تازه های علوم شناختی
سال:1387 | دوره:10 | شماره:2 (مسلسل 38) |تعداد مقالات:8

هدف: پژوهش حاضر به بررسی این فرضیه پرداخته است که فراشناخت ها یکی از عوامل آسیب پذیری در اختلالات روانشناختی هستند. به نظر می رسد که بیماران دچار اسکیزوفرنیا و بیماران دچار اختلال اضطرابی، در مقایسه با گروه غیربیمار، در مقیاس های نقایص فراشناخت نمرات بالاتری کسب می کنند. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی- مقایسه ای بود که به صورت مقطعی انجام شد. دو گروه بیماران شرکت کننده در این مطالعه از بین بیماران بستری در مرکز روانپزشکی، و مراجعه کنندگان به کلینیک روانپزشکی و روان درمانی انتخاب شده، که به وسیله روانپزشکان و روانشناسان بالینی بر اساس ملاک های DSM-IV-TR تشخیص اسکیزوفرنیا (n=32) و اختلالات اضطرابی (فوبی اجتماعی (n=26) و وسواس فکری- عملی ((n=28) دریافت کرده بودند. به منظور افزایش اعتبار تشخیص ها، با این بیماران بر اساس DSM-IV مصاحبه تشخیصی شد و سپس همراه با گروه غیربیمار (n=30) به وسیله پرسشنامه فراشناخت ها مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: بیماران دچار اسکیزوفرنیا در مقایسه با سایر گروه ها، سطوح بالاتری از باورهای فراشناختی ناسازگارانه را نشان دادند. گروه بیماران دچار اختلال اضطرابی در مقایسه با گروه بیماران اسکیزوفرنیا نمرات پایین تر و در مقایسه با گروه غیربیمار نمرات بالاتری گرفتند. همچنین، گروه غیربیمار در مقایسه با گروه بیماران، باورهای فراشناختی سالم تر و سازگارانه تری نشان داد.نتیجه گیری: باورهای فراشناختی از عوامل آسیب پذیری معمول در طیف اختلالات روانشناختی، به ویژه اختلالات روانپریشی هستند.

هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی دانش و نگرش جمعی از ارامنه ساکن تهران در مورد اعتیاد و مواد مخدر است.روش: این مطالعه در بهار 1386 در 47 نفر از شهروندان ارمنی ساکن شهر تهران که در کارگاه آموزش پیش گیری از اعتیاد شرکت کرده بودند، انجام شد. به تمام اقلیت های مسیحی ساکن تهران در مورد حضور در کارگاه به شکلی نظام مند اطلاع رسانی شد.یافته ها: شرکت کنندگان، ناامیدی، مشکلات روان شناختی، دسترسی به مواد و معاشرت با افراد معتاد را عوامل مهم در شروع مصرف دانستند و اکثر آنها وسوسه زیاد، فقدان حمایت کافی خانواده و تداوم ارتباط با مصرف کنندگان را مهم ترین عوامل عود در افراد درمان شده ذکر کردند، و از پی گیری درمان و مشاوره با مراکز بازتوانی به عنوان مهم ترین عوامل جلوگیری کننده از عود در معتادان درمان شده نام بردند. اکثر شرکت کنندگان در مورد مواد موجود و نیز خطرات ناشی از آن در جامعه اطلاعات قابل قبولی داشتند.بحث: با توجه به میزان شیوع اعتیاد در میان اقلیت های دینی، ضروری به نظر می رسد که روان شناسان و مشاوران مدارس با توجه به ویژگی های فرهنگی این گروه، در طول دوره تحصیل نوجوانان شان در مورد اعتیاد و مواد مخدر به آنان آموزش بدهند تا از همان زمان دانش بیشتر و نگرش صحیح تری نسبت به آن پیدا کنند.

هدف: مطالعات بالینی و روان سنجی شخصیت نشان داده اند که برخلاف طبقه بندی مقوله ای اختلالات روانی، در ویژگی های مرضی شخصیت بین نشانه شناسی بیماران روان پریش و افراد غیر روانپریش در ابعاد مختلف یک پیوستار رفتاری وجود دارد. در ارزیابی صفات روان  پریشی دو رویکرد عمده وجود دارد که در پرسشنامه ها انعکاس یافته اند. پرسشنامه صفات اسکیزوتایپی نماینده دیدگاه بالینی و پرسشنامه شخصیت آیزنک نماینده دیدگاه روان سنجی در سنجش ویژگی های روان پریشی شخصیت است. هدف از پژوهش حاضر مقایسه پرسشنامه صفات اسکیزوتایپی و پرسشنامه شخصیت آیزنک بر اساس صفات روان پریشی و با در نظر گرفتن خصوصیات روان سنجی ایرانی این پرسشنامه ها است.روش: این پژوهش که در یک بررسی زمینه یابی و پس رویدادی انجام شد، از نوع توصیفی– مقطعی است. نمونه ای به حجم 304 نفر ( 164 زن و 140 مرد) از دانشکده های مختلف دانشگاه های شیراز و علامه طباطبایی انتخاب شدند و با ابزارهای تحقیق مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها با استفاده از روش رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.یافته ها: روان نژندی گرایی در مقایسه با روان پریشی گرایی، ویژگی های روان پریشی را بهتر پیش بینی می کند. رابطه میان مقیاس های شخصیت اسکیزوتایپی و شخصیت مرزی، و نیز عوامل آنها با مقیاس روان نژندی گرایی پرسشنامه شخصیت آیزنک، قوی تر از رابطه آنها با مقیاس روان پریشی گرایی آیزنک است.نتیجه گیری: این یافته با نتایج تحقیقات قبلی همسوست و همانطور که تحقیقات قبلی نشان داده اند، خصلت اسکیزوتایپی و مرزی بیشتر به روان نژندی گرایی مربوط است تا روان پریشی گرایی، چرا که نشانه های اختصاصی روان پریشی در این بیماران قابل مشاهده نیست. از طرفی چون مقیاس روان پریشی گرایی آیزنک بیشتر رفتار ضد اجتماعی را اندازه می گیرد، لذا همبستگی پایین با این مقیاس قابل انتظار است.

هدف: یکی از روش های متداول تشخیص دمانس، به عنوان پیش شرطی برای آزمایش و بررسی بیشتر، ارزیابی عملکرد فرد در یک آزمون شناختی مختصر است. به این آزمون ها معمولا ابزار غربالگری اطلاق می شود. «معاینه مختصر وضعیت شناختی» متداول ترین ابزار غربالگری اختلال شناختی در سطح جهان است که به زبان های مختلف ترجمه و در فرهنگ های مختلف استاندارد شده است. مطالعه مقطعی حاضر به منظور تعیین ویژگی های روان سنجی معاینه مختصر وضعیت شناختی و تهیه جدول هنجاری آن در سالمندان شهر تهران، در دو مرحله انجام شد.روش: در مرحله اول، آزمون در 101 آزمودنی (با متوسط سن 76.3±6.6) دارای تشخیص دمانس (بر مبنای معیارهای DSM-IV و مقیاس تباهی همه جانبه) و 104 همتای سالم با حداقل چهار کلاس سواد اجرا شد. در مرحله دوم، آزمون در 370 سالمند ساکن جامعه اجرا و نتایج در سه گروه سنی و تحصیلی، در هر دو جنس تنظیم شد.نتایج: آزمون از روایی رضایت بخش برخوردار بود (a=0.78) و در نقطه برش 21 حساسیت 90 درصد و ویژگی 84 درصد به دست آمد. همبستگی نمرات با سن و سطح تحصیلات در سطح 0.05 معنادار بود.نتیجه گیری: ویژگی های روان سنجی این آزمون برای استفاده در شهر تهران مناسب بود، اما نتایج آن باید با توجه به هنجارهای سنی و تحصیلی تفسیر گردد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه کارکردهای اجرایی و توجه در کودکان دچار ناتوانی های یادگیری عصب روان شناختی/ تحولی و کودکان عادی پیش دبستانی شهر اصفهان است. به منظور انجام این پژوهش، 20 کودک 6-4 سال با ناتوانی یادگیری عصب روان شناختی/ تحولی و 20 کودک 6-4 سال عادی (بدون ناتوانی یادگیری) از میان جامعه کودکان پیش از دبستان شهر اصفهان، به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و عملکرد آنها در آزمون کارکردهای اجرایی و توجه مقایسه شد.روش: روش این پژوهش علی– مقایسه ای بود. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: آزمون عصب روان شناختی نپسی (NEPSY)، مقیاس هوش کودکان پیش از دبستان وکسلر، پرسشنامه کانرز والدین و فهرست وارسی نشانه های ناتوانی یادگیری عصب روان شناختی/ تحولی کودکان پیش از دبستان.یافته ها: یافته ها نشان داد که تفاوت کارکردهای اجرایی و توجه کودکان مبتلا به ناتوانی های یادگیری عصب روان شناختی/ تحولی و کودکان عادی (بدون ناتوانی یادگیری) معنادار است.نتیجه گیری: کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری عصب روان شناختی/ تحولی پیش از دبستان در کارکردهای اجرایی و توجه دارای نواقص جدی هستند.

هدف: این پژوهش به منظور بررسی چگونگی تحول روانی واژگان کلامی و مقوله ای کودکان دو زبانه (ترک- فارس و کرد- فارس) انجام شد.روش: در این پژوهش که جزو مطالعات بنیادی است، هزار دانش آموز دبستانی دو زبانه ترک- فارس و کرد- فارس به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبتی، از میان دانش آموزان دبستانی دو شهر تبریز و سنندج انتخاب شدند. این دانش آموزان در دو آزمون نشانه ادراکی (حروف اولیه) و نشانه های مفهومی (مقوله های معنایی) شرکت کردند.یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که تعداد واژگان فارسی در طول پایه های تحصیلی اول تا پنجم دبستان هر دو شهر روند افزایشی و صعودی دارد، و این روند در آزمون نشانه های مقوله ای منظم تر از آزمون نشانه های ادراکی است. دانش آموزان ترک- فارس و کرد- فارس در هیچ یک از سال های دبستان تفاوت معناداری نشان ندادند، ولی الگوی تغییرات و تحولات تعداد واژگان آنها در آزمون مقوله ای در طول دوره ابتدایی متفاوت است. همچنین در مجموع در هر دو آزمون، دانش آموزان پسر نسبت به دانش آموزان دختر عملکرد بهتری از خود نشان دادند. در نشانه های ادراکی نیز دانش آموزان تبریزی بیش از دانش آموزان سنندجی واژه فارسی تولید کردند.نتیجه گیری: الگوی تحول تعداد واژگان دانش آموزان دو زبانه ترک- فارس و کرد- فارس را می توان در آزمون نشانه های مقوله ای متفاوت از هم در نظر گرفت، ولی در الگوی تحول تعداد واژگان آزمون نشانه های ادراکی چنین تفاوتی مشاهده نشد.

هدف: در پژوهش حاضر، اثر تزریق درون هیپوکامپی هیستامین به صورت دو طرفه بر رفتارهای شبه اضطرابی در موش های صحرایی حساس شده به مورفین بررسی شد.روش: ابتدا با تزریق مورفین به مدت سه روز و سپس دوره پنج روزه بدون دارو حساسیت ایجاد شد، و سپس با استفاده از ماز به علاوه ای شکل (+) حیوانات آزمایش شدند.یافته ها: تزریق درون هیپوکامپی هیستامین درصد زمان طی شده در بازوی باز و تعداد ورود به بازوی باز را کاهش داد، اما بر فعالیت حرکتی تاثیری نداشت که این اثر اضطراب زایی هیستامین را نشان می دهد. اما تزریق هیستامین در حیوان حساس شده به مورفین، در مقایسه با گروه هایی که سالین دریافت کرده بودند، درصد زمان طی شده در بازوی باز و تعداد ورود به بازوی باز را افزایش داد که نشان دهنده کاهش اضطراب حیوان حساس شده است.نتیجه گیری: تزریق دو طرفه هیستامین در ناحیه هیپوکامپ شکمی، اثر اضطراب زایی بر جای می گذارد که این اضطراب ناشی از تزریق هیستامین در موش های حساس شده با مورفین کاهش می یابد. نالوکسان آثار مورفین را بر اضطراب زدایی آنتاگونیزه می کند.

هدف: هدف این پژوهش، هنجارگزینی و بررسی اعتبار، روایی تشخیصی و ساختار عاملی «مقیاس سنجش مهارت های اجتماعی دنیلسون» در دو گروه بهنجار و مبتلا به اختلال کمبود توجه- بیش فعالی بوده است.روش: به منظور دستیابی به هدف پژوهش، 271 نفر از کودکان مقطع ابتدایی شهر اصفهان به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای و 45 کودک مبتلا به اختلال کمبود توجه- بیش فعالی به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده از کلینیک های روان شناسی و روان پزشکی شهر اصفهان انتخاب شدند. «مقیاس سنجش مهارت های اجتماعی دنیلسون» برای هر دو گروه اجرا شد.یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ برای گروه بهنجار 0.75 به دست آمد. نتیجه تحلیل عاملی با استفاده از روش واریماکس و بر اساس آزمون اسکری بیانگر وجود چهار عامل (زیر مقیاس رفتار پسندیده اجتماعی، زیر مقیاس تکانشگری، زیر مقیاس روابط با همگنان و زیر مقیاس مهارت های ارتباطی) در این مقیاس بود که در مجموع بیش از 41.68 درصد واریانس کل آزمون را تبیین کردند. رتبه های درصدی و نمره t به عنوان هنجارهای مقیاس سنجش مهارت های اجتماعی دنیلسون محاسبه شد. ضریب روایی تشخیصی نمرات کل و عضویت گروهی برابر با 0.71 به دست آمد. نتایج تحلیل تمایزات نشان دهنده نقطه برش 65.69، حساسیت 100 درصد و ویژگی 91.5 درصد بود.نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان گفت مقیاس سنجش مهارت های اجتماعی دنیلسون ابزاری معتبر، با روایی بالا و ویژگی مطلوب برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و فعالیت های بالینی است.