مجله علوم انسانی
سال:1386 | دوره:15 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

مقاله حاضر به بررسی زبانشناسانه عوامل گزینش و نگارش اخبار در مطبوعات ایران بر مبنای شاخص های دوازده گانه گالتانگ و روژ می پردازد. تحقیق با طرح این پرسش که عوامل اصلی گزینش علمی خبر کدامند و مطبوعات ایران در اخبار و اطلاع رسانی به مردم تا چه حد از این عوامل استاندارد تبعیت می نمایند در صدد بوده که با جمع آوری پیکره زبانی در غالب سیصد و سه عنوان )تیتر( اصلی از چهار روزنامه کثیر الانتشار کشور به تحلیل زبان شناختی آنها بپردازد. نتایج حاکی از آن است که اولا در بسیاری از موارد مطبوعات ایران در فرآیند گزینش و نگارش خبر از اصول گالتانگ و روژ تبعیت نمی کنند و بیشتر متاثر از شیوه های سنتی هستند ثانیا مطبوعات ایران از میان شاخص های دوازده گانه به دو شاخص «ارجاع به شخصیت های برجسته» و «همخوانی» بیشترین وابستگی را دارد و این از نگاه تحلیل گفتمان انتقادی نیز نشانگر نقش تعیین کننده عامل «دسترسی» در رابطه با زبان و قدرت است.

در سال 86-1985 دفتر اروپایی سازمان جهانی بهداشت برنامه ارتقا سطح سلامت را تحت عنوان «پروژه شهر سالم» پیشنهاد نمود. ستاد شهر سالم تهران نیز با هدف تامین رفاه فردی و اجتماعی بر پایه مشارکت عمومی و هماهنگی بین بخشی به منظور ایجاد شهری سالم در هشتم اسفند ماه 1371 فعالیت خود را به طور رسمی در کوی سیزده آبان شهر ری آغاز نمود.از آنجا که در پروژه شهر سالم، بر بهره گیری از همکاری بین بخشی و جلب خودیاری و مشارکت اجتماعی تاکید شده است، مساله اصلی تحقیق حاضر این است که بین نظرات مردم و مسوولان در مورد برنامه های پروژه شهر سالم تفاوت معنی داری وجود دارد یا نه؟ بدین منظور، نظریات مردم در بین 424 نمونه تصادفی در کوی سیزده آبان با نظرات 46 تن از مسوولان مرتبط با پروژه شهر سالم در مورد فعالیت های انجام گرفته در زمینه تفاوت سطح رضایت مندی مردم و مسوولان از پروژه شهر سالم و تفاوت دیدگاه های آن ها از سطح مشارکت اجتماعی در زمینه های بهداشت جسمی و روانی، امنیت فردی و اجتماعی، محیط زیست و نهایتا ورزش و آموزش مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.نتایج پژوهش نشان می دهد که در رابطه با سطح رضایت از پروژه شهر سالم بین نظریات مردم و مسوولان تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی در مورد تفاوت دیدگاه های آن ها از سطح مشارکت اجتماعی در زمینه های بهداشت جسمی و روانی، امنیت فردی و اجتماعی، محیط زیست و ورزش و آموزش بین نظرات مردم و مسوولان تفاوتهای معنی داری وجود دارد. به طوری که در تمام زمینه های فوق نتایج حاصل از کارشناسان و مسوولان در سطحی بالاتر از مردم قرار داشته است.

مشروعیت سیاسی از مفاهیم بنیادین نظریه پردازی سیاسی معاصر است. در توضیح این مفهوم، دسته ای از نظرات، متاثر از وبر، بر روی نقش باورهای سیاسی شهروندان تاکید می کند. اما نظرات آکادمیک متاخر ضمن توجه به مباحث ساختارگرایان با اشاره به عاملان سیاسی، نقش کنش آنان را مد نظر قرار می دهند. این مقاله، با محور قرار دادن این مفهوم، اوضاع اقتصادی - اجتماعی ایران در دهه 1370 را بررسی و زمینه های روی کار آمدن اصلاح طلبان را نشان می دهد. در دنباله، استراتژی اصلاح طلبان، به مثابه عاملان سیاسی، بررسی و نقاط ضعف و قدرتشان به بحث گذاشته می شود و دلیل عمده شکست آنان مطرح می گردد.

در چند دهه اخیر دیدگاه توسعه پایدار به عنوان دیدگاه غالب در تمام زمینه های علوم به عنوان رویکردی نوین وارد گردیده است. این دیدگاه و رویکرد خاص آن به محله یعنی توسعه محله ای پایدار حل مشکلات شهری را در بازگشت به مفهوم محلات در شهرها می دانند. در مقیاس محلی استفاده از فرایندهای مشارکتی توسعه، بر اساس مشارکت بهینه عموم مردم محلی به عنوان سرمایه های اجتماعی امری ضروری است. در این راستا لازم است ابتدا مشخص گردد که ادراک مردم محلی از فرایند مشارکتی چیست و چه مسایلی را سبب تقویت و یا تضعیف این فرایند می دانند.در این مقاله با استفاده تکنیک مصاحبه عمیق و استفاده از گروه های کانونی در یک محله نمونه شهری )محله جلفا( که دارای پیشینه قوی تاریخی و شبکه های اجتماعی قوی در گذشته بوده است، ادراک و تصور ذهنی ساکنین از یک فرایند مشارکتی و عوامل مثبت و منفی موثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته است. از بررسی های بعمل آمده می توان چنین استنباط نمود که در کنار عدم وجود و یا تضعیف فرهنگ مشارکت در میان مردم محله، یکی از دلایل اصلی عدم وجود روابط اجتماعی در میان ساکنین محلات، عدم وجود فضاهای محلی و اجتماعی است که از طریق آن بتوان زمینه ایجاد تعاملات و شبکه اجتماعی قوی و انگیزه لازم در ساکنین محلی، برای مشارکت در طرح های محلی را ایجاد نمود. بنابراین ایجاد و طراحی فضاهای عمومی اجتماعی شهری در مقیاس محلات می تواند زمینه ای برای تشویق به مشارکت فعال تر مردم در برنامه های توسعه محلی باشد.

در این پژوهش تلاش ما بر این است تا عملکرد زاویه دید در گفتمان را مشخص کنیم. همان گونه که نشان داده خواهد شد، زاویه دید ارتباط زیادی با نیت گفته پرداز/ نویسنده، و در نتیجه ارتباط زیادی با جهت گیری او در گفتمان دارد. بر این اساس، زاویه دیدی که گفته پرداز بر می گزیند مشخص می شود. نشانگرهای اشاری به عنوان نشانگرهای گفتمانی برای تثبیت زمان، مکان، کنشگر و دیگر عناصر گفتمانی عمل می کند. سپس انواع مختلف زاویه دید در گفتمان که عبارتند از زاویه دید کل گرا، جز گرا، انباشت گرا و گزینشی معرفی و نمونه هایی از آن ارایه خواهد شد. همچنین رابطه زاویه دید با دید نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در طول تاریخ، محققان امر فراگیری زبان در تلاش بوده اند تا مساله فراگیری زبان را که ذهن بشر را به خود مشغول کرده است توصیف و تشریح نمایند. در این راستا، دو مکتب فلسفی تجربه گرایی و عقل گرایی همیشه با هم در تعارض بوده اند. یک گروه از مکتب تجربه گرایی )یعنی مثبت گرایان( نقش ذهن را در یادگیری حذف می کنند و ادعا می کنند که قرار گرفتن در معرض زبان به تنهایی می تواند باعث فراگیری زبان شود. از طرف دیگر، طرفداران مکتب عقل گرایی مهمترین نقش در یادگیری زبان را در ذهن منتسب می کنند. این گروه ادعا می کنند که انسان دارای استعدادی ذاتی به نام زبان تفکر است که با قرار گرفتن در معرض زبان طبیعی )مادری( فعال شده و زبان طبیعی را فرا می گیرد. قرار گرفتن در معرض زبان طبیعی که به نظر چامسکی (1980) آینه زبان تفکر است تنها زبان تفکر را فعال می کند و بنابراین نقش عمده ای در کیفیت زبان تفکر ندارد. در این مقاله انتقادی، بحث می شود که علیرغم شهرت و آوازه این نظریه شواهد نظری و تجربی موجود نظریه زبان تفکر را باطل می سازد: توانایی خود تعبیری زبان تفکر self- (interpretive)، عدم دسترسی پردازش های شناختی به مفاهیم حقیقت مدار (truth- conditional) meaning تجربه های معنادار، عدم امکان آزمون حافظه جهت آزمایش آن، مشکلات نظریه تخصیص ذهنی (modulaity) و ارتباط آن با سیستم مرکزی ذهن و همچنین تکامل بیولوژیکی مشکلاتی هستند که نظریه زبان تفکر را به چالش می کشاند. در پایان این مقاله با در نظر گرفتن مشکلات نظریه زبان تفکر که زیر بنای دستور جهانی چامسکی را تشکیل می دهد، چارچوبی بر پایه نظریه های ویتگنشتاین و ویگوتسکی ارایه شده است که شاید بتواند پدیده زبان آموزی را بهتر توجیه نماید.

انتخابها و تصمیمات مختلفی که افراد اتخاذ می کنند متاثر از عاملی به نام اعتماد است. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر بر اعتماد افراد به دانشگاههای مجازی و مشخص کردن وجود رابطه یا فقدان رابطه بین اعتماد افراد به دانشگاههای مجازی و تمایل آن ها به انتخاب این دانشگاهها شکل گرفت. در این راستا مدل مفهومی تحقیق به کمک روش دلفی با 9 مولفه طراحی شد و سعی شد به کمک تحلیل عاملی و روش تحلیل مسیر، روابط بین متغیرها مشخص شود. در پایان مشخص شد، 5 مولفه شهرت علمی دانشگاه مجازی، کارآمدی اداری دانشگاه مجازی، اندازه دانشگاه مجازی، اقتصادی بودن تحصیل در دانشگاه مجازی و شرایط محیطی مساعد برای فعالیت دانشگاه مجازی از جمله عوامل موثر بر اعتماد افراد به این دانشگاهها هستند، با این وجود معلوم شد که میزان نقش هر کدام از این مولفه ها در ایجاد اعتماد نسبت به دانشگاههای مجازی با موارد پیش بینی شده از سوی محققان تفاوتهایی دارد. همچنین مشخص شد تمایل افراد به انتخاب دانشگاههای مجازی متاثر از عوامل اعتماد است.

ترتیب غیر خطی آیات قرآن کریم، اغلب از منظر بسیاری از محققان به منزله فقدان انسجام و پیوستگی و بازتاب نوعی پراندگی محتوایی محسوب می شود. بنظر می رسد انسجام و عباراتی از این دست، مختصه بارز زبان قرآن، یعنی ماهیت غیر خطی آیات آن را از نظرها پنهان می سازد، ماهیتی که کلام قرآن را از زبان روزمره متمایز می سازد. نگارندگان بر این باورند که برای آشکار ساختن ماهیت غیر خطی آیات قرآن، باید پروردگاری را در نظر گرفت که برای سخن گفتن با مخاطبانش نه از زبان یک سخنگوی مرسوم که سخنانش با بافت زبانی وابسته است و آغاز و انجامی دارد، بلکه از زبان خاص خود بهره می گیرد. نباید از آفریدگار انتظار داشت تا همانند انسان سخن بگویید. بنابراین قرآن را بایستی متنی بی زمان و غیر خطی در نظر گرفت که ساخت زدایی نظام مند از بافت زبانی و مکانی و ترتیب خطی زبان، بازتاب منشا الهی آن است.