علوم و فناوری بذر ایران
سال:1395 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

گیاه مورد ( Myrtus communis L. ) از گیاهان داروئی بسیار مهم در طب سنتی، داروسازی و صنایع آرایشی است. این گیاه به صورت درختچه ای همیشه سبز در زمینهای شیب دار و مناطق آبخیز به راحتی قابل کشت بوده و از فرسایش خاک جلوگیری می نماید. بذور گیاه مورد دارای زائدهای به نام الایوزوم می باشند که در محل سفت تخمک پس از لقاح قرار می گیرد. درصد و سرعت جوانه زنی بذر این گیاه در شرایط طبیعی بسیار پائین است. بنابراین به منظور ارزیابی اثر تیمار های مکانیکی و شیمیایی در شکستن خواب و بهبود جوانه زنی بذر گیاه مورد، آزمایشی با شش تیمار (شاهد، خراش دهی، اسید سولفوریک 90%، الکل 96%، نیترات پتاسیم6 % و آب اکسیژنه 2% هر یک به مدت 10 دقیقه) در دانشگاه پیام نور بشرویه انجام شد. نتایج نشان دادند که اثر تیمارهای مختلف بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، توان رویشی بذر، انرژی جوانه زنی در سطح احتمال 1% معنی دار است. خراش دهی مکانیکی و اسید سولفوریک منجر به افزایش معنی دار (5%> P) شاخص های مختلف اندازه گیری شده به جزء شاخص جوانه زنی نسبت به تیمار شاهد شدند. می توان گفت که خواب بذر مورد از نوع خواب اولیه و از گونه القایی می باشد که این خواب به طور عمده مربوط به خواص فیزیکی پوسته بذر می باشد.

تنش شوری از جمله عوامل محدود کننده رشد گیاهان می باشد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر صفات درصد و سرعت جوانه زنی بذور آفتابگردان و تعیین مکان ژن های کنترل کننده صفات مذکور در ژنوم آفتابگردان، مطالعه ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه ارومیه به اجرا در آمد. عامل اول شامل 70 رگه درون زاد نوترکیب آفتابگردان حاصل از تلاقی PAC2 (به عنوان والد مادری) و RHA266 (به عنوان والد پدری) به همراه والدین و عامل دوم سطوح مختلف تنش شوری شامل صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف شوری و رگه های خالص و برای هر دو صفت مورد مطالعه تفاوت معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود دارد و اثر متقابل رگه و شوری نیز معنی دار است. وراثت پذیری برای درصد جوانه زنی 14 درصد و برای سرعت جوانه زنی 20 درصد برآورد شد. مکان یابی ژن ها با استفاده از نقشه پیوستگی شامل 221 نشانگر SSR/SNP با متوسط فاصله 7/44 سانتی مورگان بین نشانگرها انجام گرفت. در سطوح مختلف تنش شوری، برای صفت درصد جوانه زنی QTL 12 و برای صفت سرعت جوانه زنی 22 QTL شناسایی شد. درصد تغییرات فنوتیپی توجیه شده توسط QTL ها برای صفات مورد مطالعه بین 2/04% تا 67/61% متغییر بود. در این مطالعه، QTLهای salt2. PG. 13. 1، salt2. PGS. 2. 1، salt2. GR. 1. 1، salt4. GR. 9. 1، salt6. GR. 10. 1 و salt8. GR. 6. 1 دارای بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی می باشند. نتایج این تحقیق بیانگر وجود QTLهای غیر اختصاصی (هم مکان) برای صفات مورد مطالعه است که این امر اهمیت زیادی در به نژادی گیاهی داشته و گزینش همزمان چندین صفت را امکان پذیر می سازد.

گونه های متعددی از جنس مرزه (Satureja) در مناطق مختلف ایران رویش دارند. در بخش های زیادی از کشور، تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد برای استقرار و رشد گیاهان محسوب می شود. جوانه زنی و سبز شدن در اغلب گیاهان تحت تاثیر تنش های محیطی از جمله خشکی قرار گرفته و دچار اختلال می شود. یکی از راههای بهبود قدرت بذر و گیاهچه برای مقابله با شرایط تنش، پرایم کردن بذر بایکی از روشهای پرایمینگ و متناسب با تنش مربوطه است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر هیدرو و اسموپرایمینگ در دماهای مختلف برای بهبود نمود بذر و گیاهچه مرزه خوزستانی تحت تنش خشکی، انجام شد. آزمایش گلخانه ای و به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول شامل دو سطح تنش خشکی ( 25% و 50% ظرفیت زراعی) به همراه شاهد ( 75% ظرفیت زراعی)، فاکتور دوم، سه سطح پرایمینگ (صفر، 4-و8-بار با استفاده از PEG6000)) و فاکتور سوم شامل دو سطح دمای پرایمینگ (15 و 25 درجه سانتی گراد) بود. با افزایش سطح تنش خشکی، صفاتی نظیر درصد و سرعت، وزن تر و خشک گیاهچه، طول گیاهچه، شاخص بنیه و شاخص سطح برگ کاهش یافت اما درصد اسانس و طول ریشه افزایش یافت. اثر متقابل تنش خشکی و پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ بر درصد و سرعت سبز شدن و شاخص بنیه معنی دار بود و همچنین اثر متقابل دمای پرایمینگ و پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ نیز بر صفات درصد و سرعت سبز شدن، شاخص بنیه و وزن خشک بخش هوایی معنی دار بود. تیمار هیدروپرایمینگ در دمای ° 15 درجه سانتیگراد بیشترین اثر مثبت را بر درصد و سرعت سبز شدن، وزن خشک و تر گیاهچه، طول گیاهچه و ریشه، شاخص سطح برگ و شاخص بنیه داشت. در کل اثر مثبت پرایمینگ برشاخص های کیفی بذر در حالتی که بذرها در دمای پایین تر (° 15 درجه سانتیگراد) پرایم شده بودند بارزتر بود.

به منظور بررسی تأثیر رطوبت بذر در زمان برداشت و اعمال پیش تیمارهای بذری بر وضعیت قوه نامیه بذر و رشد گیاهچه های جو در یک دوره انبارداری مشخص، آزمایشی در مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج در سال92-1391 انجام گرفت. تیمارها شامل سه سطح رطوبتی14، 16 و 18% بذر در زمان برداشت پس از رسیدگی فیریولوژیکی و پیش تیمارهای بذری با محلول های پوترسین، اسپرمیدین، اسپرمین و آب بعد از یک دوره هشت ماهه انبار داری بودند. از بذرهای بدون پیش تیمار نیز به عنوان شاهد استفاده گردید. داده ها جهت ارزیابی صفات بعد از برداشت و همچنین بعد از هشت ماه انبارداری، به صورت طرح کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بعلاوه بذرها بعد از پیش تیمار با انواع پلی آمین ها و یک ماه انبار داری مجدد، به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ارزیابی بذرها بعد از برداشت، بذرهایی که زودتر برداشت شده بودند (با رطوبت 18 %)، دارای قوه نامیه، درصد جوانه زنی و بنیه بهتری در مقایسه با بذرهایی بودند که دیرتر و با رطوبت 14 % برداشت شده بودند که این روند بعد از هشت ماه انبار داری نیز به همین ترتیب تکرار شد و بذرهایی که دارای برتری بودند از هدایت الکتریکی (نشت الکترولیت) کمتری نیز برخوردار بودند. پیش تیمار کردن بذرها با پلی آمین ها موجب بهبود قوه نامیه، درصد جوانه زنی، تسریع در جوانه زنی و کاهش نشت الکترولیت ها در بذرهای برداشت شده در سه زمان با رطوبت های 14، 16 و 18 در مقایسه با شاهد گردید. حداکثر درصد جوانه زنی با میانگین 98/75 در رطوبت 18 % به همراه اسپرمین به دست آمد، به طوری که این تیمار نسبت به شاهد موجب افزایش 16/86% در جوانه زنی و 18/26 % در قوه نامیه گردید. بذرهایی که زودتر با رطوبت های 18و 16 % برداشت شده بودند، بنیه بهتری در مقایسه با بذرهایی که دیرتر و با رطوبت 14 % برداشت شده بودند، داشتند.

به منظور بررسی روند نمو و تحمل به خشکیدگی و اثر آن بر کیفیت بذر ذرت هیبرید، لاین های والدینی در سال 92 در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و پنج تاریخ کاشت در کرج کشت شدند. هر هفته نمونه برداری از بلال لاین مادری (B73) انجام شد. نمونه بذرهای هیبرید به دو صورت تازه و خشک شده (در هوای آزاد)تحتارزیابی هایروند رشد و نمو بذر و نیز تغییرات جوانه زنی و قدرت بذر قرار گرفتند. اثر تاریخ کاشت بر درصد نهایی گیاهچه عادی، متوسط زمان جوانه زنی و طول گیاهچه آزمون جوانه زنی استاندارد معنی دار بود. در مجموع، تاریخ کشت چهارم بطور معنی داری درصد گیاهچه عادی و قدرت بذر بالاتری داشت. دامنه سرعت پر شدن بذر (از 3/7 الی 9/2 میلی گرم در روز) و سرعت کاهش رطوبت (از 0/63 تا 1/06 درصد درروز) در تاریخ های مختلف کشت متفاوت بود. بذرهای در حال نمو که خشک شده بودند خیلی زودتر (30-20 روز بعد از گرده افشانی) نسبت به بذرهای تازه (50-30 روز بعد از گرده افشانی)، تحمل به خشکیدگی و جوانه زنی را شروع کردند و زودتر (60-30 روز بعد از گرده افشانی) از بذرهای تازه نیز به حداکثر درصد گیاهچه های عادی و اتمام تحمل به خشکیدگی در تمام بذرها رسیدند. در تاریخ کشت سوم و چهارم، با توجه به مواجه نشدن مراحل اولیه نمو با تنش گرمایی اوایل مرداد و در نتیجه شروع فرآیند خشکیدگی در دمای خنک تر، تحمل خشکیدگی در تمام بذرها سریع تر به پایان رسید و بذرهای خشک شده، خیلی زودتر به حداکثر درصد گیاهچه عادی رسیدند. ارزیابی روند تغییرات متوسط زمان جوانه زنی (MGT) و طول گیاهچه به عنوان شاخص های دیگر کیفیت بذر نشان داد بذرهای خشک شده پس از شروع جوانه زنی، نسبت به بذرهای تازه، خیلی سریع تر به حداکثر سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه رسیدند و تغییرات این دو شاخص، روندی مشابه تغییرات درصد گیاهچه های عادی داشته است. با توجه به موارد فوق می توان نتیجه گرفت که تنظیم تاریخ کاشت واجتناب از برخورد مراحل آغازین نمو با دمای بالاتر از 35 درجه سانتی گراد موجب توسعه سریع تحمل به خشکیدگی به تمام بذرها و ارتقای کیفیت بذر می شود.

به منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر شاخص های جوانه زنی گیاهچه سورگوم، آزمایشی در سال 1393 در آزمایشگاه غلات دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شیراز، بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل 5 سطح شوری (شاهد، 3/5، 6/5، 9/5 و 12/5 دسی زیمنس بر متر) و 44 نوع بذر سورگوم بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد سطوح مختلف شوری اثر معنی داری بر شاخص های جوانه زنی از جمله سرعت و درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه ی بذر داشت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد لاین KDFGS19 از نظر شاخص های درصد جوانه زنی (86%)، طول گیاهچه (386/2 میلی متر) و شاخص بنیه ی بذر (332/33) و رقم قلمی هرات از لحاظ سرعت جوانه زنی (12/6 تعداد در روز) بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند. مقایسه گروهی بین لاین ها و ارقام نشان دادکه در تمامی شاخص های مورد بررسی (به استثنای وزن خشک گیاهچه) بین این دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشت بطوری که میانگین شاخص سرعت و درصد جوانه زنی در لاین ها، و میانگین طول گیاهچه و شاخص بنیه ی بذر در ارقام برتری نشان دادند.

به منظور تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی بذر مارگریت، مطالعه آزمایشگاهی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. ارزیابی واکنش جوانه زنی در دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی گراد انجام شد. بذرهای جوانه زده هر روز شمارش شده و سپس سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی محاسبه و نمودار دماهای کاردینال جوانه زنی بذر مارگریت بر اساس دو مدل رگرسیونی دو تکه ای و چند جمله ای درجه دو ترسیم شد. طبق نتایج بدست آمده، اثر دما بر درصد و سرعت جوانه زنی بذر مارگریت معنی دار (p≤ 0/01) بود. بالاترین سرعت جوانه زنی در دمای 20 درجه سانتی گراد به میزان 0/014 = RG50 (عکس زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی یا همان D50 ) مشاهده شد. بر اساس دو مدل دو تکه ای و چند جمله ای درجه دو، دماهای کاردینال جوانه زنی بذرمارگریت شامل، دمای پایه ( 1 تا 3 درجه سانتی گراد )، بهینه ( 19 تا 23 درجه سانتی گراد ) و بیشینه (43 تا 59 درجه سانتی گراد ) تعیین شد. با افزایش دما، شرایط مناسب تری از لحاظ دمایی، برای جوانه زنی مارگریت ایجاد می گردد و باعث افزایش سرعت جوانه زنی می شود.

آرتیشو یکی از محصولات سبزی است که جوانه زنی بذور آن اغلب مشکل بوده و گیاهچه های حاصل فاقد یکنواختی می-باشند. این آزمایش به منظور بررسی اثرات برخی تیمارهای پرایمینگ بذر برافزایش کیفیت جوانه زنی بذر در گیاه آرتیشو به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی تحت شرایط آزمایشگاهی انجام شد. تیمارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل: شاهد بدون تیمار، و تیمارهای پرایمینگ با آب مقطر، نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم، سولفات کلسیم در غلظت های یکسان 10 میلی مولار به همراه پلی اتیلن گلایکول 6000 با پتاسیل اسمزی 0/5-مگا پاسکال با مدت زمان پرایمینگ 12 و 24 ساعت بودند. نتایج نشان داد که بیشترین طول ریشه در تیمارهای پرایمینگ با نیترات پتاسیم و آب مقطر، و کمترین طول ریشه در تیمار شاهد بدست آمد. بیشترین طول ساقه چه مربوط به تیمار پرایمینگ با نیترات پتاسیم بود که با تیمار پرایمینگ با نیترات کلسیم تفاوت معنی داری نداشت. بیشترین طول گیاهچه در تیمار 12 ساعت پرایمینگ با نیترات پتاسیم مشاهده گردید که تفاوت معنی داری با دیگر تیمارها نشان داد. بیشترین وزن تر گیاهچه در تیمارهای 12 ساعت پرایمینگ با نیترات پتاسیم، 24 ساعت پرایمینگ با نیترات کلسیم و 24 ساعت پرایمینگ با نیترات پتاسیم به دست آمد که با هم تفاوت معنی داری نشان ندادند. از نظر درصد جوانه زنی تیمارهای 12 و 24 ساعت نیترات پتاسیم بیشترین درصد جوانه زنی را داشتند. بیشترین سرعت جوانه زنی نیز در تیمار 24 ساعت نیترات کلسیم بدست آمد. بیشترین و کمترین تعداد گیاهچه غیرنرمال به ترتیب در تیمارهای 24 ساعت پلی اتیلن گلایکول و نیترات کلسیم مشاهده گردید. لذا بطور کلی پرایمینگ با نیترات پتاسیم (12 ساعت) و یا نیترات کلسیم (24 ساعت) برای بهبود وضعیت جوانه زنی بذور آرتیشو قبل از کشت توصیه می گردد.

در این پژوهش به منظور ارزیابی آزمون های قدرت بذر در ارتباط با سبزشدن و عملکرد سورگوم علوفه ای سه آزمایش جداگانه شامل آزمون جوانه زنی استاندارد و آزمون فرسودگی بذر در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز وکشت در شهرستان شوشتردرقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بر روی 8 ژنوتیپ سورگوم علوفه ای در سال 1393 به اجرا در آمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها در هر3آزمایش از نظر کلیه صفات بجز طول گیاهچه درآزمون جوانه زنی استاندارد اختلاف معنی داری وجود داشت. نتایج آزمایش نشان داد که فرسودگی بذرها سبب کاهش درصد جوانه زنی (39 درصد)، سرعت جوانه زنی (38 درصد)، طول گیاهچه (11 درصد) و وزن تر (40 درصد) و خشک گیاهچه (13 درصد) گردید. از لحاظ درصد و سرعت جوانه زنی و سبزشدن در هر3آزمایش بطور مشترک ژنوتیپ KFS18 برتر بود. بیشترین عملکرد علوفه خشک با 9/5 تن در هکتار به ژنوتیپ هایKFS2 وKFS18 تعلقداشت. بنابراین مشخص شد که برترین ژنوتیپ KFS18 بود. نتایج همبستگی متعارف نشان داد که بین درصدوسرعت جوانه زنی وسبزشدن وتولید زیست توده در مزرعه با آزمون جوانه زنی استانداردوآزمون فرسودگی بذرهمبستگی معنی داری وجوددارد. بنابراین آزمون فرسودگی بذر و آزمون جوانه زنی استاندارد به خوبی توانستند درصد سبزشدن و استقرار گیاه سورگوم در مزرعه را پیش بینی کنند.

به منظور بررسی قارچ های همراه بذر لاین مادری (لاینAS9) سورگوم هیبرید رقم اسپیدفید در مزارع تولید بذر در استان خراسان رضوی، مطالعات بیماری شناسی بذر روی تعداد 30 نمونه متعلق به دو سال زراعی 1383-1381 انجام شد. جداسازی و مطالعه قارچ های بذرزاد (به جز عوامل سیاهک ها) با روش های بلاتر معمولی، بلاتر انجمادی و پلیت آگار انجام و قارچ های Fusariumverticillioides, Bipolarissorghicola, Cladosporium sp., Alternariaspp., Penicillium spp. و Cephalosporiumacremonium به ترتیب در 0/5، 4/5، 166، 19/25، 21 و 0/755 درصد بذور شناسایی شدند. در روش شستشوی بذر و مطالعه میکروسکوپی تلیوسپورهای عامل سیاهک های بذرزاد، تلیوسپورهای قارچ های Sphecelothecacruenta و Sporisoriumsorghi به تعداد 12 و 422 تلیوسپور در کیلوگرم بذر ردیابی شدند.

میزان روغن و ترکیب اسیدهای چرب از مهم ترین عوامل در ارزیابی و توصیف دانه های روغنی به شمار می روند. از سوی دیگر، جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه ها تحت تاثیر ذخایر موجود در بذر قرار دارند. از این رو، به منظور بررسی ویژگی های جوانه زنی بذر ارقام کنجد (Sesamum indicum L. ) و رابطه آن با ترکیب اسیدهای چرب در ساختار روغن، مطالعاتی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه به صورت طرح کاملاً تصادفی با 15 تیمار و چهار تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در این مطالعات ارقام کنجد (شامل داراب 2، داراب 14، دشتستان 2، دشتستان 5، اسفراین، IS، JL-13، کلات، کاشمر، مشهد، اولتان، سیستان، TS-3، ورامین 2822 و یلو وایت) به عنوان تیمارهای آزمایش در نظر گرفته شدند. این ارقام از پژوهشکده گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد و نیز موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر در کرج تهیه شدند. طبق نتایج، کمترین متوسط زمان جوانه زنی1 (MGT) و متوسط زمان سبز شدن2 (MET) در ارقام دشتستان 2، دشتستان 5 و ISSبه دست آمد. در مقابل، بیشترین MGTو METTدر ارقام یلو وایت و مشهد مشاهده شد. اگر چه بین ارقام تفاوت معنی-داری از نظر غلظت نیتروژن دانه و درصد روغن مشاهده نشد، اما از نظر غلظت فسفر بین ارقام تفاوت معنی داری وجود داشت؛ به طوری که بیشترین و کمترین غلظت فسفر دانه به ترتیب در ارقام دشتستان 2 و یلو وایت مشاهده شد. به جز اسید اولئیک، لینولئیک و لینولنیک، سایر اسیدهای چرب ارتباط معنی داری با METنداشتند. بین اسید اولئیک با METهمبستگی منفی(R2= 0. 73**) و بین اسید لینولنیک با METهمبستگی مثبت و معنی داری(R2= 0. 93**) مشاهده شد. از این رو به نظر می رسد که بنیه بذر کنجد به شدت وابسته به ترکیب اسیدهای چرب غیر اشباع تشکیل دهنده روغن باشد.

به منظور بررسی اثرات محلول پاشی ترکیبات مختلف روی پایه مادری ذرت هیبرید سینگل کراس 704 بر برخی از ویژگی های کمی و کیفی بذر، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده‍ ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی دو سال زراعی1389-1388 و 1390-1389 به اجرا در آمد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از محلول پاشی در چهار مرحله ی رشدی مختلف، یعنی: 10-8 برگی، ظهور گل تاجی تا رشته های ابریشمی، پر شدن بذر و هر سه مرحله و هفت نوع ترکیب محلول پاشی، یعنی: محلول‍ پاشی با سولفات روی، اسید بوریک، سولفات منگنز، سولفات منیزیم، اوره، متانول، مخلوط تما می این ترکیبات و تیمار عدم مصرف. نتایج نشان داد که تأثیر نوع ترکیب محلول‍ پاشی و مراحل مختلف رشدی بر غلظت نیتروژن، محتوای پروتئین، نشاسته و عملکرد بذر معنی دار بوده است. در اثر محلول پاشی پایه های مادری ذرت هیبرید سینگل کراس 704 با کود اوره در تمام مراحل رشدی می‍ توان مقدار ذخیره ی عنصر نیتروژن و پروتئین بذرها را نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 0/3 و 16 درصد افزایش داد. محلول‍ پاشی با اوره، سولفات منیزیم، سولفات روی، سولفات منگنز و اسید بوریک در مرحله‍ ی پر شدن بذر‍ ها و اوره، سولفات منیزیم و سولفات منگنز در مرحله ی ظهور گل تاجی و محلول‍ پاشی در همه‍ ی مراحل رشدی با اوره، سولفات منیزیم و اسید بوریک به ترتیب با میانگین 100 درصد بیشترین درصد جوانه‍ زنی داشتند. به این ترتیب با محلول پاشی پایه های مادری ذرت هیبرید سینگل کراس 704 در مراحل 8-10 برگی، ظهور گل تاجی و پرشدن بذرها با کود اوره مقدار عملکرد 33 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت

جاشیر (Prangos ferulacea L. ) ﮔ یاهی است از تیره چتریان که در صنایع دارویی و علوفه ای استفاده می شود. به سبب وجود مشکلاتی که طی جوانه زنی و رشد این گیاه وجود دارد. به منظور شکست خواب و جوانه زنی بذر این گیاه انجام گرفت. نمونه های بذر این گیاه از رویشگاه طبیعی خود (گردنه وزگ، استان کهگیلویه و بویراحمد) در سه تاریخ 7، 17 و 27 خردادماه سال 1391 جمع آوری و قابلیت شکست خواب آن ها در قالب سه آزمایش جداگانه در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. فاکتورهای آزمایش اول شامل زمان جمع آوری در سه سطح و اسید جیبرلیک در دو سطح 1000 و 1500 میلی گرم در لیتر بود که به همراه سرمادهی 2 هفته اعمال شدند. آزمایش دوم شامل زمان جمع آوری در سه سطح بود که به همراه سرمادهی 4 هفته اعمال شد. آزمایش سوم شامل زمان جمع آوری در سه سطح (ذکر شده در بالا) و فاکتور دوم دمای جوانه زنی (15 و 20 درجه سانتی گراد) بود. بذرها به مدت 8 هفته در دمای 4 درجه سانتی گراد سرمادهی شدند و بعد از سرمادهی به ژرمیناتور منتقل شدند. در آزمایش اول جوانه زنی بذر در زمان سوم جمع آوری و تیمار کاربرد 1500 میلی گرم بر لیتر اسیدجیبرلیک (33/26 درصد) بیشتر از 1000 میلی گرم بر لیتر (17/06 درصد) بود. نتایج آزمایش دوم حاکی از اثر مثبت و معنی دار زمان جمع آوری بر جوانه زنی این گیاه بود. به طوری که بذرهای جمع آوری شده در تاریخ سوم جوانه زنی تقریباً دوبرابری نسبت به مرحله اول داشتند. نتایج آزمایش سوم نشان داد که دمای 15 درجه سانتی گراد برای جوانه زنی بذر جاشیر مناسب تر از 20 درجه سانتی گراد است. به طوری که در هر سه آزمایش بیشترین جوانه زنی (33/26 درصد در آزمایش اول، 33/61 درصد در آزمایش دوم و 43/02 درصد در آزمایش سوم) مربوط به بذرهای جمع آوری شده در مرحله رسیدگی کامل بودند. میانگین جوانه زنی در بذرهای سرمادهی شده به مدت 8 هفته (30/52 درصد) بیشتر از سرمادهی به مدت 2 هفته (15/13 درصد) و 4 هفته (27 درصد) بود. نتایج کلی نشان دهنده این موضوع بود که بذر جاشیر دارای خواب فیزیولوژیک نیمه عمیق است و میزان بلوغ بذر در زمان جمع آوری تأثیر معنی داری بر جوانه زنی بذرهای جاشیرداشت

در این تحقیق، اثر نانوهیدروپرایمینگ با نانولوله کربنی چند دیواره بر بهبود شاخص های جوانه زنی و رشد یک رقم منوژرم چغندرقند در مقایسه با هیدروپرایمینگ مورد مطالعه قرار گرفت. هیدروپرایمینگ با آب و نانوهیدروپرایمینگ با سه غلظت کلویید نانولوله کربنی بر پایه آب به عنوان چهار غلظت نانولوله کربنی (صفر، 10، 20 و 40 پی پی ام)، چهار مدت زمان پرایمینگ و دو مدت زمان نگهداری بذر پس از پرایمینگ، به عنوان تیمارهای آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار برای چغندرقند رقم پارس، در شرایط آزمایشگاه انجام شد. صفات سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول ریشه، طول ساقه چه، وزن تر، وزن خشک، و بنیه جوانه اندازه گیری و محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف بین تیمارها برای کلیه صفات مورد مطالعه در سطح 1% معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین گروه های تیماری نشان داد که نانوهیدروپرایمینگ به شکل معنی داری باعث بهبود صفات سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی و بنیه جوانه رقم پارس چغندرقند در مقایسه با هیدروپرایمینگ شده است. علاوه براین، نتایج مربوط به گروه یندی داده ها در گروه نانولوله کربنی چند دیواره نشان داد که غلظت 40 پی پی ام نانولوله کربنی در زمان پرایمینگ 18 ساعت و 60 روز پس از پرایمینگ به طور معنی داری باعث بهبود صفات جوانه زنی بذرها شدند.

این آزمایش به منظور بررسی پاسخ جوانه زنی بذر بادرنجبویه (. Melissa officinalis L) نسبت به دما و پتانسیل آب صورت گرفت. دماهای استفاده شده در این آزمایش، 10 سطح دما شامل 5، 10، 15، 20، 23، 25، 27، 30، 32 و 355 درجه سانتی گراد بود. در هر دما تاثیر تنش شوری شامل صفر، 0/2-، 0/4-، 0/6-و 0/8-مگاپاسکال سدیم کلرید وتاثیر تنش خشکی شامل صفر، 0/2-، 0/4-، 0/6-و 0/8-مگاپاسکال پلی اتیلن گلایکول بر خصوصیات جوانه زنی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1393 انجام شد. داده ها بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار آنالیز شدند. نتایج نشان داد که اثر دما در پتانسیل آب بر شاخص های جوانه زنی معنی دار بود. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و شاخص بنیه. با افزایش شدت کلرور سدیم و پتانسیل اسمزی درصد و سرعت جوانه زنی بذرهای بادرنجبویه به طور خطی کاسته شد و در هر دو آزمایش بیشترین درصد جوانه زنی مربوط به تیمار شاهد (90 درصد) و کمترین درصد جوانه زنی (20 درصد) مربوط به پتانسیل 0/8-مگاپاسکال بود. با کاهش پتانسیل آب و افزایش میزان شوری، شاخص بنیه گیاهچه کاهش پیدا نمود. بذرهای بادرنجبویه در دماهای 5، 10، 15 و 35 درجه سانتی گراد و در هیچ سطح رطوبتی جوانه نزدند. نتایج این پژوهش می تواند برای مطالعات آتی در مورد اکولوژی بذر گیاه بادرنجبویه مفید باشد.

به منظور بررسی اثر سیتوکینین در بهبود وضعیت بذرهای زوال یافته بادام زمینی تحت تنش خشکی آزمایشی به-صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. پیش تیمار غلظت های مختلف سیتوکینین شامل صفر (پیش جوانه دار شده با آب)، 50، 100 و 150 قسمت در میلیون (ppm) در سطوح خشکی صفر، 0/4-، 0/6-و 0/8-مگاپاسکال مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص های درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، بنیه بذر، طول گیاهچه، هیدرات های کربن محلول، پروتئین های محلول، هدایت الکترولیتی غشاء، مالون دی آلدهید، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز بررسی شد. نتایج نشان داد پیش تیمار بذرها با غلظت های مختلف سیتوکینین، کاهش معنی دار پارامترهای جوانه زنی و گیاهچه ای بذرهای زوال یافته بادام زمینی را تحت تنش خشکی بهبود بخشید. به طوری که در پتانسیل 0/8-مگاپاسکال، پیش تیمار بذرها با 100 قسمت در میلیون (ppm) سیتوکینین سبب افزایش جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، هیدرات های کربن و پروتئین های محلول به ترتیب به میزان 0/65، 1/73، 1/09، 1/05 و برای 150 قسمت در میلیون (ppm) سیتوکینین 1/37، 4/15، 2/5 و 2/85 برابر و برای فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز به ترتیب حدود 15/92، 33/13، 17/35 و 25/47، 17/96، 45/19 درصد نسبت به شاهد گردید. بنابراین پیش تیمار سیتوکینین به ویژه در غلظت150 قسمت در میلیون (ppm) با کاهش تنش اکسیداتیو ناشی از خشکی در بهبود شاخص های جوانه زنی و گیاهچه ای بذرهای زوال یافته بادام زمینی مؤثر است.

به منظور بررسی رفتار جوانه زنی و روش های شکستن خواب بذر توده های مختلف علف های هرز جغجغه، چرخه و علف مورچه، سه آزمایش جداگانه در سال 1393 در آزمایشگاه زراعت دانشگاه ولیعصر رفسنجان انجام گرفت. بذور علف های هرز مورد بررسی از باغات پسته 5 منطقه رفسنجان (مرکزی، انار، کشکوئیه، کبوترخان و نوق) جمع آوری شدند. تیمارهای شکستن خواب بذور جغجغه شامل شاهد (آب مقطر)، خراش دهی با اسکالپل و سمباده و خراش دهی با سولفوریک اسید غلیظ در زمان های 30 و 40 دقیقه، تیمارهای شکستن خواب بذور چرخه شامل شاهد، جیبرلیک اسید در غلظت های 250، 500 و 1000 پی پی ام، نیترات پتاسیم در غلظت های 500 و 1000 پی پی ام، سرمادهی مرطوب در زمان های 1، 3 و 5 هفته و تیمارهای شکستن خواب بذور علف مورچه شامل خراش دهی با اسکالپل و سمباده، خراش دهی با سولفوریک اسید در زمان های 5 و 10 دقیقه، خراش دهی با آب جوش در زمان های 15 و 30 دقیقه و شاهد بودند. آزمایش ها برای هر گونه به طور مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که توده بذری، روش های شکستن خواب و برهمکنش توده بذری و روش های شکستن خواب اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی بذور علف هرز هر سه گونه داشت. تیمارهای خراش دهی با اسکالپل و کاربرد سولفوریک اسید در علف های هرز جغجغه و علف مورچه، موجب بالاترین درصد جوانه زنی و پایین ترین متوسط زمان جوانه زنی بذر در تمام مناطق شد. در بذور علف هرز چرخه، تیمار 5 هفته سرمادهی مرطوب، درصد جوانه زنی بالایی را در تمام مناطق، بخصوص منطقه انار (94 درصد) در پی داشت. همچنین تیمارهای 500 پی پی ام نیترات پتاسیم و 250 پی پی ام جیبرلیک اسید، تاثیر مثبت و معنی داری بر درصد جوانه زنی بذور چرخه (به ترتیب 79 و 74/8 درصد) داشت، ولی غلظت های بالاتر نیترات پتاسیم و جیبرلیک اسید، موجب کاهش درصد جوانه زنی بذور چرخه شد

به منظور ارزیابی خصوصیات جوانه زنی و تعیین درجه حرارت های کاردینال گیاه مهاجم گل گندم آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی در نه دمای ثابت (1، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد) با چهار تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی علف های هرز دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 انجام شد. صفات مورد اندازه گیری شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه بود. به منظور ارزیابی دمای کاردینال جوانه زنی گل گندم از دو مدل رگرسیونی خطوط متقاطع و چند جمله ای درجه دوم استفاده شد. بالاترین درصد و سرعت جوانه زنی در درجه حرارت 20 درجه سانتی گراد مشاهده شد. همچنین بیشترین طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه در دمای 25 درجه سانتی گراد بود. بر اساس رگرسیون بین سرعت جوانه زنی و دما، دماهای کاردینال جوانه زنی (پایه، مطلوب و حداکثر) به ترتیب در دامنه (1/44؛ 1/26)، (22/8؛ 19/8) و (38/4؛ 38/2) درجه سانتی گراد بدست آمد. بر اساس نتایج، مدل خطوط متقاطع به دلیل بالاتر بودن ضریب رگرسیون مدل بهتری بود.

بذر هشت جمعیت از 4 گونه دارویی مرزه سهندی(Satureja sahendica) مرزه بختیاری(، S. bachtiarica) مرزه خوزستانی (S. khuzistanica) و مرزه خوراکی(S. hortensis ) در قالب آزمایش فاکتوریل در معرض 5 تیمار سرمادهی، پس رسی، خراش دهی شیمیایی (الکل 700 درصد)، خراش دهی مکانیکی (کاغذ سمباده) و آب مقطر (شاهد) قرار گرفتند. طرح آزمایش گلخانه ای بصورت کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط دمایی ° C5± 25 و نور 10000 لوکس در طول روز و (° C12-5) در شب، در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور سال 1388-1389 انجام شد. ویژه گی های رویش بذر شامل درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، طول گیاه چه، وزن تر خشک، شاخص بنیه اندازه گیری شد. مقایسه میانگین خصوصیات رویش بذر بین 4 گونه نشان داد که درصد و سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه مرزه خوزستانی از سه گونه دیگر بیشتر بود. مقایسه میانگین بین هشت جمعیت در 4 گونه مرزه نشان داد که جمعیت مرزه خوزستانی از مرزه خوزستانی(S. khuzistanica ) و جمعیت مرزه خوراکی با منشا خوزستان (S. hortensis)دارای درصد، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بیشتری نسبت به سایر جمعیت ها بودند. شاخص های جوانه زنی و بنیه بذر در جمعیت مرزه خوزستانی با خراش دهی فیزیکی (کاغذ سمباده و الکل) نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود و مشخص شد که خواب بذر این جمعیت به روش خراش دهی بر طرف می شود. خصوصیات مرتبط با جوانه زنی نظیر شاخص بنیه، وزن تر و خشک گیاهچه در دو جمعیت لرستان و قزوین به ترتیب از دو گونه مرزه خوزستانی( . khuzistanica S) و مرزه سهندی(. sahendica S) با تیمار پس رسی و سرما بیشتر از سایر تیمارها بهبود یافت.

در این پژوهش، رشد مجدد نوک شاخه گیاهک های کپسوله شده آفتابگردان پس از نگهداری در دمای پایین مورد بررسی قرار گرفت. نوک شاخه های آفتابگردان (Helianthus annuus hyb. Farrokh) برای بررسی پاسخ به دوره های مختلف ذخیره سرمایی، در آلژینات سدیم 33 % و کلریدکلسیم 100 میلی مولار کپسوله شده و سپس بذور مصنوعی حاصل از کپسوله کردن نوک شاخه ها برای دوره های مختلف صفر، 15، 300، 45 و60 روزه در دمای 4 درجه سانتی گراد ذخیره شدند. توانایی رشد مجدد نوک شاخه های کپسوله شده تحت تأثیر طول دوره نگهداری و حضور یا عدم حضور مواد غذایی مدیا و تنظیم کننده های رشد گیاهی در دانه های آلژینات سدیم مورد بررسی قرار گرفت. حداکثر درصد جوانه زنی بذرهای مصنوعی 60 روز بعد از کشت بر روی محیط کشت فاقد تنظیم کننده های رشد در نوک شاخه های کپسوله نشده و نوک شاخه های کپسوله شده در آلژینات حاوی آب مقطر، محیط کشت استاندارد و محیط کشت استاندارد به همراه تنظیم کننده های رشد گیاهی به ترتیب 30، 40، 65 و 70 % بود. با افزایش مدت زمان نگهداری در سرما میزان باززایی ریزنمونه ها کاهش یافت که این کاهش در نوک شاخه های کپسوله نشده شدیدتر بود. افزودن مواد غذایی کشت استاندارد به کپسول های آلژینات به طور معنی داری جوانه زنی آن ها را پس از دوره های نگهداری بهبود بخشید.