سیاست دفاعی
سال:1396 | دوره:25 | شماره:98 |تعداد مقالات:6

موقعیت جغرافیایی، از مولفه های قدرت و عوامل مهم تاثیرگذار بر امنیت ملی و سیاست خارجی کشورها به شمار می رورد. منطقه شامات به عنوان اصلی ترین تهدید بویژه از سوی لبنان و سوریه، تهدیدی بالقوه برای رژیم صهیونیستی از زمان اعلام موجودیتش بوده است. بنابراین تلاش برای رهایی از این تهدید که بارها به صورت بالفعل خودنمایی کرده، همواره از جمله اقدامات اساسی رژیم صهیونیستی بوده است. از سوی دیگر، همگرایی در منطقه شامات، می تواند نقش مهمی در تامین امنیت ملی و منطقه ای کشورهای این حوزه ایفا کند، چراکه به هر میزان که بازیگران منطقه، در برابر تهدیدهای موجود به یکدیگر نزدیک تر شوند، بر امنیت آنها افزوده شده، امنیت طرف مقابل آسیب پذیرتر می شود. این مقاله به دنبال تبیین رابطه میان امنیت رژیم صهیونیستی و همگرایی در شامات است. از این رو با بررسی و گسترش نظریات مختلف همگرایی در زمینه های سیاسی، افتصادی، فرهنگی و امنیتی در زمینه منطقه مورد نظر، نقش هر یک از این نظریات در حفظ امنیت این کشورها، تاثیرات امنیتی این همگرایی را برای رژیم صهیونیستی مورد ارزیابی قرار میدهد. آنچه در نهایت نتیجه گرفته می شود این است که امنیت رژیم صهیونیستی در برابر اتحاد و همگرایی احتمالی همسایگانش در منطقه شامات بشدت آسیب پذیر خواهد بود و به همین دلیل، شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی با اتخاذ سیاستهای مختلف و به شیوههای گوناگون، می کوشد تا مانع از تحقق این همگرایی شود.

اقتدار دفاعی دارای مولفه های سخت افزاری، نرم افزاری، هوشمند و برترساز است. با توجه به این که امکان واکاوی تمام مولفه های اقتدار دفاعی در یک مقاله وجود ندارد در این پژوهش مولفه های قدرت موشکی و توان نهضتی به عنوان دو بال اقتدار دفاعی که منجر به اقتدار سیاسی می گردد مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی (پیمایشی) انجام شده و از نوع کاربردی است. روش جمع آوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای بوده، و یافته ها با استفاده از روش های خبرگی تحلیل شده است. جامعه آماری بر اساس نظر خبرگان 991 نفر براورد، و با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 19 نفر تعیین شده است. هدف پژوهش بیان این نکته است که قدرت موشکی و توان نهضتی ضمن ایجاد اقتدار دفاعی هوشمند، باعث اقتدار سیاسی می شود. گفتگوها و روابط سیاسی بین کشورها چنانچه با پشتوانه اقتدار دفاعی همراه باشد، نتیجه آن برد برد است. نتایج پژوهش حکایت می کند که قدرت موشکی درونزا، باعث افزایش توان جنگ سخت، هیبریدی و دورایستا شده است. قدرت نهضتی مردمپایه و همگرا با گروه های جهادی مبارز، باعث افزایش توان جنگ سخت، نرم، هوشمند و هیبریدی به منظور تقابل با گروه های تکفیری تروریستی گردیده است. از طریق قدرت موشکی و توان نهضتی، تهدیدات امنیتی، منطقه ای و فرامنطقه ای خنثی می شود و به همین دلیل اقدار دفاعی همه جانبه ضمن خنثی کردن انواع تهدیدات سخت، نرم و هوشمند، باعث اقتدار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه و جهان شده است.

شواهد و قرائن مستند تاریخی نشانگر این است که در حوزه استراتژیک همواره یک شریک راهبردی داشته ایم. عمان بی تردید نزدیک ترین همسایه جنوبی ایران در آب های خلیج فارس به شمار می رود که دارای ریشه های فرهنگی و مذهبی مشترک با سرزمین ایران است، برای تبیین و اجرای سیاستهای مناسب در ارتباط با عمان برای کسب حداکثری منافع تا حد امکان بالا بردن ضریب امنیت، ضرورت بررسی عوامل همگرایی بین ایران و عمان را ایجاب می کند. پرسش اصلی نوشتار این است که عوامل همگرایی ایران و عمان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چه تاثیری دارد. در این راستا پژوهشگر ضمن پاسخ به این پرسش با روش توصیفی تحلیلی و به صورت کاربردی و با مطالعات نظری و محیط شناسی کشور و پس از گرفتن نظر خبرگان به این نتیجه می رسد که عوامل اسلام، شیعیان، پیوستگی جغرافیایی، وابستگی به صادرات نفت و خلیج فارس به عنوان مهمترین عناصر همگرایی روابط ایران و عمان و موجبات تقویت امنیت ملی جمهوری اسلامی را فراهم آورده است. بر این اساس پیشنهادهایی را به منظور بهره برداری علاقه مندان به مسائل در زمینه روابط ایران و عمان مطرح می سازد.

حفاظت، حراست و ارتقای قدرت ملی یکی از اهداف متعالی نظام های سیاسی است که مکاتب مختلف نظری بر آن تاکید دارند. بسیاری از کشورها به ابعاد بیرونی قدرت توجه دارند و از ساخت درونی خویش غافل هستند که همین امر الگوهای امنیت و قدرت ملی آنها را سست و لرزان کرده است. این در حالی است که راهبرد جمهوری اسلامی ایران، «استحکام ساخت درونی قدرت ملی» است. به این معنا که توانمندی و اقتدار درون زا و ملی، پایه قدرت بیرونی خواهد بود. ساخت درونی قدرت مبتنی بر رعایت مصالح عمومی و پیوندهای اجتماعی است که منطق آن، عطوفت و مهربانی با دوستان و صلابت در برابر معاندان نظام سیاسی است که بن مایه حقیقی آن، «بینش توحیدی و ایمان به خداوند یکتا» است. به هر روی، برای تحصیل اقتدار و قدرت درونی جمهوری اسلامی ایران، خیلی از مولفه ها دخیل هستند که یکی از آنها «همدلی» است. به همین منظور، این مقاله سعی دارد با بهره گیری از روش تحلیل محتوا و مطالعات اسنادی به پاسخ این سوال بپردازد که: «همدلی و همزبانی بر استحکام ساخت درونی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران چه تاثیری دارد؟» یافته های مقاله حاکی است که همدلی در راستای استحکام ساخت درونی قدرت، زمینه های تثبیت نظام و برپایی دولت مقتدر، تحقق اهداف متعالی نظام و منافع حیاتی ملی، پاسداشت عزت ملی و استقلال همه جانبه و پایدار، دشمن ستیزی و نفوذناپذیری در جمهوری اسلامی، انسجام دولت ملت و نفی قوم مداری افراطی، اقتدار درونزا و غیره را فراهم می آورد.

در پی تحولات شگرف در عرصه نظام بین الملل، مفهوم «امنیت» به سمت رویکردی چندجانبه سوق یافته است. از جمله بازیگرانی که از این تحول تاثیر پذیرفته اند رژیم صهیونیستی حاکم بر سرزمین های اشغالی فلسطین) است که دیگر نمی تواند تهدیدات امنیت خود را در قالب سنتی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و بر اساس آن اعمال سیاست در جهت رفع تهدید نماید. از سوی دیگر هر گونه اقدام و اعمال سیاست در عرصه پیچیدگی های روز افزون روابط بین الملل، بر سایر بازیگران نیز اثر گذار خواهد بود. این مقاله در صدد پاسخگویی به این سوال است که: «تهدیدات جدید امنیت رژیم صهیونیستی چیست؟» «این تهدیدات بر امنیت منطقه چه تاثیری دارد و کشورهای منطقه در مقابل این وضعیت جدید چه رویکردی را باید در پیش گیرند؟» چنین فرض می شود که تهدیدات چندگانه جدیدی امنیت رژیم صهیونیستی را تهدید می کند و در واکنش به این تهدیدات جدید، رژیم صهیونیستی تدابیری را اتخاذ کرده است که بیش از گذشته امنیت منطقه را مورد تهدید قرار می دهد. بنابراین کشورهای منطقه باید در مقابله با این حالت جدید به اتخاذ راهبردی چند لایه و ایفای نقش فعال مبادرت ورزند.

این مقاله با هدف شناسایی راهبرد قرآن در مقابله با جریان نفوذ تدوین شده است که با استفاده از روش مطالعه استقرائی و تحلیل محتوای استدلالی در قرآن نتایج زیر بدست آمده است، نفوذ جریان دو طرفه ای است که به تناسب اهدافش مثبت و منفی است از نظر قرآن، نفوذ منفی جریانی علیه حق به رهبری ابلیس استکباری است. نفوذی ها همان راه و روشی را در پیش می گیرند که ابلیس مستکبر در پیش گرفت و بر آن است تا انسان را از مسیر حق و عدالت بیرون برد و غفلت از یاد خدا، تمایل به سبک زندگی غیر اسلامی و دنیا گرایی و بی بصیرتی عناصر مقوم نفوذپذیری منفی هستند. شیطان، به عنوان ابتدایی ترین شکل نفوذ، که در جنت آدم اتفاق افتاد، شروع این حرکت را کلید زد. آنجا که شیطان با هدف تغییر رویکرد فرمانبرداری آدم، موضوع خلد جاوید و ملک شدن آدم و همسرش را با شیوه وسوسه و با هدف ایجاد شبهه در وهله اول و هدف هبوط آدم از موقعیتش نزد خدای متعال در مرحله دوم، صورت داد و از آن پس، شیوه دیگری را در پیش گرفت که قرآن کریم از آن به عنوان خطوات شیطان نام می برد، که ویژگی بارز این شیوه نفوذ، تدریجی بودن آن است. حصار فرهنگی راهبردی است که قرآن برای مقابله با خطوات شیطانی تبیین کرده است. خاستگاه این راهبرد عقلانی است که در آن میان عقل و قلب هماهنگی برقرار است که با ارسال پیامبران و اوصیای الهی آن را عینیت داده است. بندگان خدا با تقویت خداباوری، داشتن علم نافع، بصیرت دینی، پذیرش هدایت و الگوهای الهی، باور به رسالت و خط امام، استقامت بر گفتمان دینی و داشتن سبک زندگی برخاسته از آموزه های قرآن خواهد توانست از آماج تیرهای نفوذ شیاطین جنی و انسی مصون بماند.