مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
سال:1386 | دوره:14 | شماره:1 (مسلسل 43) |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: بررسی تغییرات ژنتیکی در سرطان ها از دید مولکولی جهت تشخیص، پیگیری و درمان، لازم و ضروری است. برای انجام کارهای مولکولی اولین قدم استخراج DNA است. به کارگیری روش های عملی آسان و ارزان که بتواند استخراج DNA را برای کارهای مولکولی آسان تر کند، مفید خواهد بود معمولا پس از جراحی، نمونه های سرطانی به طور روتین در فرمالین ثابت و در پارافین قالب گیری می شوند و استخراج DNA با کیفیت مناسب از چنین نمونه های مهم است. هدف ما در این پژوهش مقایسه استخراج DNA به دو روش Chelex و فنل کلروفرم از بلوک های پارافینی سرطان کولورکتال و تاثیر آن در PCR-SSCP می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است که بر روی 60 نمونه سرطان کولورکتال انجام شد. 10 نمونه در ناحیه رکتوم و 50 نمونه در بخش های مختلف روده بزرگ قرار داشتند. DNA نمونه ها به دو روش فنل کلروفرم و Chelex استخراج گردید. با اسپکتروفتومتری کمیت و کیفیت DNA اندازه گیری شد. سپس با پرایمرهای ویژه ژن P53 با PCR تکثیر گردید و متعاقب آن، الکتروفورز انجام شد. دو روش Chelex و فنل کلروفرم با ضریب توافق کاپا تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: از 60 نمونه مورد مطالعه، 15 نفر خانم و 45 نفر مرد بودند. سن بیماران در نمونه مورد مطالعه بین 44 تا 91 سال و میانگین سن آن ها 62 سال بود. در روش Chelex از نمونه های فیکس شده در فرمالین، در 44 نمونه DNA با کیفیت مناسب استخراج شد که PCR آن ها مثبت بود. در حالی که در روش فنل کلروفرم در همین نمونه ها در 32 نمونه DNA مناسب برای PCR مثبت وجود داشت. بین روش Chelex و فنل کلروفرم ارتباط معنی داری مشاهده شد (p<0.01).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که استخراج DNA از بلوک های پارافیین با روش Chelex بهتر از فنل کلروفرم است.

زمینه و هدف: توجه به درد زایمان و تسکین آن از اجزا مهم مراقبت از مادر طی زایمان است. به نظر می رسد تغییر وضعیت مادر بر شدت درد زایمان موثر باشد. وضعیت هایی که مادر جهت راحتی بیشتر انتخاب می کند، غالبا سبب بهبود نزول جنین در کانال زایمان می شوند. اغلب هنگامی که جنین به خوبی با لگن مادر تطابق دارد، مادر درد کمتری را ابراز می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی تاثیر قرار گرفتن مادر در وضعیت های انتخابی خود بر شدت انواع دردهای مرحله اول زایمان انجام شد.مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی، 68 زن باردار که جنین تک قلو با عضو نمایش سر در سنین 38 تا 42 هفته و سیر طبیعی زایمان داشتند، در بیمارستان حضرت زینب (س) شهر مشهد در طی سال های 1383 و 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. واحدهای پژوهش به طور تصادفی در گروه وضعیت های انتخابی و گروه وضعیت های متداول قرار گرفتند. طی بخش فعال مرحله اول زایمان، مادران در گروه وضعیت های انتخابی بسته به تمایل خودشان تغییر وضعیت می دادند، در حالی که مادران در گروه وضعیت های متداول، در بستر مراقبت می شدند. شدت انواع دردهای کمر و شکم هر یک ساعت به وسیله مقیاس تطابق دیداری ارزیابی می شد. جهت گردآوری داده ها از فرم های مصاحبه و مشاهده و مقیاس تطابق دیداری استفاده می شد. داده های حاصل با نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون های تی دانشجویی، مجذور کای، من ویتنی و فیشر تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نمره درد کلی (میانگین نمره های کمردرد و درد شکم) و نمره کمردرد در گروه وضعیت های انتخابی نسبت به گروه وضعیت های متداول به طور معنی داری کمتر بود (به ترتیب (P<0.001, P=0.007، اما نمره درد شکم بین دو گروه اختلاف آماری معنی دار نداشت. با در نظر گرفتن محل و زمان درد، تنها نمره کمردرد بین انقباضات بین دو گروه اختلاف آماری معنی دار داشت (P<0.001).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که در صورت قرار گرفتن مادر در وضعیت های انتخابی خود، شدت کمردرد بین انقباضات، طی بخش فعال مرحله اول زایمان کاهش پیدا می کند. بنابراین، می توان از وضعیت های قرار گیری مختلف طی زایمان که شیوه ای ساده و کم هزینه است، برای کاهش شدت درد زایمان استفاده کرد.

زمینه و اهداف: واکسن مورفین از سنتز مورفین -6- سوکسینات و کونژوگه کردن آن با سرم آلبومین حاصل می شود. هر دوز واکسن مورفین حاوی 0.5 میلی گرم آلومینیوم هیدراکسید، 8 میلی گرم سدیم کلراید، 1.12 میلی گرم دی سدیم هیدروژن فسفات، 1.1 میلی گرم سدیم دی هیدروژن فسفات یک آبه و 50 میکروگرم مورفین -6- سوکسینات- سرم آلبومین است. با تزریق 3 دوز از آن در فاصله زمانی 0-30-60- روز ایمنی هومورال در معتادان ایجاد می شود. مصونیت زایی آن سبب ترک اعتیاد بدون سندرم قطع در معتادان می شود. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر واکسیناسیون معتادان به مورفین با واکسن مورفین بود.مواد و روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی است که مطابق پروتکل کمیته اخلاق انستیتو پاستور ایران بر روی 102 نفر معتاد داوطلب مرد با میانگین سنی 25 سال انجام شد. متغیرها شامل دوز واکسن و غلظت آنتی بادی آنتی مورفین است. داوطلبان به سه گروه 30 نفره و 4 نفر پلاسبو تقسیم شدند. به گروه دارونما ادجوانت و به گروه های اول تا سوم، به ترتیب 5، 12، 100 و 600 میکروگرم واکسن به حجم یک میلی لیتر در زمان های صفر، 30 و 60 روز در عضله دلتوئید تزریق شد. که همگی برای بررسی در روز 90 مراجعه کردند. از هر سه گروه در ماه های 5، 7، 9، 11 و 12 نیز خونگیری و ارزیابی آنتی بادی به عمل آمد.یافته ها: مقدار آنتی بادی با دوز مصرفی واکسن و تعداد دفعات تزریق همبستگی مستقیم داشت. آنتی بادی آنتی مورفین با دوز 100mg/ml و 600mg/ml بعد از اولین تزریق ردیابی شدند و با دوز 12.5mg/ml بعد از دومین تزریق ردیابی شدند. تیتر آنتی بادی در مدت 3 ماه به بیشترین مقدار خود رسید و بعد از یک سال نیز به مقدار پایه خود نزول نکرد.نتیجه گیری: در معتادان واکسن از تحمل خوبی برخوردار بود و اثرات معکوس و نامطلوب مربوط به واکسن ها و داروها را نیز نداشت. در روز 90، در همه افراد ایمنی هومورال ایجاد کرد.

زمینه و هدف: سوروایوین یکی از هشت عضو ممانعت کننده از مرگ سلولی است که در سلول های سرطانی بروز می یابد. در این مطالعه، ارزش بالینی رنگ آمیزی سوروایوین برای تفکیک آدنوم از کارسینوم فولیکولار تیروئید مورد ارزیابی قرار گرفته است.مواد و روش ها: این مطالعه به روش توصیفی - تحلیلی مقطعی انجام شد. جمعیت آماری نمونه بافت های بیماران جراحی شده به علت آدنوم و کارسینوم فولیکولار در بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند که کلیه نمونه ها به روش رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی سوروایوین مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: بیان سوروایوین در بیماران با تشخیص کارسینوم فولیکولار در مقایسه با آدنوم فولیکولار بیشتر بود (P<0.005). نسبت شانس در کارسینوم فولیکولر از نظر بیان سوروایوین، (%95CI: 3.283-139.177) 21.375 گزارش شد.نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد که سوروایوین می تواند در تفکیک آدنوم از کارسینوم فولیکولار، نقش موثری داشته باشد.

زمینه و هدف: کاتاراکت به کدورت های عدسی که باعث اختلال در عمل بینایی شود اطلاق می شود و عموما به یکی از چهار تیپ تقسیم می شود: مادرزادی، ناشی از تروما، ثانویه به یک بیماری و در نهایت نوع وابسته به سن. کاتاراکت عموما یک بیماری میان سالی و پیری است و عامل اصلی کم بینایی و نابینایی در کشورهای جهان است. هدف از مطالعه حاضر بررسی شیوع کاتاراکت در جمعیت روستایی شهرستان سبزوار است.مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی اپیدمیولوژی و مقطعی است. نمونه گیری از نوع خوشه ای است بوده که به طور تصادفی از چهل روستای سبزوار انتخاب شدند و جامعه آماری شامل کلیه کسانی بوده است که در روستاهای سبزوار اقامت داشتند. زمان مطالعه سال های 83-1381 بوده است. 2805 نفر با فاصله سنی 11 روز تا 92 سال شرکت کننده یک معاینه غربال گری اولیه در خانه های بهداشت و یا مراکز بهداشتی درمانی روستایی را داشته اند که این معاینه شامل انجام تست قدرت بینایی، رفلکس قرمز، رتینوسکپی و معاینه سگمان قدامی با چراغ قوه قلمی و افتالموسکپ بوده است. افرادی که اختلال بینایی داشته و یا رفلکس قرمزشان مختل بود، برای معاینه کامل چشم پزشکی به متخصص چشم ارجاع می شدند.یافته ها: میانگین سن مردان 27.84±22.507 سال (فاصله سنی 11 روز تا 84 سال و میانه سن 18 سال) و زنان 26.9±19.05 سال (فاصله سنی 14 روز تا 92 سال و میانه سن 21 سال) بود. شیوع کلی کاتاراکت 6 درصد بود. شیوع کاتاراکت در مردان و زنان به ترتیب عبارت بود از 7.8 درصد و 4.8 درصد. کاتاراکت وابسته به سن از جمله افراد با سابقه جراحی کاتاراکت با 5.62 درصد شایع ترین نوع بود. همچنین شایع ترین نوع کاتاراکت در هر دو جنس بر اساس محل آن (بافت شناسی)، نوع میکسد در دو چشم بود و شامل 52 نفر (34.4 درصد) بود.نتیجه گیری: با توجه به اطلاعات به دست آمده مبنی بر محدود بودن وجود مطالعات اپیدمیولوژیک مشابه در ایران، انجام مطالعات مشابه بیشتر می تواند در تخمین بزرگی کاتاراکت و اختلال بینایی ناشی از آن در نواحی مختلف روستایی مفید باشد چون تخمین بزرگی این اختلال قابل درمان و کنترل آن می تواند دارای مزایای فردی، اجتماعی و اقتصادی زیادی باشد.

زمینه و هدف: در ساختار دیسک های بین مهره ای بالغ، حداقل دو جزء ساختمانی متفاوت قابل شناسایی است. بخش مرکزی آن نوکلئوس پولپوزوس نامیده می شود که سلول های اندک آن در ماده ای ژلاتینی شکل قرار دارند، در حالی که به بخش محیطی آن آنولوس فیبروزوس گفته می شود که از الیاف لیفی متراکمی ساخته شده است و حالتی حلقوی و در هم تنیده را از خود نشان می دهند. از سوی دیگر، اجزای ساختمانی دیسک بالغ تقریبا موضوعی شناخته شده است اما در خصوص تکامل و چگونگی شکل گیری این اجزا از قبیل نوع سلول های مشارکت کننده، تغییرات سلولی و ماتریکس خارج سلولی آن هنوز اطلاعات کافی وجود ندارد.مواد و روش ها: در این مطالعه سعی گردید تا با استفاده از برش های سریال و رنگ آمیزی های معمولی (هماتوکسیلین - ائوزین، آبی تلوئیدین و رنگ آمیزی اختصاصی تری کروم) تغییرات سلولی و ظهور الیاف کلاژن در طول دوره تمایز، دیسک های بین مهره ای مورد ارزیابی قرار گیرد.یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از حدود روز دوازدهم جنینی، نوتوکورد از صفحه کفی لوله عصبی در حال تکامل شروع به فاصله گرفتن می نماید و در روزهای بعد به تدریج با تراکم سلول های مزانشیمی مهاجر در اطراف آن، زمینه پیدایش تمایز دیسک های بین مهره ای فراهم می گردد و تا اواخر دوران جنینی به تکامل دیسک منجر می شود. در جریان این فرآیند در فواصل دیسک های بین مهره ای ساختار نوتوکوردی از دست رفته و سلول های پیش ساز جسم مهره ها در این قسمت ها به تدریج متراکم می شوند. این تغییرات به موازات تکامل دیسک های بین مهره ای از بخش میانی نوتوکورد آغاز می شود و در دو جهت سری و دمی شروع به پیشروی می نماید. سپس در بخش هایی از نوتوکورد که دچار تغییرات دژنراتیو شده است، جسم مهره ها پدیدار می گردد.نتیجه گیری: در طی فرآیند تغییرات تکاملی، بقایای نوتوکورد نوکلئدی پولپوزوس را در دیسک های بین مهره ای تشکیل می دهد. در حالی که مزانشیم اطراف آن (آنولوس فیبروزوس آینده) ساختاری غیر مشابه دارد. در این حالت، بخش خارجی آن در مراحل نهایی تکامل دیسک دارای تراکمی از الیاف کلاژن است که در لایه های داخلی، آثاری از هر دو مورد بقایای غضروف شفاف جنینی و الیاف کلاژن قابل ردیابی است.

زمینه و هدف: خواب و استراحت نقش ترمیمی و حفاظتی داشته و در بازسازی قوای جسمی و عاطفی ما که دو بعد مهم کیفیت زندگی می باشد، سهیم است. در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر، خواب آرام در حفظ عملکرد قلبی آن ها مهم می باشد. این بیماران 8 تا 12 هفته پس از جراحی، فعالیت های معمول زندگی خود را از سر می گیرند، در حالی که اختلالات خواب تا یک سال پس از جراحی ادامه دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط الگوی خواب و کیفیت زندگی در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش مطالعه ای توصیفی- همبستگی از نوع طولی است که بر روی 91 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان امام رضا (ع) شهر مشهد در سال 1384 انجام شد. واحدهای پژوهشی در سه مرحله قبل از عمل، شش هفته و ده هفته پس از جراحی به صورت مبتنی بر هدف انتخاب شدند. اطلاعات توسط فرم های مصاحبه در سه مرحله جمع آوری گردید. الگوی خواب با استفاده از سه ابزار شامل شاخص کیفیت خواب پیتزبرگ (Pittsburgh)، مقیاس خواب و مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth) و کیفیت زندگی بیماران با استفاده از ابزار فرم کوتاه 36 مورد سنجش قرار گرفت. مصاحبه مربوط به قبل از جرای و شش هفته پس از آن در مراکز درمانی و ده هفته پس از جراحی از طریق تماس تلفنی صورت پذیرفت. داده های حاصل با نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمونهای آماری تی استیودنت و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین نمرات کیفیت و کفایت خواب شبانه بیماران در هر سه مرحله در سطح نا مطلوب قرار داشت. به علاوه، در هر سه مرحله میانگین نمره خواب آلودگی روزانه در سطح طبیعی و میانگین نمره کیفیت زندگی در ثلث میانی صفر تا صد قرار داشت. همچنین دو گروه Off-pump و On-pump از نظر الگوی خواب و کیفیت زندگی اختلاف آماری معنی داری نداشتند. در هر سه مرحله کیفیت خواب با کیفیت زندگی رابطه آماری معنی دار و مستقیم داشت (p<0.001, p=0.002, p=0.004). به علاوه، بین کفایت خواب و کیفیت زندگی ارتباط آماری مستقیم و معنی دار وجود داشت (p<0.001, p=0.002, p=0.005). اما خواب آلودگی روزانه با کیفیت زندگی ارتباط آماری معنی دار نداشت.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که بین الگوی خواب و کیفیت زندگی در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر ارتباط آماری معنی دار و مستقیم وجود دارد. لذا ضروری است در بهبود و ارتقا الگوی خواب این بیماران جهت بازگشت هر چه سریع تر سلامت جسمی و روانی آنان تلاش شود.

زمینه و هدف: تالاسمی ماژور شایع ترین کم خونی ارثی در دنیا و ایران است که درمان آن به تزریق منظم خون نیاز دارد. تزریق مکرر خون به بیماران موجب افزایش آهن و روی به بدن شده و در صورت عدم تزریق منظم دسفرال باعث عوارض متعددی در آن ها می گردد که شایع ترین آن ها عوارض قلبی، اختلالات غدد اندوکرین و عفونت هایی مثل ایدز و هپاتیت می باشد. هدف این مطالعه بررسی عوارض بیماری تالاسمی ماژور و عوامل موثر بر سن شروع عوارض می باشد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، تعداد 806 بیمار تالاسمی ماژور مراجعه کننده به بخش کولیز بیمارستان شهید دستغیب شیراز به روش سرشماری با استفاده از یک پرسشنامه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه آماری شامل تمام بیماران تالاسمی ماژور شهرستان شیراز بود. علاوه بر تعیین زمان بروز عوارض، مشخصات دموگرافیک و زمان شروع و نوع خون دریافتی و زمان شروع و نحوه دریافت دسفرال نیز ثبت گردید. عوارض توسط پزشکان متخصص در مرکز تشخیص داده می شد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی (حدود اطمینان نسبت شانس، آزمون مجذور کای، تی مستقل و ضریب همبستگی پیرسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: دامنه سنی بیماران مورد مطالعه 1 تا 43 سال و میانگین سنی آن ها 15.34±6.82سال بود. در این مطالعه، میزان شیوع طحال برداری 28.7 درصد با میانگین سن شروع 11.46±5.7 سال، عوارض قلبی 15.9 درصد با میانگین سن شروع 16.93±5.4 سال، هیپوگنادیسم 14.5 درصد با میانگین سن شروع 18.42±3.6 سال، هیپوتیروئیدیسم 2.4 با میانگین سن شروع 15.83±3.5 سال، هیپوپاراتیروئیدیسم 6.9 درصد با میانگین سن شروع 16.98±4.5 سال و دیابت 7.5 درصد با میانگین سن شروع 17.19±4.8 سال به دست آمد. میزان شیوع هپاتیت C نیز 14.4 درصد به دست آمد. متغیرهای جنسیت، سطح تحصیلات مادر و سن شروع تزریق دسفرال با شیوع و سن شروع برخی از عوارض ارتباط معنی داری را نشان داد (P<0.05).نتیجه گیری: شروع زودرس تزریق خون در صورت شروع دیررس تزریق دسفرال باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به عوارض و شروع زودرس آن ها می شود. برای جلوگیری از عوارض توصیه می شود که شروع تزریق خون و دسفرال به موقع و متناسب با همدیگر باشند. نقش آموزش به والدین در این جا بسیار حایز اهمیت است. بررسی منظم و تشخیص به موقع عوارض از پیشرفت آن جلوگیری کرده و کارآیی بیمار با بالا می برد.

زمینه و هدف: معکوس بودن اندام ها (Situs transverses or Situs inversus) وضعیت مادرزادی نادری است که موقیت مکانی احشا داخلی قفسه سینه و شکم نسبت حالت طبیعی، معکوس و مشابه تصویر در برابر آینه است. شیوع آن کمتر از یک در ده هزار است. این مقاله، چنین موردی را در یک نوجوان 14 ساله گزارش می کند.معرفی بیمار: پسری 14 ساله با شکایت درد زیر ناف متمایل به چپ، تهوع و استفراغ مراجعه کرد. پس از معاینات بالینی و انجام آزمایشات و سونوگرافی، با تشخیص اولیه آپاندیسیت حاد بستری گردید. رادیوگرافی ها ، شیفت قلب به سمت راست قفسه صدری و تشخیص قرار گرفتن قلب در سمت راست (Dextrocardia) را مطرح کرد. در سونوگرافی، موقعیت جسم معده و طحال، در سمت راست و کبد و کیسه صفرا در سمت چپ مشاهده شد. پانکراس نیز معکوس بود. بررسی LLQ نشان دهنده آپاندیسیت حاد در سمت چپ بود. یافته های بالینی و اقدامات پاراکلینیک تشخیص قطعی Situs inversus totalis را مطرح و در نهایت آپاندکتومی چپ (Left Appendectomy) شد.نتیجه گیری: به طور معمول Situs inversus با Dextrocardia و جابجایی عروق بزرگ همراه است و پیش آگهی آن خوب است. بروز این وضعیت همراه با قرار گرفتن قلب در سمت چپ (Levocardia) نادرتر و حدود یک در 22000 می باشد که احتمال بروز بیماری های مادرزادی قلب را افزایش می دهد. در این بیمار بعد از عمل، مشکل خاصی مشاهده نشد. وضعیت آناتومیک معکوس و تاریخچه غیر تیپیک در Situs Inversus تشخیص و شناسایی به موقع این گروه از افراد را دچار مشکل می کند. شرح حال و معاینات بالینی دقیق، توجه بیشتر به تکنیک های تصویربرداری در تروماها، در مواجهه با این موارد نادر، خطاهای پزشکی را به حداقل خواهد رساند.