زیگورات چغازنبیل، انعکاسی از مفاهیم و باورهای اعتقادی-معنوی عیلامیان است. این بنا سازه ای است سمبولیک و نمادین که در کنار ویژگی های اقلیمی، با مجموعه ای از باورها و فرهنگ آیینی-نمادینِ وابسته به خود، هویت و اصالت مردم آن تاریخ و سرزمین را نمایان می سازد. این معبد که با پلان مربع شکل و حصار دایره ای اش، برای پرستش«اینشوشیناک» خدای مقتدر عیلام بنا شد، همچنان به عنوان عظیم ترین معبد این تمدن باقی مانده است. نظام طبقاتی و نمادینش در کنار سایر نمادها، نمایشی از وحدت الهی، رشد، کمال و تقدس را به نظاره می گذارد. ازاین رو برای کشف معانی وجودی زیگورات چغازنبیل، اسرار و نظم هدفمندش، سه راه پیشنهاد می شود: اول، عینیت بخشیدن به باورها، تفکرات آیینی و ارزش فرهنگی نمادها از طریق عنصر مهم مکان مندی؛ دوم، معرفی زیگورات ِ به عنوان تقلیدی از کوه مقدس و وسیله صعود به آسمان از طریق نمادهایی چون خورشید، ماه، پلکان و بسیاری دیگر و سوم تقدس بخشی از طریق اعداد و اشکال هندسی.