نوآوری های آموزشی
سال:1390 | دوره:10 | شماره:40 |تعداد مقالات:14

هدف این پژوهش بررسی میزان آموزش مهارت های زندگی از منظر سیره نبوی (ص) در کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی و راهنمایی است. به همین منظور، ضمن تحلیل محتوای کتاب های یاد شده، از نظرات دبیران نیز استفاده شده است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، اولا شامل کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی و ثانیا کلیه دبیران دوره راهنمایی شهرستان ارومیه است که از جامعه اول، کلیه درس ها تحلیل گردید و از جامعه دوم، 80 معلم به عنوان نمونه بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها برای برررسی نظرات دبیران، پرسش نامه محقق ساخته بود که بر اساس مقیاس لیکرت تنظیم شد و جهت بررسی مهارت های زندگی بر اساس سیره نبوی (ص)، مصادیق مهارت های زندگی شناسایی گردید. برای طبقه بندی داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. فرضیه های پژوهش به وسیله آمار استنباطی و با بهره گیری از آزمون تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تعقیبی شفه مورد آزمون قرار گرفت، سپس بر اساس سوالات تحقیق بررسی های لازم نیز انجام گرفت که در مجموع نتایج زیر حاصل شد:میزان مهارت های زندگی با توجه به سیره نبوی (ص) در کتب تعلیمات اجتماعی، مجموعا در حد متوسط و متوسط به پایین ارزیابی شد. تعداد و درصد مقوله های مهارت های زندگی در کتاب پایه پنجم دوره ابتدایی بیشتر از پایه های سوم و چهارم و در دوره راهنمایی سال اول بیشتر از سال دوم و سوم تشخیص داده شد. اکثر دبیران با تناسب بین محتوای کتب تعلیمات اجتماعی و زمان اختصاص یافته به آن موافق نبودند. اکثر دبیران پایه های اول و دوم راهنمایی معتقدند که در کتب دوره راهنمایی به آموزش مهارت های زندگی از منظر پیامبر اکرم (ص)، در حد متوسط پرداخته شده است، لیکن دبیران پایه سوم معتقدند که در کتاب اجتماعی سال سوم به این موضوع در حد متوسط به پایین پرداخته شده است. در مجموع، دبیران هر سه پایه راهنمایی اذعان داشتند که در این کتاب ها از روش و سیره پیامبر اکرم (ص) به صورت روشن و مشخص اسم برده نشده و به صراحت از آن سخن به میان نیامده است. مضافا این که با توجه به سوال های باز پرسش نامه، اکثر دبیران استفاده از سبک و سیره پیامبر اکرم (ص) در کتب درسی تعلیمات اجتماعی را پیشنهاد نموده اند.

هویت ملی یکی از مباحث مهم و برجسته در هر جامعه ای محسوب می شود و دارای بیشترین اهمیت و ضرورت به لحاظ وحدت و انسجام ملی است. با توجه به این که نظام آموزش و پرورش بزرگ ترین نیرو و سرمایه انسانی و ملی را دربر دارد، می تواند در جهت تقویت و تعمیق هویت ملی گام های اساسی و موثر بردارد. نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهد که به هویت ملی در کتاب ها و برنامه های درسی توجه کافی نشده و از سوی دیگر، در کتاب ها، پایان نامه ها، مقاله ها و پژوهش های انجام شده از مولفه های واحدی برای بررسی هویت ملی استفاده نشده است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مولفه های هویت ملی در برنامه های درسی بر اساس روش داده بنیاد است. به این منظور، 43 کتاب، 44 پایان نامه دکتری و کارشناسی ارشد، و متن مصاحبه با 9 صاحب نظر برجسته در زمینه هویت ملی به عنوان داده انتخاب شد و بر مبنای روش داده بنیاد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق، 6 مولفه اصلی و 19 زیرمولفه را برای هویت ایرانی استخراج و آن ها را در قالب مدل نظری بر مبنای روش داده بنیاد ارائه نموده است. مولفه های اصلی هویت ملی در این مدل عبارتند از سرزمین، زبان، فرهنگ، تاریخ، دین و نماد.

در این پژوهش جایگاه قومیت در برنامه های درسی صریح دوره متوسطه در نظام آموزش و پرورش ایران در رشته ادبیات و علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. پیش فرض عناصر برنامه درسی صریح از دیدگاه اکر اخذ و از روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. در تحلیل محتوای کیفی از مدل ترتیبی فیلیپ میرینگ استفاده شده و واحد تحلیل محتوا؛ اهداف، محتوا، تصاویر و فعالیت های کتاب های درسی بوده است. جامعه مورد پژوهش تعداد 8 جلد کتاب در قالب بیش از 1476 صفحه از کتاب های مطالعات اجتماعی، تاریخ، جامعه شناسی و علوم اجتماعی دوره متوسطه و پیش دانشگاهی بوده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده و یافته های پژوهش بیانگر جایگاهی مبتنی بر عدم تمایل به طرح مسائل اقوام، تاکید ضمنی بر تعارضات قومیت ها و مغفول بودن قومیت و مقوله های قومی در کتاب های درسی می باشد. همچنین بر اساس یافته های پژوهش جایگاه قومیت در کتاب های درسی، جایگاه آکسیمورون بوده و این بی وضعیتی نسبت به جایگاه قومیت، معلمان و دانش آموزان را در این زمینه با انبوهی از اطلاعات متناقض و چالش برانگیز مواجه نموده است.

چاپ یک مقاله در مجله ای علمی پژوهشی، به مثابه ورود آن مقاله به عرصه علم و پذبرفته شدن یافته ها و تحقیقات پژوهشگر است. مطمئنا حل چنین فرایندی نیازمند کار دقیق و موشکافانه است و می تواند ارائه کننده اطلاعات روزآمد، کاربردی و مبتنی بر تجربیات و یافته های جدید پژوهشگر باشد. اهمیت این مساله زمانی بیشتر می شود که دیگر محققان و پژوهشگران بر اساس این مقاله دست به تحقیقات جدیدتر زده و به لحاظ اعتبار علمی از آن مقاله به عنوان یک مرجع استفاده نمایند. از سوی دیگر، تولید علم نیز با داوری جامعه علمی گره خورده و در واقع داوری علمی اساس کار مجلات علمی است.این مقاله با تحلیل محتوای اسناد داوری مقالات رد شده در مجله نوآوری های آموزشی سعی کرده است عمده ترین اشکالات وارده بر مقالات را از دیدگاه داوران مجله شناسایی، دسته بندی و به ترتیب اولویت ارائه نماید. به همین منظور به تحلیل محتوای 402 سند داوری در مورد 207 مقاله پرداختیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اصلی ترین اشکالات وارد شده از نظر هیات تحریریه در مرحله نخست عبارت است از عدم انتخاب موضوع مناسب و نداشتن ساختار علمی (82.5 درصد) و در مرحله دوم عدم ورود به بحث و نتیجه گیری (14.9 درصد). فقدان پیشینه پژوهش (13.8 درصد) و نداشتن چارچوب نظری (11.8 درصد) نیز در مراتب بعدی قرار دارند.

این پژوهش با هدف بررسی روایی، پایایی و هنجاریابی مقیاس قابلیت سازمانی در بین دبیران دوره راهنمایی تحصیلی شهر اصفهان به مرحله اجرا در آمده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دبیران دوره راهنمایی در سال تحصیلی 89- 1388 تشکیل می دادند که تعداد 506 نفر آنان به روش تصادفی ساده و بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوهن و همکاران (2000)، به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند و مقیاس قابلیت سازمانی چیوا و همکاران (2007) در مورد آنها اجرا گردید. پژوهش در پایایی از ضرایب آلفای کرونباخ، اسپیرمن- براون، گاتمن و در روایی از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که ضرایب آلفای کرونباخ برای مقیاس قابیلت یادگیری سازمانی برابر 0.92 و برای خرده مقیاس های تجربه اندوزی، ریسک پذیری، تعامل با محیط خارجی، گفت وگو و تصمیم گیری مشارکتی به ترتیب 0.85، 0.60، 0.71، 0.84، 0.50 بوده است. نتایج تحلیل عاملی تاییدی گویه های مقیاس قابلیت یادگیری سازمانی نشان داد که این مقیاس دارای پنج عامل با شاخص های برازش مطلوب می باشد. همچنین این مقیاس یک ابزار تشخیصی است که مدیران می توانند میزان قابلیت سازمانی را در مدارس و نواحی آموزشی به کمک آن تعیین کنند و بر حسب جداول هنجار، پس از تشخیص نقاط قوت و ضعف، رهنمودهایی برای بهبود ارائه نمایند.

در پژوهش حاضر میزان نیاز به راهنمایی شدن دانش آموزان دبیرستان های شهر تهران در شش زمینه جسمانی، روانی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. فرضیه اصلی پژوهش عبارت بود از این که: بین دانش آموزان دبیرستانی از لحاظ میزان نیاز به راهنمایی شدن در شش زمینه جسمانی، روانی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی و مذهبی تفاوت وجود دارد. نمونه مورد نظر را 422 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مدارس دولتی و غیرانتفاعی شهر تهران بودند. بدین ترتیب که ابتدا مناطق و مدارس با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و بعد از طریق نمونه گیری طبقه ای، تناسب جنس و نوع مدرسه در آن رعایت شد و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان مدارس منتخب تعدادی کلاس برگزیده شد. روش تحقیق زمینه یابی و ابزار پژوهش پرسش نامه راهنمایی نیازهای دانش آموزان دبیرستانی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی نظیر درصد، فراوانی و شاخص آمار استنباطی آزمون مجذور کای، ضریب همبستگی سامرز و ضریب تعیین استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر این است که میزان نیاز دانش آموزان به راهنمایی شدن در زمینه های مختلف متفاوت است و نیاز تحصیلی در درجه اول و نیاز شغلی در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

تحقیق حاضر به منظور شناسایی عوامل تاثیرگذار بر نگرش ریاضی صورت گرفت. پژوهش با روش همبستگی و اجرا با مقیاسهای تیمز بر روی 300 دانش آموز دختر و 200 دانش آموز پسر دبیرستانهای دولتی شهر اصفهان در سال تحصیلی 87- 1386 با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انجام شد. نتایج تحلیل ها، پایایی و روایی مطلوبی را برای ابزار ارائه داد. مدل معادلات ساختاری در این پژوهش شامل 2 سازه مکنون مستقل وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده و باورها و ارزشها برای یادگیری ریاضی و 3 سازه مکنون وابسته فرهنگ مدرسه، فرایند آموزش ریاضی و نگرش نسبت به ریاضی است. یافته ها حاکی از تاثیر معنادار و مستقیم فرایند آموزش ریاضی بر نگرش نسبت به ریاضی b= 0.35))، تاثیر معنادار و معکوس سازه های فرهنگ مدرسه و وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده بر فرایند آموزش ریاضی (g= -0.31 ,b= -0.15)، همچنین تاثیر مستقیم و معنادار سازه باورها و ارزشها بر فرایند آموزش ریاضی (g= 0.36) و نگرش نسبت به ریاضی (g= 0.48) در مدل می باشد. سایر ضرایب اثراتی معنادار ندارند. نتایج بیانگر تاثیر تدریس کارآمد معلم، آرامش و امنیت و روابط محترمانه، آگاهی دانش آموز به صلاحیت و استعدادهای تحصیلی خویش در تشکیل نگرش مثبت در درس ریاضی و تحقق اهداف آموزشی و پرورشی می باشد.