پژوهشنامه اقتصادی
سال:1389 | دوره:- | شماره:7 (ویژه نامه بازار سرمایه) |تعداد مقالات:9

یکی از مهمترین بسترهای افزایش تعاملات اقتصادی در عرصه بین المللی سرمایه گذاری مستقیم خارجی است. از جمله موضوعات مهم در این رابطه عوامل موثر بر جریان سرمایه گذاری خارجی است که در دستور کار بسیاری از پژوهشهای اخیر قرار گرفته است. مطالعه حاضر نیز با چنین رویکردی انجام شده است؛ با این تفاوت که تلاش شده تا موضوع در قالب سه گروه از کشورها با سطوح درآمدی متفاوت و از جمله ایران بررسی شود؛ ضمن آنکه در کنار متغیرهای صرفا اقتصادی بحث آزادی اقتصادی که خود منبعث از مقولات سیاسی، حقوقی و ... است نیز بصورت مجزا مدنظر قرار گیرد. این مطالعه برای دوره زمانی 2004-1998 و با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) در قالب الگوی داده های تلفیقی (پانل) انجام شده است. نتایج حکایت از تاثیر معنی دار ازادی اقتصادی و درجه باز بودن اقتصاد بر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در تمامی کشورها نمونه (در گروههای مختلف درامدی) دارد که می تواند برای ایران نیز کاربرد سیاستی داشته باشد. ضمن آنکه بسته به گروه کشورها از نظر سطح درآمد، عوامل اقتصادی دیگری نیز وجود دارند که از تاثیر قابل توجه (اما متفاوتی) برخوردار هستند.

این تحقیق در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که آیا سرمایه گذاران امکان استفاده از روش تحلیل تکنیکی را در بازار سرمایه ایران دارند؟ به همین منظور از تکنیک های میانگین متحرک ساده و شاخص قدرت نسبی استفاده شده است. این بررسی از طریق آزمون قواعد معاملاتی میانگین متحرک ساده و شاخص قدرت نسبی بر روی قیمت سهام انجام شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که تکنیک های میانگین متحرک ساده و شاخص قدرت نسبی دارای قابلیت پیش بینی بوده و می توانند الگوهای قیمتی را برای انجام معاملات سودمند شناسایی کنند. سودمندی قاعده ی میانگین متحرک ساده و شاخص قدرت نسبی در سه و هفت روز اینده بوده است.

اگرچه در سالهای اخیر بیشتر بازارهای سرمایه جهان به سمت کارایی پیش می روند، اما اعتقاد به پیش بینی رفتار بازار کاهش نیافته است. فرضیه سیستم پیچیده و سازگارشونده که به بیان واقعیات می پردازد و با مفروضات ساده واقع بینانه و با کنار گذاشتن قطعیت و قطعیت گرایی و جایگزینی تفکر غیرخطی، بجای نگرش رابطه علت و معلولی و ایجاد مدل ها و راه حلهای غیرخطی و سیستم های یادگیرنده، به بازار می نگرد و حتی آن را قابل پیش بینی می داند. ابزارهایی در این محیط غیرخطی و پویای پرآشوب، متناسب خواهند بود که برای چنین محیط هایی طراحی شده و یا همانند انسان در چنین محیط هایی تصمیم گیری و عمل نمایند. هوش مصنوعی یکی از این ابزارها است که از مغز انسان الگوبرداری شده و قابلیت تشخیص الگوهای پیچیده، یادگیری و پیش بینی را دارد. به این دلیل فرضیه «بازار سهام با توجه به رویداد های برونزاد ودرونزاد، که قابلیت مدل شدن و پیش بینی را دارد» در این تحقیق شکل گرفت. داده های سالهای 80 الی 84 بصورت ماهانه شامل: متغیرهای اقتصادی، سیاسی، مالی، رفتار بازار، پیش بینی عملکرد شرکتها (peps)، بازارهای جایگزین و میانگین ماهانه شاخص بورس بصورت ماهانه جمع آوری و با استفاده از شبکه عصبی و شبکه فازی عصبی آزمون شده است، که پس از آموزش شبکه توسط 550 داده و پنجاه داده، نتایج نشان دهنده آن است که با شبکه فازی عصبی بازار سهام ایران با تقریب 98 درصد قابلیت پیش بینی را دارد.

یکی از فعالیتهای اصلی بانک ها تخصیص منابع است و مهمترین خطری که این فعالیت را تهدید می کند، عدم انجام تعهدات از سوی دریافت کننده تسهیلات است. بنابراین بانک ها سعی دارند به روشهای مختلف این خطر را کاهش دهند. بانک های توسعه ای در راستای اهداف خود، به موفقیت طرح ارایه شده نیز علاقمندند. در نتیجه شناسایی تمامی عواملی که در موفقیت طرح تاثیرگذارند، از جمله شخصیت کارافرینانه مجری طرح، جذابیت طرح پیشنهادی و چگونگی سازمان مجری طرح، می تواند بانک را در رسیدن به هر دو هدف خویش یاری کند.در این مقاله با بررسی ادبیات موجود در زمینه رتبه بندی مشتریان بانک ها و بیان وضعیت موجود در بانک های داخلی و موسسات اعتباری بین المللی، چارچوب مفهومی کاملی ارایه شد که شامل همه عوامل مرتبط با فرد مجری طرح، سازمان مجری طرح و جذابیت طرح است. به منظور آزمون این مدل مفهومی، پرسشنامه هایی طراحی و نظر خبرگان در ارتباط با تاثیر این عوامل در موفقیت طرحهای سرمایه گذاری دریافت شد. در مدل نهایی تحقیق عواملی چون شخصیت کارافرینانه مجری طرح، برخورداری مجری طرح از مهارتهای مدیریتی و برخورداری سازمان مجری طرح از سیستم های مدیریتی دیده می شود که تاکنون در سیستم سنتی رتبه بندی متقاضیان تسهیلات بانکی توجه چندانی به آنها نشده است. این مدل جامع می تواند مبنای سیستم اولویت بندی واگذاری تسهیلات به طرحهای سرمایه گذاری باشد.

اگر بازار آتی نفت خام طبق معیارهای فاما، کارا نباشد، آنگاه امکان ایجاد فرصتهای معامله ای سودآور، افزایش می یابد. در این مقاله از شبکه عصبی GMDH به منظور پیش بینی قیمت در بازار آتی نفت خام مبتنی بر قواعد تحلیل تکنیکی شامل میانگین متحرک داده های مقطعی به عنوان ورودی شبکه، استفاده شده است. ما از پیش بینی های قیمت در ساختن سیگنال های خرید و فروش برای معامله کنندگان استفاده می کنیم. در مقایسه با مدل های معیار مطرح شده، عایدهای تجمعی، سالانه، عایدیها در یک دوره بازار و نسبتهای شارپ، همگی برای شبکه عصبی GMDH با تفاوتی قابل ملاحظه در سطح بالاتری قرار دارند. همچنین عایدیهای معنی دار مدل GMDH فرضیه کارایی بازار آتی نفت را مورد تردید جدی قرار می دهد.

این تحقیق، با هدف بررسی و مقایسه تفصیلی دو مدل شرطی قیمت گذاری دارایی سرمایه ای تعدیلی و مدل شرطی قیمت گذاری دارایی سرمایه ای در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1380 تا 1387 انجام شده است. در مرحله نخست، ضرایب بتا و بتای منفی و متغیرهای نرخ بازده بازار و صرف ریسک سهم در دو مدل شرطی قیمت گذاری دارایی سرمایه ای تعدیلی و مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای محاسبه شده و نرخ بازده مورد انتظار براورد می شود. سپس بر اساس مثبت و منفی بودن صرف ریسک بازار، نرخ بازده سهم (متغیر مستقل) و نرخ بازده مورد انتظار (متغیر وابسته) در دو مدل تفکیک می شود تا از این طریق، داده های اولیه فرضیه های فرعی و اصلی تحقیق مشخص شود. سپس با استفاده از نرم افزارهای اماری (Eviews، Spss و SAS) و با گرفتن ازمون همبستگی، اختلاف میانگینها و حداقل اختلاف معنی داری نسبت به رد و یا تایید فرضیه های تحقیق اقدام می شود.نتایج تحقیق نشان می دهد که در دوره هایی که صرف ریسک بازار مثبت است، مدل شرطی D-CAPM کاراتر از مدل شرطی CAPM بوده و در شرایط ریسک منفی نیز نتیجه مشابهی حاصل شده است؛ بدین معنی که مدل شرطی D-CAPM کاراتر از مدل شرطی CAPM است. همچنین مدل شرطی D-CAPM در مقایسه با مدل شرطی CAPM ارتباط میان ریسک و بازده را به نحو مطلوب تری نشان داده و سبد این مدل در مقایسه با مدل شرطی CAPM کاراتر به نظر می رسد.

در این پژوهش با عنایت به سطح بالای تورم در کشور معیاری تعدیل شده از ارزش افزوده اقتصادی از بابت آثار تورمی ارایه شده است. در تحقیق حاضر در پی بررسی این ادعا هستیم که ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده نسبت به ارزش افزوده اقتصادی اسمی اندازه گیری بهتری از عملکرد شرکت بر مبنای بازده و قیمت سهام ارایه می دهد. برای انجام این بررسی دو فرضیه، مورد آزمون قرار گرفت و برای آزمون هر فرضیه دو مدل رگرسیونی رقیب برآورد شد. برای برآورد مدل های رگرسیون از داده های 374 سال - شرکت در سالهای 1385-1380 استفاده شد.نتایج این بررسی نشان می دهد که ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده برای ارزیابی عملکرد شرکتها بر مبنای بازده سهام، بر ارزش افزوده اقتصادی اسمی برتری ندارد. در رابطه با ارزیابی عملکرد شرکت بر اساس قیمت سهام، فقط در سطح سه صنعت کانی و سیمان، فلزات اساسی و محصولات فلزی و صنعت دارویی و شیمیایی برتری ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده به چشم می خورد. بطور کلی نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر بیانگر آن است که در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برتری ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده به منظور ارزیابی عملکرد شرکت (بر مبنای بازده و قیمت سهام) بر ارزش افزوده اقتصادی اسمی مبهم است.

تحلیلهای سیاستی اقتصادی و اجتماعی، اتخاذ دو نوع سیاستگذاری در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی برجسته می گردند. نوع اول، هدایت منابع از بستر فعالیتهای تولیدی بر رشد (تولید) و توزیع (درآمد خانوارها) و نوع دوم هدایت منابع از طریق انتقالات جاری دولت به خانوارها و آثار آن بر رشد و توزیع. ضرایب رشد و توزیع ناشی از اتخاذ بالقوه هر یک از این دو نوع سیاستگذاری در اقتصادهای ایران، مالزی، اندونزی، هند، چین و شوروی با توجه به پرسش اصلی زیر مبنای سنجش قرار می گیرند.«ساختار اقتصاد کدامیک از کشورهای مورد بررسی از منظر رشد و توزیع نسبت به اتخاذ بالقوه دو نوع سیاستگذاری دارای انعطاف پذیری بیشتری است و جایگاه ایران چگونه خواهد بود؟» نتایج نشان می دهند که در مقایسه با سایر کشورها، انعطاف پذیری ساختار اقتصاد ایران در نوع اول سیاستگذاری نسبت به نوع دوم بیشتر است.

این مقاله به بررسی کارایی شرکتهای تولیدکننده سیمان پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها می پردازد. تعداد واحدهای تشکیل دهنده جامعه آماری بر اساس اطلاعات بورس تهران؛ 23 شرکت است. یکی از تکنیک هایی که بخوبی در این جهت موثر می باشد، مدل تحلیل پوششی داده ها (DEA) است. روش تحلیل پوششی داده ها بر مبنای مدل برنامه ریزی خطی بنا شده و این روش نیازمند یک سری اطلاعاتی است که با تحلیل آن کارایی یا عدم کارایی واحدهای تصمیم گیرنده مشخص می شود. در این مقاله، با تهیه و تدوین مهمترین شاخصها، ورودیها و خروجیهای مدل DEA مشخص شده است. ورودیها شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، ماشین آلات و تجهیزات و انرژی بوده و خروجیهای در نظر گرفته شده نیز فروش خالص، افزایش (کاهش) در موجودی کالای ساخته شده، افزایش (کاهش) در موجودی کالای در جریان ساخت و سود حاصل از سرمایه گذاری هستند. بر اساس اطلاعات موجود نتایج کارایی هر یک از شرکتها با استفاده از نرم افزار DEAP2 بدست آمده است. در نهایت کاراترین شرکتها به عنوان الگو انتخاب و معرفی شده اند. ضمن مقایسه، شرکتهای ناکارا می توانند خود را به شرکتهای کارا نزدیک نموده تا به سطح کارایی لازم دسترسی یابند.