پژوهشنامه حمل و نقل
سال:1386 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

با توجه به تعداد روزافزون تصادفات جاده ای کشور، به ویژه تصادفات ناشی از خروج از راه و به تبع آن افزایش تعداد قربانیان ناشی از این گونه حوادث، پرداختن به مساله ایمنی حاشیه راه از اهمیت بسیاری برخوردار است. امروزه داشتن مدل مناسبی که وضعیت ایمنی حاشیه راه را با ارایه و پیش بینی تعداد این گونه تصادفات نمایان سازد، می تواند مبنای مناسبی برای اعمال مدیریت حوادث ناشی از خروج از جاده باشد. در این تحقیق سعی شده تا با شناسایی و ارایه مدل مناسب پیش بینی تعداد خروج از جاده های منجر به واژگونی در محورهای مورد مطالعه، پارامترهای تاثیر گذار در ایمنی حاشیه راه و تعامل آنها با میزان تصادفات واژگونی مشخص شود.

جداول دسته بندی متقاطع یکی از روشهای مورد استفاده برای برآورد میزان سفر است. این جداول می توانند به صورت دو بعدی تعریف شوند که در آن، نرخ سفر تولید شده توسط هر خانوار در روز با استفاده از دو متغیر برآورد می شود. علاوه بر جداول دو بعدی، جداول دسته بندی متقاطع چندگانه نیز مطرح شده، که در آن از متغیرهای بیشتری (معمولا سه متغیر) برای برآورد نرخ سفر تولیدی خانوارها استفاده می شود. به دلیل استفاده از داده های آماری در تهیه این جداول، ممکن است بعضی از مقادیر نرخ سفر غیرمنطقی بوده و بی نظمی هایی در بین خانه های مجاور دیده شود. روش سنتی برای تعدیل مقادیر نرخ سفر این جداول، استفاده از روش تحلیل واریانس است. در این مقاله روش برنامه ریزی خطی فازی برای تعدیل مقادیرنرخ سفر این جداول معرفی می شود. در این روش، قضاوت و درک متخصص حمل ونقل برای تعدیل مقادیر جداول به مقادیر مشاهده شده به صورتی بکار گرفته می شود که بعد از اعمال روش، میزان سفرهای واقعی با میزان سفرهای به دست آمده از جداول تعدیل شده، تقریبا یکسان شود. در این مقاله بعد از شرح مساله و روش انجام آن، با استفاده از داده های آماری مربوط به شهر مشهد مساله ا ی برای نشان دادن قابلیت این روش در مقابل روش تحلیل واریانس حل شده است.

کاربرد و جایگاه سنگهای مورد استفاده در روسازی جاده ها توسط ارزش صیقل پذیری سنگدانه مشخص می شود. با توجه به رشد روزافزون کاربرد سنگهای مناسب در نقاط دنیا که به افزایش قیمت هر متر مکعب این مصالح می انجامد، این باور وجود دارد که اگر در فرآیند تولید سنگدانه ها تغییراتی ایجاد شود و یا برای شکستن سنگدانه ها از روشهای دیگر استفاده شود که به سطح زبر تر سنگدانه منتهی شود، نهایتا ارزش صیقل پذیری سنگدانه ها ارتقا یافته و استفاده بهینه مصالح حاصل می شود. در این مقاله، دو روش مختلف در شرایط آزمایشگاهی بکار گرفته شده اند. در مرحله اول 29 نوع سنگدانه از 35 معدن مختلف استخراج شده و این سنگدانه ها از نظر زمین شناسی گروه بندی شدند. تعداد چهار سری نمونه و به تعداد 300 قطعه طبق استاندارد BS 812 Part:114 ساخته شدند. این نمونه ها توسط ماشین شتاب صیقل و طبق دستورالعمل آزمایش شدند و ارزش صیقل پذیری (PSV) آنها تعیین شد. در مرحله دوم، بازیافت بافت صیقل یافته (توسط ماشین شتاب صیقل) به دو روش متفاوت یعنی روشهای سند بلاست و چکشی کردن 4 در شرایط آزمایشگاهی بازسازی شد. ارزش صیقل پذیری نمونه های بازیافت شده طبق استاندارد BS 812 Part:114 1989 برآورد شد. در مرحله سوم کیفیت سطوح ایجاد شده با روش های متداول شکستن سنگها مورد مقایسه قرار گرفت. ارزش صیقل پذیری جدید (باز یافتی) آنها به دست آمده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. در این راستا ارزش صیقل پذیری تعداد زیادی از سنگدانه ها به طور قابل توجهی افزایش یافت. مشخص شد که ارتقا ارزش صیقل پذیری سنگدانه ها به نوع سنگدانه و روش بکار گرفته بستگی دارد و این نتیجه به دست آمد که با بکارگیری روش مناسب برای هر گروه از سنگها، ارزش صیقل پذیری آنها افزایش می یابد.

برای تخصیص کاربری زمین در سطح منطقه، روش های متفاوتی وجود دارند. این روشهای تخصیص و اولویت بندی می توانند به دو گروه عمده کمی و کیفی تقسیم شوند. در کشور ایران به دلیل وجود مشکلات بسیار در زمینه تهیه آمار و امکانات موجود، بیشتر از روش کیفی استفاده شده است. در مقاله حاضر کوشش شده با توجه به آمارها و امکانات موجود، یک مدل کمی برای تخصیص کاربری زمین در سطح منطقه پیشنهاد شود. در مقاله حاضر برای توصیف مکان کاربریهای مختلف زمین، از مفاهیمی چون درجه مناسب بودن زمین که میزان مرغوبیت و مناسب بودن هر قطعه زمین را برای کاربریهای گوناگون نشان می دهد، ارزش افزوده کاربریهای مختلف و نیز عامل مهم دسترسی که بر مبنای فاصله زمانی هر قطعه زمین از مراکز جمعیتی تعریف شده استفاده شود. یک مدل بهینه سازی از نوع برنامه ریزی خطی برای مکان یابی بهینه کاربریهای مختلف پیشنهاد شده است. با معرفی مدل ریاضی حاضر، امکان پیش بینی تغییرات آتی کاربری زمین در اطراف شهرها و نیز بررسی وضعیت کاربری زمین در اطراف شهرهای جدید برای سیاست های مختلف توسعه منطقه به وجود آمده است. در انتها با استفاده از مدل پیشنهادی، تغییرات کاربری زمین در سطح منطقه برای سیاستهای مختلف و نیز در حالت احداث راه جدید در منطقه، بررسی شده است. امکان بررسی تاثیرات ناشی از احداث راه جدید یا ارتقا کیفیت راه های موجود بر تغییرات کاربری زمین از دیگر مزیت های مدل حاضر است.

در این تحقیق تخمین هزینه های نهایی مربوط به عملیات تعمیر و نگهداری جاری زیرساختار راه آهن ایران بررسی شده است. این شاخص مهم اقتصادی در بهره برداری از زیرساختار راه آهن، می تواند برای قیمت گذاری در دسترسی به شبکه خطوط راه آهن کشور و محاسبه تعرفه حمل بار و مسافر مورد استفاده فرار گیرد. این تحقیق نشان داد که متغیرهای تناژ ناخالص عبوری، بیشینه شیب و فراز، و بیشینه سرعت خط اجزای اصلی مدل هزینه را تشکیل داده اند و بر پایه متوسط 5 ساله آماره های نواحی 12 گانه راه آهن در طی سالهای 1379-1383 و با این فرض که هزینه نهایی نسبت به طول خط تغییر نکند کشش هزینه نسبت به تناژ ناخالص بار عبوری از شبکه 161/0 و مقدار هزینه نهایی آن برابر 12/0 یورو به ازای هزار تن کیلومتر ناخالص بوده است. همچنین این مطالعه نشان داد که با افزایش تن کیلومتر ناخالص، مقدار هزینه نهایی کاهش می یابد.

از آنجا که دیوارهای حایل به عنوان بخشی از ساختار حمل و نقل جاده ای در بسیاری از موارد سهم قابل توجهی را در هزینه تمام شده راهها و همچنین ایمنی جاده ها در شرایط زلزله خیز کشور بر عهده دارند، تخمین دقیق تر نیروهای فشار جانبی خاک بر دیوارهای حایل در حالت زلزله و در نتیجه ارایه یک طرح ایمن و در عین حال اقتصادی بسیار با اهمیت است. در این ارتباط روش مونونوبه- اوکابه در تخمین نیروهای فشار جانبی خاک در حالت زلزله با وجود قدمت زیاد همچنان جز متداول ترین روشهاست که توسط مهندسین سازه و ژئوتکنیک در طراحی دیوارهای حایل مورد استفاده قرار می گیرد. این روش که با ارایه یک حل بسته ریاضی روابطی را برای محاسبه نیروهای فشاری فعال و منفعل وارده بر دیوار در حالت لرزه ای در اختیار می گذارد، مبتنی بر فرضیاتی است که علیرغم ساده سازی مساله در برخی موارد مشکلات محاسباتی را برای کاربران ایجاد کرده و یا منجر به عدم تخمین درست نیروها و در نتیجه غیر اقتصادی و یا غیر ایمن شدن طرح دیوار می شوند. از مهم ترین محدودیتهای این روش می توان به هندسه ساده نیمرخ زمین در پشت دیوار، ناتوانایی در وارد کردن نقش پارامتر چسبندگی خاک و همچنین در نظر نگرفتن سطح آب زیرزمینی اشاره کرد. در این تحقیق سعی شده است با رجوع به تئوری اصلی کولمب در محاسبه فشار جانبی خاک بر دیوارهای حایل و بر مبنای روش محاسبات تکراری گوه های لغزشی، کلیه محدودیتهای بالا در روش مونونوبه- اوکابه رفع شود.

امروزه فنآوری رایانه ای راههای مختلفی را به منظور توجیه اقتصادی و فنی پروژه های تغذیه سیستمهای ترکشن DC فراهم کرده است. این امر کاملا امکان پذیر است که ترافیک و تردد وسائط نقلیه ریلی بر پایه برنامه بهره برداری، همچنین محاسبات مربوط به جریانها و ولتاژها و نیز تعیین خروجی های مربوط به یکسوسازها و اینورترها (مبدل ها) در هر لحظه و در هر مکانی شبیه سازی شود و مکانهای پیشنهادی و در نظر گرفته شده برای پستهای یکسوساز کنترل شوند. تخمین تعداد مسافران، برنامه بهره برداری و همچنین چگونگی راحتی مسافران همگی در انتخاب وسیله نقلیه ضروری هستند، توسط برنامه نرم افزاری، تعیین خروجی یکسوساز در دو حالت سرویس نرمال و در هنگام خرابی یکی از یونیتهای ترانسفورمر یکسوساز امکان پذیر است. همچنین محاسبات، اطلاعات مربوط به انرژی مصرفی و ولتاژ ریل نسبت به زمین را در اختیار قرار می دهند. به منظور توانایی در انجام شبیه سازی و محاسبات، داده های مربوط به وسیله نقلیه مورد نیازند، به عنوان مثال دانستن مشخصات موتور در حالت موتوری و ترمزی، وزن آن و همچنین داده های خط از قبیل؛ شیب، قوس و سرعت بیشینه لازم است. داده های مربوط به خط تماس و مدار برگشت جریان، محل پستها و برنامه بهره برداری همگی بایستی مشخص شوند. مرحله اول در شبیه سازی شبکه تغذیه ترکشن، شبیه سازی دینامیکی حرکت قطار است تا در هر لحظه، مکان، سرعت، شتاب و توان مصرفی وسیله نقلیه مشخص شود. به این منظور موضوع این مقاله به مطلب اخیر اختصاص یافته است.

در دو دهه اخیر نشست و گسیختگی زمین در استان یزد و بخصوص در دشت یزد- اردکان عامل ایجاد خسارتهای فراوان در این منطقه شده است. نمود ظاهری گسیختگی ها به صورت نشست و ترک های بزرگ در سطح جاده ها و ساختمانهای مسکونی و اداری، شکسته شدن لوله های آبرسانی و سوخت رسانی، کج شدن دکل های انتقال برق، و باز شدن ترکها در زمین های کشاورزی نمایان است. در تحقیق حاضر که پس از چندین بررسی بی نتیجه قبلی انجام پذیرفته است، یک گمانه عمیق و چهار گمانه سطحی حفر شده و ضمن بررسی نحوه انتشار ترکها در داخل زمین نمونه های اخذ شده تحت آزمایشهای گوناگون فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی قرار گرفته اند. این تحقیق نشان داد که دو عامل بیرونی و درونی موجب گسیختگی ها شده اند. شکل توپوگرافی و شرایط جریانهای سطحی و تمرکز جریانها در یک محل محدود به همراه رمبندگی خاک و وجود تخلخل زیاد موجب ایجاد ترکهای شعاعی و محیطی همراه با نشست و با قابلیت گسترش می شود. با مشخص شدن ساز و کار گسیختگی ها، روشهای ترمیم و ممانعت از تخریب در جاده ها، ساختمانها و تاسیسات پیشنهاد شده است. ایجاد آبرو در محلهای تجمع آب، پر کردن داخل ترکها به وسیله مخلوط خاک سیمان و ایجاد مسیرهای کنترل شده جریانهای سطحی با ساختن دایکهای کم ارتفاع از جمله روشهای ترمیم و جلوگیری از تخریب و فرسایش است.