علوم باغبانی ایران
سال:1388 | دوره:40 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

در این تحقیق نشانگرهای مولکولی راپید (RAPD) برای تعیین تنوع و خویشاوندی 30 نمونه شامل 29 رقم و ژنوتیپ آلبالو و آلبالو گیلاس، و یک درخت محلب به عنوان نمونه خارج از گروه، مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی DNA های استخراج شده از برگ آزمایش شد که 17 آغازگر نوارهای چند شکل تولید نمودند. آغازگرهای انتخاب شده در مجموع 233 نوار در کل نمونه ها تکثیر کردند که از بین آنها 214 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام و ژنوتیپ ها بر اساس ضریب تشابه دایس و به روش UPGMA انجام گرفت. محدوده تشابه ژنتیکی آلبالوها و آلبالو گیلاس ها بین 40/0 تا 91/0 بدست آمد. بیشترین تشابه ژنتیکی بین دو ژنوتیپ آلبالو که از باغات همدان از یک محل جمع آوری شدند، و کمترین تشابه بین یک ژنوتیپ آلبالوگیلاس واقع در کلکسیون درختان میوه کمال شهر کرج و یک ژنوتیپ آلبالو که از باغات هشتگرد جمع آوری شده بود، به دست آمد. ژنوتیپ محلب با دارا بودن کمترین شباهت ژنتیکی (36/0) از ژنوتیپ های آلبالو و آلبالو گیلاس جدا گردید. در تجزیه خوشه ای، نمونه ها در حد تشابه 80/0 در 15 گروه جای گرفتند. گروه بندی نمونه های آلبالو در اغلب موارد با مناطق جمع آوری آنها مطابقت خوبی نشان داد که نشان دهنده زمینه ژنتیکی نزدیک به هم در نمونه های یک منطقه به دلیل نحوه ی معمول تکثیر بذری آلبالو در ایران است. نمونه های آلبالو گیلاس از نمونه های آلبالو جدا شده و تقریبا هر یک در گروه های جداگانه قرار گرفتند. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 92/ r = 0بدست آمد که نمایانگر برازش مناسب دندروگرام به ماتریس تشابه بوده است. این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های آلبالو و آلبالو گیلاس یک تکنیک موثر و مفید است.

نشانگر RAPD به کمک 23 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گیلاس ایرانی و خارجی به کار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرارپذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. 23 آغازگر به کار برده شده مجموعا 188 نوار تولید کردند که از بین آنها 153 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار (صفر) با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA انجام گرفت. بیشترین تشابه ژنتیکی (80%) بین ارقام دورگ شماره یک کرج و گیلاس شماره 28 و کمترین تشابه (30%) بین دو رقم دیررس ایتالیا و شعاع السلطنه مشاهده شد. در تجزیه خوشه ای در حد تشابه 55/0 ارقام در هشت گروه مجزا قرار گرفتند که در برخی از گروه ها ارقام ایرانی و خارجی در کنار هم قرار گرفتند. همچنین ضریب کوفتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 82/ r=0بدست آمد که نشان دهنده همبستگی مناسب دندروگرام با ماتریس تشابه است.وضعیت گروه بندی ارقام در تجزیه خوشه ای به میزان بالایی با گروه های ناسازگاری در گرده افشانی برخی از این ارقام همسویی نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ارقام مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند. بعلاوه، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه بندی ارقام گیلاس مناسب است.

کاربرد قبل از انبار اسید سالیسیلیک و دوره نگهداری روی فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، سرمازدگی و کیفیت میوه رقم ملس ساوه مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک شاخص سرمازدگی و نشت یونی کاهش یافت و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز افزایش پیدا کرد. کمترین میزان نشت یونی و شاخص سرمازدگی و بیشترین میزان فعالیت آنزیم در غلظت 2 میلی مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. محتوای ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون میوه های تیمار شده با غلظت های بالای اسید سالیسیلیک نسبت به میوه های شاهد بیشتر بود. در طول دوره انبارمانی، نشت یونی، شاخص سرمازدگی، فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، مواد جامد محلول و pH افزایش یافت اما محتوای ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون کاهش یافت. این نتایج نشان می دهد که در طول دوره انبارداری، به خصوص پس از دو ماه انبارمانی سرمازدگی میوه ها افزایش پیدا می کند اما تیمار قبل از انبار میوه ها با غلظت دو میلی مولار اسید سالیسیلیک می تواند سرمازدگی را با افزایش فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز و تقویت سیستم دفاعی کنترل نماید.

این تحقیق به منظور مطالعه اثرات تیمارهوای گرم و 1- متیل سیکلوپروپن به تنهایی و در ترکیب با یکدیگر بر کیفیت و انبارمانی میوه توت فرنگی صورت گرفت. آزمایش بر پایه فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد.تیمارها شامل تیمار گرمایی در دو سطح (دمای اتاق و 45oC به مدت 3 ساعت) و 1- متیل سیکلوپروپن در 2 سطح (0 و 1 میکرولیتر در لیتر) بودند. نمونه های موجود در هر تیمار در سردخانه با دمای صفر تا دو درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 90% برای مدت 20 روز قرار گرفتند. نمونه ها در روزهای0 ، 5، 10، 15و 20 روز از سردخانه خارج و برای ایجاد شرایط مشابه خرده فروشی 24 ساعت در دمای اتاق 25 oC و رطوبت نسبی 70%) نگهداری شدند.نتایج آزمایش ها نشان داد که استفاده از تیمار گرمایی به تنهایی اثر معنی داری روی درصد کاهش وزن، درخشندگی میوه و شاخص رنگی a* نداشته ولی باعث حفظ سفتی بافت میوه و جلوگیری از پوسیدگی گردید.کاربرد 1- متیل سیکلوپروپن باعث جلوگیری از توسعه رنگ قرمز میوه (شاخص (a*، حفظ سفتی میوه شده اما موجب افزایش پوسیدگی گردید. تفاوت معنی داری از نظر درصد کاهش وزن، درخشندگی میوه، TA و TSS میان میوه های تیمار شده و شاهد مشاهده نشد. تیمار گرمایی و 1- متیل سیکلوپروپن هیچکدام تاثیری در میزان ویتامین ث در دوره انبارمانی نداشته اند. اثر ترکیبی این دو تیمار باعث جلوگیری از کاهش وزن، کاهش درخشندگی میوه و حفظ سفتی بافت میوه شد اما در جلوگیری از پوسیدگی موثر نبود.

انگور از مهمترین محصولات باغبانی جهان و ایران است. از قرن گذشته تا کنون تلاش های زیادی جهت اصلاح انگور انجام شد. در ایران تحقیق به منظور اصلاح انگور برای مصارف تازه خوری و کشمشی از سال 1375 شروع شده است. بدین منظور ارقام عسکری، یاقوتی، بیدانه سفید و بیدانه قرمز به عنوان والدهای پدری و ارقام موسکات هامبورگ، قزل اوزوم، دیزماری، رجبی سفید، علی بابا، الحقی قرمز و تبرزه به عنوان والدهای مادری انتخاب و دورگ گیری بین آنها در سال 1378 و 1379 انجام شد. از مجموع 1400 نتاج بدست آمده، 381 نتاج حاصل از 26 تلاقی کنترل شده در طی دو سال 1385 و 1386 برای صفات کمی و کیفی میوه مورد ارزیابی قرار گرفته و بمنظور تایید صحت تلاقی کنترل شده و نتیجه آن، 12 نتاج برتر و والدین پدری و مادری توسط 14 نشانگر مولکولی ریزماهواره مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج دورگ بودن نتاج مورد بررسی و تمایز ژنتیکی و فنوتیپی آنها از والدین و تفاوت ژنتیکی بین نتاج را تایید نمود. بیشترین تشابه یک والد مادری با نتاج به میزان 65/0 و بین رقم علی بابا و سه ژنوتیپ S54, S55, S40  بدست آمد. نتایج نشان داد خودگرده افشانی در والدین مادری پس از اخته کردن آنها رخ نداده است.نشانگر ریزماهواره همچنین توانست والدین و نتاج را از یکدیگر تفکیک نماید و تنها در تفکیک دو والد پدری بیدانه سفید و بیدانه قرمز به دلیل تشابه بالای آنها کارآیی لازم را نداشت. بین نتاج روابط خواهر و برادر تنی به خوبی مشخص و والدین هر یک از نتاج نیز تا حدودی مشخص گردید. در نهایت با استفاده از روش های انتساب مبتنی بر درست نمایی، ضمن کاهش خطاها، آزمون شناسایی والدین نیز با موفقیت انجام شد. بررسی چهار صفت کیفی در نتاج و مقایسه آن با والدین آنها حاکی از بهبود صفات در نتاج انتخاب شده بود.

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف ورمی کمپوست به عنوان یک ماده آلی و جایگزین برای مواد شیمیایی (کودها)، آزمایشی طی سال 86 درگلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در این تحقیق تاثیر 5 سطح ورمی کمپوست (0، 10، 25، 50 و 100 درصد حجمی) و 2 سطح فسفر (0 و 2 گرم سوپر فسفات تریپل به ازای هر گلدان) در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی در سه تکرار بر خصوصیات نشاء گوجه فرنگی رقم تجاریSuper Strain B  مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که زمان جوانه زدن بر اساس تعداد روز پس از کاشت در تیمار 25% به طور معنی داری سریع تر از سایر تیمارها بود. طول، قطر و میزان کلروفیل نشاء در تیمار 50 درصد ورمی کمپوست افزایش معنی داری نسبت به شاهد نشان داد. در شاخص سطح برگ تیمار 25 درصد ورمی کمپوست بیشترین میزان را نشان داد. در جذب عنصر معدنی روی تیمار 100 درصد ورمی کمپوست افزایش معنی داری نسبت به بقیه تیمارها نشان داد. در جذب عناصر معدنی آهن، مس و منگنز تیمار 50 درصد ورمی کمپوست افزایش معنی داری مشاهده شد. عنصر معدنی فسفر یک روند افزایشی با افزایش ورمی کمپوست نشان داد. درصد رطوبت ریشه و شاخساره در زمان نشاکاری در تیمار 100 درصد ورمی کمپوست از سایر تیمارها بیشتر بود. ظهور اولین گل در تیمار 25 درصد ورمی کمپوست به طور معنی داری سریع تر از بقیه تیمارها بود. سریعترین ظهور اولین میوه تشکیل شده پس از اتقال نشاء ها به زمین اصلی مربوط به تیمار 25 و 50 درصد ورمی کمپوست بود که اختلاف معنی داری با سایر تیمارها نشان دادند. میزان رطوبت ریشه در پایان عمر گیاه در تیمار 100 درصد ورمی کمپوست بیشتر از سایر تیمارها بود.

تجزیه پایداری عملکرد گل محمدی (Rosa damascene Mill) به منظور ارزیابی عملکرد و پایداری عملکرد گل و تعیین ژنوتیپ های با عملکرد بالاتر و پایدارتر اجراء گردید. تعداد 35 اکسشن گل محمدی در آزمایشی با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مناطق مختلف اکولوژیکی کشور و طی دو سال (87-1386) مورد مطالعه قرار گرفتند. اختلافات معنی داری (01/0 (p £بین اکسشن ها، مکان ها، محیط ها (سال × مکان)، اثرات متقابل اکسشن × محیط و اکسشن × مکان برای صفت عملکرد گل مشاهده گردید. اثر متقابل موجود به طور عمده از نوع متقاطع و سهم بخش غیرخطی (غیر قابل پیش بینی) آن بسیار بیشتر بود. میانگین کل عملکرد گل 14/2263 کیلوگرم در هکتار و اکسشن های اصفهان9، یزد2، آذربایجان غربی1، اصفهان7 و اصفهان1 به ترتیب با میانگین معادل 63/3120، 63/2941، 62/2894، 15/2769 و 92/2716 کیلوگرم برترین عملکردگل را داشتند. به طور کلی اکسشن های متعلق به مناطق گرم و خشک (مانند اصفهان و یزد) نسبت به اکسشن های با منشا نواحی معتدله و سردسیری دارای عملکرد گل بیشتری بودند که می تواند نتیجه گزینش های مکرر و دوره ای گلکاران منطقه برای بهبود عملکرد گل باشد. در بین مکان های مورد بررسی، کرمان با میانگین عملکرد گل 46/3635 کیلوگرم در هکتار برترین مکان بود. اکسشن های یزد2، اصفهان5، اصفهان8، اصفهان4، خوزستان1، اردبیل1، اصفهان3 و بلوچستان1 واجد شرایط پایداری عملکرد گل به روش Eberhart و Russel بوده و به عنوان اکسشن های پایدار و اکسشن های یزد2، اصفهان5، اصفهان8، اصفهان4، خوزستان1، اردبیل1، اصفهان6، اصفهان3 و بلوچستان1 به عنوان اکسشن های سازگار در مکان ها معرفی می گردند. وجود اکسشن هائی مانند یزد2 (جزو برترین اکسشن ها از نظر عملکرد گل) در ردیف پایدارترین و سازگارترین اکسشن ها موید آن است که یک اکسشن می تواند همزمان دارای عملکرد گل بالا و همچنین پایداری عملکرد باشد. اختصاص بخش عمده اکسشن های پایدار و سازگار به گروه اصفهان بیانگر آن است که امکان تجمیع عملکرد گل و پایداری عملکرد گل و همچنین امکان استفاده از گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری عملکرد گل و نیز استفاده از روش های ناپارامتری مانند روش های مجموع رتبه Kang در گل محمدی وجود دارد. در نهایت با در نظر گرفتن عملکرد گل و پایداری عملکرد به صورت توام اکسشن های یزد2، اصفهان5، اصفهان8، اصفهان4 و خوزستان1 دارای ...

تمرهندی و آکاسیا از جمله درختان زینتی به شمار می آیند که به دلیل زیبایی در شکل، سایه دهی خوب و مقاومت بالا به گرما در فضای سبز مناطق گرم و خشک جایگاه مناسبی را پیدا کرده است. تمرهندی و آکاسیا از طریق بذر قادر به تکثیر می باشند ولی به دلیل وجود پوسته سخت بذر، جوانه زنی بذر و سبز شدن آنها به راحتی امکان پذیر نمی باشد. بر این اساس پژوهشی به منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف خراش دهی بر شاخص های جوانه زنی بذور تمر هندی و آکاسیا بطور جداگانه و در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که بذور تمر هندی تیمار شده با اسید سولفوریک 98% به مدت 30 دقیقه بالاترین درصد جوانه زنی و بیشترین سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه را دارد. نتایج آزمایش آکاسیا نیز نشان داد که تیمار آب جوش 90 oC نسبت به تیمار اسید سولفوریک 98% موجب شکست خواب بذر می شود بطوریکه تیمار آب جوش 90 oC به مدت 5 ثانیه به عنوان بهترین تیمار از نظر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه توصیه می شود در حالیکه بذور تیمار شده با اسید سولفوریک غلیظ (98%) از درصد جوانه زنی پایینی برخوردار است.

مریم گلی یکی از بزرگترین جنس های خانواده نعناع، دارای نزدیک به 1000 گونه گیاهی در دنیاست. این گیاه در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی و آرایشی دارای کاربرد وسیع است. شباهت بسیار بالای گونه های این جنس با یکدیگر موجب دشوار بودن شناسایی گونه ها و زیر گونه های این جنس بر اساس علایم فنوتیپی شده  است. یکی از روش های قوی برای شناسایی این گونه ها استفاده از نشانگر AFLP است. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی 52 جمعیت Salvia شامل 13 گونه از دو منطقه اصفهان و چهارمحال وبختیاری به همراه یک جمعیت از جنس Nepeta با استفاده از 14 ترکیب آغازگری PstI و EcoRI به همراه MseI مورد ارزیابی قرار گرفتند. از مجموع 832 نوار تکثیر شده، 830 نوار (76/99%) چندشکل بودند توزیع مقادیر PIC بین 83/0 تا 96/0 بود وبیشترین مقدار شاخص نشانگر 5/96 به دست آمد. شباهت ژنتیکی نیز دامنه تغییرات 05/0 تا 83/0 را نشان داد. دندروگرام خوشه ای تنوع زیاد بین جمعیت ها را نشان داد و جداسازی گونه ها تطابق زیادی را با تقسیم بندی گونه ها بر اساس گرکس آن ها در فلور ایران داشت.

طالبی یکی از گیاهان خانواده کدوئیان است که در نقاط مختلف کشور کشت و کار می شود. مالچ یا خاکپوش پلی اتیلن طی سالیان اخیر برای کشت های سبزی و صیفی و با اهداف مختلفی توسعه یافته است. به منظور بررسی اثر رنگ مالچ بر کمیت و کیفیت میوه طالبی این تحقیق طی سه سال (84، 85 و 86) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و با شش تیمار شامل خاکپوش پلی اتیلن مشکی با رگه آلومینیومی، براق (آلومینیومی)، شفاف، قرمز، مشکی و بدون خاکپوش (شاهد) بود. پس از پهن کردن ورقه پلاستیک کشت بذر صورت گرفت. در مراحل مختلف رشد بوته مراقبت زراعی و مدیریت مزرعه اعمال شد. رشد رویشی بوته، زودرسی محصول، عملکرد کل و خصوصیات کیفی بررسی و اندازه گیری شد. تعیین کیفیت میوه با استفاده از تست پانل یا ارزیابی حسی از روش آماری مقایسه چندگانه روی خصوصیات ظاهر میوه، عطر، طعم، تردی بافت و پذیرش کلی انجام گردید. همچنین اندازه گیری میزان مواد جامد محلول میوه صورت پذیرفت. نتایج نشان داد نوع پوشش خاک تاثیر معنی داری بر عملکرد محصول داشته است.میانگین عملکرد کل سه ساله 6/48، 8/47، 7/46، 6/45، 8/44 و 6/37 تن در هکتار به ترتیب در تیمارهای مالچ پلی اتیلن مشکی با رگه آلومینیوم، مشکی، قرمز، براق (آلومینیوم)، شفاف و شاهد (بدون مالچ) حاصل شد. بیشترین میزان محصول اول فصل (پیش رس) به ترتیب مربوط به تیمارهای خاکپوش پلی اتیلن براق (آلومینیوم)، مشکی با نوار آلومینیوم، شفاف، قرمز و مشکی بوده است و نزدیک به 4 برابر میوه نوبرانه بیشتری نسبت به تیمار شاهد (بدون مالچ) تولید شده ...