ماه تا 9/4 سال؛ تعداد: 469 نفر)، گروه دوم (5 تا9/9 سال، تعداد: 290 نفر) و گروه سوم (10 تا15 سال، تعداد: 259 نفر). سرم این افراد برای بررسی وجود ایمونوگلولین G بر ضد هپاتیت A به وسیله روش الایزا بررسی شد. آنالیز آماری نتایج حاصل از این مطالعه به کمک آزمون کای دو انجام شد.یافته ها: فراوانی کلـی هپاتیت A در جمـعیت مطالـعه شـده 3/22درصد ( در جامعه 24.9-19.7 درصد با حدود اطمینان 95 درصد) بود. شیوع در گروه اول 1/21 درصد، در گروه دوم 21 درصد و در گروه سوم 9/25 درصد بود. تفاوت معــنی داری در فراوانی وجود IgG بر ضـــد هـــپاتیت A در گــروه های سنــی مختلف و نیز بین پسران و دختران مشاهده نشد.نتیجه گیری و توصیه ها: یافته های فوق حکایت از تغییر اپیدمیولوژی هپاتیت A در جمعیت مطالعه شده دارد. با توجه به احتمال همه گیری ناگهانی در مناطق با آلودگی متوسط تا پایین به علت مجاورت با مناطق با آلودگی زیاد ، تغییر در راهکارهای پیشگیری و درمان هپاتیت A و ایمن سازی علیه آن الزامی به نظر می رسد.

سابقه و هدف: بیماری های اسکلتی ـ عضلانی یکی از مشکلات بهداشت شغلی است که ناشی از وضعیت های بدنی نامناسب کاری است و باعث افزایش تعداد غیبت از کار به علت بیماری و بازنشستگی زودتر از موعد می شود. یکی از روش های کاربردی برای آنالیز وضعیت های بدنی نامناسب کاری، روش تجزیه و تحلیل وضعیت های بدنی هنگام کار (OWAS) است. مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت ارگونومیک کارگران شاغل در کارگاه های مونتاژ و تولید کارخانه پارس سوییچ زنجان در بهار سال 1380 انجام گرفت.مواد و روش ها: به منظور انجام این مطالعه توصیفی تمام پست های کاری موجود در دو کارگاه تولید و مونتاژ کارخانه پارس سوییچ که شامل 14 پست کاری بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند و با استفاده از روش OWAS که از اعتبار و پایایی بالایی برخوردار است، مورد بررسی قرار گرفتند. مشاهدات در طول یک هفته انجام شد در مجموع 886 پوسچر ثبت و پس از پایان مشاهدات داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار OWAS تجزیه و تحلیل شده و نتایج آن در مورد هر شغل به دست آمد. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد که پست کاری دمونتاژ مکانیزم فرمان کلید های قطع جریان فشار متوسط نیمه روغنی (HL) با 7/67 درصد بالاترین میزان پوسچرهای نامناسب کاری را به خود اختصاص می دهد. هم چنین بررسی فازهای کاری مشاغل در کارگاه مونتاژ نشان داد که 7/3 درصد از کل پوسچرهای نامناسب در فاز کاری باز و بسته کردن پیچ ها قرار دارد. نتیجه گیری و توصیه ها: ایستاده بودن کارگر در پست های کاری مورد بررسی، مهم ترین مشکل ارگونومیک در این مشاغل است. انجام مطالعات بعدی در زمینه راه کارهای حذف پوسچرهای نامناسب کاری توصیه می شود.

سابقه و هدف: آب یکی از ناقلان مهم عوامل بیماری زا می باشد. از این رو برای پیشگیری از انتقال بیماری ها، در تهیه و توزیع آب شهری، اقدامات مهمی چون تصفیه و ضدعفونی آب صورت می گیرد. با توجه به اهمیت موضوع و به منظور بررسی کیفیت میکروبی آب آشامیدنی شهر زنجان مطالعه حاضر در سال 1379 انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی برای اطمینان از بهداشتی بودن آب از شاخص های میکروبی و کیفیت کلر زنی استفاده شد. تعداد نمونه ها بر اساس توصیه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و نیز سازمان بهداشت جهانی یک نمونه برای هر ده هزار نفر به اضافه ده نمونه اضافی انتخاب شد. نمونه ها به روش آزمایش تخمیر پنج لوله ای برای گروه کلی فرم ها، مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی کلر باقی مانده از دی اتیل ـ پی ـ فنیلن دی آمین (DPD) با روش رنگ سنجی استفاده شد.یافته ها: با آزمون میکروبی در مراحل احتمالی و تاییدی به ترتیب 95 درصد و 98 درصد نمونه ها شرایط مطلوب بهداشتی را داشتند. از کل موارد کلرسنجی در 8/85 درصد موارد غلظت کلر باقی مانده در حدود 5/0تا 8/0میلی گرم در لیتر (گستره استاندارد و توصیه ملی)، در 1.9 درصد موارد غلظت کلر باقی مانده صفر و در بقیه موارد غلظت کمتر یا بیشتر از حدود استاندارد بوده است. هم چنین دو عامل مهم در گندزدایی و بهداشت آب یعنی کدورت و pH نیز اندازه گیری و حدود آن ها مطابق استاندارد یعنی به ترتیب کمتر از یک واحد نفلومتری و 6 الی 8 بوده است.نتیجه گیری و توصیه ها: کیفیت آب آشامیدنی زنجان در حد مطلوب است ولی حضور کلی فرم حتی در مرحله احتمالی، اعلام خطری است که باید مورد پی گیری قرار گیرد. هماهنگی در امور نظارتی و تغییر در نوع کلر مصرفی مثلا استفاده از هیپو کلریت سدیم به جای هیپوکلریت کلسیم توصیه می شود.