مجله طب نظامی
سال:1398 | دوره:21 | شماره:4 |تعداد مقالات:15

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

زمینه و هدف: امنیت غذایی و تامین غذای سالم در گرو حفظ محصولات کشاورزی از گزند آفات در طول مدت ذخیره سازی می باشد. این مساله به خصوص درباره محصولات راهبردی مانند غلات و حبوبات، امری حیاتی و ضروری است. عدم توانایی در این مهم موجب از دست رفتن منابع غذایی انبار و در نتیجه وابستگی اقتصادی به سایر کشورها خواهد شد. در پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی، واردات محصولات کشاورزی صرف نظر از جنبه اقتصادی، به واسطه ورود آفات و عوامل بیمار ی زا می تواند تهدیدات جدی برای امنیت غذایی و بهداشتی (آگروتروریسم و بیوتروریسم) کشور ایجاد نماید. بر این اساس، ایجاد زیرساخت-های اصولی مثل احداث انبارهای مدرن با هدف ذخیره موفق مواد غذایی در خارج از فصل رشد و نیز مدیریت آفات در انبار و مرزها با تکیه بر تکنیک های نوین ضروری به نظر می رسد. انبارهای مواد غذایی مراکز نظامی، به واسطه محل و نحوه احداث و کمتر برخوردار بودن از زیرساخت های شهری، مستعد هجوم آفات بوده لذا اهمیت توجه به تامین غذای سالم بیش از پیش نمایان می شود. روش ها: در این پژوهش مروری ابتدا به بررسی نتایج کلیه مستندات علمی معتبر منتشر شده و مرتبط با کنترل آفات انباری مستخرج از پایگاه های اطلاعات علمی دنیا پرداخته شد، در ادامه روش های کارآمد و نوین برای مدیریت آفات انباری جداگانه ارائه و در عین حال بهترین روش( های) کنترل برای انبارهای نظامی معرفی شدند. یافته ها: نتایج این پژوهش مروری نشان داد بیش از 30 آفت کلیدی از گروه های مختلف جانوری، با قدرت تغذیه، پراکنش و قدرت تولید مثل بالا می توانند به انبارهای غلات و حبوبات نظامی و غیرنظامی نفوذ کرده و ضمن تکثیر باعث وارد شدن خسارت کمی، کیفی و بهداشتی به محصولات و مصرف کنندگان شوند. همچنین یافته های تحقیقات جدید نشان می دهند، امروزه در مدیریت تلفیقی آفات انباری، روش های متنوع و جدیدی مثل کاربرد پودرهای خنثی، حشره کشهای تدخینی کم خطر، آفت کش های زیستی و بایورشنال ها (Biorational) سازگار با محیط زیست وجود دارند که متناسب با نوع محصول و شرایط ذخیره سازی می توان از آنها در این زمینه بهره مند شد. نتیجه گیری: بروز پدیده مقاومت آفات انباری به آفت کش ها، مشکلات زیست محیطی برخی ترکیبات شیمیایی رایج و شرایط نامناسب انبارهای غذایی چالش هایی بزرگ در انبارهای نظامی و غیرنظامی هستند که باید با انتخاب موثرترین و در عین حال کم خطرترین روش کنترل برای ریشه کنی آفات انباری مرتفع شوند تا ضمن کنترل موفق، بهداشت و سلامت زیستی کلیه مصرف کنند گان از جمله نظامیان نیز تامین گردد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع گسترده انواع بیماری های حاد و مزمن پرستاران نیازمند شناخت انتخاب ها، نیازها و توانایی-های بیماران هستند. اهداف مطالعه حاضر عبارت بودند از: 1) تعیین تاثیر مدل توانمندسازی خانواده محور بر پیامدهای بیماری های حاد و مزمن و 2) تعیین پایداری تاثیر مدل بر پیامدهای بیماری های حاد و مزمن در دوره پیگیری. روش ها: مطالعه مروری حاضر در سال 2017 انجام شد. جستجوی سیستماتیک با استفاده از دستورالعمل PRISMA برای بازیابی تمام مطالعات ملی و بین المللی در زمینه مدل توانمندسازی خانواده محور انجام شد. یافته ها: در جستجوی اولیه متون 644 مقاله بازیابی شد که با توجه به راهنمای انتخاب PRISMA، این تعداد مقاله بازیابی شده به 47 مورد کاهش یافت. مطالعات نهایی شده از حیث نویسندگان، سال انجام، نوع پژوهش به همراه تعداد گروه های مورد مطالعه، هدف از اجرای پژوهش، روش نمونه گیری، ویژگی های نمونه های پژوهش از حیث تعداد افراد و نوع بیماری، روش جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری نهایی اجرای مدل توانمندسازی خانواده محور طبقه بندی و مرور شدند. نتیجه گیری: با توجه به مرور مطالعات انجام شده با مدل توانمندسازی خانواده محور و موثر بودن تمامی آنها بر پیامدهای مختلف مورد مطالعه، می توان با قاطعیت بیان نمود که این مدلِ بومیِ همخوان با فرهنگ و بافت کشور ایران مدلی موثر، ساده، کارا و قابل اعتماد بوده و توانایی کاربرد در ارتقاء و بهبود ابعاد مختلف بیماری های حاد و مزمن را دارد. کیفیت اجرای مطالعات مداخله ای اجرای مدل توانمندسازی خانواده محور از کیفیت نسبتاً خوبی برخوردار بوده اما سبک و کیفیت گزارش دهی آنها نامناسب است.

سلامتی، محور توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کلیه جوامع بشری بوده و اهمیت ویژه ای در توسعه زیرساخت بخشهای مختلف جامعه دارد. هدف نهایی نظام ارایه خدمات بهداشتی و درمانی هر کشور، ارتقای سطح سلامت آحاد مردم است. دسترسی عادلانه به خدمات درمانی و توزیع برابر منابع سلامت یکی از اهداف اصلی برنامه ریزان و سیاستگذاران بخش سلامت در هر کشوری است. بی عدالتی در توزیع منابع بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه مانند ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته دارای شدت بیشتری است. تخصیص نامناسب و کم بودجه به بخش سلامت، نبود برنامه ریزی مناسب و بلندمدت از دلایل عمده این نابرابری ها است. کاهش نابرابری بین مناطق مختلف، در زمینه دسترسی به منابع بهداشت و درمان از مهمترین اهداف سیاستگذاران بخش سلامت در ایران است. یکی از راههای اصلی رسیدن به این هدف، توزیع متعادل امکانات و منابع سلامت در مناطق جغرافیایی مختلف با توجه به نیازهای سلامتی مردم و سطح جمعیت می باشد. در این راستا، اولین گام، آگاهی از وضعیت دسترسی به خدمات سلامت در مناطق مختلف است. در راستای برقراری عدالت در حوزه سلامت، در جهت گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم اقدامات متعددی همچون تجهیز و راه اندازی بیمارستانهای مختلف در مناطق محروم با استفاده از امکانات روز، حضور پزشکان متخصص و ارائه خدمات تخصصی در مناطق محروم، بهبود تغذیه جامعه بویژه در مناطق محروم انجام گرفته است. در سالهای اخیر، سازمانهای نظامی نیز در جهت گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم نقش تاثیرگذار داشته اند. همه این تلاشها در جهت گسترش خدمات درمانی به پائین ترین سطوح جامعه و قشر محروم در راستای کرامت انسانی و توجه به مناطق محروم صورت گرفته است. با این وجود هنوز جای خالی عدالت در حوزه سلامت احساس می شود و نیاز بیشتری به برنامه ریزی های دقیق و تلاشهای همه جانبه دارد. ضمن اینکه تحقق عدالت سلامت و گسترش خدمات درمانی در مناطق محروم، عامل موثری برای اثبات کارآمدی نظام و امیدوار کردن مردم در مقابل القای یاس و ناامیدی از طرف معاندین در تقابل با انقلاب می باشد.

زمینه و هدف: مدیریت دانش یک استراتژی آگاهانه جهت به دست آوردن علم در زمان مناسب و کمک به افراد برای اشتراک-گذاری اطلاعات جهت بهبود عملکرد سازمانی است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمینه ساز استقرار مدیریت دانش در سازمان تامین اجتماعی صورت گرفت. روش ها: مطالعه مقطعی حاضر در سال 1395 انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه مدیران و سرپرستان سازمان تامین اجتماعی بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی منظم 114 نفر از آنان انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته 6 بخشی مشتمل بر 25 سوال بوده که بخش اول آن اطلاعات دموگرافیک و 5 بخش بعدی شامل عوامل زمینه ساز فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، تکنولوژی اطلاعات، استراتژی، رهبری و کارکنان بوده است. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد فرهنگ سازمانی، کارکنان، فناوری اطلاعات، ساختار سازمانی، استراتژی و رهبری بر استقرار مدیریت دانش تاثیر دارند. طبق آزمون فریدمن، شاخص فرهنگ با 7/3 بیشترین و استراتژی و رهبری با 53/2 کمترین اولویت را در بین عوامل دارد. نتیجه گیری: از آنجاکه عامل فرهنگ سازمانی و کارکنان بالاترین و استراتژی و رهبری کمترین اولویت را در بین زمینه سازهای مدیریت دانش داشت لذا مدیران و تصمیم گیرندگان می توانند با ایجاد بسترهای لازم برای کارکنان به منظور اعتماد آفرینی در ارتباطات کاری، تقویت روحیه همکاری و مشارکت و انگیزه و همچنین تکیه بر مهارت آموزی کارکنان زمینه ای را برای توجه بیشتر به تبادل دانش در سازمان فراهم کنند.

زمینه و هدف: بررسی اپیدمیولوژی برسلوز نقش مهمی در برنامه های کنترل آن در سالهای آتی و انجام برنامه های مداخله ای و تخصیص منابع برای آن دارد. مطالعه حاضر باهدف تعیین برخی شاخص های اپیدمیولوژیک و روند بروز بیماری بروسلوز انسانی در طی سال های 1388 تا 1395 انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی است. جامعه آماری، بیماران مبتلابه بروسلوز استان خراسان رضوی که بیماری آن ها در فاصله سال های 1388 تا 1395 تشخیص داده شده است، بود. کل موارد بیماری با تشخیص محتمل و قطعی به صورت آنلاین از مراکز بهداشتی درمانی، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، مطب های خصوصی توسط مراکز بهداشت شهرستان های موجود دراستان ها جمع آوری و ثبت گردید. داده ها از طریق فرم های بررسی اپیدمیولوژیک بیماری و بر اساس برنامه مبارزه با بروسلوز کشوری جمع آوری شد. یافته ها: اطلاعات مربوط به 16255 مورد بیماری در استان خراسان رضوی در طی هشت سال مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. درصد تجمعی موارد بیماری به ترتیب مربوط به گروه های سنی 44-25 (34 درصد) و 24-16 (2/19 درصد) سال بود. شغل زنان خانه دار و کشاورز-دامدار در تمامی سالهای مورد مطالعه بیشترین موارد بیماری را به خود اختصاص دادند. درصد تجمعی موارد بیماری در ساکنین روستا (4/86 درصد) و در جنس مذکر (4/57 درصد) بود. درصد تجمعی موارد بیماری بر حسب سابقه نگه داری دام در محل سکونت 9/47 درصد و بر حسب سابقه مصرف فرآورده های لبنی غیرپاستوریزه مانند شیر و شیر و پنیر به ترتیب 9/28 درصد و 2/19 درصد بود. بالاترین میزان بروز بیماری در استان مربوط به سال 1392 با میزان 26/42 در یکصد هزار نفر و کمترین میزان بروز مربوط به سال 1388 با میزان 72/20 در یکصد هزار نفر بود. بیشترین میزان بروز بیماری در سال 1388 مربوط به شهرستان کلات، در سالهای 90-1389 شهرستان بجستان، در سالهای 93-1391 خوشاب و سالهای 95-1394 مربوط به شهرستان زاوه می باشد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان بروز بیماری تا سال 1392 روند رو به افزایش و از سال 1393 به بعد روند رو به کاهش داشته است. با این وجود، همچنان تعداد موارد بیماری در جمعیت استان بالاست. لازم است تا با ارائه راهکارهای پیشگیرانه توسط مسئولین بهداشتی کشور و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی-درمانی جهت کاهش بار بیماری گامهای اثر بخشی مانند آموزش همگانی برای پیشگیری از بیماری در هنگام تماس با دام ها، آموزش در زمینه اهمیت و چگونگی شستشوی دست ها با آب و صابون، استفاده از دستکش هنگام لمس دام مبتلا، استفاده از ماسک هنگام پاک کردن محل نگهداری دام مبتلا و مداخلات درمانی و غربالگری در فصولی که انتقال بیماری زیادتر می شود برداشته شود.

زمینه و هدف: بیماری ایدز یکی از خطرناکترین بیماری های عفونی و در حال گسترش در بین نوجوانان و جوانان می باشد. سربازان و پایوران نظامی جز گروه هدف در برنامه ریزی کشوری پیشگیری از بیماری ایدز می باشند. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش پیشگیری از بیماری ایدز برای کاهش عوامل خطر ابتلا به این بیماری با رویکرد مبتنی بر جامعه انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه مداخله ای قبل و بعد، از نوع نیمه تجربی بود که در دو پادگان نظامی در استان خراسان رضوی (شرق ایران) در سال 1397 انجام گرفت. نمونه های مطالعه از دو پادگان نظامی به صورت نمونه گیری در دسترس و با توجه به لیست و تعداد سربازان و پایوران در هر پادگان به صورت سهمیه ای انتخاب گردیدند. برای هر گروه مداخله و کنترل حداقل 150 نمونه محاسبه گردید. از پرسشنامه بین المللی ایدز و مهارت های زندگی استفاده شد. بر اساس رویکرد مبتنی بر جامعه (نیازهای آموزشی و استفاده از نیروهای کلیدی پادگان)، محتوای اموزشی تدوین گردید. در کل 7 جلسه آموزشی در گروه مداخله شامل 6 جلسه آموزشی (یک ساعته در طی دو هفته) برای سربازان و پایوران و یک جلسه برای مسئولین آموزش پادگان برگزار گردید. پس ازمون سه ماه بعد از آخرین جلسه آموزشی انجام گرفت. یافته ها: دو گروه از نظر سن همسان بودند (05/0P>). متغیرهای اسطوره های انتقال، نگرش و آگاهی در رابطه با بیماری ایدز (001/0P=) و متغیرهای تصمیم گیری، روابط بین فردی، تفکر خلاق و تفکر انتقادی در رابطه با مهارت های زندگی (001/0P=) پس از مداخله آموزشی به صورت معنی داری در گروه مداخله افزایش پیدا کردند. متغیرهای درک خطر شخصی در رابطه با ایدز (630/0P=) و متغیر حل مسئله (594/0P=) پس از مداخله آموزشی در گروه مداخله تغییر معنی داری نیافتند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد استفاده از برنامه آموزش مهارت های زندگی با رویکرد مبتنی بر جامعه می تواند عوامل خطر ابتلا به ایدز در سربازان و پایوران را کاهش دهد. بنابراین پیشنهاد می گردد برای کاهش عوامل خطر ابتلا به ایدز در سربازان و پایوران، آموزش مهارت های زندگی در برنامه آموزشی پادگان ها به عنوان یک رویکرد لازم، نهادینه گردد.

زمینه و هدف: وجود منابع استرس زا و تاثیر آنها بر سلامت روان در دوران دانشجویی، می تواند ضمن ایجاد اختلال در عملکرد تحصیلی، عملکرد حرفه ای دانشجویان نظامی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط عوامل استرس زای دانشجویی با مشکلات روانشناختی (استرس، اضطراب و افسردگی) در دانشجویان یک دانشگاه علوم پزشکی نظامی در شهر تهران بود. روش ها: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی صورت گرفت. گروه نمونه شامل 319 نفر از دانشجویان دانشکده های پزشکی، داروسازی، پرستاری و بهداشت یک دانشگاه علوم پزشکی نظامی بود که در سال تحصیلی 97-96 در دانشگاه مشغول به تحصیل بودند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. جهت سنجش منابع استرس در دانشجویان از پرسشنامه استرس زاهای دانشجویی (SSQ) و جهت سنجش اضطراب و استرس و افسردگی از پرسشنامه DASS استفاده شد. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و همبستگی و تحلیل مسیر و بوسیله نرم افزارهای SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: 319 دانشجو؛ (86% ) 273 مرد و (14%) 46 زن شرکت داشتند. میانگین سن دانشجویان 1/97 ± 22/32 سال بود. 22/64 درصد از دانشجویان به استرس شدید تا خیلی شدید، 34/27 درصد از آنها به اضطراب شدید تا خیلی شدید و 35/65 درصد به افسردگی شدید تا خیلی شدید دچار هستند. سه منبع ایجادکننده استرس یعنی استرس زاهای شرایط تحصیلی، استرس زاهای محیط تحصیلی، و استرس زاهای فارغ التحصیلی بطور معنادار (P≤ 0. 05) با استرس، اضطراب و افسردگی در دانشجویان ارتباط نشان دادند. متغیر استرس زاهای محیط خوابگاه با استرس و اضطراب ارتباط مستقیم داشت اما هیچ ارتباط مستقیم و یا غیرمستقیمی با افسردگی نشان نداد. نتیجه گیری: وجود انواع ارتباط مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای استرس زای دانشجویی با متغیرهای روانشناختی در دانشجویان علوم پزشکی، اهمیت کنترل انواع منابع فشار روانی مرتبط با دوره تحصیلی در دانشگاه جهت مدیریت سلامت روان دانشجویان را نشان می دهد.

زمینه و هدف: افسردگی، با تخریب در عملکرد حافظه فعال همراه است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی دارو درمانی، تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای (TDCS) و درمان ترکیبی (دارو درمانی و TDCS) در کاهش علائم افسردگی اساسی و بهبود حافظه فعال جانبازان مبتلا به PTSD می باشد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری سه ماهه بود. این پژوهش در جامعه جانبازان مبتلا به PTSD شهر تهران در سال 1397 اجرا شد که 68 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی به سه گروه آزمایش (دارو درمانی، درمان با TDCS و درمان ترکیبی) و یک گروه کنترل (هر گروه 17 نفر) تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل چک لیست اختلال استرس پس از سانحه (PCL-5)، پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II) و پرسشنامه حافظه فعال دانیمن و کارپنتر (WMT) بود. یافته ها: با در نظر گرفتن همسانی گروه ها، در مرحله پس آزمون و پیگیری، بین گروه های آزمایش (دارودرمانی، TDCS و درمان ترکیبی) و کنترل در میانگین نمرات BDI-II و WMT تفاوت معناداری وجود داشت. در مرحله پس آزمون، به ترتیب، گروه درمان ترکیبی، TDCS و دارو درمانی دارای بیشترین اثربخشی بودند. در مرحله پیگیری، درمان ترکیبی دارای بیشترین و دارودرمانی دارای کمترین ماندگاری اثر بود. نتیجه گیری: هر سه روش دارودرمانی، TDCS و درمان ترکیبی، در کاهش علائم افسردگی اساسی و بهبود حافظه فعال، اثربخشی معناداری داشتند اما در میزان اثربخشی و ماندگاری اثر متفاوت بودند.

زمینه و هدف: اندازه گیری و ارزیابی میزان فعالیت بدنی و همچنین بررسی وضعیت آمادگی جسمانی امری ضروری است زیرا بدون داشتن اطلاعات اولیه و پایه نمی توان برنامه ریزی صحیحی برای بهبود و ارتقاء آمادگی جسمانی انجام داد. بنابراین هدف پژوهش حاضر تعیین سطح آمادگی جسمانی-حرکتی دانشجویان پسر در یک مرکز پزشکی-نظامی بود. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی است. جامعه و نمونه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان پسر بورسیه در مرکز پزشکی-نظامی در سال 1395 و 1396 بودند. پس از ارزیابی پزشکی و کنار گذاشتن افراد بیمار یا با مشکل خاص و تکمیل پرسشنامه تندرستی و فعالیت بدنی و تاریخچه پزشکی، آزمون های آنتروپومتریکی و آمادگی جسمانی شامل ترکیب بدن، استقامت عضلانی میان تنه و بالا تنه، انعطاف پذیری، استقامت قلبی-عروقی و عوامل آمادگی حرکتی مانند چابکی و سرعت اندازه گیری شد. یافته ها: در 581 دانشجوی پسر بورسیه در یک مرکز پزشکی-نظامی، میانگین های شاخص توده بدن 15/23 کیلوگرم در مترمربع، درصد چربی 19/13، انعطاف پذیری 87/36 سانتی متر، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max) 08/31 میلی لیتر در کیلوگرم در دقیقه، استقامت عضلانی میان تنه و بالاتنه به ترتیب 57 و 30 تکرار می باشند. رکورد چابکی 52/11 ثانیه و دویدن 60 متر سرعت 21/9 ثانیه بدست آمد. نتیجه گیری: در رابطه با شاخص توده بدنی آزمودنی ها در دامنه وزن طبیعی و در رابطه با درصد چربی بدن، در وضعیت متوسط قرار داشتند. در شاخص استقامت عضلانی میان تنه، وضعیت خوب است، اما استقامت عضلات بالا تنه بسیار ضعیف است. انعطاف پذیری دانشجویان در حد معمولی بود، درحالی که استقامت قلبی-تنفسی و چابکی بسیار ضعیف است.

زمینه و هدف: نمایش فیلم روشی است که می تواند با آفرینش موقعیت های مشابه آنچه در عمل، کارکنان حرفه ای بهداشتی با آن روبرو می شوند و دیدن تجارب بالینی دیگر پرستاران باعث ارتقا شجاعت اخلاقی پرستاران شود. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر برنامه انگیزشی اخلاق بر شجاعت اخلاقی پرستاران بیمارستان های نظامی مشهد انجام شده است. روش ها: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی بوده که در سال 1396 انجام شده است. دو بیمارستان منتخب نظامی مشهد به صورت مبتنی بر هدف و 20 پرستار در هر بیمارستان با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدند. گروه مداخله و کنترل شامل 20 پرستار بود. پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و شامل پرسشنامه شجاعت اخلاقی Sekerka در سه نوبت (قبل، بلافاصله و یک ماه بعد از مداخله) توسط پرستاران تکمیل شد. برنامه انگیزشی اخلاق که شامل آموزش اصول اخلاق پرستاری با روش سخنرانی-بحث گروهی، استفاده از نمایش فیلم جهت بالا بردن انگیزش پرستاران در برخورد با مسائل و تصمیم گیری های اخلاقی در دو روز متوالی برای گروه آزمون انجام شد و در گروه کنترل مداخله ای انجام نشد. یافته ها: نمره شجاعت اخلاقی در مرحله پیش آزمون در گروه آزمون 98/11± 05/68 و در گروه کنترل 74/15± 50/65 از نمره کل 105 بود. قبل از مداخله، هر دو گروه در سطح متوسط نمره شجاعت اخلاقی بودند و اختلاف معنی داری مشاهده نشد (568/0P=). نمره شجاعت اخلاقی در مرحله پس آزمون اول در گروه آزمون 50/5± 70/78 و گروه کنترل 43/15± 05/65 بود (001/0=P). گروه آزمون در این مرحله نمره بالای شجاعت اخلاقی را کسب کرد. نمره شجاعت اخلاقی در مرحله پس آزمون دوم در گروه آزمون به 37/5± 70/79 رسید، که دارای افزایش جزئی می باشد و گروه کنترل نمره 24/13± 75/63 را به دست آورد که شاهد افت جزئی نمره در این گروه می باشیم (001/0>P). نمره شجاعت اخلاقی و تمامی ابعاد آن در سه مرحله در گروه آزمون دارای اختلاف معنی دار (001/0>P) و در گروه کنترل بدون اختلاف معنی دار می باشد (278/0=P). نتیجه گیری: نتایج طرح حاضر نشان داد آموزش اخلاق، میزان شجاعت اخلاقی پرستاران را افزایش می دهد. لذا پژوهشگران پیشنهاد می کنند که جلسات آموزش اخلاق پرستاری در دوره های آموزش ضمن خدمت برای پرستاران گنجانده شود.

زمینه و هدف: اختلال خواب یکی از شایع ترین عوارض اختلال استرس پس از ضربه جنگی می باشد که موجب اختلال در کیفیت زندگی جانبازان می گردد. لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر مدل مراقبت پیگیر بر کیفیت خواب جانبازان با اختلال استرس پس از ضربه جنگ صورت گرفت. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه نیمه تجربی تک گروهی از نوع مداخله ای قبل و بعد می باشد. روی 30 نفر از جانبازان مبتلا اختلال استرس پس از ضربه جنگی استان البرز در سال 1397 به صورت در دسترس انجام شد. مدل مراقبت پیگیر در 6 جلسه 45-30 دقیقه ای در 4 هفته انجام شد. سپس به مدت 2ماه از طریق یاداور پیامکی آموزش های لازم تکرار و پیگیری شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد کیفیت خواب پیتزبورگ Pittsburgh بود. یافته ها: میانگین سن جانبازان 5/4± 53/96 سال بود. نمره کل کیفیت خواب قبل از مداخله 2/71± 13/51، بلافاصله بعد از مداخله 2/81± 11/26و دو ماه بعد از مداخله 2/28± 7/96 بود. بهبود معنی داری در کیفیت خواب جانبازان بعد از مداخله ثبت شد. نتیجه گیری: آموزش مهارتهای بهبود کیفیت خواب با استفاده از مدل مراقبت پیگیر، باعث بهبود کیفیت خواب جانبازان با اختلال استرس پس از ضربه جنگ شد لذا استفاده از مدل مراقبت پیگیر به عنوان یک روش موثر در کنار سایر مداخلات توصیه می گردد.