مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1396 | دوره:15 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: بیماری های قلبی عروقی یکی از دلایل مهم مرگ و میر در دنیا به حساب می آید. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت عوامل خطر رفتاری (تغذیه نامناسب، کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل) و غیر رفتاری (استرس، قندخون بالا، چربی خون نامناسب و فشارخون بالا و چاقی) در بیماران قلبی عروقی بستری شده در بیمارستان قلب کرمانشاه انجام شد. این پژوهش یک مطالعه نیازسنجی به منظور طراحی مداخلات برای کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی بود.روش کار: در این مطالعه مقطعی 402 نفر از بیماران مبتلا به تنگی عروق کرونر که برای اولین بار در بیمارستان امام علی (ع) شهر کرمانشاه بستری بودند مشارکت کردند. نمونه گیری به روش متوالی انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها، نسخه ایرانی پرسشنامه STEP wise سازمان جهانی بهداشت و پرونده بیماران بود. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و آزمون های آماری متناسب انجام شد.نتایج: 60.4% شرکت کنندگان در مطالعه مرد بودند. میانگین و انحراف معیار سن بیماران به ترتیب 54.2 و 8.8 بود. 73% از بیماران وضعیت تغذیه ای نامناسب داشتند، 46.5% کم تحرک بودند، 36% مردان در طی یک سال گذشته الکل مصرف کرده بودند و 26.1% هم سیگاری بودند. 43.8% تحت استرس شدید و 49.3% مبتلا به دیابت بودند، 48% سابقه فشار خون بالا، 21% کلسترول بالا و 31% تری گلیسیرید بالا داشتند. 54.7% از بیماران دارای اضافه وزن و چاقی بوده و 61% چاقی شکمی داشتند.نتیجه گیری: در این مطالعه مشخص شد که تغذیه نامطلوب نسبت به سایر عوامل خطر از شیوع بیشتری برخوردار است. چاقی، به خصوص چاقی شکمی یک عامل خطر مهم در بیماران بود. همچنین اختلال قند خون شیوع بیشتری نسبت به اختلال چربی داشت.

زمینه و هدف: 48% از زایمان ها در ایران به روش سزارین انجام می شود که بسیار بالاتر از مقدار توصیه شده سازمان بهداشت جهانی است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مداخله مبتنی بر الگوی بازاریابی اجتماعی در کاهش قصد سزارین زنان باردار شکم اول انجام شد.روش کار: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی در عرصه بود که گروه هدف آن 39 نفر از زنان باردار شکم اولی بود که قصد سزارین داشتند و در شروع مطالعه در ماه حاملگی سوم و چهارم بودند. برای دستیابی به اجزای آمیزه بازاریابی اجتماعی پژوهش تکوینی انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از آن مداخله طراحی و در زنان گروه هدف پیش آزمون و اصلاحات لازم انجام شد. مداخله به مدت یک ماه اجرا شد و اثربخشی آن حداقل یک ماه بعد بر اساس آزمون نسبت یک دامنه ارزیابی شد.نتایج: میانگین سنی زنان باردار 25.82 سال بود. 38.5% از زنان مورد مطالعه دارای تحصیلات دیپلم و پایین تر و 61.5% دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. یک ماه بعد از اجرای مداخله قصد 30 نفر از زنان باردار به طور معنی دار تغییر کرد (p=0.01).نتیجه گیری: الگوی مخاطب محور بازاریابی اجتماعی یک چارچوب علمی و اثربخش را در طراحی، اجرا و ارزشیابی مداخلات کاهش قصد سزارین فراهم می کند.

زمینه و هدف: سواد سلامت به ظرفیت کسب، پردازش، درک اطلاعات اساسی و خدمات مورد نیاز جهت تصمیم گیری های مناسب در زمینه سلامت اطلاق می گردد. با توجه به اهمیت بالای سواد سلامت در دوران بارداری و تاثیر مستقیم آن بر روی جنین، مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت سواد سلامت زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بندرعباس در سال 1394 انجام شد.روش کار: مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بود و بر روی 250 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بندرعباس به روش نمونه گیری ترکیبی از خوشه ای و تصادفی ساده با استفاده از پرسشنامه سواد سلامت عملکردی بالغین صورت گرفت. داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار آماری SPSS16 و با استفاده از آزمون های آماری استنباطی تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون تعقیبی توکی و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج:میانگین سنی مادران باردار 7.45±31.61 بود. 27.2% سواد سلامت ناکافی، 20.8% مرزی و 52% سواد کافی داشتند. سواد سلامت با تحصیلات (0.001>p)، سن (0.001>p)، شغل (0.001>p) و نحوه مراقبت های دوران بارداری (0.001>p) ارتباط معنی دار داشت.نتیجه گیری: یافته ها نشان داد سواد سلامت مادران در حد ناکافی و مرزی بود. لذا تجدید نظر مواد آموزشی به زبان ساده و ارائه آموزش شفاهی و تصویری به زنان باردار، علاوه بر مواد آموزشی مکتوب که به صورت پوستر، پمفلت و بروشور در اختیار آنها داده شده است و همچنین ارتقاء مهارت های ارتباطی بین کارکنان بهداشتی و مادران توصیه می شود.

زمینه و هدف: خودمراقبتی توسط بیماران مبتلا به دیابت، نقش حیاتی در کنترل این بیماری و پیشگیری از عوارض ناشی از آن ایفا می کند. انجام فعالیت های فیزیکی و پایبندی به درمان دارویی از جمله این رفتارها در بیماران دیابتی است. فعالیت فیزیکی به کنترل قند خون، کاهش فشار خون، کاهش چربی و بهبود عملکرد قلبی تنفسی می انجامد و تبعیت از درمان دارویی نیز نقش حیاتی در کنترل مشکلات و عوارض ناشی از بیماری ایفا می کند لذا هدف از این پژوهش تعیین و پیش بینی مهم ترین عوامل موثر بر میزان فعالیت فیزیکی و تبعیت دارویی در بین بیماران دیابتی نوع دو بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده می باشدروش کار: مطالعه مقطعی حاضر در سال 1395 بر روی 160 نفر از بیماران دیابتی نوع دو که به مراکز بهداشتی درمانی شهر یاسوج مراجعه کرده بودند، صورت گرفته است. اطلاعات شرکت کنندگان در پژوهش با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی و با استفاده از پرسشنامه های تبعیت دارویی، فعالیت جسمانی و نظریه رفتار برنامه ریزی شده، جمع آوری گردید و در نهایت داده ها با شاخص های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 20، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و برای تمام آزمون ها مقادیر کمتر از 0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.نتایج: میزان فعالیت فیزیکی در 45 % بیماران در سطح پایین، در 43 % آنها در سطح متوسط و تنها در 12 % بیماران در سطح خوب قرار داشت و در خصوص میزان تبعیت دارویی بیماران در وضع بهتری قرار داشتند و در 76 % آنها این میزان در سطح خوبی قرار داشت. در بین سازه های بررسی شده، کنترل رفتاری درک شده رابطه معنی داری با هر دو متغیر وابسته یعنی میزان فعالیت فیزیکی و میزان تبعیت دارویی نشان داد و نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه، همین سازه را به عنوان پیش گویی کننده میزان فعالیت فیزیکی و تبعیت دارویی در بین بیماران دیابتی نوع دو نشان داد.نتیجه گیری: معنی دار شدن سازه کنترل رفتاری درک شده نسبت به سایر سازه ها در تبیین میزان تبعیت دارویی و میزان فعالیت فیزیکی، اهمیت تقویت جزء خود مراقبتی را در برنامه های سلامت گوشزد می کند و حمایت از برنامه هایی را که در آنها رویکرد خود مراقبتی مدنظر قرار گرفته است، بیشتر می کند.

زمینه و هدف: منابع انسانی هر سازمان، سرمایه های اصلی آن است و تنها دارایی منحصر به فردی می باشد که در گذر زمان نه تنها دچار استهلاک نمی گردد، بلکه ارزش افزوده بیشتری را نیز ایجاد می نماید. سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک سازمان بیمه گر اجتماعی، نیاز ضروری به ارزیابی مدیریت منابع انسانی خود را احساس می نماید. در همین راستا، به نظر می رسد که به کارگیری مدل تعالی (EFQM) European Foundation for Quality Managemen جهت ارزیابی تعالی مدیریت منابع انسانی این سازمان بسیار ضروری می باشد.روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی و از نظر نتایج، کاربردی بود که در اداره کل تامین اجتماعی شهر تهران انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد ارزیابی عملکرد بر اساس مدل تعالی سازمان EFQM بود که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 989/0 به دست آمد تعداد 388 پرسشنامه توزیع شد که 311 پرسشنامه تکمیل و به محقق بازگرداننده شد. نرخ بازگشت 81% بود. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با نرم افزار SPSS16 صورت گرفت.نتایج: مدیران منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی در این پژوهش امتیاز 459.72 را کسب کردند. که بعد توانمندسازها دارای امتیاز 261.34 و بعد نتایج دارای امتیاز 198.38 می باشد در بعد توانمند سازها، معیار خط مشی و راهبرد دارای بیشترین امتیاز (56.12) و معیار فرآیندها دارای کمترین امتیاز (51.28) می باشد در بعد نتایج، معیار نتایج جامعه دارای بیشترین امتیاز (50.27) و معیار نتایج مشتریان دارای کمترین امتیاز (51.18) می باشد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که ارزیابی در قالب مدل توصیف شده، ابزار مناسبی برای شناسایی وضعیت عملکرد و نقاط قوت و قابل بهبود مدیریت منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی تهران است بدیهی است که اجرای بهتر برنامه ها و دستیابی به تعالی، با همکاری مستمر، امکان پذیر می شود.

زمینه و هدف: از آنجایی که دانش و نوع نگرش به مسائل جنسی از جمله عوامل کلیدی بر رفتار جنسی هستند، لذا هدف اصلی این مطالعه پیمایشی، تعیین پایه های شکل گیری رفتارهای جنسی زنان شهرستان کاشان می باشد.روش کار: این مطالعه پیمایشی از نوع مقطعی می باشد که 500 نفر از زنان سنین باروری مراجعه کننده به کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهر کاشان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس بومی دانش و نگرش جنسی Sexual knowledge and attitude scale بود. جهت تجزیه تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون همبستگی و مدل رگرسیون استفاده شد.نتایج: اکثریت واحدهای پژوهش در رده سنی 26 تا 35 سال (51.9%) و دارای تحصیلات دبیرستان (39.9%) بوده و اکثریت آنها از سطح دانش جنسی متوسط و نگرش مثبت (51.4% و 62.9% به ترتیب) برخوردار بودند. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره دانش و نگرش زنان همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (p<0.05). بر اساس مدل رگرسیون نمره دانش با تحصیلات و وضعیت اقتصادی و نمره نگرش جنسی نیز با سن و تحصیلات رابطه داشت.نتیجه گیری: علی رغم اینکه واحدهای پژوهش جوان و تحصیل کرده بودند و نمره دانش و نگرش آنها بالا بدست آمد، ولی همچنان در مواردی مانند احساس شرم موقع نزدیکی، اضطراب موقع نزدیکی، آغازگری مرد در روابط جنسی و فرزندآوری به عنوان هدف اصلی روابط جنسی دیدگاه های غلطی داشتند که ضرورت طراحی برنامه آموزشی مناسب که اصلاح کننده دیدگاه ها و نگرش های نادرست زنان می باشد، وجود دارد.

زمینه و هدف: دیابت یکی از شایع ترین مشکلات بهداشت عمومی جهان معاصر است که با عوارض دیررس از جمله بیماری پای دیابتی همراه می باشد. بیماری پای دیابتی از شایع ترین این عوارض بوده و از نظر جسمانی و عاطفی برای بیمار پر هزینه است. این مطالعه با هدف مشخص نمودن تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر روی مراقبت از پا و پیشگیری اززخم پا در بیماران دیابتی نوع 2 صورت گرفت. روش کار: 97 نفر (57 زن و 40 مرد) بیمار دیابتی نوع 2 در این مطالعه شرکت داشتند. نمونه ها به روش تصادفی در دو گروه مداخله (47 بیمار) و گروه شاهد (50 بیمار) تقسیم شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه ای مشتمل بر اطلاعات جمعیت شناختی سوالات مربوط به آگاهی و سازه های مدل اعتقاد بهداشتی جمع آوری گردید. این اطلاعات قبل و3 ماه بعد از انجام مداخله آموزشی برای گروه مداخله که طی سه جلسه کلاس آموزشی صورت گرفت و همچنین گروه شاهد، جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 20 و آزمون های شاپیرو- ویلک، کای دو، ویلکاکسون، تی زوجی و مک نمار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: داده ها نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه مداخله و شاهد قبل از انجام مداخله آموزشی از نظر میانگین میزان آگاهی و سازه های مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع و موانع درک شده همچنین خودکارآمدی و خود مراقبتی) وجود نداشت و در گروه مداخله نتایج، اختلاف معنی داری بعد از برنامه آموزشی نشان دادند (p<0.05) ولی در گروه شاهد این متغیرها پس از گذشت 3 ماه تفاوت معنی داری نداشتند (p>0.05).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به دیابت نیاز به یادگیری طرق مراقبت از پاهایشان دارند و اجرای برنامه های آموزشی در بیماران دیابتی نوع 2 بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در اجرای مراقبت از پاها موثر می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به احتمال وجود برخی فلزات سمی در ادویه جات، این پژوهش با هدف تعیین مخاطره غیرسرطانی پودر کاری، زردچوبه و هل فله ای و بسته بندی شده مصرفی شهر همدان بر اساس قابلیت خطرآفرینی سرب و کادمیوم در سال 1394 انجام یافت.روش کار: در این مطالعه توصیفی، 9 نمونه از ادویه جات فله ای و 9 نمونه از ادویه جات بسته بندی تهیه شد. پس از آماده سازی نمونه ها به روش هضم اسیدی در آزمایشگاه، محتوی عناصر مورد مطالعه توسط دستگاه جذب اتمی در سه تکرار خوانده شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از آزمون های شاپیرو-ویلک، تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس یک طرفه، تی مستقل و همبستگی پیرسون و توسط نرم افزار SPSS انجام یافت. نتایج: بیشینه میانگین غلظت عناصر سرب و کادمیوم بر حسب میلی گرم در کیلوگرم به ترتیب برابر با 0.95±5.48 و 0.20±0.13 و میانگین غلظت عنصر سرب در نمونه های زردچوبه بزرگ تر از رهنمود WHO بود. از طرفی شاخص سلامت (Health Index) سرب با میانگین 1-10×1.51 و 2-10×3.25 و کادمیوم با میانگین 2-10×1.04 و 3-10×2.22 به ترتیب برای کودکان و بزرگ سالان، کوچک تر از یک و کم تر از آستانه خطر بود. نتیجه گیری: نتایج محاسبه شاخص HI نشان داد که مصرف ادویه جات مورد مطالعه برای مصرف کنندگان فاقد مخاطره است، ولی با توجه به تجاوز میانگین غلظت عنصر سرب در نمونه های زردچوبه از حد استاندارد، و ویژگی های تجزیه ناپذیری و تجمع زیستی فلزات سنگین، در صورت عدم کنترل مصرف ادویه جات، ابتلای مصرف کنندگان به مشکلات بهداشتی در طولانی مدت دور از انتظار نخواهد بود. لذا بررسی کیفی ادویه جات در بازار مصرف کشور به منظور حفظ سلامت مصرف کنندگان ضروری است.