مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان (مطالعات زنان(
سال:1386 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

در طول دهه های گذشته، علاوه بر نقدهای بسیاری که پژوهش گران فمینیستی از مفهوم سازی های سنتی علوم اجتماعی و پژوهش های کمی و چیره گی فراگیر آن، مخصوصا در حوزه خشونت خانوادگی به عمل آورده اند، در سال های اخیر نیز، تلاش هایی در جهت ترکیب و تلفیق روش های کمی و کیفی، به وسیله هر یک از هواداران آن ها صورت گرفته، که این تلاش ها از دهه 1990 به عنوان سومین الگوی روش شناختی و نیز به عنوان پژوهشی مستقل در نوع خود مطرح شده است.نوشتار پیش رو، دو هدف عمده را پیگیری می کند؛ اول، معرفی دو ره یافت عمده فمینیستی (با روی کردی کیفی) و خشونت خانوادگی (با روی کردی کمی)، برای مطالعه خشونت علیه زنان در خانواده و نیز بررسی نقاط ضعف و قوت روش شناختی آن ها؛ دوم بررسی روش شناختی برخی پژوهش های انجام گرفته در این خصوص و تاکید بر لزوم استفاده از روی کرد ترکیبی در مطالعه خشونت علیه زنان در خانواده، به منظور فهم درست زندگی و تجربه زنان به طور اخص و سایر مطالعات این حوزه به صورت اعم.

اگرچه رشد بنگاه به عنوان یکی از راه های ایجاد شغل از اهمیتی فراوان برخوردار است، اما عوامل موثر و سهم تاثیر آن ها بر رشد بنگاه، از مباحثی است که در مورد آن اتفاق نظر وجود ندارد. یکی از این عوامل، ترکیب جنسیتی نیروی انسانی یک بخش اقتصادی است که در صورت اثبات عدم تاثیر آن بر رشد بنگاه، می توان انتظار داشت که این بخش بتواند برای زنان نیز به اندازه مردان شغل ایجاد کند. این نوشتار کوشیده است تا با استفاده از داده های جمع آوری شده از بنگاه های کوچک و متوسط صنایع تولیدی بخش تعاون طی برنامه دوم توسعه جمهوری اسلامی ایران و تفکیک آن ها به دو گروه، یعنی گروهی که بیش تر نیروی انسانی آن را مردان و نیز گروهی که بیش تر نیروی انسانی آن را زنان تشکیل می دهند، پاسخی برای بررسی مساله تاثیر ترکیب جنسیتی نیروی انسانی بر رشد بنگاه های این بخش پیدا کند. نتایج پژوهش نشان می دهد ترکیب جنسیتی نیروی انسانی بنگاه های صنعتی کوچک و متوسط بخش تعاون، تاثیری بر رشد نیروی انسانی این بنگاه ها نداشته است و این نتیجه حتا زمانی که روش های متفاوت اندازه گیری رشد و تصحیح دو مرحله یی هک من برای جلوگیری از تورش احتمالی ناشی از انتخاب بنگاه های ماندگار در فعالیت اقتصادی، در مقایسه با بنگاه هایی که تنوانسته اند در این مدت به حیات اقتصادی خود ادامه دهند به کار گرفته می شود، صادق است.

این مطالعه به بررسی ارتباط نقش های جنسی، خودشیفتگی، و سازش یافتگی پرداخته است. 147 دانش آموز دختر دبیرستانی، «پرسش نامه اسنادهای شخصیتی (PAQ)»، «پرسش نامه شخصیت خودشیفته (NPI)»، و هم چنین مقیاس های ارزش خود و هم دلی را به عنوان نشان گرهای کارکرد بهینه تکمیل کردند. یافته ها نشان داد ویژگی های مردانه با مقیاس کلی خودشیفتگی هم بسته است و این ارتباط، در هر دو مولفه سازش یافته (اقتدار و خودبسندگی) و سازش نایافته خودشیفتگی (بهره کشی) پدیدار است؛ افزون بر این، مردانگی با ارزش خود، هم بستگی مثبت، و با دغدغه هم دلانه، هم بستگی منفی، و زنانگی نیز با خودشیفتگی، به صورت کلی، و با زیر مقیاس های اقتدار، خودبسندگی (خودشیفتگی سالم)، و احساس محق بودن (خودشیفتگی ناسالم)، هم بستگی معکوس دارد. ویژگی های زنانه با ارزش خود، هم بستگی منفی، و با دغدغه هم دلانه، هم بستگی مثبت داشت. ویژگی های ترکیبی زنانه- مردانه، از این جهت که با زیر مقیاس سالم- اقتدار ارتباط داشت، از ویژگی های زنانه، و از این لحاظ که با بهره کشی بی ارتباط بود، از ویژگی های مردانه سازش یافته تر بود؛ هم چنین زنانگی- مردانگی، از آن جا که هم با ارزش خود و هم با توانایی دیدگاه پذیری هم بستگی مثبت داشت، سالم ترین کارکرد را در بین نقش های جنسی دارا بود. تحلیل واریانس چندگانه نشان داد نقش های جنسی در مولفه های خودشیفتگی، با ارزش خود، دغدغه هم دلانه، و آشفتگی شخصی تفاوت دارند. این یافته ها تا حدودی یافته های قبلی را درباره ارتباط مردانگی با خودشیفتگی از یک سو و ارتباط ویژگی های ترکیبی زنانه- مردانه با سازش یافتگی از سوی دیگر تایید کرد؛ اما ارتباط معکوس زنانگی با ارزش خود و خودشیفتگی سالم، انعکاسی از هنجارهای جامعه ایران و خلاف یافته های پژوهش های قبلی در غرب بود.

مقاله حاضر، با استفاده از یک مطالعه کیفی-مقایسه ای ژرفانگر، به بررسی ریشه های اگزیستانسیالیستی بعضی نوشته های فمینیستی میانه قرن بیستم، هم چون آثار دو بووار، دیلی، رودر، بارتکی، و اتکین سون، می پردازد و مشابهت دغدغه ها و شیوه ها، یا به عبارت دیگر، هم سویی ارزش ها و روش های فلسفه اگزیستانسیالیسم و فمینیسم متفکران نام برده را نشان می دهد. مبنای نظری پژوهش حاضر بر این است که فمینیسم، بیش از آن که مکتبی تفسیری باشد، مکتبی تغییری و تابع ایدئولوژی های مختلفی است که برنامه تغییر داشته اند؛ بنابراین شناخت و نقد روایت های مختلف فمینیسم، بدون یافتن و سنجیدن مکتب هایی که این روایات به آن ها متکی است، از عمق کافی برخوردار نخواهد بود. فرضیه پژوهش نیز بر آن است که یکی از مهم ترین این مکتب ها، اگزیستانسیالیسم است و فمینیسم اگزیستانسیالیستی، به عنوان مقدمه فمینیسم رادیکال، نیز همانند اصل فلسفه اگریستانسیالیسم، به دلیل جذابیت های این فلسفه اوج گرفت و به دلیل نااستواری ها و ناکارآمدی های آن دچار فتور شد.

هدف کلی این پژوهش توصیفی، تحلیل جنسیتی انجام فعالیت های کشاورزی به وسیله روستاییان شهرستان کرمانشاه، به روش کمی، است. جامعه آماری پژوهش را ساکنان روستاهای شهرستان کرمانشاه تشکیل دادند (148425نفر: 79040 مرد و 69385 زن) و با محاسبه حجم نمونه ای معادل 382 نفر، از روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شد. بر اساس یافته ها، میزان مشارکت زنان روستایی، به ویژه زنان میان سال، در انجام امور مختلف پرورش دام بیش از مردان بود، ولی در امور زراعت و باغ داری، تنها در وجین و فرآوری محصولات مشارکت داشتند؛ هم چنین میزان دست رسی زنان به منابع مختلف و تصمیم گیری آن ها در مورد منابع و درآمدها نیز کم تر از مردان بود. بر اساس تحلیل واریانس دو سویه، از لحاظ میزان مشارکت فیزیکی در امور کشاورزی، میزان دست رسی به منابع، و توان دخل و تصرف در آن ها (کنترل و تصمیم گیری)، بین چهار گروه مردان میان سال، زنان میان سال، زنان جوان، و مردان جوان روستایی، اختلافی معنادار مشاهده شد؛ بنابراین، برنامه ریزی توسعه روستایی شهرستان کرمانشاه بر پایه واقعیت های مذکور و بر اساس عدالت محوری جنسیتی توصیه می شود.

هدف از این پژوهش، بررسی اهمیت عوامل بازدارنده فردی، بین فردی، و ساختاری مشارکت زنان شهر تهران در فعالیت های ورزش تفریحی است، که برای این منظور از مدل سلسله مراتبی عوامل بازدارنده اوقات فراغت استفاده شد تا در کنار شناخت این عوامل، درستی و هماهنگی آن ها با شرایط موجود در کشور نیز بررسی شود. برای انجام کار، ابتدا به بررسی سلسله مراتب عوامل بازدارنده سه گانه و نیز اولویت آن ها برای مشارکت زنان شهر تهران در ورزش تفریحی، با توجه به خصوصیات فردی آن ها که شامل سن، شغل، تعداد فرزند، وضعیت تاهل، و تحصیلات بود، اقدام شد و پس از توزیع پرسش نامه ای پژوهش گر ساخته و دارای روایی و پایایی قابل اعتماد بین زنان شهر تهران، نتایج پژوهش نشان داد که در بین این زنان، عوامل ساختاری، مهم ترین دسته از عوامل اثرگذار بر مشارکت آن ها در ورزش است و عوامل بازدارنده فردی و بین فردی، به ترتیب در اولویت های دوم و سوم قرار دارند. نتایج حاصل در مورد تمامی خصوصیات فردی مورد نظر پژوهش ثابت است، اما ترتیب عوامل بازدارنده سه گانه مدل سلسله مراتبی در این پژوهش تایید نشده است.

تذکره الاولیا کتابی است به نثر، نوشته شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری (540-618 ق)، در شرح احوال و بیان اقوال تعدادی از عرفا، که از آن می توان اطلاعاتی گسترده درباره ابعاد مختلف شخصیت عرفا به دست آورد. در خلال سرگذشت عرفا، نقش و تاثیر زنان نیز مشهود است و با بررسی دقیق تذکره الاولیا، می توان سیمای زنان را در قالب مادر، همسر، معشوق، عارف، و نیز خواهران و دختران عرفا، پیرزنان، و کنیزکان مشاهده کرد. مقاله حاضر سیمای زن را در قالب موارد فوق، با ارایه نمونه از متن تذکره الاولیا، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.