مجله علوم و فنون دریایی
سال:1388 | دوره:8 | شماره:1-2 |تعداد مقالات:9

این مطالعه با هدف سنجش فعالیت ویژه سه آنزیم آمیلاز، پروتئاز و لیپاز به عنوان یک معیار اولیه جهت انتخاب پروبیوتیک ها از باکتری های Bacillus sp. و Lactobacillus sp. جداسازی شده از دستگاه گوارش ماهی شانک(Acanthopagrus latus)  انجام پذیرفت. بدین منظور فعالیت ویژه سه آنزیم آمیلاز، پروتئاز و لیپاز با استفاده از سوبسترا های اختصاصی در هفت گونه باکتری جنس Bacillus و سه گونه باکتری جنس Lactobacillus جداسازی شده از دستگاه گوارش ماهی شانک سنجیده شد. نتایج نشان داد همه این باکتری ها قادر به تولید آنزیم بوده و فعالیت ویژه این آنزیم ها بین برخی از باکتری ها تفاوت چشمگیری با هم دارند (P<0.05). در مجموع می توان این گونه عنوان نمود که فعالیت ویژه هر سه آنزیم در باکتری های جنس باسیلوس (BP1-7) بیش از باکتری های لاکتوباسیل (LP1-3) بود (P<0.05). از لحاظ فعالیت ویژه آنزیم پروتئاز، نتایج نشان داد که سویه Bacillus BP5 با میانگین 3.13 IU/mg protein بیشترین فعالیت را داشت که دارای تفاوت معنی داری (P<0.05) با سویه Lactobacillus LP1 با کمترین فعالیت (1.03 IU/mg protein) بود. بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم آمیلاز به ترتیب در سویه هایBacillus BP6  (3.00 IU/mg protein) و Lactobacillus LP2 (0.04 IU/mg protein) مشاهده گردید که دارای اختلاف معنی داری با هم بودند (P<0.05). بیشترین فعالیت ویژه لیپاز در سویه Bacillus BP6 (1.40 IU/mg protein) مشاهده گردید که دارای تفاوت معنی داری با سایر سویه ها بود (P<0.05).

برای تعیین نیاز انرژی ماهی شانک زردباله، آزمایش با سه جیره غذایی حاوی انرژی متفاوت (24، 22، 20 کیلوژول بر گرم) همراه با یک تیمار تغذیه شده از غذای تر با سه تکرار برای مدت 8 هفته طراحی گردید. کلیه تیمارها در تانک 300 لیتری حاوی 20 ماهی (وزن اولیه 12±2. 1 گرم) انجام گرفت که روزانه 2 بار در حد سیری مورد تغذیه قرار می گرفتند. در انتهای دوره آزمایش، جیره های غذایی بر روی بازماندگی و درصد افزایش وزن بدن بی تاثیر بودند (P>0.05). ضریب چاقی و ضریب تبدیل غذای در بین تیمار های تغذیه شده با غذای فرموله نسبت به غذای تر اختلاف معنی داری را نشان می داد (P<0.05). ضریب چاقی با افزایش میزان انرژی از 20 تا 24 کیلوژول افزایش و مقدار ضریب تبدیل غذایی با افزایش انرژی روند کاهشی را نشان می داد. بیشترین درصد شاخص احشایی و شاخص کبدی و میزان چربی احشا در ماهیان تغذیه شده از غذای فرموله مشاهد شد. با افزایش میزان انرژی از میزان رطوبت و خاکستر لاشه کاسته شد، اما بر میزان چربی لاشه، میزان ابقای انرژی و ابقای پروتئین افزوده گردید. تنها بین تیمار های تغذیه شده با انرژی بیشتر (22 و 24 کیلوژول بر گرم) نسبت به انرژی کمتر (20 کیلوژول و غذای تر) در شاخص ابقای انرژی اختلاف معنی داری مشاهد شد (P<0.05). بیشترین رسوب چربی کبد (LDA) در تیمار تغذیه شده با انرژی 24 کیلوژول بر گرم مشاهده شد که با سایر تیمار ها اختلاف معنی داری داشت (P<0.05). درجه پاتولوژی 4 (معادل نکروز) برای کبد های ماهیان تیمار شده با بالاترین انرژی به دست آمد و در دو تیمار دیگر درجه پاتولوژی 3 یا متوسط و در تیمار تغذیه شده با غذای تر درجه 2 یا ملایم تعیین گردید. با توجه به بررسی های حاصل از پارامتر های رشد و بافت شناسی کبد، مطلوب ترین انرژی برای رشد ماهی شانک زردباله 22 کیلوژول و نسبت 25 P/E گرم به کیلوژول محاسبه گردید.

تاثیر سطوح مختلف نوکلئوتید جیره بر شاخص های رشد و کیفیت لاشه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) با وزن متوسط 7.54±0.2 گرم به مدت 8 هفته مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش درون مخازن 300 لیتری با تراکم ذخیره سازی 20 عدد ماهی در کارگاه تکثیر و پرورش دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. نوکلئوتید جیره در 5 سطح صفر، 0.1، 0.2، 0.3، 0.4 درصد به جیره غذایی اضافه گردید. غذادهی بین 4-7% وزن توده زنده طی دوره پرورش و 5 بار در روز انجام شد. پس از 56 روز پرورش، نتایج نشان داد که افزودن نوکلئوتید به جیره تاثیر معنی داری بر برخی فاکتور های رشد شامل شاخص وضعیت داشته (P<0.05) در حالی که در سایر پارامتر ها نظیر وزن نهایی، ضریب تبدیل غذایی، افزایش وزن و میزان بقا این تفاوت معنی دار نبود (P>0.05). در آنالیز تقریبی لاشه، اختلاف معنی داری در خاکستر، رطوبت و پروتئین در بین گروه های مختلف مشاهده نشد (P>0.05) اما سطح 0.2 درصد دارای بیشترین چربی بوده که اختلاف معنی داری با سایر تیمار ها داشت (P<0.05). نتایج این آزمایش نشان داد اضافه کردن نوکلئوتید به جیره کپور معمولی به میزان 0.2 درصد اثرات مثبتی بر برخی پارامتر های رشد و آنالیز تقریبی لاشه دارد.

جیوه در اشکال مختلف آلی و معدنی یک ماده سمی محسوب می شود که فاقد فعالیت بیولوژیک طبیعی در بدن موجودات است. تا به حال در اثر در معرض قرارگیری با جیوه صدمات بسیار گسترده ای از لحاظ فیزیولوژیک، تولیدمثل و بیوشیمیایی در ماهیان گزارش شده است ولی اطلاعات نسبتا کمی درباره تجمع زیستی متیل جیوه و چگونگی اثرات آن در مقادیر تحت کشنده در ماهی ها موجود است. هدف از این مطالعه بررسی جذب متیل جیوه و تجمع زیستی آن در دوره طولانی مدت از طریق خوراکی در بچه فیل ماهیان جوان، به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین گونه های بومی و تجاری و در حال انقراض دریای خزر می باشد. برای این منظور فیل ماهیان جوان (Huso huso) با میانگین وزنی 4±86 گرم با چهار نوع جیره غذایی حاوی غلظت های مختلف متیل جیوه شامل گروه شاهد با 0.04، گروه غلظت پایین با 0.766، گروه غلظت متوسط با 7.8 و گروه غلظت بالا با 16.22 میلی گرم در کیلوگرم متیل جیوه طی 70 روز تحت تیمار قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تجمع متیل جیوه در 70 روز به صورت خطی بوده و در عضله بچه ماهیان در 35 روز اول میزان تجمع در تمامی گروه های تیماری بطور معنی داری بیشتر از 35 روز دوم است (P<0.05). میزان تجمع زیستی متیل جیوه در هر چهار تیمار نشان داد که بین غلظت متیل جیوه موجود در غذای بچه ماهیان و متیل جیوه در عضله رابطه مستقیم با همبستگی بالا وجود دارد (R2=0.97). بررسی میزان درصد جذب طی 35 روز اول و دوم آزمایش هیچگونه اختلاف معنی داری بین تیمارها نشان نداد (P>0.05)، ولی این میزان در 35 روز دوم کمتر از 35 روز اول کلیه گروه های تیماری بود. درصد جذب متیل جیوه در 35 روز اول بین 67-57 درصد و در 35 روز دوم بین 45-42 درصد متغیر بود. نتایج این مطالعه نشان داد که آلودگی جیوه می تواند اثرات زیانباری در زندگی فیل ماهی حتی در مراحل اولیه رشدی به همراه داشته باشد و عدم خروج یا جابجایی آلاینده ها در دریای خزر احتمالا باعث تشدید این روند می شود.

به منظور بررسی وضعیت زادآوری پرستوی دریایی گونه سفید در تالاب انزلی، بخش غربی آن در یک فصل جوجه آوری از ابتدای خرداد تا انتهای مرداد 1384 مورد مطالعه قرار گرفت و عوامل موثر در موفقیت زادآوری بررسی گردید. یک گروه جوجه آور در غرب تالاب وجود داشت. فنولوژی تولیدمثلی این گونه در غرب تالاب از 21 خرداد ماه با رفتار آشیانه سازی آغاز شده و در اواخر مرداد با خارج شدن جوجه ها از آشیانه پایان یافت. اندازه دسته جات تخم در تالاب غرب بین 1 تا 4 تخم بود و همچنین گروه های همزاد بین 1 الی 2 جوجه مشاهده گردید. میزان موفقیت زادآوری در غرب تالاب 45.15 درصد محاسبه شد. اختلاف معنی داری در میزان موفقیت زادآوری بین دسته جات مختلف تخم و گروه های همزاد مشاهده نشد (P>0.05) اما اختلاف بین میزان تلفات در هر مرحله تولیدمثلی معنی دار بود (P=0.000). عامل اصلی بیشترین تلفات در مرحله قبل از تفریخ تخم، عدم تفریخ تخم ها و عوامل انسانی تشخیص داده شد. همبستگی معنی داری بین اندازه آشیانه (P=0.829) و نزدیکی از آشیانه مجاور (P=0.443) با موفقیت زادآوری مشاهده نشد. همچنین مشخص گردید که میزان نرخ بقای روزانه در مراحل رشد جوجه ها بیشتر از دوره تفریخ بوده و نرخ بقا تا مرحله Post-nestling افزایش می یابد.

افزایش فعالیت های کشاورزی در اطراف تالاب ها و استفاده از آفت کش ها ی آلی در مزارع منجر به آلودگی گسترده تالاب به این مواد می شود. آفت کش ها، ترکیباتی با چربی دوستی بالا و پایداری زیاد در محیط زیست هستند که در زنجیره غذایی تجمع پیدا می کنند. موجودات آبزی به خصوص ماهیان از مهمترین مسیر های ورود این آلاینده ها به بدن انسان هستند. علاوه بر این ماهی یک شاخص مناسب برای ارزیابی آفت کش های آلی کلره در محیط های آبی می باشد. در این مطالعه میزان آفت کش های آلی کلره در تالاب شادگان با استفاده از ماهیان کپور معمولی جمع آوری شده در پاییز 1386، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی ارزیابی شد. در بین آفت کش ها، HCHs بیشترین غلظت (5.81 ng/g ww) و دی آلدرین (0.24 ng/g ww) کمترین غلظت را داشتند. در بین متابولیت هایDDTs ، متابولیت(2.59 ng/g ww) p,p/-DDE  و در بین ایزومر های HCHs، ایزومر آلفا (5.37 ng/g ww) و در بین ایزومر های Heptachlor، ایزومر هپتاکلر (1.40 ng/g ww) دارای بیشترین غلظت بودند. طبق نتایج، می توان نتیجه گیری کرد در منطقه تالاب شادگان به تازگی از HCHs و Heptachlor استفاده شده و از DDTs به تازگی استفاده نشده است. بر اساس نتایج، میانگین غلظت آفت کش های به دست آمده در کپور معمولی جمع آوری شده میزان نواحی بسیار پایین تر از استاندارد های ارایه شده توسط سازمان های مختلف می باشد.

در این مطالعه تغییرات سمت و سرعت جریان و نوسان سطح آب در مصب رودخانه جزر و مدی اروندرود مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق از مدل سه بعدی و هیدرودینامیکی کوهیرنس استفاده شده است که در آن معادله پیوستگی، معادلات ناویراستوکس در سه بعد و معادله های انتقال شوری و دما به روش جداسازی به هنگام می شوند. در مدل از مختصات دکارتی برای راستای افق و از مختصات سیگما با سه لایه برای راستای قائم استفاده شده است. شرایط مرزی اعمال شده شامل تغییرات دما، شوری و دبی برای مرز باز رودخانه و تغییرات دما و شوری و اعمال مولفه های جزر و مدیO1, S2, M2  و K1 برای مرز باز دریا در مدل به کار گرفته شده است. همچنین پارامتر های میانگین شده ماهیانه جوی (سرعت و سمت باد، دمای هوا، بارش، رطوبت نسبی و پوشش ابر) در مدل اعمال شده است. در این مدل از شبکه یکنواخت به ابعاد 690×491 استفاده شده است که منطقه ای در حدود 40-55 کیلومتر مربع از مصب رودخانه اروندرود را تحت پوشش قرار داده است. شروع اجرای مدل سپتامبر سال 2009 بود. از آنجایی که در شرایط اولیه، سرعت ها صفر و همچنین دما و شوری برای کل محیط یکنواخت وارد شده بود، لذا مدل برای یک ماه بدون دریافت خروجی و صرفا جهت پایداری اجرا شد. خروجی های ماه های اکتبر و نوامبر نشان می دهند که حداکثر سرعت جریان در د هانه در زمان مهکشند هنگام جزر رخ می دهد که به 0.95 متر بر ثانیه می رسد. به منظور صحت سنجی، سرعت جریان، جهت جریان و نوسانات سطح آب در آبان ماه 1386 در مصب رودخانه اندازه گیری شد. علاوه بر این نتایج مدل برای نوسان سطح آب کاملا با جداول پیش بینی جزر و مد آدمیرالیتی تطابق دارند. مقایسه نتایج مدل با داده های اندازه گیری شده تطابق زیادی را نشان می دهند.

در این تحقیق، با استفاده از داده های میدانی (دما، شوری و چگالی آب) خلیج چابهار، اثر توفان حار ه ای گونو بر افزایش شیو (شیب) لایه بندی آب خلیج مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. داده های میدانی برداشت شده در برش های طولی و عرضی خلیج چابهار پس از باد های غربی (پیش از توفان) و جنوب شرقی (پس از توفان)، برای توصیف اثر این پدیده ها بر توزیع کمیت های فیزیکی آب، مورد استفاده قرار گرفته است. توزیع شوری آب قبل از وقوع توفان، گواهی بر حضور آب های لایه زیر سطحی دریای عمان (شوری کمتر از 36.5 قسمت در هزار) در اعماق خلیج است. از سوی دیگر میدان شوری مشاهده شده بعد از باد جنوب شرقی، حرکت آب های سطحی کم شور از د هانه خلیج به سمت مناطق ساحلی (به علت پدیده انتقال اکمن) را نشان می دهد. بنابراین، شوری آب خلیج با پیش روی به سمت ساحل کاهش می یابد. یک هفته پس از کاهش شدت توفان، توزیع عمودی چگالی و شوری در کل منطقه، موجب لایه بندی شدید آب می شود. به عبارت دیگر ورود آب های آزاد و کم شور به ایستگاه های ساحلی به همراه اختلاط باد ناشی از توفان، گرادیان غیریکنواخت عمقی این دو پارامتر را در جهت عمود بر د هانه خلیج ایجاد می کند. به علاوه روابط بین پارامتر های برداشت شده، با استفاده از آزمون های آماری مختلف، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. مقایسه مقادیر کمیت های ذکر شده، از طریق تحلیل های آماری به تحلیل توزیع کمیت ها در سطوح افقی و عمودی و سرانجام به ترسیم الگوی گردش آب در خلیج چا بهار منجر شده است.