دانش کشاورزی
سال:1380 | دوره:11 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

در این بررسی برای دستیابی به مناسبترین شیوه جنگلکاری و انتخاب سازگارترین گونه ها با استفاده آب باران، آزمایشی برای اولین بار در شیب های جنوبی کوه عون بن علی تبریز در بهار سال 1373 پیاده شد. محل مورد آزمایش از نظر شرایط اقلیمی و خاکی از جمله فقیر بودن خاک، گرمای زیاد و خشکی مداوم در تابستان، سرمای شدید در زمستان و باد شدید در فصول مختلف سال در زمره نامناسبترین محل های مناطق نیمه خشک محسوب می گردد. طرح آزمایشی عبارت از اسپلیت- اسپلیت پلات آشیانه ای با 3 تکرار بود. کرت های اصلی شامل 5 نوع روش کشت در رابطه با ذخیره رطوبت بودند. کرت های فرعی را دو سطح درخت و درختچه و کرت های فرعی- فرعی را گونه های مورد آزمایش یعنی 5 گونه درختی و 10 گونه درختچه ای تشکیل دادند. در کلیه کرت های اصلی به منظور حفظ رطوبت، پلاستیک هایی به ابعاد یک متر مربع بر روی چاله ها کشیده شد. به منظور مهار هرز آبها و نزولات آسمانی و هدایت رواناب بپای نهال ها از بانکت های هلالی شکل استفاده شد. درصد زنده مانی و ارتفاع نهال ها در سال های 1374 الی 1377 اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس داده ها از لحاظ درصد زنده مانی و میزان رشد نسبی طولی تفاوت معنی داری را در بین 5 نوع روش کشت نشان نداد. با وجود این، در بین گونه های درختچه ای و نیز گونه های درختی تفاوت معنی داری از لحاظ این صفات مشاهده گردید. در بین درختان، گونهPinus nigra var. austriaca  با 56.13 درصد و در بین درختچه ها، گونه (2) Amygdalus orientalis با 28.97 درصد بالاترین میانگین رشد طولی نسبی را کسب نمودند. درصد زنده مانی کلیه گونه های درختی مورد مطالعه بطور غیر قابل انتظاری بالا بود و از 92.6 درصد برای گونه Pistacia atlantica تا 58 درصد برای Pinus nigra var. austriaca متغیر بود. از بین درختچه ها تعداد 5 گونه درصد زنده مانی بالاتر از 75.63 درصد را نشان دادند که از 90.27 درصد برای Amygdalus scoparia تا 75.63 درصد برای Haloxylon persicum نوسان داشت. این نتایج غیر قابل انتظار بعد از گذشت 4 سال از شروع آزمایش بسیار امیدوار کننده هستند. علت این موفقیت قابل توجه را می توان به انتخاب گونه های مناسب و مقاوم به شرایط سخت اقلیمی و خاکی و استفاده از بانکت های هلالی و مالچ پلاستیکی بر روی چاله نسبت داد.

از اطلاعات 23 سال (از 1352 تا 1374) ایستگاه پرورش گوسفند بلوچی عباس آباد (مشهد) برای برآورد پارامترهای ژنتیکی به روش حداکثر در ستنمایی محدود شده از مدلهای یک، دو و سه نرم افزار DF REML استفاده شد. وراثت پذیری اوزان تولد، شیرگیری، 6، 9 و 12 ماهگی و محصول پشم بهاره نشسته در سن یک سالگی با استفاده از مدلهای یک و دو به ترتیب (0.45±0.02 و 0.23±0.03)، (0.29±0.03 و 0.13±0.04)، (0.27±0.03 و 0.15±0.03)، (0.24±0.05 و 0.17±0.04)، (0.33±0.04 و 0.28±0.04) و (0.13±0.03 و 0.13±0.02) برآورد شد. ضریب وراثت پذیری وزن تولد نیز با استفاده از مدل سه، برابر 0.13±0.02 برآورد شد. همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی بین اوزان تولد، شیرگیری، 6، 9 و 12 ماهگی و محصول پشم بهاره نشسته در سنین یک و دو سالگی نیز با استفاده از مدل یک برآورد شد. همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی وزن بدن در سنین مختلف مثبت و معنی دار بود. همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی وزن بدن در سنین مختلف و محصول پشم یک و دو سالگی در اغلب موارد مثبت و دارای دامنه زیاد بود.

به منظور مشخص کردن حداقل هزینه های مالکیت و همچنین تعیین بهترین زمان برای جایگزینی تراکتورها، مطالعه ای طراحی و به مورد اجرا گذاشته شد. هدف از این مطالعه، استنتاج روشی جهت برآورد هزینه های تعمیر و نگهداری تراکتور و همچنین هزینه استهلاک آن بر حسب ساعتهای مورد استفاده بوده است. بدین منظور تعداد 56 تراکتور از یک مجتمع زراعی واقع در جنوب شرقی انگلیس انتخاب شد. از اطلاعات مربوط به ساعات کارکرد ماهانه و هزینه های تعمیر و نگهداری تراکتورها، تابع هزینه تعمیر و نگهداری تعیین شد و منحنی مربوطه نشان داد که هزینه ها در ساعت با افزایش میزان ساعات استفاده از تراکتور افزایش می یابد. سپس تابع استاندارد استنتاج شده از این تحقیق با چهار روش متفاوت دیگر مورد مقایسه قرار گرفت. مناسب ترین منحنی خطی حاصل از این پژوهش با سایر منابع مطابقت داشت. متوسط کارکرد تراکتورهای مورد بررسی معادل 4500 ساعت بود و هزینه تعمیر و نگهداری آنها معادل 27% قیمت خرید بود. تابع هزینه استهلاک نیز تعیین شد که در این زمینه بین تراکتورها اختلاف زیاد وجود داشت. تابع هزینه استهلاک با روش متفاوت دیگری مورد مقایسه قرار گرفت و مناسب ترین منحنی خطی حاصل در این تحقیق با منحنی مورد مقایسه به طور منطقی، مطابقت داشت. هزینه مالکیت یک تراکتور در ساعت بر اساس مجموع هزینه استهلاک و هزینه های تعمیر و نگهداری مشخص شد که به اتکای آنها بهترین زمان جایگزینی تراکتور تعیین شود. منحنی هزینه مالکیت تراکتور این حقیقت را بازگو می کند که با افزایش عمر ماشین، نرخ استهلاک در ساعت کاهش می یابد در حالی که در مقابل هزینه های تعمیر و نگهداری در ساعت افزایش پیدا می کند. نتایج حاصل نشان می دهد که هزینه متوسط مالکیت تراکتورها در ساعت بعد از گذشت 4000 ساعت (تقریبا در پنجمین سال عمر ماشین) کاهش چندان زیادی پیدا نمی کند. بنابراین اگر دلایل دیگری نظیر صدمات ناشی از تصادف، ظرفیت ماشین، فرسودگی، قابلیت اعتماد و هزینه ها به عنوان عوامل محدود کننده بروز نکنند، تراکتورها را می توان دو یا سه سال بعد از پنجمین سال عمر آنها جایگزین کرد. بنابراین از نظر سیاست مدیریت مزرعه، برآورد هزینه مالکیت تراکتور از نظر انتخاب نوع ماشین، زمان جایگزینی آن و همچنین از نظر بودجه کلی اهمیت پیدا می کند.

تحقیقی جهت مقایسه اثرات زیرشکنی با زیرشکن های ساده و باله دار بر خصوصیات خاک های زیر کشت نیشکر در پاییز 1378 انجام شد. محل انجام این تحقیق در شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی (طرح امیرکبیر) در جنوب خوزستان در نظر گرفته شد. داده های مربوط به رطوبت درونی، جرم مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک در محدوده 400-0 میلی متر عمق خاک قبل و بعد از زیرشکنی جمع آوری شدند. بافت خاک رسی- سیلت تشخیص داده شد و سطح مزرعه تحت آزمایش عاری از هر گونه بقایای گیاهی اعم از نیشکر و یا دیگر گیاهان بود. این تحقیق در قالب طرح آزمایشی کاملاً تصادفی انجام گرفت. تیمارها عبارت بودند از: 1-  بدون زیرشکنی 2-یرشکنی با زیرشکن ساده (بدون باله) 3- زیرشکنی با زیرشکن باله دار. زیرشکنی باعث کاهش معنی دار وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک در سطح 1% در عمق های 200-0 و 400-200 میلی متر گردید. همچنین زیرشکنی با تیغه های باله دار در عمق 200-0 میلی متر باعث کاهش معنی دار وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک نسبت به زیرشکنی با تیغه های ساده در سطح 5% شد ولی در عمق 400-200 میلی متر بین زیرشکنی با تیغه های ساده در سطح 5% شد ولی در عمق 400-200 میلی متر بین زیرشکنی با تیغه های ساده و تیغه های باله دار اختلاف معنی داری وجود نداشت.

در این مطالعه گونه های تریکودرمای مولد کپک سبز جدا شده از واحدهای پرورش قارچ دکمه ای کشور شامل گونه های Trichoderma harzianum، T. longibrachiatum، T. virens  وTrichoderma sp هر یک در مقادیر 106، 108 و 1010 اسپور در هر میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم کمپوست در 5 زمان یعنی ابتدای زمان مایه زنی کمپوست (بذر زنی)، دو روز قبل از دادن خاک پوششی، یک روز بعد از دادن خاک، 14 روز بعد از دادن خاک پوششی (مرحله ته سنجاقی) و 21 روز بعد از دادن خاک (مرحله کلاهک دهی) به میزان 10 میلی لیتر در هر کیسه یک کیلوگرمی کمپوست مایه زنی شده است. در این بررسی مشخص شده که بیشترین کاهش در عملکرد و بالطبع تعداد و وزن اندام های باردهی در زمان مایه زنی عامل بیماری در کمپوست تازه بذر زده شده می باشد. بر عکس کمترین کاهش در عملکرد در زمان مایه زنی عامل مایه زنی بر روی کلاهک قارچ خوراکی است. از طرفی بررسی های به عمل آمده نشان داد که بیشترین کاهش (مستقل از نوع گونه تریکودرما و زمان مایه زنی) در غلظت 1010 اسپور در میلی لیتر در هر کیلوگرم کمپوست مشاهده می شود. در این غلظت رشد میسلیوم قارچ خوراکی دچار وقفه و ضعیف شده و قارچ در مراحل بعد ته سنجاقی شدن به رنگ قهوه ای در آمده و بالطبع عملکرد نیز کاهش می یابد. این روند کاهش در تعداد و وزن اندام های باردهی نیز دیده می شود. زمان بروز علائم بیماری بسته به زمان مایه زنی بر حسب گونه و نیز غلظت عامل بیماری زا متفاوت می باشد. شدت علائم مشاهده شده نیز در زمان های مختلف مایه زنی متفاوت است بطوریکه در زمان مایه زنی در کمپوست تازه بذر زده شده، دو روز قبل از دادن خاک پوششی و یک روز بعد از دادن خاک پوششی علائم بیماری را می توان هم بر روی بستر خاک پوششی و هم روی کلاهک مشاهده کرد و در مراحل دیگر یعنی 14 روز و 21 روز بعد از دادن خاک پوششی علائم تنها بر روی کلاهک قارچ قابل رؤیت است. بر اساس نتایج بدست آمده جدایه متعلق به گونه T. longibrachiatum بیشترین کاهش را در عملکرد دارد و جدایه متعلق به گونه T. virens کمترین کاهش را بر عملکرد از خود نشان داد.

اسیدوز شکمبه در اثر پرخوری با مواد کنسانتره ای سهل التخمیر یا مواد حاوی کربوهیدرات زیاد در نشخوارکنندگان به وجود می آید. البته نشخوارکنندگان به علت داشتن میکروفلور شکمبه باید به تدریج با تغییر جیره غذایی عادت داده شوند در غیر اینصورت می تواند به بروز این عارضه منجر بشود. این آزمایش بر روی بیست راس گوسفند نر نژاد قزل انجام گرفت. ابتدا دام ها معاینه بالینی شده و بعد از اینکه سلامتی آنها محرز گردید از محتویات شکمبه، خون و ادرار آنها نمونه برداری شده و آزمایشات مربوطه روی آنها انجام گرفت. از دام های مبتلا به اسیدوز بعد از بروز نشانه های بالینی، نمونه هایی از محتویات شکمبه، خون و ادرار آنها جمع آوری و آزمایش شدند. سرانجام 8 راس از آنها ذبح و کالبدگشایی شدند و برای بررسی هیستوپاتولوژیک، نمونه های بافتی تهیه گردید. بر اساس آزمایشات بالینی، تعداد ضربان قلب و تنفس در دامهای مبتلا افزایش یافت ولی حرکات شکمبه متوقف شد. مقدار کلسیم و گلوکز خون کاهش، هماتوکریت، فسفر و اوره آن افزایش نشان داد. مدت زمان احیا متیلن بلو و مقدار اسیدیته تام افزایش، در صورتی که مدت ترسیب و شناوری کاهش و pH محتویات شکمبه و ادرار اسیدی شده بود. نشانه های بالینی دام های بیمار و معنی دار بودن (P<0.01) تغییرات حاصله در اکوسیستم شکمبه، عناصر و متابولیت های خونی، هماتولوژی و یافته های کالبدگشایی، هیستوپاتولوژی و pH ادرار گویای بروز اسیدوزیس در دام ها بوده است. این مطالعه بیشتر روی فیزیوپاتولوژی اسیدوزلاکتیکی در نشخوارکنندگان بوده است تا با روشن شدن تغییرات به خصوص در اکوسیستم شکمبه و pH ادرار، بتوان از آن در تشخیص به موقع و پیشگیری اسیدوز بهره برد.

دیسک هایی از کاغذ صافی واتمن شماره 1 به قطرهای 8، 10 و 12 میلی متر به صورت استریل تهیه گردیدند. سپس، در زمان های متفاوت نیم، یک، دو، چهار و هشت ساعت در معرض دود حاصل از دانه های گیاه اسپند قرار گرفتند. 13 گونه میکروبی متفاوت (9 گونه باکتری، 2 گونه قارچ رشته ای و 2 گونه مخمر) از مرکز کلکسیون قارچ ها و باکتری های صنعتی و عفونی ایران تهیه شدند. آنگاه گونه های متفاوت میکروبی به صورت ورقه نازک بر روی پلیت های محتوی محیط کشت نوترینت آگار و سابورود دکستروز آگار تلقیح گردیدند. هم زمان دیسک های کاغذ صافی دود داده شده، بر روی محیط کشت قرار داده شدند. جهت کنترل، دیسک های استریل دود داده نشده و دیسک های دود داده شده با دود پنبه نیز در پلیت های مجزا بر روی محیط کشت تلقیح شده، قرار داده شدند. پلیت های نوترینت آگار در 35 و سابورود دکستروز آگار در 25 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. تمام مراحل در حد امکان در شرایط آسپتیک استریل و ضدعفونی شده و دو سه تکرار انجام گردید. پس از رشد کامل میکروب ها، قطر هاله های اطراف دیسک ها که حاکی از عدم رشد میکروارگانیسم ها بود، اندازه گیری شدند. نتایج آزمایش نشان داد که دود حاصل از دانه های اسپند بر روی گونه های باکتری گرم مثبت بدون اسپور و با اسپور، قارچ های رشته ای و مخمر کاملا موثر بوده و از رشد آنها جلوگیری کرده است، اما در گونه های گرم منفی تنها در دزهای بالا (8 ساعت دود دهی) به طور جزئی موثر می باشد. در آزمایش نهایی میکروارگانیسم های موجود در هوای سالن پرورش دام های صنعتی (مرغداری و گاوداری) بر روی محیط کشت نوترینت آگار کشت داده شد و آزمایشهای ذکر شده تکرار گردید. نتایج نشان داد که دود حاصل از دانه های اسپند می تواند تا حد زیادی میکروارگانیسم های موجود در هوای سالن پرورش دام های صنعتی را از بین برده و به عنوان یک ضدعفونی کننده نسبی هوای سالن های پرورش دام های صنعتی قابل استفاده می باشد.

یکی از مشخصه های عملکردی مهم تراکتورها که اغلب برای مقایسه و ارزیابی آنها بکار میرود، بیشینه نیروی کشش مالبندی می باشد. برای تعیین این مشخصه در دو نوع تراکتور متداول در ایران، آزمون هایی در روی سطوح مختلف خاک ورزی از نظر شاخص مخروط (CI) بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تکرار اجرا شد. آزمون ها شامل دو فاکتور بود: فاکتور اول، سه سطح مختلف خاک ورزی یعنی خاک شخم نخورده، خاک شخم خورده و خاک شخم خورده+ دیسک خورده بود. فاکتور دوم نوع تراکتور؛ شامل تراکتورهای MF285  (با سنگین کننده) و 750 ITM (بدون سنگین کننده) بود. طی این آزمون ها بیشینه نیروی کشش مالبندی تراکتورها، درصد لغزش چرخ های محرک و سرعت پیشروی واقعی، اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه کواریانس و واریانس داده های بیشینه نیروی کشش مالبندی تراکتورها نشان داد که دو نوع تراکتور از نظر بیشینه نیروی کشش مالبندی، دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% می باشند. به طوری که تراکتور 285 MF نسبت به تراکتور 750 ITM روی هر سه سطح خاک، دارای کشش بالاتری بود. اثر شاخص مخروط خاک روی بیشینه نیروی کشش مالبندی تراکتورها در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بیشترین کشش مالبندی روی خاک شخم نخورده و کمترین کشش مالبندی روی خاک دیسک خورده بدست آمد. اثر عوامل کواریت (سرعت پیشروی و درصد لغزش چرخ های محرک) روی بیشینه نیروی کشش مالبندی تراکتورها در سطح احتمال 1% معنی دار شد.

برای مطالعه ویژگی های ریختی کروموزوم های شش گونه از جنس بومادران، از سلول های مریستمی نوک ریشه استفاده شد. برای تهیه نمونه جهت مطالعه کروموزوم ها در مرحله متافاز به ترتیب از 8- هیدروکسی کینولین (0.002 مولار) به عنوان پیش تیمار، محلول فیکساتیو به نسبت 3 اتانول و 1 آسیداستیک جهت تثبیت، HCl یک نرمال در دمای 60ºC جهت هیدرولیز و آستواورسئین (1%) جهت رنگ آمیزی استفاده شد. سپس به تعیین تعداد کروموزوم ها، سطح پلوئیدی، تهیه کاریوتیپ و ایدئوگرام پرداخته شد. در مرحله بعد تجزیه و تحلیل ژنوم گونه ها بر اساس طول هر کروموزوم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه، نسبت بازوی بلند به کوتاه و حجم کروموزوم انجام پذیرفت و بر اساس جدول لوان و همکاران نوع کروموزوم های هر گونه مشخص و مطابق روش استبینز تقارن کاریوتیپی تعیین شد. در پایان توسط نرم افزار JUHP میزان نزدیکی و دوری گونه های مورد مطالعه با استفاده از صفات مورفولوژیک و سیتوژنتیک مشخص گردید. نتایج نشان داد که شش گونه مورد مطالعه به دو گروه دیپلوئید (A. filipendula, A. eriophora. A. wilhelmsii)2n=4x=18 و تتراپلوئید2n=4x=36   (A. biebersteinii A. tenuifolia, A. millefolium,) تقسیم می شوند. از نظر نوع کروموزوم ها دو گونه A. wilhelmsii و A. eriophora بسیار به هم شبیه هستند و از نظر مورفولوژی کروموزوم ها یک تطابق 100% وجود دارد. ضریب همبستگی بین این دو گونه از نظر صفت طول نسبی کروموزوم ها برابر با 0.968=r است. چنین استنباط می شود که دو گونه اخیر از جد مشترکی منشا گرفته اند. با توجه به مشابهت کروموزوم ها از نظر طول نسبی چنین استنباط می شود که گونه تتراپلوئید A. tenuifolia به احتمال زیاد بر اثر پلی پلوئیدی از گونه A. filipendula منشا گرفته است. گونه A. biebersteinii یک اتو تتراپلوئید است، زیرا جفت کروموزوم های 1 و 2، 3 و 4،... و 35 و 36 شباهت بسیار زیادی با یکدیگر دارند.