بررسیهای حسابداری و حسابرسی
سال:1397 | دوره:25 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

هدف: این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی حسابرسی داخلی از دیدگاه اعضای کمیته های حسابرسی در بازه زمانی 1396 به اجرا درآمده و در آن پنج عامل شامل صلاحیت کارکنان حسابرسی داخلی، اندازه واحد حسابرسی داخلی، ارتباط حسابرسان داخلی و مستقل، پشتیبانی مدیریت از حسابرسی داخلی و استقلال واحد حسابرسی داخلی بر اثربخشی حسابرسی داخلی بررسی شده است. روش: داده های پژوهش از طریق پرسش نامه جمع آوری شده است، به گونه ای که پرسش نامه ای به دو صورت کاغذی و الکترونیکی در اختیار اعضای کمیته حسابرسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفت و از 300 نسخه کامل برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. در این مقاله تجزیه و تحلیل در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شده است. در سطح استنباطی و برای پاسخ به فرضیه های پژوهش، از تحلیل عاملی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، پنج عامل صلاحیت کارکنان حسابرسی داخلی، اندازه واحد حسابرسی داخلی، ارتباط حسابرسان داخلی و مستقل، پشتیبانی مدیریت از حسابرسی داخلی و استقلال واحد حسابرسی داخلی بر اثربخشی حسابرسی داخلی اثر مستقیم و مثبت دارند. نتیجه گیری: ارتقای پنج عامل صلاحیت کارکنان حسابرسی داخلی، اندازه واحد حسابرسی داخلی، ارتباط حسابرسان داخلی و مستقل، پشتیبانی مدیریت از حسابرسی داخلی و استقلال واحد حسابرسی داخلی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به افزایش اثربخشی حسابرسی داخلی منجر شده و بی توجهی به هر یک از عوامل یاد شده، موجب کاهش اثربخشی حسابرسی داخلی در این شرکت ها شده است.

هدف: متغیرهای تمرکز مشتری و قراردادهای وام بانکی می تواند بر فعالیت های تأمین مالی شرکت ها اثرگذار باشد و تمرکز مشتری ممکن است موجب افزایش بازده شرکت ها شود. روش: در پژوهش حاضر، ابتدا به بررسی ارتباط بین تمرکز مشتری با قراردادهای وام بانکی پرداخته شده؛ سپس اثر تعدیلی متغیرهای وضعیت مالی و حساب های پرداختنی بر ارتباط بین متغیرهای نام برده سنجیده شده است. جامعه آماری پژوهش از نوع جامعه آماری در دسترس است که کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 6 ساله (1390 تا 1395) را با در نظر گرفتن محدودیت هایی، دربرمی گیرد. یافته ها: نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد تمرکز مشتری با وام بانکی شرکت رابطه منفی و معناداری دارد. علاوه بر این، وضعیت مالی و حساب های پرداختنی، ارتباط منفی بین تمرکز مشتری و وام بانکی شرکت ها را تشدید می کنند. نتیجه گیری: با افزایش تمرکز مشتری، بانک ها احتمالاً قوانین سخت گیرانه تری را برای شرکت ها در نظر می گیرند، در نتیجه شرکت با محدودیت های تأمین مالی مواجه می شود. همچنین با افزایش اهرم مالی و حساب های پرداختنی که شاخص های مهمی در تصمیم گیری بانک ها برای اعطای وام هستند، تأمین کنندگان مالی با تردید مواجه شده و تلاش می کنند که از طریق دریافت وثیقه، محدودیت های بیشتری را بر شرکت ها اعمال کنند.

هدف: اعتمادبه نفس بیش از اندازه مدیران، اخبار بد نشئت گرفته از ضعف در عملکرد را به تعویق می اندازد و محافظه کاری می تواند عاملی برای تعدیل آن باشد. هدف این مقاله، بررسی نقش محافظه کاری حسابداری در محدود کردن پیامدهای عملکردی نشئت گرفته از اعتمادبه نفس بیش از اندازه مدیران است. روش: برای بررسی موضوع، بر مبنای الگوی رگرسیونی داده های ترکیبی، داده های 120 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1385 تا 1395جمع آوری و برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج، اثر معنادار و تعاملی محافظه کاری و اعتمادبه نفس بیش از اندازه مدیران بر عملکرد شرکت به تأیید رسید. همچنین مشخص شد، عدم اطمینان محیطی به طور معناداری بر تعامل مشترک اعتمادبه نفس بیش از اندازه مدیران و محافظه کاری حسابداری بر عملکرد آتی تأثیرگذار است و در نهایت، محدودیت تأمین مالی اثر معناداری بر تعامل مشترک اعتمادبه نفس بیش از اندازه مدیران و محافظه کاری حسابداری بر عملکرد آتی دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که واحدهای تجاری با مدیران دارای اعتمادبه نفس بیش از اندازه و اعمال محافظه کاری در حسابداری، عملکرد آتی مساعدی دارند. به بیان دیگر، محافظه کاری با کنترل رفتارهای خوش بینانه مدیران به بهبود عملکرد منجر شده و وجود محدودیت تأمین مالی و عدم اطمینان محیطی به دلیل ایجاد نوسان در نتایج، خوش بینی مدیریت را کاهش می دهد.

هدف: بی قاعدگی های بازار همراه با وضعیت اقتصادی، بازارهای سهام، نمونه انتخاب شده، دوره های زمانی و در صنعت های متفاوت، تغییر می کنند. به علاوه، تجدیدنظر در پیش بینی های گذشته به خطای پیش بینی منجر می شود. این تجدیدنظرها در نتیجه کسب اطلاعات جدید روی می دهند. از سوی دیگر، برخی از مدیران در واکنش به اطلاعات جدید با سرعت کم در پیش بینی های خود تجدیدنظر می کنند. بنابراین، هدف این پژوهش، بررسی ارتباط پایداری بی قاعدگی های سودآوری و هم زمانی قیمت سهام و تأثیر چسبندگی انتظارات مدیران بر این ارتباط است. روش: فرضیه های پژوهش روی داده های 178 شرکت برای دوره زمانی 10 ساله (1386 تا 1395) با استفاده از الگوی رگرسیون چند متغیره و داده های ترکیبی، آزمون تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، بین پایداری بازده سرمایه، بازده دارایی ها و جریان های نقدی با هم زمانی قیمت سهام، رابطه منفی و معناداری برقرار است؛ بین پایداری سود ناخالص و هم زمانی قیمت سهام نیز، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، متغیر تعدیل گر چسبندگی انتظارات مدیران، رابطه پایداری بازده سرمایه، بازده دارایی ها، جریان های نقدی و سود ناخالص را با هم زمانی قیمت سهام، تقویت می کند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، بخشی از پایداری معیاری های سودآوری از عدم واکنش سریع مدیران به اطلاعات جدید نشئت می گیرد. با افزایش چسبندگی انتظارات مدیران، محتوای اطلاعاتی معیارهای سودآوری کاهش یافته و سبب تصمیم گیری های نادرست سرمایه گذاران می شود.

هدف: با پذیرش کامل استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی، اندازه گیری و افشای ارزش منصفانه در گزارشگری مالی ایران فراگیرتر خواهد شد. هدف این پژوهش شناسایی چالش های فنی اندازه گیری و افشای ارزش منصفانه طبق چارچوب پیشنهاد شده در استاندارد بین المللی 13 و عوامل فنی زمینه ساز مقاومت در برابر گزارشگری مالی ارزش منصفانه محور از دیدگاه خبرگان حرفه حسابداری و حسابرسی در ایران است. روش: پس از مطالعه مروری گسترده با رویکرد تحلیلی، چالش های فنی شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، مدل اولیه مقوله بندی چالش های فنی استخراج شد. از پرسش نامه های ساختاریافته مبتنی بر منطق فازی، برای گردآوری دیدگاه خبرگان حرفه از سه گروه مختلف نظریه پردازان و استانداردگذاران (23 خبره)، حسابرسان مستقل (29 خبره) و مدیران مالی (27 خبره) بهره برده شد. داده های پژوهش با استفاده از روش های دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتبی فازی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: دیدگاه خبرگان حرفه در ایران نسبت به الگوی ارزش منصفانه مثبت است. اما، چالش های فنی شناسایی شده در خصوص اندازه گیری و افشای ارزش منصفانه موجب می شوند که پذیرش الگوی ارزش منصفانه و به کارگیری گسترده آن در عمل چالش انگیز شود. یافته ها نشان می دهد با وجود ارزیابی مثبت خبرگان حرفه از کمیت و کیفیت الزامات افشای استاندارد بین المللی 13، اثربخشی گزارشگری مالی مبتنی بر ارزش منصفانه در ایران از بعد ارزیابی وظیفه مباشرت و کارایی آن از دیدگاه استفاده کنندگان از اطلاعات بحث برانگیز است. همچنین عدم رعایت برخی الزامات افشای استاندارد 13 امکان پذیر است که در کنار ضعف ضمانت های اجرایی در محیط گزارشگری مالی ایران می تواند بر اثربخشی استاندارد یاد شده و گزارشگری مالی ارزش منصفانه محور در ایران تأثیر منفی داشته باشد. البته، در خصوص الزامات افشایی که ممکن است در عمل رعایت نشوند و عوامل فنی زمینه ساز مقاومت، بین دو گروه اجرایی و گروه نظریه پردازان و استانداردگذاران اختلاف نظرهایی وجود دارد. نتیجه گیری: استانداردگذاران و جوامع حرفه ای باید نسبت به چالش های فنی حسابداری مبتنی بر ارزش منصفانه آگاه باشند و بسترهای مناسب و لازمی را برای گزارشگری مالی ارزش منصفانه محور با کیفیت و کارا و اثربخش بودن استاندارد بین المللی 13 در محیط گزارشگری مالی ایران فراهم کنند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی تأثیر تفاوت های فردی حسابرسان بر تعهد حرفه ای آنهاست. همچنین نقش میانجی متغیر سازگاری جو اخلاقی در تأثیر تفاوت های فردی حسابرسان بر تعهد حرفه ای نیز بررسی شده است. روش: مطابق با تئوری شناخت اجتماعی، دو معیار منبع کنترل درونی و خودکارآمدی به عنوان تفاوت های فردی حسابرسان مد نظر قرار گرفت که برای سنجش متغیر منبع کنترل درونی از پرسش نامه اسپکتور و برای سنجش متغیر خودکارآمدی از پرسش نامه شرر و آدامز استفاده شده است. همچنین متغیر تعهد حرفه ای به کمک پرسش نامه آرانیا و متغیر سازگاری جو اخلاقی با بهره مندی از پرسش نامه ویکتور و کالن اندازه گیری شدند. داده های پژوهش نیز از پرسش نامه ای که حسابداران رسمی شاغل در سازمان حسابرسی و مؤسسه های حسابرسی (252 نفر) تکمیل کردند، جمع آوری شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از رگرسیون حداقل مربعات معمولی و آزمون سوبل آزمون شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد، تفاوت های فردی حسابرسان (منبع کنترل درونی و خودکارآمدی) بر تعهد حرفه ای آنها اثر مثبت و معنادار دارد. همچنین، سازگاری جو اخلاقی به عنوان متغیر میانجی، سبب تقویت رابطه مثبت بین تفاوت های فردی حسابرسان و تعهد حرفه ای آنها می شود. نتیجه گیری: نتیجه به دست آمده از پژوهش، گویای اهمیت وجود جو اخلاقی مناسب در سازمان حسابرسی و مؤسسه های حسابرسی است که توجه ویژه مسئولان این حوزه را می طلبد.

هدف: هدف از اجرای این پژوهش، بررسی ساختار حاکمیت شرکت و تأثیر آن بر کیفیت گزارشگری مالی در محیط بازار سرمایه ایران است. روش: برای اندازه گیری متغیرهای مرتبط با کیفیت گزارشگری مالی و حاکمیت شرکتی، روابط بین آنها در قالب معادلات ساختاری، با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی و به کمک نسخه سوم نرم افزار اسمارت پی. ال. اس. بررسی شده است. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون های آماری، بین حاکمیت شرکتی و کیفیت گزارشگری مالی رابطه معناداری وجود دارد، به طوری که همبستگی این دو متغیر 607/0 و ضریب تعیین آنها 368/0 به دست آمده است. بر این اساس متغیر حاکمیت شرکتی به تنهایی توانسته 8/36 درصد از تغییر در کیفیت گزارشگری مالی شرکت را پیش بینی کند. نتیجه گیری: حاکمیت شرکتی با کیفیت گزارشگری مالی رابطه مثبت و معناداری داشته و می تواند تغییرات به وجود آمده در کیفیت گزارشگری مالی شرکت ها را پیش بینی کند. این نتایج با نتایج پژوهش های صورت گرفته در بازارهای نوظهور، سازگار است. همچنین از بین ابعاد بررسی شده حاکمیت شرکتی بر کیفیت گزارشگری مالی، دو بعد حسابرسی و ساختار مالکیت، بر کیفیت گزارشگری مالی تأثیر معناداری داشته اند.