مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1397 | دوره:16 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: سالمندی جمعیت یکی از مهم ترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در قرن بیست و یکم به شمار می رود. افزایش نرخ جمعیت سالمند احتمال خطر ابتلای خانوارهای دارای سالمند به هزینه های کمرشکن سلامت را افزایش میدهد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر سالمندی جمعیت خانوار، بر دچار شدن خانوارها به هزینه های کمرشکن سلامت در ایران می باشد. روش کار: در این پژوهش، از داده های هزینه-درآمد خانوارهای کشور، در دوره مطالعاتی 1394-1386 و تکنیک رگرسیونی(Lagit) استفاده می شود. به منظور تحلیل داده ها در این مطالعه از نرم افزارهای کاربردیExcel وSTATA استفاده شده است. نتایج: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افزایش تعداد سالمندان در خانوارها، احتمال ابتلای خانوار به هزینه های کمرشکن را افزایش می دهد. علاوه بر این خانوارهای بدون منزل شخصی، پرجمعیت، روستایی، بدون درآمد، دارای سرپرست زن، غیر متاهل، دارای سرپرست غیرشاغل و خانوارهای دهک های پایین درآمدی، با احتمال بیشتری در معرض ابتلا به هزینه های کمرشکن سلامت قرار می گیرند. همچنین عدم تأثیرگذاری پوشش بیمه ها بر احتمال مواجه شدن خانوارها با هزینه های کمرشکن سلامت، حاکی از عدم کارایی بیمه ها در جلو گیری از دچار شدن خانوارها به هزینه های کمرشکن می باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر و سالمند شدن جمعیت ایران، لازم است دولت در راستای تامین مالی عادلانه و کاهش بار اقتصادی ناشی از هزینه های سلامت به خانوارهای دارای سالمند، از طریق تعریف بسته های حمایتی ویژه سالمندان، در جهت جلوگیری از دچار شدن این خانوارها، به هزینه های کمرشکن اقدام نماید.

زمینه و هدف: کلیه بیمارستان ها نیازمند پایش و ارزیابی مداوم هستند. نمودار گرافیکی پابن لاسو، با ترکیب شاخص های عملکردی بیمارستان ها می تواند کارایی بیمارستان ها را مورد ارزیابی دهد. لذا هدف این مطالعه تعیین تاثیر طرح تحول نظام سلامت بر شاخص های عملکردی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1395 با استفاده از مدل پابن لاسو می باشد. روش کار: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر به صورت مقطعی انجام گرفت. تعداد 8 بیمارستان عمومی و تک تخصصی دانشگاه علوم پزشکی تهران جامعه پژوهش را تشکیل دادند. داده های ورودی و شاخص های عملکردی با اخذ مجوز از معاونت درمان دانشگاه دریافت گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون های کای اسکوئر و تی زوج دو نمونه ای و وضعیت عملکرد بیمارستان ها با بهره برداری از مدل گرافیکی پابن لاسو انجام شد. نتایج: بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت در ایران تعداد بیمارستان های بیشتری در مقایسه با قبل از اجرای طرح مزبور در منطقه 3 و 4 قرار گرفته اند که در نتیجه وضعیت کارایی مطلوب تری را نشان می دهد. که این تفاوت با آزمون کای اسکوئر اختلاف معنی داری نشان داد. نتیجه گیری: بر اساس نمودار پابن لاسو شاخص های عملکردی بیمارستان ها بعد از اجرای طرح تحول سلامت بهبود بیشتری یافته است. استفاده از تجربیات و عملکرد مدیریتی موفق در راه ارتقای شاخص های عملکردی بیمارستان ها بعد از اجرای این طرح می تواند الگوی مدیران سایر بیمارستان های کشور قرار گیرد.

زمینه و هدف: با توجه به اینکه باورهای فراشناختی، نقش بسیار مهمی در ابتلا، حفظ و تداوم به اعتیاد دارد، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی فراشناخت درمانی به شیوه گروهی بر میزان اعتیادپذیری دانشجویان پسر انجام پذیرفت. روش کار: این مطالعه یک طرح تحقیقی نیمه آزمایشی شامل پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری می شد. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانشجویان پسر دوره کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 96-1395 است. با روش نمونه گیری، 30 آزمودنی انتخاب شدند و بطور تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. در این پژوهش از پرسشنامه فراشناختی (MCQ-30) و مقیاس آمادگی به اعتیاد (APS) استفاده شد. نتایج: داده های بدست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و Tهم بسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمرات کوواریانس پس آزمون آمادگی به اعتیاد نشان داد که اثربخشی فراشناخت درمانی بر میزان اعتیادپذیری دانشجویان پسر معنی دار(01/0>p ) بود. نتیجه گیری: به طورکلی نتایج پژوهش حاکی از آن است که درمان فراشناختی، اعتیادپذیری دانشجویان را کاهش داده و تأثیر اثر فراشناخت درمانی بر میزان اعتیادپذیری دانشجویان در مرحله پیگیری بعد از 3 ماه ماندگار هست. بنابراین به افراد مشغول در حوزه بهداشت پیشنهاد می گردد از درمان فراشناخت برای پیشگیری و عدم بازگشت فرد به اعتیاد بهره ببرند.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و بررسی اثربخشی برنامه بهبود بخشی روابط والد-کودک به منظور کاهش مشکلات برونی سازی شده در کودکان سندرم داون انجام شد. در این پژوهش ابتدا برنامه بهبود بخشی روابط والد-کودک طراحی، سپس به ارزیابی اثربخشی برنامه از طریق پژوهش شبه آزمایشی با انتساب نمونه تصادفی با پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری پرداخته شد. روش کار: در این طرح والدین به همراه فرزندانشان به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. جامعه پژوهش حاضر همه دانش آموزان سندرم داون در حال تحصیل در سال 95-96 مدارس استثنایی شهر تهران به همراه والدینشان بود و در نهایت 36 مادر از بین 56 مادر دارای فرزند سندرم داون با مصاحبه تشخیصی و ملاک های ورود و خروج پژوهش غربال شدند، و به پرسشنامهCBCL و پرسشنامه مقیاس رابطه والد-کودک هم در مرحله پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری پاسخ دادند. تحلیل داده ها به روش تحلیل کوواریانس چند متغیره از نوع اندازه گیری های مکرر بود. نتایج: یافته ها نشان داد که میانگین پس آزمون در دو گروه کنترل و آزمایش با یکدیگر تفاوت معنی داری داشته و میانگین نمرات گروه آزمایش به صورت معنی داری کمتر از گروه کنترل بوده که این امر حاکی از تاثیر مثبت مداخله خانواده محور بوده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که برنامه بهبود بخشی روابط والد-کودک باعث کاهش خرده مقیاس های تعارض و وابستگی و افزایش خرده مقیاس نزدیکی در روابط والد-کودک گردید و همچنین منجر به کاهش مشکلات رفتاری در کودکان سندرم داون شد.

زمینه و هدف: اینترنت ابزاریست که بسیاری از نیازهای بشر را تامین می کند اما همین فناوری می تواند تاثیراتی بر زندگی افراد داشته باشد. این مطالعه با هدف بررسی نقش اینترنت بر ارزش های خانواده انجام گرفته است. روش کار: این مطالعه مقطعی به صورت توصیفی-تحلیلی در سال 1394 در شهر تهران انجام شد. جامعه پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که اطلاعات آن از 384 نفر به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه جمع آوری گردید. در این مطالعه از پرسشنامه استاندارد یانگ (Young) نیز استفاده و داده ها بوسیله نرم افزار SPSS نسخه 22 و آنالیز واریانس یکطرفه تحلیل گردیده است. نتایج: یافته های به دست آمده حاکی از ارتباط مثبت و معنی دار بین وابستگی دانشجویان به اینترنت، فضای صمیمیت بین کاربران، آگاهی و اطلاع توسط خانواده و میزان استفاده دانشجویان از اینترنت وجود داشت(5/0>p). اما در خصوص متغیر "احساس گمنامی در اینترنت" هیچ رابطه معنی داری یافت نشد. نتیجه گیری: استفاده مداوم از اینترنت و پذیرش مرجع و مجرای دستیابی اصلی برای کسب اطلاعات از اینترنت باعث تاثیرات منفی در زندگی و روابط و ارزش های موجود در چارچوب خانواده ها گردیده است. لذا لازم است که دانشجویان توجه بیشتری به استفاده مناسب و بهینه از آن داشته باشند. همچنین این نیاز را می طلبد که مداخله های رفتاری و شناختی با هدف تغییر الگوهای استفاده از اینترنت انجام گردد.

زمینه و هدف: استرس در دوران بارداری می تواند یک اثر ماندگار در سلامت روان زنان پس از زایمان داشته باشد. آمارها نشان می دهد که حدود 18٪ زنان باردار در دوران بارداری افسردگی عمده یا جزئی دارند، اما بسیاری از آنها غربالگری و درمان نشده اند. فقدان درمان می تواند پیامدهای جدی برای مادر و فرزندش داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت سلامت روان و رضایت زناشویی مادران باردار درشهرستان کاشان در سال 1394 انجام گرفت. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی-تحلیلی است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 202 زن باردار از چهار مرکز بهداشتی درمانی شهری در شهرستان کاشان وارد مطالعه شدند. در جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سلامت عمومی (General (Health Questionnaire 28، مصاحبه تشخیصی و پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبوک-راست (Golombok Rust Inventory of Marital State) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون کای اسکور( 2χ )، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون لجستیک انجام گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که 7/26% از زنان باردار اختلالات روانی داشتند و بیشترین اختلال مربوط به جسمانی سازی و کمترین میزان مربوط به افسردگی بوده است. در حدود 80% رضایت زناشویی بسیار خوبی گزارش شد. همچنین نتایج نشان داد که میان افسردگی با سن، اضطراب، بی خوابی با طول مدت ازدواج، رضایت زناشویی با نوع زایمان و سلامت روان با رضایت زناشویی ارتباط معنی داری وجود دارد. علاوه بر آن رضایت زناشویی رابطه معنی دار و معکوس با تحصیلات داشت (05/0> (p. نتیجه گیری: بنظر می رسد می بایستی یک مدل مراقبتی، درمانی روانشناختی برای مادران باردار با ریسک اختلالات روانی در دوران بارداری و پس از زایمان در سیستم سلامت و بهداشت ایران ادغام شود.

زمینه و هدف: تدوین برنامه مناسب برای پیشرفت، ارتقاء و حل مشکلات یک جامعه با شناخت واقعی از مشکلات آن جامعه میسر است. ارزیابی سلامت جامعه فرآیندی است که در طی آن پژوهشگران و اعضای جامعه با جمع آوری و تحلیل داده ها و تعیین نقاط قوت و ضعف، منابع و نیازهای جامعه، درکی درست از وضعیت نظام مراقبت سلامت، دلواپسی های جامعه به دست می آورند. شهر باسمنج در 10 کیلومتری شهر تبریز و در آستانه الحاق به این کلان شهر قرار دارد. این مقاله نتیجه ارزیابی جامعه این شهر است. روش کار: این مطالعه بر اساس مدل 8 مرحله ای کارولینای شمالی در پاییز 1396 انجام شد. در این مدل فرآیند ارزیابی سلامت جامعه در 8 مرحله انجام یافت. هفت مرحله اول شامل شناسایی و اولویت بندی مشکلات شهر باسمنج و مرحله ی هشتم شامل تدوین برنامه های عملیاتی برای حل مشکل دارای اولویت منطقه می شد. نتایج: در پایان مرحله اول این مطالعه نزدیک به 100 مشکل مختلف شناسایی شد و در مرحله بعد بر اساس اصول طبقه بندی Hanlon به ترتیب اعتیاد جوانان، مشکلات زباله شهری، سگ های ولگرد، آلودگی زیست محیطی کارخانه کلر پارس، کم عرض بودن خیابان اصلی، دامداری های داخل شهر، ازدواج سن پایین دختران، مشکل فاضلاب شهر، بیکاری جوانان و خود درمانی و مصرف بالای آنتی بیوتیک در مردم در لیست مشکلات اولویت دار منطقه قرار گرفت و از بین آن ها مشکل زباله های شهری بررسی اجمالی شد. عواملی چون عدم وجود برنامه های مدون کاهش و تفکیک زباله، آگاهی کم مردم در خصوص جمع آوری زباله، نبود سیستم مناسب فاضلاب شهری، عدم مشارکت مردم و بخش خصوصی در برنامه های جمع آوری و دفع زباله های شهری در ایجاد آن مؤثر شناسایی شدند. نتیجه گیری: در این مطالعه طیف وسیعی از مشکلات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی شناسایی شد. هرچند اولویت انتخابی برای بررسی بیشتر به مشکل زباله های شهری اختصاص یافت اما رفع تک تک این مشکلات نیازمند همفکری و مساعدت کلیه ارگان ها و سازمان های دولتی و مردمی می باشد.

زمینه و هدف: جو ارگونومی نشان دهنده ادراک کارکنان از حمایت و تأکید سازمان بر طراحی و اصلاح شغل به منظور بهبود "عملکرد عملیاتی" و " آسایش و سلامت کارکنان" می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی روایی و پایایی پرسشنامه ی ارزیابی جو ارگونومی در راستای ایجاد ابزاری مناسب جهت تعیین ارزش های کلی یک سازمان در زمینه ی ارگونومی و سنجش وضعیت جو ارگونومی موجود در سازمان ها انجام شد. روش کار: ابتدا پرسشنامه ارزیابی جو ارگونومی از مرجع تهیه کننده ی آن در دانشگای کلرادو آمریکا دریافت شد و سپس به منظور تأیید ثبات زبانشناسی آن از روش ترجمه معکوس استفاده گردید. اعتبار محتوایی پرسشنامه توسط 10 نفر از متخصصین مربوطه مورد بررسی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز در یک مطالعه ی مقطعی با استفاده از یک نمونه ی 50 نفری از کارکنان یک صنعت تولید برق حرارتی به کمک روش آلفای کرونباخ تعیین گردید. نتایج: در این مطالعه نسبت روایی محتوا(CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) به ترتیب 90/0و 94/0تعیین گردید. همچنین پایایی پرسشنامه به کمک آلفای کرونباخ برای 59 آیتم پرسشنامه ( 96/0 =) محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده ی اعتبار محتوایی و پایایی قابل قبولی برای این ابزار است. نتیجه گیری: با توجه به سطح قابل قبول شاخص های روایی و پایایی، پرسشنامه ی ارزیابی جو ارگونومی را می توان به عنوان یک ابزار روا و پایا، جهت ارزیابی و تحلیل وضعیت جو ارگونومی در صنایع و سازمان های مختلف استفاده نمود.