مجله فیزیک زمین و فضا
سال:1396 | دوره:43 | شماره:1 |تعداد مقالات:18

در این مطالعه تغییرات سرعت موج برشی با استفاده از داده های ثبت شده در 23 ایستگاه باند پهن شبکه موقت دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، در منطقه شمال غرب ایران مورد بررسی قرار می گیرد. به همین منظور با استفاده از 230 رخداد منطقه ای و دورلرز منحنی های پاشش سرعت گروه امواج ریلی در مد پایه برای 20 مسیربین ایستگاهی محاسبه می شود. سپس جهت محاسبه ساختار سرعت موج برشی در هر مسیر، برگردان خطی و غیرخطی منحنی های پاشش به ساختار سرعت موج برشی انجام می شود. منحنی های پاشش بین ایستگاهی به روش دو ایستگاهی و ساختارهای سرعت نهایی به روش جستجوی محاسباتی- تصادفی "هجهاگ" محاسبه می شوند. با توجه به بازه دوره تناوبی در منحنی های پاشش محاسبه شده در این مطالعه (بین 5 تا 48 ثانیه) تنها پارامترهای سرعتی در پوسته و گوشته بالایی قابل محاسبه است. ساختارهای سرعت موج برشی نشان دهنده یک ساختار ناهمگن با ضخامت متغیر پوسته در امتدادپروفیل لرزه نگاری است. عمق مرز موهو بین 40 تا 56 کیلومتر و عمق مرز میان پوسته بالایی و پایینی نیز بین 12 تا 28 کیلومتر به دست آمده است. در بازه عمقی 12 تا 22کیلومتر در شمال آتشفشان سهند یک توده کم سرعت و احتمالا گرم مشاهده می شود.همچنین اثر عبور مسیر 20 رخداد منطقه ای بر میرایی امواج ریلی با دوره های زمانی بیش از 32 ثانیه نیز نشان داده می شود و منشاء این میرایی غیر عادی به اثر رسوبات ضخیم حوضه خزر جنوبی نسبت داده می شود.

در این مطالعه رابطه بزرگای زمین لرزه با استفاده از مدت دوام امواج کدا برای پهنه زاگرس و جنوب غربی ایران مرکزی برآورد شده است. بزرگای مدت دوام امواج کدا روشی برای برآورد سریع و قابل اطمینان از اندازه زلزله بوده و با توجه به بکارگیری محتوای زمانی شکل موج ها به جای محتوای دامنه آن ها، روشی قابل اعتمادتر و سریع تر خواهد بود. برای برآورد بزرگا در روش های معمول مانند بزرگای محلی یا امواج حجمی، در اغلب موارد خواندن صحیح دامنه با توجه به اثرات دستگاهی، اثرات مسیر روی دامنه و... دشوار بوده و با خطای زیادی همراه است. در مطالعه حاضر از 3890 نگاشت با بزرگی بین 2 تا 5 و با فاصله های رومرکزی کمتر از 200 کیلومتر استفاده شده است. در این مطالعه از داده های ایستگاه های باند پهن شبکه لرزه ای در بازه زمانی بین سال های 2006 تا 2013 استفاده شده است. در این بررسی مدت دوام، به عنوان زمان سپری شده از اولین رسید موج P تا لحظه ای که دامنه موج کدا به سطح نویز کاهش پیدا کند، در نظر گرفته می شود. برای بدست آوردن نقطه انتهایی سیگنال، دامنه سیگنال با دامنه نویز قبل از رخداد مقایسه شده و زمان انتهایی پنجره محاسبه گردید. بعد از محاسبه پارامتر مدت دوام و داشتن فاصله و بزرگای محلی، با استفاده از رگرسیون سه بعدی رابطه مطلوب محاسبه شد. در ادامه، به منظور سنجش صحت تخمین بزرگی، ضرایب تصحیح ایستگاهی برآورد گردیده و برای ایستگاه های مختلف با زمین شناسی و اثرات ساختگاه آنها مقایسه گردید.

با توجه به اینکه پیش بینی دقیق زمین لرزه با دانش فعلی بشر امکان پذیر نمی باشد، بنابراین، یک سامانه هشدار سریع زمین لرزه می تواند نقش پراهمیتی در کاستن تلفات و خسارات زمینلرزه ها داشته باشد. در این مطالعه با استفاده از تعریف تابع احتمالاتی، میزان اجرایی بودن سامانه هشدار سریع زمین لرزه برای گسل شمال تبریز در شمال غرب ایران بررسی و زمان هشدارهای در سایت و ناحیه ای مناطق و شهر-های در معرض خطر که شامل 15شهر با اولویت بالا شامل: خوی، ورزقان، سراب، تبریز، قره ضیاءالدین، آمند، تیکمه داش، اسکو، دمیرچی، بستان آباد، صوفیان، هریس، اهر، خواجه و میانه می باشد، به شکل احتمالاتی ارزیابی گردد. اولویت بندی خطرپذیری شهر های ذکر شده در این مطالعه بر اساس شبیه سازی جنبش نیرومند زمین با استفاده از روش تصادفی برای 22 زمینلرزه محتمل سناریو انجام شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که حداکثر زما ن های هشدار ناحیه ای برای شهر های خوی، قره ضیا الدین، میانه، بستان آباد، هریس، خواجه، سراب، تیکمه داش، ورزقان، دمیرچی و تبریز به ترتیب 19، 20، 21، 13، 17، 12، 19، 14، 15، 18 و 10 ثانیه است. این زمان های هشدار به عنوان یک فرصت مناسب قبل از رسیدن امواج سهمگین و نیرومند زمینلرزه، تا حد بسیار زیادی می تواند از تلفات و خسارات ناشی از وقوع زمینلرزه ها بکاهد. با توجه به این موضوع که برای ایستگاه های نزدیک به کانون زمینلرزه، امکان ایجاد هشدار ناحیه ای صرفا برای اهداف دورتر میسر است، میزان هشدار های درسایت برای زمینلرزه های نزدیک به اهداف (زمینلرزه های تاثیرگذار)، بررسی گردید که همانطوری که انتظار می رود، میزان هشدار درسایت قابل توجهی ایجاد نمی شود.

در این تحقیق، به کمک تئوری دالن، اثر زلزله بر روی تهییج حرکت قطبی و تغییر طول روز مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، نخست تغییر شکل زمین در اثر زلزله محاسبه و سپس اثرات این تغییر شکل بر تغییر مولفه های تانسور اینرسی و حرکت قطبی مطالعه گردید. نتایج این تحقیق در مورد دو مساله شبیه سازی که رخداد زلزله را در دو حالت با گسل های امتداد لغز و شیب لغز نمایش داده اند، حاکی از آن است که دامنه تهییج حرکت قطبی در اثر گسل امتدادلغز در استوا بیشترین مقدار بوده و هرچه به طرف قطبین پیش می رویم این اثر کاهش یافته تا اینکه در قطبین به صفر می رسد. در مقابل، در گسل شیب لغز دامنه در عرض های متوسط ماکزیمم و در استوا و قطبین صفر است. پارامتر تغییر طول روز در اثر گسل امتدادلغز در قطبین صفر و در استوا بیشترین و در گسل شیب لغز در قطبین و استوا صفر و در عرضهای متوسط ماکزیمم است. در ادامه، با استفاده از پارامترهای زلزله های بزرگ (Mw³7.5) از سال 1976 تا 2014، برگرفته از کاتالوگ زلزله هاروارد، و مبتنی بر تئوری تشریح شده اثرات زلزله های فوق بر تهییج حرکت قطبی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین زلزله های رخ داده طی این پریود 38 ساله، زلزله 2011 ژاپن هم در تهییج حرکت قطبی و هم در پارامتر تغییر طول روز بیشترین اثر را داشته است و برایند جهت این تهییج، 90ow است. سپس اثر تجمعی کل زلزله های مورد مطالعه در تهییج حرکت قطبی و تغییر طول روز محاسبه گردید و نشان داده شد که تهییج در راستای X، صعودی و تهییج در راستای Y، نزولی و تغییر طول روز ابتدا به صورت نزولی و سپس به صورت صعودی ظاهر می شود. برای ارزیابی این نتایج از داده های واقعی حرکت قطبی (از سال 1976 تا 2014) استفاده گردید. داده های حرکت قطبی نیز روند صعودی یا نزولی پارامترهای مورد مطالعه را تایید می کند ولی از نظر بزرگی یا اندازه با نتایج به دست آمده تفاوت دارد و نشان می دهد در تهییج واقعی حرکت قطبی و تغییرات واقعی طول روز، علاوه بر زلزله، پدیده های دیگری نیز میتواند نقش داشته باشد.

امروزه تلاش زیادی در راستای اکتشاف نفتگیرهای چینه ای صورت می گیرد و از آنجایی که در خلیج فارس مرکزی سنگ مخزن سازند سروک می باشد لذا احتمال بسیاری وجود دارد که نفتگیرهای چینه ای در این ناحیه تشکیل شده باشند. به منظور شناسایی این مناطق، در این مطالعه به بررسی لاگ های پتروفیزیکی چگالی، صوتی، نوترون و گاما پرداخته شده و از آنجایی که حضور هیدروکربن تاثیر خاصی بر روی داده های لرزه ای می گذارد، نتایج حاصل از بررسی لاگ ها با نشانگرهای لرزه ای امپدانس صوتی، پوش دامنه و فرکانس لحظه ای تلفیق داده شده است. نشانگرهای حجمی به کار گرفته شده جهت نیل به اهداف مورد نظر شامل نشانگرهای ضریب امپدانس صوتی، کسینوس فاز لحظه ای، نشانگر پوش دامنه، فرکانس لحظه ای و فاز لحظه ای می باشند. داده ها با استفاده از نرم افزار پترل (Petrel) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده است. با مطالعات انجام شده دو نوع تله چینه ای در قسمت های بالای سازند سروک شناسایی گردید. با توجه به برگردان لرزه ای تعدادی از مقاطع، تغییرات لیتولوژی و مرز سازندهای مورد مطالعه به خوبی تفسیر شدند. نتایج حاصل از فرکانس رنگ ها نشان داد که کربنات های متراکم بیشترین فرکانس رنگی (بنفش) و رسوبات آواری کمترین فرکانس رنگی (قرمز) را نشان میدهند. حضور هیدروکربن یکی از عوامل افت فرکانس می باشد. در این مطالعه نشان داده شد که تجمع هیدروکربن در بخش بالایی زیر واحد لرزه ای ماسه کژدمی به عنوان یک تله چینه ای در بالای ناپیوستگی عمل نموده است.

انحنا یکی از مشخصه های یک منحنی است که در هر نقطه مقدار انحراف آن را از یک خط راست تعیین می کند. در تعمیم این خصوصیت به سه بعد ما با یک سطح روبرو هستیم که با توجه به تقاطع صفحه با سطح، بی نهایت منحنی و در نتیجه انحنا در یک نقطه مشخص خواهیم داشت. مناسب ترین انحناها آن هایی هستند که که از تقاطع یک صفحه عمود به سطح بدست می آیند و انحناهای نرمال نام دارند. منفی ترین انحنا یکی از انحناهای نرمال است که در تحلیل و تفسیر کمی آنومالی های میدان پتانسیل استفاده می شود.آنومالی های میدان پتانسیل برروی منابع وابسته به مقدار تباین خصوصیت فیزیکی موردنظر دارای بیشینه هستند. آنومالی ها را می توان با یک رابطه ریاضیاتی بیان کرد که این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم عمق چشمه را از مقدار پیک و مقدار انحنا در پیک بیابیم. این آنومالی ها را وابسته به اینکه نوع چشمه از قبل برای ما مشخص باشد یا خیر می توان به دودسته که توابع ویژه وابسته به مدلی خاص و مستقل از مدل نامیده می شوند، تقسیم بندی کرد. ابتدا توابع ویژه از میدان پتانسیل تبدیل یافته محاسبه شوند و انحنا سطح این توابع ویژه، مکان و نوع چشمه را تخمین زد.روش آنالیز تخمین عمق با استفاده از نشانگرهای انحنا بر روی داده های مصنوعی بدون نوفه و همراه با نوفه به کاربرده شد. درنهایت این روش بر روی داده های واقعی از معدن سولفیدی موبرون کانادا با استفاده از توابع ویژه آزمایش شد و با استفاده از عدد موج محلی یک اندیس ساختاری برای این معدن تخمین زده شد.

در این مقاله به بررسی یک معیار عددی جدید بنام نووژیلو جهت محاسبه دوران متوسط به کمک روش تفاضل محدود در فضای پوسته زمین و در محدوده شمالغرب ایران به ویژه شمال گسل تبریز پرداخته شده است. برای رسیدن به این هدف ابتدا تنسورهای استرین و دوران خطی، روی سطح پوسته زمین بر مبنای نظریه پوسته در مکانیک محیط های پیوسته، با استفاده از روش تفاضل محدود محاسبه شده و سپس معیار دوران متوسط نووژیلو با استفاده از مولفه های تنسورهای استرین و دوران خطی استخراج می-شود. نتایج بدست آمده از تنسورهای استرین و دوران خطی در فضای پوسته با استفاده از مشاهدات ژئودتیکی (GPS) سال 2005 ایران سراسری، تطابق خوبی با نتایج کارهای قبلی دارد. نتایج بدست آمده از معیار دوران متوسط نووژیلو در فضای پوسته بخشی از فلات آذربایجان، نشان دهنده آن است که بیشترین دوران راستگرد به مقدار (2.975±0.631 deg/Myr) به منطقه ایستگاه YKKZ مربوط است. ویژگی مهم بررسی معیار دوران متوسط نووژیلو روی پوسته زمین نسبت به بررسی این معیار در سیستم مختصات کارتزین، این است که نتایج بدست آمده روی پوسته زمین بسیار نزدیک به نتایج مطالعات قبلی که روی دوران بلوک ها در مناطق مختلف آذربایجان صورت گرفته، می باشد. دقت بدست آمده برای این معیار در فضای پوسته در اکثر ایستگاهها قابل قبول می باشد.

جهت گیری متفاوت مغناطیدگی های القایی و بازماند در یک توده بی هنجار مغناطیسی و همچنین اثر تداخلی بی هنجاری های مختلفی که با خصوصیات هندسی و فیزیکی متفاوت دراعماق مختلف قرار گرفته اند، تفسیر نقشه های مغناطیسی به منظور شناسایی گسل ها، مرزهای بین لایه ای و بی هنجار های مغناطیسی پراکنده در پوسته زمین را پیچیده و دشوار ساخته اند. با اعمال فیلترهایی نظیر فیلترهای فاز محلی می توان این پیچیدگی ها را برطرف کرد.. در این مقاله برای تشخیص لبه های بی هنجاری از دو فیلتر فاز محلی، زاویه تیلت (TDR) و زاویه تیلت گرادیان افقی (TAHG)، استفاده شده است. این فیلترها در واقع ترکیبی از گرادیان افقی و قائم میدان پتانسیل می باشند. کارایی این روش ها بر روی مدل مصنوعی H شکل در دو حالت، نوفه دار و عاری از نوفه، آزموده شده است. نتایج، حاکی از توانایی بالای این روش ها در تعیین مرز توده های مغناطیسی نسبت به روش های معمول گرادیان افقی، سیگنال تحلیلی و... است. علاوه بر این، روش TAHG تفکیک پذیری عمقی بهتری نسبت به روش TDR دارد. اعمال روش TAHG بر یک مجموعه داده مغناطیسی هوابرد مربوط به ناحیه فروافتاده زنجان، نشان داد که این روش قادر است تا گسل های پی سنگی و پی سنگ این ناحیه را توصیف و لبه های آن ها را با دقت بالایی ترسیم کند. مدل های مصنوعی و الگوریتم روش های مورد بررسی، در محیط متلب تهیه شده اند.

لازمه تحلیل صحیح داده های مغناطیسی، یک تخمین عمق واقعی از منبع بی هنجاری مغناطیسی به منظور تعیین نقاط حفاری و رسیدن به هدف مغناطیسی می باشد. روش عدد موج محلی بهبودیافته بر پایه معادلات سیگنال تحلیلی شکل گرفته است و می تواند مکان افقی و عمق بی هنجاری را بدون نیاز به آگاهی از هندسه و خودپذیری مغناطیسی منبع مشخص کند. پس از مشخص شدن این کمیت ها تقریبی از ضریب ساختار نیز قابل تخمین است. در این تحقیق، کد این روش برای اعمال بر روی بی هنجاری های دوبعدی در محیط متلب نوشته شده و توانایی آن بر روی داده های مصنوعی بدون نوفه و همراه نوفه آزمایش شده است. در قسمت داده-های مصنوعی از دایکی با شیب 45 درجه و مغناطیدگی یک آمپر بر متر، زاویه انحراف 10 درجه و زاویه میل 64 درجه استفاده شده است. روش عددموج محلی بهبودیافته بر روی این دایک، بدون حضور نوفه و همچنین آلوده به نوفه با دامنه های مختلف، اعمال شده است. در ادامه این روش بر روی داده های میدانی منطقه گل بلاغی واقع در شهرستان زنجان اعمال شده و جواب های آن با جواب های به دست آمده از نرم افزار مدل ویژن مقایسه گردیده است. برای این بررسی از یک پروفیل به طول 525 متر با فواصل نمونه برداری یک متر استفاده شده است. پارامترهای توده بی هنجاری که به وسیله این روش به دست آمده با نتایج حاصل از نرم افزار مدل ویژن مطابقت دارد. روش عدد موج محلی و کد متلب نوشته شده، می تواند ابزار توانمندی برای بررسی بی هنجاری-های دوبعدی باشد.

به منظور بررسی میزان خطای مرکز اروپایی پیش بینی های میان مدت جوی (ECMWF) در پیش بینی بارش مناطق مختلف ایران، داده های بارش ماهانه 45 ایستگاه همدیدی پراکنده در سطح کشور با داده های بارش ماهانه ERA-Interim در نزدیک ترین نقطه به هر ایستگاه مورد مقایسه آماری قرار گرفت. برای این منظور از آماره هایی مانند ضریب تعین (R2)، مجذور میانگین مربع خطا (Rmse)، شیب خط (B Slope)، اریبی (Bias) و ضریب کارایی مدل (EF) برای مقایسه آماری داده های ERA-interim در برابر داده های مشاهده ای ایستگاه های مورد مطالعه استفاده شده است. نتیجه این بررسی نشان داد که ERA-Interim از دقت بسیار بالایی در پیش بینی بارش بسیاری از نقاط کشور برخوردار است و میزان خطای آن در بیش از 70 درصد از ایستگاه های مورد مطالعه اندک و قابل چشم پوشی است. همچنین مشخص شد که ERA-Interim بارش ایستگاه های ناحیه ساحلی خزر و برخی ایستگاه های ناحیه ساحلی خلیج فارس را کم تر از مقدار واقعی پیش بینی می کند. کم برآورد کردن بارش در ایستگاه های ناحیه خزری عمدتا به علت ناتوانی ERA-Interim در پیش بینی درست برخی بارش های فرین این ناحیه می باشد. اگرچه بین بارش ERA-Interim و بارش مشاهده ای در منطقه شمال غرب و شمال شرق کشور همبستگی بسیار قوی دیده می شود ولی مقدار بارش پیش بینی شده ERA-Interim برای اکثر ایستگاه های این مناطق نیز بیش تر از مقدار واقعی برآورد می شود.

بر اساس آمارهای سازمان هواشناسی ایران به نقل از گزارش انجمن هواشناسی آمریکا در بررسی وضعیت اقلیم جهان در سال 2011، بخش بزرگی از کشور در پاییز 2011 دارای مقادیر چشم گیر بی هنجاری منفی دما همراه با بی هنجاری مثبت بارش نسبت به میانگین های اقلیم شناختی در دوره 1960 تا 2010 میلادی بوده است. سهم عمده در شکل گیری این بی هنجاری ها را حاکمیت یک دوره بلند سرما همراه با بارش در بخش های گسترده ای از کشور در آبان ماه 1390 داشته است. با استفاده از داده های بازتحلیل روزانه NCEP/NCAR، میانگین برخی کمیت های هواشناختی مهم و هم چنین جمله های معادله انرژی جنبشی پیچکی در این ماه با میانگین های اقلیم شناختی متناظر برای دوره بلندمدت 2010-1950 مقایسه شده است. نتایج نشان از حاکمیت دو بندال پی درپی در دوره مورد مطالعه، هر کدام با پشته مرکزی روی اروپا و ناوه هایی روی اطلس و غرب آسیا دارد. قوی-تر شدن و گسترش مداری و نصف النهاری جت جنب حاره ای و هم راستایی آن با جت مسیر توفان اطلس در این دوره نیز سبب افزایش انرژی جنبشی پیچکی در منطقه اطلس، شمال آفریقا و ایران شده است. از دیدگاه انرژی، وجود بی هنجاری منفی تولید و تبدیل کژفشار و بی هنجاری مثبت همگرایی شار کل و شار آزمینگرد روی منطقه ایران نشان دهنده آن است که در آبان ماه 1390 ایران گیرنده قوی انرژی جنبشی پیچکی گسیل شده از سوی دریاهای مدیترانه و سرخ بوده است.

تاکنون، اکثر روش های ارائه شده جهت تعیین فرکانس های جزر و مدی، بر اساس مبانی تئوری بوده و مشاهدات جزر و مدی نقشی در یافتن این فرکانس ها نداشته اند. این تحقیق، در ادامه تحقیق انجام شده توسط امیری سیمکویی و همکاران (2014) به استخراج فرکانس های جزر و مد از طریق آنالیز مشاهدات جزر و مد می پردازد. بدین منظور، با استفاده از روش برآورد هارمونیک کمترین مربعات (LS-HE)، سری های زمانی مشاهدات جزر و مد مورد بررسی قرار گرفته و فرکانس های جزر و مدی استخراج می گردند. در این تحقیق از داده های 8 ایستگاه تاید-گیج در منطقه خلیج فارس و دریای عمان بین سال های 1999 تا 2010 استفاده شده است. 414 فرکانس موثر در این ایستگاه ها بدست آمده است. مقایسه ای بین دو لیست فرکانسی شامل 50 و 121 فرکانس اصلی حاصل از تحقیق امیری سیمکویی و همکاران (2014) برای تاید-گیج های کشور انگلستان، با فرکانس های استخراجی در این تحقیق (منطقه خلیج فارس و دریای عمان) انجام گردیده است. فرکانس های جدیدی که به ایستگاه های منطقه خلیج فارس و دریای عمان اختصاص دارد استخراج شده است. در پایان پیش بینی جزر و مد به مدت شش ماه برای تمام ایستگاه ها با استفاده از، دو لیست از فرکانس های مهم استخراجی حاصل از دو تحقیق انجام شده و نتایج با هم مقایسه گردیده است. اختلاف RMSE داده های پیش بینی شده در این مقایسه بین 2 تا 7 سانتیمتر بوده و دقت ارائه شده برای پیش بینی جزر و مد با استفاده از فرکانس های بدست آمده در این تحقیق برای ایستگاه-های تاید-گیج منطقه خلیج فارس و دریای عمان بین 9 تا 16 سانتیمتر می باشد.

برای محاسبه فشار اکوستیکی در دریا با استفاده از روش های معمول، دانستن نحوه توزیع میدان چگالی و به تبع آن نحوه تغییرات سرعت صوت در محیط بسیار مهم است. عوامل محیطی بسیاری بر توزیع میدان چگالی در دریا تاثیرگذارند که بسته به شرایط محیطی و جغرافیایی شدت و ضعف هر یک از آن ها متفاوت می باشد. یکی از این عوامل امواج درونیاست که ساختار آنباعث تغییرات زمانی مکانی میدان چگالی و به تبع اثر گذاری روی نحوی انتشار امواج صوتی در اقیانوس می شود.هدف از این مطالعه بررسی آزمایشگاهی تاثیر امواج درونی ناشی از نوسان یک استوانه در یک کانال چینه بندیشده، بر روی انتشار امواج صوتی می-باشد. در این مطالعه ابتدا با استفاده از روش های معمول امواج درونی در محیط تشکیل داده شد و با استفاده از فرستنده و گیرنده صوتی تاثیر امواج درونی بر روی انتشار امواج صوتی بررسی شد. همچنین علاوه بر نتایج عملی شبیه سازی با یک نرم افزار انتشار صوتی صورت گرفت که نتایج آن مطابقت خوبی با نتایج آزمایشگاهی داشت. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که امواج درونی در حالاتی باعث جمع شدگی و پراکندگی پرتوهای امواج صوتی می شود و در حالاتی قدرت سیگنال صوتی تا 54 درصد را کاهش دهد. در محیطهای دریایی نیز به دلیل وجود این امواج تغییرات سیگنال صوتی می تواند رخ دهد.

دو روش تک ایستگاهی و چند ایستگاهی مدل ریزگردانی آماری اس دی اس ام-دی سی به منظور ریزگردانی مقادیر حدی دما و بارش، در 9 ایستگاه سینوپتیک واقع در منطقه کوهستانی غرب میانی ایران طی سالهای آماری 2010-1981 مورد ارزیابی قرار گرفتند. دوره آماری 2000-1981 بمنظور کالیبراسیون مدل و 2010-2001 برای اعتبار سنجی آن، با بکارگیری 27 شاخص حدی اقلیمی، عملکرد مدل را مورد سنجش قرار داد. حساسیت روشها به ناهنجاریهای بزرگ مقیاس جوی و نیز توانمندی آنها در بازنمونه برداری توزیع داده های مشاهداتی در دوره اعتبار سنجی، بطور جداگانه برای هر شاخص، به ترتبیب با استفاده از آزمونهای همبستگی پیرسن و کمولوگراف-سیمونوف، مورد آزمون قرار گرفت. بمنظور ارزیابی کلی مدل، از روش ترکیبی استفاده شد. روش ریزگردانی تک ایستگاهی (چند ایستگاهی) با گذراندن به ترتیب 76 (81)، 16 (7) و 14 (5) درصد از آزمونهای کلموگراف-سیمرنف، همبستگی پیرسن و نیز آزمون ترکیبی، نتایج قابل قبولی را ارائه دادند. بنحوی که می توان گفت، روش تک ایستگاهی، جهت ریزگردانی مقادیر حدی در هر تک ایستگاه بهتر از روش چند ایستگاهی بوده ولی برای ریزگردانی مقادیر حدی درکل منطقه مورد مطالعه (یعنی در مجموع ایستگاهها)، روش چند ایستگاهی نتایج بهتری را ارائه داد. هر دو روش، شاخص های دما را بهتر از شاخص های بارش، ریزگردانی کردند. درحالیکه، بعضی از شاخص ها از جمله روزهای دارای بارش بیش از 25 میلی متر، شاخص ساده روزانه بارش، روزهای مرطوب متوالی و حدکثر دمای حداقل با هیچ یک از روشهای فوق به خوبی تولید نشدند. در حالت کلی، عملکرد مدل از ایستگاهی به ایستگاهی دیگر متغیر بود.

کار حاضر، به اعمال روش مک کورمک فشرده مرتبه چهارم برای حل عددی شکل پایستار معادلات آب کم عمق، می پردازد. گسسته سازی مکانی روش مک کورمک فشرده مرتبه چهارم با دو طرحواره به نام های 4.2 و 4.4 و پیمایش زمانی این روش نیز، با روش-های اصلی و رونگ-کوتا معرفی می شوند. یک معادله ساده خطی، یعنی، معادله فرارفت یک بعدی که دارای حل تحلیلی می باشد، با استفاده از روش های مک کورمک مرتبه دوم و مک کورمک فشرده مرتبه چهارم با طرحواره های 4.2 و 4.4، با پیمایش های زمانی اصلی و رونگ-کوتا حل شده و مقادیر خطای کلی آنها، با استفاده از نرم های قدرمطلق، مربع و بی نهایت، با یکدیگر مقایسه می شود. این مقایسه، برتری روش های فشرده مرتبه چهارم را از نظر دقت عددی، نسبت به روش مرتبه دوم نشان می دهد. درادامه شکل پایستار این معادلات در حالت دوبعدی و غیرخطی، با استفاده از این روش ها، حل شده و نتایج آن نیز برای دو آزمون موردی که توسط محققان دیگر، با روش های دیگر، به طور عددی حل شده اند، مقایسه می شود. مقایسه کمی و کیفی نتایج به دست آمده نشان از عملکرد مناسب روش مک کورمک فشرده مرتبه چهارم دارد. همچنین نتایج نشان می دهند که پیمایش زمانی رونگ-کوتای مرتبه چهارم در طرحواره 4.4 روش مک کورمک فشرده مرتبه چهارم، نسبت به بقیه روش های اعمال شده در این کار، پاسخ های مناسب تری دارد.