مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان (مطالعات زنان(
سال:1382 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

در این مقاله، ضمن بررسی روند کلی شرکت زنان در فعالیت های اقتصادی در چند دهه ی اخیر و تحول اندکی که در این زمینه حاصل شده، به ارائه ی نتایج یک بررسی در رابطه با تعارض نقش های خانه داری با کار زنان در بیرون خانه پراخته شده است. در این بررسی که با 325 زن در چهار منطقه ی تهران صورت گرفته، بیشتر زنان مورد پرسش (60درصد) بر اهمیت نقش سنتی و مسئولیت های خانه داری خود تأکید کرده و در قبال این نقش نسبت به کار بیرون از خانه اولویت قائل شده اند. آن ها معتقد بودند که بین کار به عنوان یک فعالیت اقتصادی در جامعه، وحفظ و نگهداری زندگی خانوداگی و مراقبت از کودکان تعارض وجود دارد و آن ها غالباً حفظ زندگی خانوداگی را بر کار بیرون ترجیح می دهند، اما هم چنان علاقه مند به کار و فعالیت اقتصادی بیرون از خانه هستند. قدر مسلم، این تعارض به آسانی قابل حل نیست، مگر آن که مانند برخی کشورهای توسعه یافته، مقررات و امکانات حمایتی وسیعی ایجاد شود و مادران بتوانند هنگام کار بیرون، از خدمات مؤسسات ذی ربط (مهد کودک، کودکستان و ...) و یا اشخاص بهره مند باشند و تفاهم بیشتری در این باره بین زن و شوهر پدید آید.

پژوهش حاضر با ترکیب سه وجه از ساختار توزیع قدرت در خانواده، یعنی وجوه تقارن رابطه ، وحوزه قدرت و نحوه ی برخورد زن وشوهر ، میزان دموکراتیک و غیردموکراتیک بود توزیع قدرت در خانواده را مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش با استفاده از رویه پیمایش و از طریق پرس وجو در سه منطقه ی 3، 6 و 16 شهر تهران وبا یک نمونه 200 نفری انجام شده است. تکنیک های آماری مورد استفاده، آماره های شاخص تمرکز و تشتت، هم بستگی دو متغیری، هم بستگی جزئی، تحلیل عاملی، رگرسیون چند متغیری و تحلیل مسیر بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد ساختار قدرت در خانواده های جنوب شهر غیردموکراتیک تر و در شمال شهر دموکراتیک تر بوده است و عواملی نظیر سطح تحصیلات و اشتغال زنان، مشارکت زنان در انتخاب همسر، باعث افزایش و متغیرهایی نظیر تصور فرمان برانه زن از نقش خود و تصور اقتدارگرای شوهر، موجب کاهش دموکراتیزه شده خانوده می گردد.

عوامل بسیاری در ایجاد نابرابری آموزشی دخالت دارد که از جمله ی آن ها می توان به جنگ، فقر،نژادپرستی، کش مکش های داخلی و سیاست های غلط آموزشی اشاره کرد. محرومیت از آموزش، هنگامی که دختران به طور خاص مورد توجه قرار می گیرند، وضع اسفناکی به خود می گیرد، زیرا عامل بازدارنده ی دیگری به نام جنسیت مطرح می شود که تحت تأثیر عوامل فرهنگی و باورهای منفی درباره ی دختران، تبعیض آموزشی مضاعفی را علیه آنان رقم می زند. در پژوهش حاضر که توصیفی - تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز آن به روش کتاب خانه ئی جمع آوری شده است، به دلیل نقش غیر قابل تردید آموزش زنان بر توسعه ی کشور، سعی شده است وضعیت آموزش دختران کشورمان به لحاظ کمی و کیفی واکاوی شود، تا از این راه زمینه های نابرابری آموزشی بر اساس جنسیت و علل و عوامل این نابرابری ها مورد شناسایی قرار گیرد و راه کارهایی برای رفع معضلات و تنگناهای موجود ارائه شود.

تحقیق حاضر در صدد پاسخ گویی به سوالات است که در رابطه با خشونت خانگی علیه زنان در شهر ارومیه شکل گرفته است. جمعیت مورد مطالعه ی این تحقیق شامل تمامی زنانی است که در فاصله ی زمانی فروردین 1380 تا پایان اسفند 1380 به دلیل خشونت به کلانتری های شماره ی یازده و هفده شهر ارومیه (که بالاترین میزان ارجاع را داشته) مراجعه نموده و تشکیل پرونده داده اند. متغیرهای مورد بررسی در این مطالعه که از اطلاعات ثبت شده در پرونده ها به دست آمده شامل سن، شغل، میزان سواد، محل سکونت، نوع خشونت، نتیجه ی خشونت، عاملین خشونت، و علت خشونت می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که زنان بین سنین 17 تا 32 بیشترین خشونت را تجربه می کنند (56 درصد) و 60 درصد زنانی که مورد خشونت مردان خود قرار می گیرند، دارای تحصیلات ابتدایی و 25 درصد آنان بی سواد می باشند. نتایج حاکی از آن است که بیشترین میزان خشونت از نوع جسمی و فیزیکی است (50 درصد)، و سپس خشونت روانی و مالی به ترتیب 7/25 و 2/23 درصد را نشان می دهد. درصد بالای علت خشونت به اعتیاد مربوط می شود و در رتبه ی بعدی، علت خشونت به مسائل مالی - ارثی بر می گردد.

بافت جامعه ی ایران، جامعه یی جوان است، و از این رو شناسایی مشکلات مربوط به آن ضروری احساس می شود؛ چرا که یکی از اهداف تعلیم و تربیت، پرورش انسان هایی است سالم همراه با بهداشت روانی و جسمانی؛ و حساسیت لازم نسبت به این موضوع، یقیناً در سرنوشت آنان تأثیری به سزا خواهد داشت. در این راستا، سعی بر آن شد که نخست به پیش بینی علل مؤثر بر این پدیده تحت عنوان متغیرهای پیش بینی کننده پرداخته شود. در روان شناسی، این علل را تحت عنوان عوامل ریسک رفتاری می شناسند که باعث بروز متغیر ملاک یا پیش بینی شونده (مدرسه گریزی) می گردد. سپس، برای دست یابی به این متغیرها سعی شد تا نمونه ها از جامعه ی دانش آموزی انتخاب شود و این پدیده بررسی گردد. نمونه گیری به صورت خوشه ئی انجام گرفت و از بین مناطق 19 گانه ی شهر تهران، 4 منطقه به عنوان خوشه های معرف انتخاب شد. در این تحقیق، 179 دانش آموز از پایه های تحصیلی اول تا سوم دبیرستان در دامنه ی سنی 14 تا 18 سال انتخاب شدند و به پرسش نامه تدارک دیده شده پاسخ گفتند. در بخش تجزیه و تحلیل آماری روش های آماری توصیفی (جداول، میانگین، فراوانی، انحراف معیار) و آمار استنباطی (x2 و معادله ی رگرسیون لوجستیک) به کار رفت. نتایج تحقیق نشان داد که نمونه های انتخاب شده در گروه مشکل دار و عادی به درستی در گروه خود قرار گرفته اند. در بخش تجزیه و تحلیل، با توجه به نتایج به دست آمده می توان بر اساس متغیرهای پیش بینی کننده، سهم مشکل مدرسه گریزی را به حداقل رساند، زیرا به جز عامل های افت تحصیلی، وضعیت اقتصادی خانواده و تأثیر هم سالان، سایر متغیرها از عوامل مؤثر و تسهیل کننده ی پدیده است که با شناسایی آن ها می توان به کنترل درست و هدایت صحیح این نسل پرداخت.

به منظور بررسی و مقایسه ی سلامت روانی فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندان شان را دارند با فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندان شان از آن ها سلب شده است، 60 نفر از مادران متارکه کرده که 30 نفر آن ها حضانت فرزندان خود را به عهده داشتند و 30 نفر دیگر که حضانت فرزندانشان از آن ها سلب شده بود، به صورت تصادفی انتخاب شدند. هم چنین همه ی مادران، دختران دبستانی با دامنه ی سنی 7 تا 9 سال داشتند که در سال تحصیلی 81-1380 مشغول به تحصیل بودند و وضعیت حضانت آن ها از طرف دادگاه های خانواده و اداره ی سرپرستی مشخص شده و به ثبت رسیده بود. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ی سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ) و پرسش نامه ی اختلال رفتاری کودکان کانرز، فرم والدین استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل نتایج از روش T استودنت دو گروه مستقل و ضزیب هم بستگی پیرسون استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که: 1- بین سلامت روانی مادرانی که حضانت فرزندانشان را به عهده دارند با مادرانی که حضانت فرزندان شان از آنها سلب شده است، به استثنای خرده مقیاس کنش اجتماعی، تفاوت معناداری وجود ندارد. 2- بین سلامت روانی فرزندانی که حضانت آنها بر عهده ی مادران شان است با فرزندانی که حضانت آنها از مادران شان سلب شده، تفاوت معناداری وجود دارد. 3- بین سلامت روانی مادران و سلامت روانی فرزندان آنها تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف از این پژوهش، مقایسه ی تراکم توده ی استخوانی ران و زند زبرین زنان ورزشکار نخبه کشور در رشته های بدون تحمل وزن بدن (شنا) و با تحمل وزن (ژیمناستیک، تنیس و تنیس روی میز) نیز مقایسه با استاندارد غیرورزشکاران ایران و جهان می باشد. آزمودنی های این تحقیق را 23 نفر از اعضای تیم ملی بانوان کشور در رده ی سنی 20 تا 25 سال در رشته های شنا، تنیس، تنیس روی میز و ژیمناستیک تشکیل می داد که همه ی آزمودنی ها در رشته ی خود، دست کم 10 سال سابقه ی ورزشی به طور متوسط 3 جلسه در هفته داشتند. تراکم توده ی استخوانی (BMD) هر فرد با استفاده از روش DEXA در دو ناحیه از بدن (گردن استخوان ران و زند زبرین) بررسی گردید و نیز استاندارد ایران و جهان در این دو ناحیه در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در سطح a =0.05 تحلیل شد. به طور کلی، یافته های این تحقیق نشان داد که فعالیت درازمدت در رشته های ورزشی با تحمل وزن بدن، باعث افزایش چگالی استخوانی ران نسبت به استاندارد غیر ورزشکاران ایران و جهان می گردد. هم چنین، ورزش های بدون تحمل وزن، مانند شنا، نسبت به ورزش های با تحمل وزن تأثیر کمتری بر تراکم استخوان دارد؛ و بالاخره، میزان تأثیر فعالیت در رشته های مختلف ورزشی بر چگالی استخوانی، به نسبت فشاری که بر سسیتم اسکلتی وارد می آورند متفاوت است.