مجله ایرانی علوم و تکنولوژی-ب
سال:1386 | دوره:31 | شماره:ب-5 |تعداد مقالات:13

آزمایشات نشان می دهد که یک سازه نامعین یا یک تیر سراسری بتن آرمه، با رسیدن لنگر در مقطع بحرانی به حد نهایی، دچار خرابی نمی شود؛ بلکه اگر سازه از شکل پذیری کافی برخوردار باشد، باز توزیع لنگر و تنش در اعضای خمشی، با توسعه مفصل پلاستیک در مقاطع بحرانی آنها ایجاد می گردد. این امر سبب می شود که سایر نقاط تیر به مقاومت و ظرفیت نهایی خود برسند. به علاوه، باز توزیع لنگر به طراحان اجازه می دهد که نمودار لنگر به دست آمده از تحلیل الاستیک را اصلاح نمایند. این کار به طور معمول با کاهش لنگر منفی در وجه تکیه گاه و افزایش لنگر مثبت در وسط دهانه تیر همراه است.تحقیق حاضر به مطالعه پارامتری تیرهای سراسری بتن آرمه با دهانه های مساوی، تحت اثر بار گسترده یکنواخت می پردازد. در این ارتباط، با استفاده از مفهوم تقاضای شکل پذیری و ظرفیت شکل پذیری، ابتدا معادله حاکم بر درصد باز توزیع مجاز لنگر به دست آورده شده است. سپس تاثیر عوامل مختلف نظیر مقاومت فشاری بتن، میزان و مقاومت میلگرد فولادی، مقدار لنگر الاستیک تکیه گاه، و نسبت طول دهانه به عمق موثر تیر سراسری بر باز توزیع لنگر ارزیابی شده است. همچنین میزان باز توزیع مجاز لنگر بر مبنای آیین نامه های مختلف در هر حالت نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده، نشان دهنده در جهت اطمینان نبودن مقادیر باز توزیع مجاز لنگر محاسبه شده بر اساس آیین نامه های موجود در برخی از حالات است؛ اگر چه در مواردی نیز باز توزیع مجاز ارایه شده از سوی آیین نامه ها، بسیار محافظه کارانه می باشد.

در این مقاله رفتار لرزه ای ناهمواری شیخ تپه ارومیه در انتشار امواج زلزله SH و SV با ورود از دو جهت متفاوت عمود بر هم و با زوایای برخورد مختلف بررسی شده و ضرایب تشدید دامنه امواج نسبت به حرکت آزاد که متاثر از وجود توپوگرافی سطحی می باشند به صورت تابعی از مختصات نقاط رسم شده است. از آنجا که تحلیل به روش اجزای مرزی و در دامنه زمانی صورت گرفته است، تاریخچه زمانی موج برخوردی که با استفاده از مطالعات آماری لرزه نگاشت های موجود به دست آمده است، مستقیما بر روی سایت اعمال گردیده است. از این بررسی ها نتیجه گرفته شده است که دامنه تحریکات قائم و افقی در برخورد این امواج در نقاطی از تپه که در نزدیکی دو انتهای شیب های موجود در ناهمواری واقع شده اند، بیش از نقاط دیگر ناهمواری، نسبت به دامنه تحریک آزاد زمین افزایش می یابد. محل وقوع تشدید ماکزیمم به زاویه برخورد بستگی داشته و در برخی از برخوردها به نقاط تخت واقع در دو طرف شیب ها انتقال می یابد که در این امر آزیموت ورود موج نیز تاثیر دارد.

بکارگیری الگوریتم مورچه همانند سایر روشهای بهینه سازی تکاملی، نیازمند تعدادی پارامتر کنترل کننده میباشد. این پارامترها که اغلب به کمک آنالیز حساسیت تعیین می شوند، نقش تعیین کننده ای در عملکرد روش دارند. علاوه بر این پارامترها، باید از ضریب جریمه نیز برای مسایل بهینه سازی مقید استفاده کرد. در این مقاله از الگوریتم مورچه ای با کمترین تعداد پارامترهای کنترل کننده، برای بهینه سازی شبکه های توزیع آب استفاده شده است. روش مذکور از ارتباط بین تغییر فرامان و شدت فرامان اولیه برای تعریف مقدار اولیه فرامان مسیر در ابتدای محاسبات استفاده می کند. استفاده از نخبه گرایی برای بهنگام سازی فرامان، سبب همگرایی زودرس الگوریتم مورچه به جوابهای بهینه نامرغوب می شود. در این مقاله با استفاده از مفهوم فرامان محدود شده که در ابتدا برای مساله TSP معرفی شده است. از چنین جوابهای نامرغوبی اجتناب شده است. در عین حال معرفی این مفهوم نیازمند تعریف پارامتر جدیدی است که به پارامترهای کنترل کننده الگوریتم اضافه می شود. در این مقاله مقادیر مناسب پارامتر جدید از طریق آنالیز حساسیت یافته شده است. نتایج حاکی از آن است که برای مسایل مفروض بهترین مقدار در محدوده 15%-30% قرار دارد. کارایی الگوریتم مورچه با حل دو مساله نمونه، آزموده و نتایج ارایه شده است. در این مقاله نشان داده شده است که روش پیشنهادی توانایی یافتن بهترین جوابهایی را که تا بحال برای این مسایل حاصل شده است دارا می باشد.

در این تحقیق، یک خصوصیت شبکه عصبی به نام نقشه های مشخصه خودگردان (SOFM) برای پیدا کردن منبع آلودگی در رودخانه های کر و سیوند در استان فارس به کار رفته است. اطلاعات کیفیت پس آب آلوده کننده این رودخانه ها (که به طور عمده کارخانه های بالا دست بودند) به عنوان داده مورد استفاده قرار گرفته است. از نتایج اندازه گیری زمانی کیفیت آب در ایستگاههای اندازه گیری پایین دست، برای شناسایی محتمل ترین منابع آلاینده رودخانه استفاده شده است. به کمک نقشه های نشانه گذاری جزیی که توسط نقشه های مشخصه خود گردان تولید شد، الگوهای متفاوت آلودگی با احتمالهای متناظر در آمار آلودگی شناسایی شد. برخی از این الگوها با الگوهای منابع آلاینده در این داده ها به خوبی تطابق داشت. به عبارت دیگر اثر انگشت تمامی منابع آلاینده (که در این تحقیق بررسی شدند) در آمار آلودگی آب شناسایی شدند. بنابراین می توان این نقشه ها را به عنوان یک ابزار مدیریت و تصمیم گیری در خصوص این رودخانه ها بکار برد.

در اثر کاهش نزولات آسمانی در سال های اخیر، عدم وجود منابع آب سطحی، برداشت بیش از حد از آب های زیرزمینی در منطقه اطراف دریاچه تشک (توابع ارسنجان) سطح آب زیرزمینی کاهش یافته و آب شور دریاچه تشک به آبخانه های ساحلی آن نفوذ کرده است. روش های مختلفی برای جلوگیری از شور شدن آبخانه های ساحلی وجود دارد. یکی از این روش ها افزایش تغذیه در مناطق بالادست به منظور افزایش جریان آب شیرین زیرزمینی در آبخانه و کاهش میزان ورودی آب شور از دریاچه به آبخانه است.در این تحقیق تغذیه طبیعی در منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش (Cumulative Rainfall Departure) CRD با توجه به اطلاعات موجود در منطقه مطالعه شده است. در این تحقیق دو روش CRD و CRD اصلاح شده (R-CRD) برای شبیه سازی و پیش بینی نوسانات آبهای زیرزمینی استفاده شده است. از یک مدل کاربر پسند به نام GREM که به زبان Visual Basic نوشته شده برای به حداقل رساندن تفاوت بین ارتفاع سطح آب زیرزمینی شبیه سازی شده و اندازه گیری شده استفاده شده است. ارتفاع سطح آب زیرزمینی شبیه سازی شده و اندازه گیری شده تطابق خوبی را نشان می دهند (با راندمان مدل سازی 0.933)، درصدی از آب بارندگی تجمعی که به تغذیه آب زیرزمینی تبدیل می شود (r) برابر 33.6 برآورد شده است. این عدد نشان می دهد که کمتر از نصف بارندگی صرف تغذیه آب زیرزمینی می شود. نتایج نشان داد که تغذیه طبیعی برای جبران استخراج بیش از اندازه آبهای زیرزمینی کافی نمی باشد. هدف نهایی این مطالعه فراهم آوردن پارامترهای لازم جهت ارایه یک مدل آب زیرزمینی برای منطقه توابع ارسنجان می باشد که بتوان توسط آن به تولید پایدار کشاورزی بدون اثر گذاری پدیده تداخل آب شور رسید.

امروزه فرآیندهای نوین تصفیه فاضلاب بویژه فرآیندهای از نوع رشد تلفیقی (ترکیب رشد معلق و رشد چسبیده) از قبیل فرآیند لجن فعال با مدیای غوطه ور (MBBR) و فرآیند لجن فعال با رشد تلفیقی (IFAS) امروزه به صورت روزافزونی برای ساخت تصفیه خانه های جدید و ارتقا تصفیه خانه های موجود فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرند. افزایش ظرفیت هیدرولیکی و بازده حذف مواد آلی کربنی، نیتروژنی و فسفره از جمله اهداف اصلی کاربرد این روشها می باشد. در این تحقیق بازده یک گونه جدید از راکتور IFAS در مقیاس پایولت درتصفیه خانه فاضلاب اکباتان واقع در تهران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. در این راکتور جدید که تحت عنوان H-IFAS در ایران به ثبت رسیده است. هر سه ناحیه هوازی، بیهوازی و آنوکسیک در داخل یک راکتور طراحی شده اند و در نتیجه شرایط لازم جهت نیترات زایی، نیترات زدایی، حذف فسفر و افزایش بازده حذف مواد آلی کربنی در راکتور در مقایسه با فرآیند MBBR و IFAS مورد مطالعه قرار گرفته است. مدیای مورد استفاده در این راکتور مدیای Bee-Cell2000 با سطح ویژه 650m2/m3 می باشد. در شرایط بهینه بهره برداری آهنگ تجزیه مواد آلی کربنی در شرایط بهینه بهره برداری در ناحیه بیهوازی و هوازی در درجه حرارت 23,48°C و زمان ماندهیدرولیکی 27 دقیقه و 1,26 ساعت به ترتیب برابر (3,56 kgCOD/m3.day) 9,27 gCOD/m2.day و (6,22 kgCOD/m3.day)16 gCOD/m2.day می باشد. آهنگ نیترات زایی و نیترات زدایی مدیای Bee-Cell2000 در ناحیه هوازی و آنوکسیک در درجه حرارت 23,48°C و زمان ماند هیدرولیکی 1,26 ساعت به ترتیب برابر (532,77 gN-NH3/M3.day) 1,37 gN-NH3/m2.day و (723,42gN- NO3/m3.day) 1,86 gN-NO3/m2.day می باشد. آهنگ حذف بیولوژیکی فسفر در شرایط بهینه بهره برداری در درجه حرارت 23,48°C و زمان ماند هیدرلیکی 2,96 ساعت برابر (168,4 gP-PO4/m3.day) 0,434 gP-PO4/m2.day می باشد.

تاثیر شیرابه مصنوعی در ضریب نفوذپذیری خاک رسی مدفن زباله ارومیه در ایران با استفاده از دستگاه نفوذپذیری سه محوری مورد بررسی قرار گرفت. یک جفت آبده جمع کننده برای تسهیل نفوذ شیرابه مصنوعی در دستگاه نفوذپذیری سه محوری با جداره انعطاف پذیر ساخته شدند. خاک مدفن مورد آزمایش قرار گرفته و نوع خاک، ماسه سیلتی - رسی (SM-SC) تشخیص داده شد، که شرایط یک خاک مناسب برای لایه مانع حرکت مدفن را ارضا نکرد. از اینرو، خاک مدفن با 12 درصد خاک رسی تهیه شده از محلی در نزدیکی مدفن مخلوط گردید تا پارامترهای شاخص خاک مخلوط شده، در محدوده تعریف شده برای یک خاک مانع حرکت مدفن قرار گیرد. شیرابه مصنوعی با سه غلظت مختلف یون کلسیم تهیه گردید. خاک مخلوط، با رطوبتی بیش از رطوبت بهینه متراکم گردیده و با آب شهر نفوذ داده شد. بعد از رسیدن به حالت تعادل، در سه آزمایش B, A و C، شیرابه مصنوعی با سه غلظت متفاوت یون کلسیم، جایگزین آب شهر شد. در مقایسه با ضریب نفوذپذیری متوسط 1.52×10-8(cm/s) برای خاک نفوذ داده شده با آب شهر در سه آزمایش B, A و C به ترتیب ضرایب نفوذپذیری 1.81×10-8(cm/s), 1.33×10-8(cm/s) و 1.77×10-8(cm/s) برای خاک نفوذ داده شده با آب شهر در سه آزمایش فوق بدست آمدند. شیرابه مصنوعی با غلظت کلسیم 1000(mg/l) موجب کاهش 13 درصدی ضریب نفوذپذیری در آزمایش A گردید که می تواند در اثر کاهش نسبت تخلخل خاک در اثر تحکیم باشد. افزایش ضریب نفوذپذیری در آزمایش های B و C در اثر نفوذ شیرابه مصنوعی در مقایسه با نفوذ آب شهر، دراثر جذب کاتیون های دو ظرفیتی به کالبد خاک بود.

پارامترهای متعددی در تعداد سفرهای خانواده ها اثر گذارند، بنابراین می توان ادعا کرد که همواره اولین گام در مدلسازی تولید سفر، شناسایی مهم ترین این پارامترها است. در این پژوهش پارامترهای موثر در تولید سفر با استفاده از روش نظریه مبنا (Rough-Set) که از ابزارهای نوین ریاضی است، تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفته اند. هدف اصلی این تحقیق یافتن کوتاهترین مجموعه های ممکن از بین پارامترهای موثر بوده، به نحوی که از سطح کیفیتی معادل با کیفیت کل مشخصات تعریف شده در سیستم اطلاعات برخوردار باشند تا به این وسیله تعداد پارامترهای مورد استفاده در مدل کاهش یابد. در ادامه برای ارزیابی نتایج از طریق روش برازش خطی گام به گام بهترین الگوریتم ممکن از مشخصات تعریف شده در سیستم شناسایی شده است و نتایج حاصل با یکدیگر مقایسه گردیده اند. بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان دهنده عملکرد بهتر و قویتر نظریه مبنا در شناسایی پارامترهای موثر در تولید سفر است. با بهره گیری از این نتایج، از حجم وسیع اطلاعات مورد نیاز در مدلسازیهای تولید سفر کاسته شده و سرعت و بازدهی پردازش اطلاعات به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد.

این مقاله به پیش بینی رفتار مکانیکی ماسه های رس دار تثبیت شده با آهک می پردازد و تغییرات مقاومت فشاری و کششی مصالح را مورد بررسی قرار می دهد. با انجام آزمایشهای مقاومت فشاری تک محوری و کشش غیرمستقیم و استفاده از نمودارهای تنش - کرنش مصالح در این آزمایش ها، یک مدل ساده الاستیک غیرخطی برای این مصالح ارایه شده است. نتایج نشان میدهد که یک مدل سهموی الستیک می تواند رفتار تنس - کرنش مصالح را پیش از رسیدن به گسیختگی، پیش بینی نماید. در انتها ماتریس ضرایب الاستیسیته بر اساس مدل پیشنهادی برای این دسته مصالح، در سطوح تنش مختلف ارایه شده است.

جهت تحلیل مکانیکی خاکهای مسلح، روش بدون شبکه جدیدی تحت عنوان روش درون یابی نقطه ای با توابع اساسی شعاعی (RBPIM) مورد استفاده قرار گرفته است. محیط خاک مسلح به سه قسمت تقسیم گردیده است: خاک، مسلح کننده و لایه واسطه. میدان جابجایی در هر قسمت بر اساس روش درون یابی نقطه ای ساخته شده است. یک برنامه کامپیوتری بر اساس روش RBPIM تهیه گردیده و صحت آن با حل چندین مثال در انتهای مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.