علوم کشاورزی
سال:1381 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

مینوز برگ غلات از آفات مهم گندم و جو در نواحی مدیترانه و خاورمیانه به ویژه در مناطق جنوب، جنوب غربی و مغرب ایران می باشد که بیشتر در اراضی غلات دیم با تغذیه از پارانشیم برگ، خسارت قابل توجهی وارد می سازد. تغییرات جمعیت، زیست شناسی، دامنه میزبانی و آستانه زیان اقتصادی آفت طی سال های 1376-79 مورد مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی تغییرات جمعیت، از روش شمارش تراکم های جمعیتی مراحل مختلف تکاملی آفت در طول دوره رشد گندم و نیز در داخل مزرعه انجام گرفت و آستانه زیان اقتصادی لاروهای زیان رسان آفت بر اساس اندازه گیری طول برگ و طول کانال های لاروی نیز محاسبه گردید.این آفت در سال یک نسل داشته که حدود 7.5-7 ماه به صورت لاروسن یک دیاپوز شده در عمق 30-15 سانتی متری و 5-4.5 ماه به صورت فعال در داخل برگ گندم و سایر میزبانها و نیز شفیره و تخم در داخل خاک و حشره کامل زیست می کند مدت زمان فعالیت لاروی در داخل کانال های برگی 100-75 روز بوده و از حدود اواسط اسفند ماه به تدریج در داخل خاک و در عمق 1-0.5 سانتی متر به شفیره تبدیل می شوند دوره شفیرگی در مزرعه 14-10 روز و پروانه ها از اوایل فروردین ظاهر می شوند. تخمریزی در داخل خاک و در عمق 1-0.5 سانتی متری به صورت دسته ای انجام می شود. نسبت جنسی در مزرعه  0.54و در پرورش آزمایشگاهی 0.52 تعیین گردید. آستانه زیان اقتصادی آفت در مزارع دیم و آبی بر اساس تعداد لارو در تراکم های 100، 150، 200، 250، و 300 بوته در متر مربع با ضریب پنجه زنی 1-0.5 )میانگین (0.75 به ترتیب 450، 650، 900، 1100، 1300 لارو در مترمربع و در مزارع آبی با تراکم های 300، 350 و 400 بوته در مترمربع با ضریب پنجه زنی 1.2-1 )میانگین (1.1 به ترتیب 2600، 3000 و 3400 عدد تعیین گردید.

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و برخی خصوصیات زراعی سیب زمینی در واکنش به کمبود آب و کود پتاسیم، یک طرح آماری کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1378 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. تنش کم آبی در سه سطح آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر (بدون تنش)، آبیاری پس از 100 میلی متر تبخیر (تنش ملایم) و آبیاری پس از 130 میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) در کرت های اصلی و پتاسیم در پنج سطح مصرف صفر، 62.5، 125، 187.5 و 250 کیلوگرم اکسید پتاسیم در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد غده و عملکرد بیولوژیک در اثر تنش کم آبی کاهش یافته و پتاسیم در هر سه سطح تنش، آنها را افزایش داد. عملکرد غده در تنش های ملایم و شدید به ترتیب 23 و 56 درصد افت نشان داد. با مصرف 187.5 کیلوگرم اکسید پتاسیم در هکتار عملکرد غده به دست آمده برابر با 22.9 تن در هکتار و کل ماده خشک تولیدی برابر با 8.575 تن در هکتار بود. تنش باعث کاهش تعداد غده در گیاه، متوسط وزن غده، ارتفاع گیاه و تعداد ساقه در گیاه شد در صورتی که پتاسیم اثر کمی بر روی ارتفاع گیاه، تعداد غده و تعداد ساقه در گیاه داشت و متوسط وزن غده را افزایش داد. افزایش عملکرد در اثر مصرف پتاسیم به علت زیاد شدن عملکرد غده های درشت و کمتر شدن عملکرد غده های ریز و کاهش عملکرد در اثر تنش کم آبی به سبب کمتر شدن عملکرد غده های درشت و بیشتر شدن عملکرد غده های ریز بود. افزایش پتاسیم در شرایط کمبود آب توانست اجزا عملکرد و عملکرد غده سیب زمینی را بهبود بخشد.

امروزه تولید ناخالص داخلی یکی از مهمترین شاخص های حساب های ملی به عنوان تصویرگر عملکرد اقتصادی، شاخص تصمیم گیری ها و سیاستگذاری های اقتصادی، شاخص تجزیه و تحلیل اقتصاد کلان و شاخص مقایسه های بین المللی محسوب می شود. یکی از روش های محاسبه آن مجموع ارزش افزوده زیربخش ها و بخش های اقتصاد کشور می باشد. در این مطالعه اثر تفاوت ارزش افزوده بهینه و تدوین شده زیر بخشهای کشاورزی که شامل (کشاورزی، شکار و جنگلداری) و (ماهیگیری) بر تولید ناخالص داخلی بهینه در افق برنامه سوم توسعه با استفاده از جدول داده - ستانده سال 1370 مرکز آمار ایران که به سال 1378 با استفاده از روش RAS به کمک نرم افزار Excell روزآوری و روش برنامه ریزی خطی جهت محاسبه ارزش افزوده بهینه این دو زیربخش با دو سناریو (نرخ رشد سالانه جمعیت و نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی در طی برنامه) در افق برنامه سوم توسعه )سال(1383 به کمک نرم افزار QSB انجام شد و نتایج حاصل بیانگر آن است، که در سال افق برنامه سوم توسعه )سال (1383 با در نظر گرفتن سناریو نرخ رشد سالانه جمعیت 1.65) درصد( و نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی 6) درصد( دولت می تواند به 57.84 و 71.32 درصد از میزان ارزش افزوده تدوین شده مربوط به زیربخش کشاورزی، شکار و جنگلداری و همچنین 37.23 و 45.91 درصد از میزان ارزش افزوده تدوین شده مربوط به زیربخش ماهیگیری دست یابد و با توجه به تفاوت ارزش افزوده بهینه و تدوین شده این دو زیربخش هیچ اثری بر مقدار تولید ناخالص داخلی بهینه در سال افق برنامه سوم توسعه )سال 1383 ( نخواهند گذاشت.

هدف از این تحقیق مطالعه کشت های تعلیقی، ایجاد و نگهداری و توانایی باززایی در کشت های تعلیقی یکنواخت و جداسازی و کشت پروتوپلاست در تعدادی از ارقام برنج ایرانی می باشد. ارقام مورد مطالعه حسن سرایی، حسنی، دمسیاه، نعمت، ندا و خزر بودند. از کالوس های رویانزای سه ماهه حاصل از کشت دانه های بالغ برنج در محیط کشت MS حاوی غلظت های متفاوت از 2,4-D در حضور (0.2 mg/L) BAP جهت ایجاد کشت های تعلیقی استفاده شد. کشت های تعلیقی در محیط مایع R2 حاوی 2,4-D (2 mg/L) در تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد، کالوس های ارقام حسن سرایی و دمسیاه تکثیر سلولی بسیار سریع دارند و در طی واکشت های متوالی کشت های تعلیقی یکنواخت و پایدار ایجاد می کنند. انتقال کالوس ها به محیط مایع R2 بدون هورمون، تشکیل رویان های بدنی (اکثر در مرحله رویان کروی و قلبی شکل) را نشان داد. کالوس های این دو رقم به مدت طولانی (دو سال) توانایی تکثیر و تمایز خود را حفظ کردند. فرایند رویانزایی بدنی در چهار مرحله اتفاق افتاد: مرحله اولیه (یا القا)، تکثیر، نمو (یا بلوغ) و رویش (جوانه زنی). در ضمن القا، سلول های القا شده تشکیل رویان های بدنی را می دهند، در طی تکثیر، سلول های القا شده، چند برابر شده اما به بافتهای رویانزا تبدیل نمی شوند و مرحله رویش شامل فرایندهای رویانزایی بدنی است.کالوس های ارقام حسنی، نعمت و ندا تقریبا، یکماه پس از انتقال به محیط مایع R2، قهوه ای شده و از بین رفتند. کالوس های رقم خزر در ماه اول تکثیر سلولی خود را حفظ کردند اما در ماه دوم، تکثیر سلولی در محیط مایع R2 متوقف شد. در این رقم مراحل تمایز رویان های بدنی مشاهده نشد و فقط توده های سلولی فشرده ای که در اطراف آن سلول های تقریبا کروی و صاف وجود داشت، مشاهده شد.باززایی گیاه از کشت سلولی با فراوانی بسیار کم مشاهده شد. تعداد 3 گیاهچه از رقم دمسیاه و یک گیاهچه از رقم حسن سرایی در محیط باززایی جامد )محیط پایه LS حاوی BAP (1mg/L) و (NAA (0.5mg/L) به دست آمد.از کشت های تعلیقی 6، 8، 10، 12، 15 ماهه ارقام حسن سرایی و دمسیاه، پروتوپلاست تهیه شد (در محلول آنزیمی حاوی سلولاز و پکتولیاز و ماسروزایم) و یکماه پس از کشت پروتوپلاست در رقم دمسیاه میکروکالوس هایی به دست آمد ولی رشد بعدی کالوس ها مشاهده نشد.

جهت تعیین مقدار و مدلهای پیش بینی انرژی متابولیسمی مواد خوراکی طیور کشور تحقیقی انجام گرفت که طی آن در 10 تکرار انرژی خام، انرژی متابولیسمی ظاهری، انرژی متابولیسمی حقیقی، انرژی متابولیسمی ظاهری تصحیح شده برای نیتروژن، انرژی متابولیسمی حقیقی تصحیح شده برای نیتروژن، ماده خشک، پروتیین خام، چربی خام، الیاف خام، خاکستر خام و عصاره فاقد نیتروژن ذرت، گندم، برنج، جو، کنجاله سویا، کنجاله پنبه دانه، کنجاله آفتابگردان، باقلا، پودر ماهی کیلکا، پودر گوشت دام، پودر گوشت طیور، پودر یونجه، سبوس گندم، سبوس برنج، روغن گیاهی، پیه و مخلوط روغن گیاهی و پیه تعیین شد. انرژی متابولیسمی حقیقی تصحیح شده برای نیتروژن (TMEn) مواد خوراکی فوق به ترتیب 3488، 3326، 3378، 2948، 2659، 2457، 1959، 2411، 3001، 2740، 3058، 1112، 1823، 2753، 7346، 6699 و 7186 کیلوکالری در کیلوگرم بود. مقادیر انرژی متابولیسمی و مواد مغذی تعیین شده با منابع خارجی در مواردی دارای تفاوتهایی بود. مدلهای پیش بینی انواع انرژی متابولیسمی بر اساس مواد مغذی آنها برای کل مواد خوراکی، گروههای مواد خوراکی و مواد خوراکی به تنهایی تعیین شد که مدل تعیین انرژی متابولیسمی حقیقی تصحیح شده برای نیتروژن کل مواد خوراکی عبارت بود از:TMEn=-982.71+82.29 EE+46.76 NFE+41.76 CP      R2=0.9507

این تحقیق با هدف بررسی شرایط رویش نمدار در گام نخست به دنبال شناسایی رویشگاه ها و مطالعه بر روی کمیت و کیفیت درختان نمدار بوده است. بدین منظور 9 رویشگاه در مناطق رویان، نوشهر و رامسر و در هر منطقه سه طبقه ارتفاعی از سطح دریا )کمتر از 500 متر، 500 تا 1000 متر و بیش از 1000 متر( در نظر گرفته شد. در هر یک از رویشگاه های سه قطعه نمونه، هر کدام به مساحت یک هکتار و به شکل مربع برای انجام مطالعات انتخاب گردید. در هر قطعه نمونه، وضعیت توده (شامل ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه و درصد شیب) مشخص شده و مشخصه های کمی (قطر برابر سینه، قطر تاج، ارتفاع کل، ارتفاع اولین شاخه و ارتفاع دو شاخگی) و مشخصه های کیفی (شاقولی بودن تنه، پیچیدگی تنه، دوشاخگی و تقارن تاج) اندازه گیری و تعیین گردید. زادآوری نمدار در 5 قطعه نمونه فرعی به شکل مربع و به مساحت 100 مترمربع بررسی گردید. نتایج بررسی نشان می دهد که نمدار در دامنه گسترده ای از شرایط محیطی انتشار دارد. این گونه از ارتفاعات پایین (جلگه) تا نقاط مرتفع و در دامنه های مختلف بویژه دامنه های شمالی، شرقی و شمال شرقی گسترش یافته است. همچنین نمدار در منطقه رویان ارتفاع بیش از 1000 متر با گونه راش تیپ نمدار - راش و راش - نمدار را تشکیل داده است. بیشترین تعداد در هکتار نمدار در رویشگاه رویان ارتفاع بیش از 1000 متر مشاهده می شود، در حالی که همین رویشگاه کمترین سطح مقطع برابر سینه و درصد تاج پوشش را دارا می باشد. در دامنه های شمالی شرایط پراکنش نمدار از سایر دامنه ها بخاطر تمایل به رطوبت، بیشتر می باشد. بهترین کیفیت درختان نمدار در شیب های شمالی، شمال شرقی، شرقی و غربی مشاهده می شود. زادآوری نمدار در شیب های شرقی و شمال شرقی از وضعیت بهتری برخوردار است.

به منظور بررسی اثر تنش آب بر درصد روغن و عملکرد روغن دانه دو رقم کلزا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت پلات به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه پاکدشت و کرج اجرا شد. دور آبیاری در سه سطح 45)، 65 و 85 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس (A و مقدار آب در سه سطح )آبیاری به میزان 60، 80 و 100 درصد آب تبخیر شده( به صورت فاکتوریل به عنوان عامل اصلی و رقم در دو سطح )طلایه و (PF 7045.91 به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.نتایج حاصل نشان داد که اثر متقابل دور آبیاری و مقدار آب بر دو صفت درصد روغن و عملکرد روغن دانه در هر دو منطقه مورد آزمایش در سطح %1 معنی دار بود. با کوتاه شدن دور آبیاری و افزایش مقدار آب تا 80 درصد، درصد روغن دانه، عملکرد روغن دانه و عملکرد دانه به ترتیب حداکثر تا 40.93 درصد، 1044 kg/ha و 2538 kg/ha افزایش یافت. اثر متقابل دور آبیاری و رقم بر دو صفت مذکور در دو منطقه نیز در سطح %1 معنی دار گردید، با کاهش دور آبیاری و به عبارت دیگر با کم شدن شدت تنش، میانگین درصد روغن دانه، عملکرد روغن و عملکرد دانه افزایش یافت، ولی مقدار آن در رقم PF7045.91 بیشتر از طلایه بود. به صورتی که در دو رقم PF7045.91 و طلایه بیشترین درصد روغن دانه به ترتیب %41.39 و %39.36، عملکرد روغن دانه 1096 kg/ha و 807 kg/ha و عملکرد دانه 2640 kg/ha و 2050 kg/ha بود. اثر متقابل مقدار آب و رقم بر سه صفت مورد مطالعه در دو منطقه در سطح %1 معنی دار شد. به طوری که با افزایش مقدار آب تا 80 درصد، میانگین عملکرد روغن دانه برای دو رقم PF7045.91 و طلایه به ترتیب 944.2 kg/ha و 707.0 kg/ha، درصد روغن دانه به ترتیب تا %40.38 و %38.71 و عملکرد دانه به ترتیب تا 2311kg/ha و 1816 kg/ha افزایش یافت.