علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1394 | دوره:17 | شماره:4 (مسلسل 67) |تعداد مقالات:21

در حال حاضر به علت عدم اجرای مدیریت صحیح، بیشتر آبخوان های کشور ایران به خصوص در نواحی خشک از جمله دشت مشهد در طی سال های اخیر با افت سطح ایستابی و کاهش حجم ذخیره مواجه بوده و بعضا نیز در معرض آلودگی انواع آلاینده ها قرار دارند. با توجه به این که یکی از شاخص های اصلی آلوده بودن آبخوان ها، آلودگی آن ها به نیترات می باشد، در این تحقیق نیز سعی شده است تا با تهیه مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان دشت مشهد، رفتار آبخوان با تکیه بر یون نیترات برای 12 سال آینده شبیه سازی و پیش بینی گردد.به منظور تهیه مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان شهر مشهد، آمار و اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی با استفاده از نرم افزار Surfer Ver.8، کد کامپیوتری Modflow 2000 و پروسسور GMS مورد تحلیل قرار گرفت، پس از انجام عملیات واسنجی و صحت سنجی مدل ریاضی کمی و کیفی آبخوان شهر مشهد به دست آمد.نتایج تحقیق مبین آن است که در سال 1400 شمسی مشکل آلودگی نیترات برای بخش های عمده ای از مرکز و شرق آبخوان شهر مشهد کماکان پابرجا بوده و غلظت آلاینده نیترات در این مناطق از 10 تا 90 میلی گرم در لیتر متغیر می باشد. بر این اساس در اکثر مناطق، میزان غلظت نیترات بیشتر از حد مجاز (45 میلی گرم در لیتر) و میزان متوسط افت سالیانه این آبخوان(0.90 متر)، نشان دهنده بحرانی بودن این آبخوان می باشد.دلیل عمده افزایش این نوع آلودگی در طی سال های اخیر در اثر جمع آوری و دفع غیراصولی فاضلاب تولیدی این شهر به چاه های جاذب و نفوذ از این چاه ها به آبخوان دشت مشهد بوده است.

مقدمه: هدف از این تحقیق بررسی میزان و شدت آلودگی خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز به فلزات سنگین است.روش کار: 16 نمونه خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری شده و توسط دستگاه ICP-OES، غلظت فلزات کبالت، کروم، مس، نیکل، سرب و روی آنالیز شد. هم چنین یک نمونه جهت تعیین کانی شناسی توسط دستگاه X-ray مورد بررسی قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: فراوانی فلزات سنگین اندازه گیری شده در خاک های سطحی به صورت زیر کاهش می یابد: Cr>Ni>Zn>Pb>Cu>Co. کانی های تشخیص داده شده در نمونه مورد آنالیز ترکیبی از کانی های کوارتز، کلسیت و هالیت به عنوان کانی اصلی و دولومیت و آلونیت به عنوان کانی فرعی است. نتایج حاکی از این است که تمرکز فلزات سنگین در خاک های سطحی به علت بافت دانه ریز خاک، مقادیری کانی رسی، PH قلیایی، وجود کربنات کلسیم، پتاسیم و اکسید آلومینیوم در آن است. براساس معیارهای ژئوشیمیایی از قبیل عامل غنی شدگی (EF)، (EF)، شاخص زمین انباشتگی (Igeo) و شاخص آلودگی (PI)، خاک های محدوده مورد مطالعه نسبت به فلزات کروم، نیکل و سرب در محدوده آلودگی متوسط و نسبت به فلزات کبالت، مس و روی در محدوده غیر آلوده قرار گرفته اند. نتایج محاسبه شده عامل فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی و شاخص آلودگی به صورت زیر می باشد: Ni>Pb>Cr>Zn>Cu>Co

زمینه و هدف: آلودگی هوا از پیامدهای فعالیت بشر، به ویژه در قرن بیستم است که در این راستا کارخانجات سیمان از جمله آلاینده های مهم به شمار می آیند. مواد آلاینده ناشی از صنایع سیمان شامل انواع ترکیبات کربن دار، فلزات سنگین، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای ازت و غیره می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی غلظت فلزات سنگینی چون Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni در خاک و در فواصل متفاوت از حاشیه کارخانه سیمان و نیز بررسی میزان تاثیر کارخانه سیمان نکا بر افزایش ترسیب این عناصر و غلظت آن ها در خاک و مقایسه آن با استانداردهای جهانی می باشد.روش بررسی: در این تحقیق جهت بررسی غلظت فلزات سنگین (Al، As، Cd، CR، Fu، Hg، Mn و Ni) موجود در گردوغبارهای منتشر شده از کارخانه سیمان نکا، از نمونه های خاک استفاده شده است. نمونه گیری در مهرماه سال 1391 انجام یافت. برای این کار 4 نقطه نمونه برداری (فواصل 10، 400 و 800 متری از کارخانه و نیز نقطه شاهد) در نظر گرفته شد. در هر نقطه برای اطمینان از کافی بودن نمونه ها اقدام به برداشت 4 نمونه خاک گردید. در مرحله بعد نمونه ها در فضای باز خشک و سپس با استفاده از روش هضم شیمیایی تجزیه و با استفاده از دستگاه ICP غلظت عناصر اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت اکثر عناصر در ایستگاه شماره 1 یعنی فاصله 10 متری از کارخانه بیش ترین میزان را داشته است. هم چنین با فاصله گرفتن از حاشیه کارخانه از غلظت آن ها کاسته شده است.نتیجه گیری: غلظت اکثر فلزات اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای جهانی بوده و این نمایانگر میزان آلایندگی این کارخانه می باشد. در بین عناصر مورد مطالعه عناصر Co, Cr, Cu, Cd, Mn, Ni, Zn بیش ترین تفاوت را با استانداردهای جهانی نشان دادند.

زمینه و هدف: خلیج گرگان حوضه آبی نیمه بسته ای است که در حال حاضر تنها از طریق دهانه آشورآده- بندرترکمن با دریای کاسپی در ارتباط دایمی می باشد. روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی در طی 19 سال گذشته سبب به وجود آمدن اثرات نامطلوب از طریق خشکی زایی در سواحل کم عمق خلیج گرگان گردیده است و بیم آن می رود تا در سال های نه چندان دور ارتباط محدود خلیج با دریای کاسپی به طور کلی قطع گردد.روش بررسی: در مقاله حاضر اثرات روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی بر وضعیت ارتباطی خلیج گرگان تحت دو مجموعه سناریوی کاهش میانگین تراز سطح آب دریای کاسپی مورد مدل سازی واقع گردیده است. در مجموعه سناریوهای اول از میانگین 5.2 سانتی متری و در مجموعه سناریوهای دوم از میانگین 10.5 سانتی متری کاهش تراز سطح آب در دریای کاسپی جهت مدل سازی وضعیت توپوگرافی خلیج گرگان استفاده شد.یافته ها: نتایج مدل سازی ها تحت مجموعه سناریوهای اول نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1411-1410 متاثر از کاهش تراز منفی 27.6 متری به طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد. نتایج مدل سازی ها تحت مجموعه سناریوهای دوم نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1403-1402 متاثر از کاهش تراز منفی 27.6 متری به طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد.بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می گردد کلیه طرح ها و برنامه های استراتژیک دولت در تمامی سواحل جنوبی دریای کاسپی من جمله خلیج گرگان بر اساس طرح آمایش سرزمینی با عنایت به رویکرد روند کاهش سطح آب دریای کاسپی و سناریوسازی های محتمل، مهندسی و عملیاتی گردد.

زمینه و هدف: نیتروژن و فسفر از آلاینده های بالقوه منابع پذیرنده آبی می باشند که از طریق فاضلاب های با تصفیه ناکافی که غنی از فسفر و نیتروژن هستند وارد این منابع می شوند. هدف از انجام این مطالعه بیان کارایی رآکتور ناپیوسته متوالی بیوفیلمی با بستر ثابت برای تصفیه پیشرفته فاضلاب است.روش بررسی: در این مطالعه حذف ازت و فسفر از فاضلاب شهری به روش زیستی با راکتور ناپیوسته متوالی بیوفیلمی با بستر ثابت (به حجم 30 لیتر) مورد بررسی قرار گرفت که طی آن یک پایلوت شامل دو رآکتور بی هوازی و هوازی/ انوکسیک به مدت 12 ماه جهت تصفیه فاضلاب سنتتیک با غلظت های COD ورودی 300، 500، 800 و 1000 میلی گرم بر لیتر با غلظت فسفر 15 میلی گرم بر لیتر و نیتروژن 40 میلی گرم بر لیتر تحت مطالعه قرار گرفت.یافته ها: کمینه و بیشینه کارایی سیستم برای حذف مواد آلی 76.9 و %98.4 بر حسب COD و برای حذف ازت 74.8 و %98.8 و برای حذف فسفر 51.9 و %92.7 بوده است. آنالیز سینتیکی تطابق بسیار عالی مدل کینکنون استور را با سیستم نشان داد به طوری که در اکثر موارد ضریب همبستگی بالای %95 بوده است.بحث و نتیجه گیری: سیستم FBSBR به منظور حذف مواد آلی و نیتروژن و فسفر از فاضلاب شهری در غلظت های بسیار بالا و پایین کارایی بسیار مناسبی از خود نشان داد. نتایج به دست آمده از آنالیز سینتیکی راکتور در مراحل مختلف نشان از تبعیت مناسب داده ها از مدل کینکنون استور داشته است و استفاده از این مدل به منظور طراحی و بهره برداری بهینه این سیستم توصیه می شود.

زمینه و هدف: توده زنده ماکروجلبک ها در 2 فصل تابستان و زمستان سال 1389 پس از شناسایی در چهار ایستگاه انتخابی در سه منطقه بالا، میان و پایین جزرومدی منطقه بندر بوشهر در زمان جزر کامل آب بررسی شدند. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه، شناسایی وتعیین توده زنده ماکروجلبک های منطقه بین جزرومدی بندر بوشهر می باشد.روش بررسی: نمونه برداری با کوادرات 0.5´0.5 مترمربعی به صورت تصادفی صورت گرفت. در مجموع 12 گونه ماکروجلبک شناسایی شد، که میانگین وزن تر به ترتیب درتابستان شاخه جلبک های قهوه ای (6625،258 گرم در مترمربع ) بیش ترین وزن تر و شاخه جلبک های سبز (9625،126 گرم درمترمربع ) کم ترین وزن تر و در زمستان شاخه جلبک های سبز (875،564 گرم در مترمربع) بیش ترین وزن تر و شاخه جلبک های قرمز( 115.8 گرم در مترمربع ) کم ترین وزن تر را داشتند.نتایج: نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه ((one-way ANOVA مشخص نمود که بیش ترین حضور ماکرو جلبک ها در منطقه پایین جزر و مدی است. آزمون آماری (Mann- whitny) اختلاف معنی داری را بین زیتوده میان و پایین جزرومدی در دو فصل نشان نداد.نتایج نشان دادند که شش گونه مشترک در هر دو فصل مشاهده گردید که به ترتیب شامل 3 گونه جلبک های قرمز با نام هایmuscoides Acanthophora - Laurensia papillosa - Gracilaria corticata و 2 گونه جلبک های قهوه ای به نام های Cystoseira sp. و Padina sp و 1 گونه از جلبک های سبز به نام Caulerpa sp می باشند.با توجه به میانگین زیتوده (بیومس) محاسبه شده در پایین و میان جزرومدی ایستگاه های مورد مطالعه در دو فصل مشخص گردید در کل دو فصل بیش ترین میانگین زی توده (1،953 گرم در مترمربع) متعلق به Padina sp ایستگاه 3 پایین جزرومدی فصل تابستان و کم ترین میانگین زی توده (0.5 گرم در مترمربع) متعلق به Champia parvula ایستگاه 2 پایین جزرومدی فصل زمستان می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت محیط زیست و با توجه به کمبودهایی که در رابطه با روش های تحلیلی برای سیاست گذاری زیست محیطی وجود دارد، ارایه الگوهایی جهت بررسی ارتباط بین فعالیت های اقتصادی و متغیرهای زیست محیطی امری لازم و ضروری به نظر می رسد. بنابراین در مطالعه حاضر به برآورد شاخص بهره وری نیروگاه های کشور با ملاحظات زیست محیطی اقدام شده است.روش بررسی: در مطالعه حاضر با جمع آوری اطلاعات تولیدی نیروگاه های کشور طی سال های 1384-1360 به برآورد شاخص بهره وری مالم کوییست با ملاحظات زیست محیطی اقدام شده است.یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین شاخص بهره وری مالم کوییست با و بدون احتساب آلاینده ها به ترتیب برابر با 0.971 و 1.025 می باشد. مقایسه مقادیر شاخص بهره وری با و بدون احتساب آلاینده با استفاده از آزمون من ویتنی نشان می دهد که از نظر آماری اختلاف مذکور معنی دار می باشد.بحث و نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه می توان نتیجه گرفت که احتساب ملاحظات زیست محیطی در محاسبات بهره وری امری لازم و ضروری می باشد.

زمینه و هدف: هدف از انجام این تحقیق ارایه الگوی کشت با اهداف مختلف حداکثرسازی منافع خصوصی و اجتماعی به تفکیک در سطح شهرستان مرودشت می باشد. به منظور تعیین الگوهای بهینه کشت در سطح دشت از الگوهای برنامه ریزی ریاضی استفاده شده است.روش بررسی: بخشی از داده های مورد نیاز در این مطالعه از جمله عملکرد تولید هریک از محصولات زراعی، قیمت و هزینه تولید محصولات زراعی و میزان نهاده های مورد نیاز برای تولید یک هکتار از محصولات مختلف زراعی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای و از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش نامه با تعداد 97 نفر از زارعین در شهرستان مرودشت جمع آوری شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تعیین الگوی کشت بهینه با هدف حداکثر نمودن منافع اجتماعی نشان می دهد که مجموع سطح زیرکشت در این حالت نسبت به کل سطح زیرکشت فعلی در سطح شهرستان مرودشت تغییر نکرده است. اما در این الگو، محصولاتی مانند گندم آبی، گندم دیم، ذرت دانه ای، هندوانه، خیار، پیاز، عدس آبی و لوبیا از برنامه حذف شده و محصولات جو دیم، خربزه و پیاز (به ترتیب 33193، 1477 و 43126 هکتار) وارد الگوی کشت گردیده اند. از طرفی سطح زیرکشت گوجه فرنگی به میزان 93 هکتار افزایش یافته است.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که در الگوی حداکثر کردن منافع اجتماعی، میزان منافع اجتماعی و بازده برنامه ای نسبت به الگوی فعلی به ترتیب به میزان 1627170000000 و 1482915224150 ریال افزایش یافته است.

زمینه و هدف: این مطالعه از تاریخ 1/11/1391 لغایت 30/9/1392با هدف بررسی اثرات محیط زیستی شهرک صنعتی فولاد جعفری در مرحله ساختمانی به انجام رسید. پروژه احداث شهرک صنعتی فولاد جعفری به مساحت 96.8 هکتار با هدف تولید آهن اسفنجی و فولاد درمحدوده دهستان کمازان وسطی از توابع شهرستان ملایر صورت گرفت.روش بررسی: دراین مطالعه ابتدا کار شناسایی و بررسی وضعیت موجود محیط زیست منطقه درقالب سه محیط فیزیکو شیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به انجام رسید. بدین منظور پس از تعیین عمق و محدوده مطالعاتی کارنمونه برداری از پارامترهای هوا، خاک، آب و صوت انجام شد. بررسی اثرات محیط زیستی ناشی از مرحله ساختمانی شهرک صنعتی بر محیط بیولوژیکی نیز تاشعاع 13.25 کیلومتری از محدوده بلافصل یعنی فاصله تا منطقه حفاظت شده لشگردر به انجام رسید. شناسایی محیط ا قتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز با بهره گیری از نتایج سرشماری اولیه نفوس و مسکن آبان ماه 1390 و بازدید کارشناس محیط اقتصادی و اجتماعی پروژه و ثبت مشاهدات ایشان انجام شد. به منظور تطابق کاربری پیشنهادی با توان فیزیکی و اکولوژیکی منطقه تحت بررسی، مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک به روش سیستمی و با استفاده از مدل های چند عامله ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین ایران تحت برنامه Arc GIS ودر مقیاس 1:10000صورت گرفت.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد به منظور استقرار کاربری توسعه صنعتی، 8.6 درصد عرصه توان طبقه I (بسیار مناسب)، حدود 75 درصد از محدوده بلافصل دارای توان طبقه II (مناسب) و حدود 16.4 درصد واجد توان طبقه III (نامناسب) می باشد. بررسی اثرات محیط زیستی احداث شهرک صنعتی فولاد جعفری به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام پذیرفت. به منظور تعیین اولویت اثرات محیط زیستی مرحله ساختمانی پروژه احداث شهرک صنعتی، ابتدا مهم ترین آلاینده های محیطی براساس وضعیت محیط زیست منطقه تحت اثر و نیز تاثیرات ناشی از عملیات ساختمانی بر هریک از پارامترها اولویت بندی شدند. دراین بین آن دسته آلاینده های اندازه گیری شده که مقادیری بالاتر از حد استاندارد داشتند بر اساس دو معیار اصلی اثر بر محیط طبیعی و آثار ایمنی و بهداشتی رده بندی گردیدند. در ادامه بر پایه فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مقایسه زوجی و اولویت بندی بین پارامترهای یادشده به انجام رسید. در این مطالعه با استعانت از تکنیک بردار ویژه و با به کارگیری نرم افزار Expert Choice کار وزن دهی و تعیین اولویت فاکتورهای موثر محیطی انجام شد.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد در تعیین اثرات شاخص ناشی از احداث شهرک صنعتی فولاد جعفری، اثرات سوء بر محیط طبیعی با وزن 0.750 نسبت به اثرات منفی وارد بر محیط انسانی با وزن 0.250 از اهمیت بالاتری برخوردارند، هم چنین با توجه به فاصله مراکز جمعیتی به محل سایت، اثرات ناشی از انتشار آلاینده های گازی و آلودگی صوتی بر سلامت و بهداشت افراد بومی قابل اغماض پیش بینی شد. در محیط طبیعی نیز اثر بر محیط فیزیکوشیمیایی با وزن 0.667 از امتیاز بالاتری نسبت به محیط بیولوژیک برخوردار است.

زمینه و هدف: مشارکت فرآیندی همه جانبه است که همه مردم و گروه ها در آن فعال و درگیر می شوند. مشارکت از نظر آبهوف و کوهن به معنای شرکت افراد در تصمیم گیری، اجرا، ارزشیابی، تقسیم منافع حاصل ازآن به افراد است بر اساس نظریه اچ.تی.تری همه افراد با یک سهم معین از منافع باید در مشارکت سهم داشته باشند هدف از انجام این پژوهش بررسی موانع مشارکت اجتماعی شهروندان در محیط زیست شهری با استفاده از روش SWOT و ارایه راهکارهای مناسب جهت ارتقا پایدار محیط زیست است. این تحقیق از نوع پیمایشی و توصیفی بوده و از ابزار پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است.روش بررسی: جامعه آماری این پژوهش از محدوده ناحیه 4 (محله سید خندان، داوودیه)، محدوده ناحیه 5 (محله درروس، قلهک) و محدوده ناحیه 6 (محله قبا و طاووسیه) تهران به تعداد 3800 نفر می باشد. حجم نمونه و نمونه برداری با استفاده از روش خوشه ای 380 نفر تخمین زده شده است. چارچوب مفهومی تحقیق بر اساس نظریه های وبر، هومنز، لرنر، گای، درام، اوکلی و مارسدنن و پارسونز سامان دهی و طراحی شده است. پژوهش ارتباط بین متغیرهای جنس، وضعیت اشتغال، وضعیت تاهل، تحصیلات، رضایت از خدمات شهری، عضویت در تشکل های اجتماعی و موانع مشارکت اجتماعی شهروندان را مورد آزمون قرار داده است. جهت آزمون فرضیه ها از آزمون آماری یک نمونه ای و T استفاده شده است.نتایج: نتایج حاصل از آزمون دو متغیره نشان از معنادار بودن ارتباط متغیرهای فوق بغیر از متغیرجنس بر مشارکت اجتماعی بوده است. نتایج حاصل از آزمون چند متغیره نیز نشان داد که متغیرهای مستقل 0.052 واریانس متغیرهای وابسته را تبیین کرده اند. در این میان متغیر مشارکت اجتماعی بیش ترین سهم را در تبیین آن داشته است ولی مولفه مشارکت اجتماعی در بین شهروندان هنوز به عنوان یک مولفه زندگی شهری و مدرن شناخته نشده است.

زمینه وهدف: استفاده از سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. از جهتی موضوع تغذیه مصنوعی آبهای زیر زمینی در این مناطق ضروری می نماید. بنابراین پخش سیلاب یکی از روش های مهار و بهره برداری از سیلاب می باشد. شناسایی مکان های مناسب برای عملیات پخش سیلاب و نفوذ دادن آن به درون سفره های آب زیر زمینی یکی از مهم ترین نیازهای مناطق در معرض خطر سیلاب می باشد. هدف از این مطالعه تعیین یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرا فیایی برای انتخاب مکان های مناسب جهت پخش سیلاب در منطقه ماشکید استان سیستان وبلوچستان می باشد.روش بررسی: عواملی که در مکان یابی پخش سیلاب موثرند بسیار متعدد وپیچیده می باشند. این فاکتورها شامل عوامل زمینی (زمین شناسی، ژئومرفولوژی و خاک)، هیدرولوژی (رواناب، رسوبدهی، نفوذ و وضعیت آبخوان) و جنبه های اجتماعی-اقتصادی (نیازهای آبی، کشاورزی، خسارات سیل و...) میباشند. چهار معیار اصلی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت شامل خصوصیات سیلاب، وضعیت نفوذ پذیری، کاربرد آب در منطقه و خسارات سیلاب می باشند. به منظور تعیین اهمیت عوامل موثر در امر مکان یابی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات مکانی جهت انجام تحلیل های مربوطه استفاده شد.بحث و نتیجه گیری: شاخص حجم سیلاب از معیاراصلی خصوصیات سیلاب و شاخص اصلی نفوذ و یا هدایت هیدرولیکی از معیار اصلی نفوذپذیری به عنوان مهم ترین عوامل در مکان یابی پخش سیلاب در حوزه مطالعاتی ماشکید سیستان و بلوچستان شناخته شدند. در نهایت نتایج در غالب نقشه های وزن دهی شده در چندین سناریو برای تعیین بهترین مکان بررسی شدند و میانگین و مجموع مطلوبیت زیر حوزه ها بررسی و تعیین گردید.

زمینه و هدف: شاخص های پایداری به عنوان ابزاری کارآمد جهت کمک به تصمیم گیران و سیاست گذاران برای تصمیم گیری بهتر و فعالیت های موثرتر در جهت توسعه پایدار است، از این رو تاکنون تلاشهای بسیاری در سطح جهانی و سطح ملی برای تدوین شاخص های پایداری مناسب، جامع و موثر انجام یافته است و این فرایند تاکنون متوقف نشده و ادامه خواهد داشت. سپتامبر 2015 مصادف با تصویب اهداف توسعه پایدارSDGs ست که جایگزین اهداف توسعه هزاره MDGs خواهد شد. اهداف توسعه پایدار مجموعه ای کامل و فراگیر از اهداف خرد و کلان را ارایه کرده است که مشتمل بر شاخص های جامع و فراگیری نیز خواهد بود.روش بررسی :این تحقیق با مروری بر مهم ترین شاخص های پایداری از گذشته تا حال (مشتمل بر CSD، MDG، EPI و SDGs) تلاش نموده تا به اهمیت شاخص های پایداری و لزوم توجه و استفاده صحیح از آن ها توسط تصمیم گیرندگان اشاره نماید.یافته ها: در این تحقیق روند شکل گیری و تغییر برخی شاخص های پایداری به تفصیل اشاره شد و مفهوم نمره و رتبه شاخص های عملکرد محیط زیست مورد بحث و تحلیل قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: بررسی روند تغییرات شاخص های پایداری می تواند راهنمای تصمیم گیران، در استفاده بهتر از این مفاهیم برای سیاستگذاری قرارگیرد. شاخص های اهداف توسعه پایدار SDGs در بازه زمانی 2015 -2030 ابزار هدایت و رصد کشورها به سمت توسعه پایدار خواهند بود بنابراین استفاده از این ظرفیت جهانی می تواند الگوی مناسبی را ارزیابی پایداری در سطح ملی ارایه دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

زمینه و هدف: مدل بارش- رواناب کینفیل با هدف بازسازی واقعه بارش در زمین های با کاربرد کشاورزی به کار می رود.روش بررسی: مدل کینفیل که توسط سیستم GIS، تکمیل می شود، روش مناسبی برای دستیابی به رواناب سیلاب در حوضه آبریز سپیدرود (شمال ایران) به شمار می رود. که در طی آن سناریوهای مختلفی از واقعه بارش اجرا می شود.یافته ها و نتایج: نتایج نشان می دهند هنگامی که دبی پیک سیلاب مشاهده شده معادل 2.25 متر مکعب بر ثانیه بود، دبی محاسبه شده توسط مدل کینفیل معادل 2.4 متر مکعب بر ثانیه پیش بینی گردید (حدود 7 درصد خطا) و هنگامی که دبی پیک سیلاب مشاهده شده معادل 1.9 متر مکعب بر ثانیه بود، دبی محاسبه شده توسط مدل کینفیل معادل 1.8 متر مکعب بر ثانیه پیش بینی گردید (حدود 5 درصد خطا). هم چنینبر اساس مدل کینفیل مدیریت حوضه آبریز شامل بررسی کاهش پوشش جنگلی بر میزان پیش بینی دبی سیلاب با دقت چشم گیری به کار می رود. نتایج نشان دادند هنگامی که کاهش پوشش جنگلی به میزان 10 درصد از کل مقدار اولیه می رسد، دبی پیک سیلاب 14.5 برابر افزایش می یابد.

زمینه و هدف: تاکنون عمده بودجه مدیریت پسماندهای جامد صرف هزینه های جمع آوری و حمل و نقل این گونه پسماندها و باعث صرف هزینه های اضافی و اتلاف وقت فراوان می شده است. به منظور اصلاح سیستم جمع آوری و دفع و دفن مواد زاید جامد، سیاست های کلان شهرداری در راستای بهینه سازی سیستم مدیریت مواد زاید بنا شد.روش بررسی: در ابتدا شهرستان یزد به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب گردید. در راستای نیل به هدف تعریف شده، با استفاده از نرم افزار WAGS کلیه بودجه مورد نیاز شهرستان یزد در طی 15 سال آتی اعم از سرمایه مورد نیاز برای تامین ماشین آلات، سرمایه مورد نیاز برای تعمیر و نگه داری ماشین آلات، سرمایه مورد نیاز برای تامین هزینه های کارکنان و... محاسبه گردید.یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین هزینه های جمع آوری زباله به بخش کارکنان تعلق دارد و به طور کلی هزینه های کارکنان %50.95، سرمایه تامین ماشین آلات %39.62، هزینه تعمیرات %4.93، هزینه تامین سوخت %2.65 و هزینه بخش سایر %1.82 از کل هزینه جمع آوری مواد زاید جامد را تشکیل می دهد.بحث و نتیجه گیری: هم چنین نتایج تحقیق نشان می دهد که کل هزینه های جمع آوری در طی 15 سال معادل 176700 میلیون ریال بوده که تا سال 1400 نیاز به 151497 میلیون ریال سرمایه گذاری اضافی می باشد. در حال حاضر هزینه جمع آوری و حمل به محل دفن به ازاء یک کیلوگرم زباله 260 ریال است. البته شایان ذکر می باشد که این عدد در برگیرنده کلیه هزینه های کارکنان، ماشین آلات جمع آوری، سوخت و تعمیرات بوده و نهایتا هزینه جمع آوری هر خانوار معادل 67570 ریال در طول سال جمع بندی می گردد.

زمینه و هدف: پیامدهای گوناگون تغییرات آب و هوا به سرعت در حال افزایش است و بیشتری تاثیرات منفی آن بر روی مردم فقیر و حاشیه ای اطراف جهان است. این وضعیت نابرابریهای بشری موجود را بیشتر و آسیب پذیرتر ساخته است چرا که این جوامع بدلیل فقر کمتر قادر به انطباق با وضعیت موجود هستند و این امر باعث شده که موضوع تغییرات آب و هوا و حقوق بشر بیشتر در هم تنیده شوند، زیرا پیامدهای تغییرات آب و هوا باعث افزایش تشدیدات حقوق بشر گردیده است.در این میان قوانین حقوق بشری موجود بهترین پاسخ جهت رسیدگی به این چالش و برقراری عدل و انصافی است که در اثر پیامدهای تغییرات آب و هوایی در حال از بین رفتن می باشد.روش بررسی: روش تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیل حقوقی است. بخش عمده مطالب تحقیق درباره مندرجات اسناد حقوق بشر و شورای امنیت سازمان ملل متحد است. با توجه به اینکه تحلیل آنها نیاز به معرفی و توصیف مفاد این اسناد دارد، بنابراین ضرورت ارایه اطلاعات و معرفی این اسناد موجب شده است، بخش هایی از تحقیق، جنبه توصیفی به خود بگیرد و در بخش هایی دیگر از شیوه تحلیلی استفاده شده است.یافته ها و نتایج: تغییرات آب و هوا علاوه بر اینکه به شیوه های مختلف همچون از دست دادن زمین های کشاورزی و کمبود آب بر روی معیشت مردم اثر گذاشته، با ایجاد مناقشات و درگیری، امنیت مناطقی از جهان را نیز بر هم زده است و با توجه به اینکه اختیار و آزادی افراد در کسب حقوق بنیادین بشری همچون حق داشتن محیط زیست سالم، حق داشتن تابعیت و برخورداری از کمترین امکانات زیستی را محدود کرده، مانع از تحقق حقوق بشر و تامین امنیت افراد نیز شده است. در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی آماری کلی از وقایع و اتفاقات حادث شده در اثر تغییرات آب و هوا آندسته از ابعاد حقوق بشر که می تواند توسط تغییرات آب و هوایی تحت تاثیر قرار گیرد نشان داده شود و سپس به بررسی علل چالشهای موجود در عملی ساختن ابعاد حقوق بشر در مباحث تغییر آب و هوا پرداخته شود و راهکار مناسب جهت حل چالش موجود که می تواند منجر به آشفتگی های جهانی شود ارایه گردد.

زمینه و هدف: این پژوهش به منظور بررسی امکان استفاده از آموزش الکترونیکی بر اساس دو عامل آگاهی و علاقه مندی زیست محیطی دانش آموزان متوسطه شهر تهران انجام گرفت.روش بررسی: جامعه آماری تحقیق عبارت است ازکلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل دوره متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1389-1388که برای این منظور از مناطق 19 گانه آموزش و پرورش شهر تهران به طور طبقه ای - تصادفی سه منطقه و از هر منطقه یک مدرسه پسرانه و یک مدرسه دخترانه برای انجام پژوهش انتخاب گردید که در مجموع پژوهش بر روی شش مدرسه با حجم نمونه 382 نفر انجام پذیرفت. ابتدا بر اساس هدف پژوهش که بررسی امکان استفاده از آموزش الکترونیکی بر مبنای دو عامل آگاهی و علاقه مندی زیست محیطی دانش آموزان است، پرسش نامه ای شامل اطلاعات خانواری و سوالاتی مربوط به علاقه آنان به استفاده از آموزش الکترونیکی و علاقه و آگاهی های زیست محیطی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران طراحی گردید. پایایی این پرسش نامه توسط ضریب کرونباخ آلفا تعیین گردید a=0.78 بیان کننده پایایی مناسب برای سوالات پرسش نامه بود.یافته هاو نتایج: نتایج حاصله با اطمینان 99 درصد به شرح زیر به دست آمد و می توان ادعا نمود:1- می توان از آموزش الکترونیکی در آموزش محیط زیست برای دانش آموزن مقطع متوسطه شهر تهران به میزان زیادی استفاده نمود.2- میزان علاقه مندی دانش آموزان متوسطه شهر تهران به مسایل زیست محیطی در حد متوسط و زیاد می باشد.3- آگاهی های زیست محیطی دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران در حد ضعیف و متوسط است.یادگیری الکترونیکی، نه تنها از طریق کم کردن محدودیت های فیزیکی، بلکه با از بین بردن برخی موانع تحصیل، از طریق توانمند سازی فراگیران برای فعالیت بر روی موضوعات مورد علاقه و اهداف متناسب با قوانین و استعدادشان، «یادگیری مادام العمر را تشویق می کند. آموزش های زیست محیطی را از جهت اهمیت روزافزون و مشکلات و مسایل جدید زیست محیطی، نمی توان فقط به سن و یا پایه تحصیلی خاص و فقط به صرف آموزشهای رسمی محدود کرد، بلکه باید به آن به عنوان یک آموزش مادام العمر برای توسعه پایدار نگریست.