علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1394 | دوره:17 | شماره:2 (مسلسل 65) |تعداد مقالات:17

مقدمه و هدف: منظور از این تحقیق بررسی میزان آلودگی صدا در منطقه 5 شهر تهران است. این منطقه به جهت تراکم جمعیت، همجواری منازل مسکونی با بزرگراه های متعدد، تعدد و تردد بیش از حد خودروها، حایز اهمیت است.مواد و روش ها: این مطالعه در ماه های خرداد و تیر 1390 انجام گردید که در 61 ایستگاه طی سه نوبت در ساعات پیک ترافیک شاخص های مربوط به صدا اندازه گیری سپس داده ها وارد نرم افزار اطلاعات جغرافیایی (GIS) شد و لایه های اطلاعاتی جهت ارایه مقدار آلودگی در منطقه، تعیین پراکنش آلودگی صوتی، نقاط بحرانی، مناطق بدون آلودگی صدا و ... مشخص گردید. در این بررسی از 260 پرسشنامه استفاده گردید.یافته ها: میانگین تراز معادل صدای اندازه گیری شده در منطقه 5 شهر تهران 72.3 dB(A) بوده که بیشترین میزان آن در ایستگاه پل صنایع هوایی به مقدار 80.7 dB(A) و کمترین مقدار در ایستگاه پارک کوهسار به میزان 55.9 dB(A) می باشد همچنین ماکزیمم مقادیر ترازهای معادل صداL10) ، (L90 شاخص صدای ترافیک (TNI) و تراز آلودگی صدا (LN P) هر کدام به ترتیب مقادیر 92.2 dB(A) ایستگاه دانشگاه علمی کاربردی 80.3 dB(A) ایستگاه استادیوم اتوبان تهران کرج،106.2 dB(A)  ایستگاه فردوس-عقیل و 92.9 dB(A) در ایستگاه دانشگاه علمی کاربردی می باشد.بحث و نتیجه گیری: همان طور که نتایج تحقیق نشان می دهد در کل ایستگاه های سنجش صدا میزان تراز معادل صدای اندازه گیری شده بیش از حد استاندارد روز ایران می باشد.

زمینه و هدف: صنایع نفت و گاز با توجه به کیفیت و کمیت مواد خام، بینابینی و محصولات جانبی و نهایی، هم چنین دارا بودن سه مشخصه پیچیدگی بالا، قابلیت انعطاف پایین و آسیب پذیری زیاد از دیدگاه HSE جزء صنایع بحرانی محسوب شده و بروز یک حادثه در آن می تواند از جنبه های انسانی، زیست محیطی و اقتصادی فاجعه بار باشد. هدف اصلی از این پژوهش ارزیابی کمی شرکت های گاز از لحاظ وضعیت عملکرد سیستم مدیریت HSE و رتبه بندی آن ها به کمک روش تصمیم گیری چند شاخصه بود تا بدین وسیله ضمن نمایان ساختن نکات ضعف و قوت هر یک، انگیزه لازم برای رقابت و ارتقای هر چه بیشتر سطح مدیریت HSE آن ها فراهم گردد.روش بررسی: در این تحقیق ضمن بازدیدهای میدانی متعدد از واحدهای مختلف تابعه شرکت ملی گاز ایران، مشاهده فرآیندها و مصاحبه با مدیران و افراد با تجربه در زمینه HSE کلیه پارامترهای دخیل در امور ایمنی، بهداشت و محیط زیست آن ها شناسایی و طبقه بندی گردید. در گام بعدی شاخص های سختی کار در این واحدها تعیین گردید. سپس با استفاده از روش TOPSIS نسبت به وزن دهی و امتیازبندی پارامترهای مذکور اقدام گردید و در نهایت 4 شرکت عمده و مادر انتقال گاز، پالایشگاه، گاز استانی و مهندسی و توسعه که هر یک واحدهای فرآیندی متعددی را در زیرمجموعه خود دارند، ارزیابی کمی شدند.یافته ها: نتایج این بررسی جامع نشان داد که شرکت های گاز استانی، مهندسی و توسعه، انتقال گاز و پالایشگاه به ترتیب حایز امتیازهای 0.74، 0.55، 0.40 و 0.19 از یک گردیدند.بحث و نتیجه گیری: در این تحقیق به منظور مقایسه عملکرد شرکت های گاز 29 شاخص (23 شاخص HSE و 6 شاخص سختی کار) تدوین گردید و از روشTOPSIS  (یکی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه) به منظور رتبه بندی شرکت های مذکور استفاده گردید.

زمینه و هدف: آلودگی خاک و منابع زیرزمینی به فلزات سمی، از مهم ترین مشکلات زیست محیطی است و تهدیدی برای سلامت موجودات زنده به شمار می رود. کروم از جمله فلزات سنگین موجود در سایت های صنعتی است که به دو صورت کروم شش ظرفیتی Cr (VI) به صورت سمی و با تحرک بالا و کروم سه ظرفیتی Cr (III) با خاصیت جذب سطحی بالا به خاک مشاهده می شود. یکی از روش های جدید پاک سازی خاک، تلفیق روش الکتروکینتیک و استفاده از دیواره های نفوذ پذیر واکنشی (PRB) است. در این تحقیق تاثیر کنترل شرایط pH بر بهبود فرایند الکتروکینتیک در حضور دیواره نانوآهن، جهت حذف کروم (VI) از خاک رس آلوده مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: خاک رس کائولن آلوده به کروم شش ظرفیتی در غلظت 300 میلی گرم در کیلوگرم تحت شش سری آزمایش مورد تصفیه و پاکسازی قرار گرفت. آزمایشهای الکتروکینتیک برای پاکسازی خاک با آب و بافرهای کنترل کننده pH در آند و کاتد در مقادیر 2 pH و 4 در حالات با و بدون استفاده از دیواره نانو آهن انجام گردیدند.نتایج: استفاده از دیواره نانو، بازده احیای کروم (VI) را حدود 20% افزایش داد. نتایج همچنین نشان داد در pH پایین تر و شرایط اسیدی در حضور دیواره نانو آهن بازده احیای کروم (VI) تا حدود 82% افزایش یافته است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده و مقایسه آن با نتایج تحقیقات دیگر در جداسازی کروم نشان داد استفاده از روش الکتروکینتیک و تلفیق آن با دیواره های نفوذ پذیر واکنشی و استفاده از محلول های بافر درکنترل شرایط pH در مخازن تاثیر مثبتی در افزایش بازده جداسازی کروم از خاک دارد. همچنین کنترل pH در مخازن آند و یا آند-کاتد به نحو قابل ملاحظه ای بر بازده احیای کروم موثر است.

زمینه و هدف: از پارامترهای کیفی احتراق سوخت، اندیس دیزل می باشد که نشان دهنده درجه آرام سوزی و کیفیت سوخت دیزل است. یکی از روش هایی که بدون صرف هزینه و زمان زیاد می توان این پارامتر را اندازه گیری نمود استاندارد ASTM D 611 است.روش بررسی: در این تحقیق از هفت نوع روغن گیاهی (ذرت، سویا، سبوس برنج، هسته انگور، زیتون، آفتابگردان و کلزا) برای تولید سوخت بیودیزل با استفاده از الکل اتانول و به روش ترنس استریفیکاسیون استفاده گردید. در راستای به دست آوردن اندیس دیزل، اندازه گیری نقطه آنیلین و درجهAPI  لازم می باشد. اندازه گیری نقطه آنیلین نیز بر اساس استاندارد ASTM D 611-04 انجام شد. در این آزمایش ها از گازوییل به عنوان سوخت مبنا استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که مقادیر اندیس دیزل سوخت های بیودیزل تولید شده از ترکیبات اتیل استر اسیدهای چرب، در بازه 45-38 می باشد در حالی که سوخت گازوییل دارای اندیس دیزل 51.56 می باشد. همچنین نتایج نشان داد که چگالی سوخت های بیودیزل به مراتب بالاتر از سوخت گازوییل است که باعث کاهش درجهAPI  شده است.نتیجه گیری و بحث: سوخت های بیودیزل حاصل از اتیل استر اسیدهای چرب از لحاظ کیفیت احتراق، اختلاف کمی در درجه آرام سوزی نسبت به سوخت گازوئیل دارند. مقادیر اندیس دیزل نمونه سوخت های بیودیزل بجز کلزا و سویا به گازوییل نزدیک است. این نتایج نشان می دهد که سوخت های اتیل استر اسیدهای چرب می تواند جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی باشند.

زمینه و هدف: یکی از جنبه های مهم کیفیت آب، پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آن است. رخداد یکی از این دو پدیده می تواند هزینه های نگهداری سامانه های ذخیره، انتقال و توزیع آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی را افزایش، عمر آن ها کاهش و نیزبر جنبه های بهداشتی و زیباشناختی آب موثر باشد.روش بررسی: هدف اصلی از انجام این تحقیق، ارزیابی پتانسیل رسوب گذاری و خورندگی آب زیرزمینی دشت لردگان و تهیه نقشه های شاخص های خورندگی و رسوب گذاری بود. برای این منظور از داده های 32 حلقه چاه، 5 قنات و 5 چشمه واقع در دشت لردگان برای محاسبه دو شاخص لانژلیه و رایزنر استفاده شد. از روش کریجینگ برای تهیه نقشه های شاخص های پایداری استفاده شد.بحث و نتایج: بر اساس شاخص لانژلیه 93 درصد نمونه ها پتانسیل رسوب گذاری کم تا متوسط و تنها 7 درصد نمونه ها پتانسیل رسوب گذاری شدید دارند. بر اساس شاخص رایزنر6 درصد نمونه ها دارای پتانسیل خورندگی کم تا متوسط و 38 درصد نمونه ها پتانسیل خورندگی شدید دارند. به طور کلی، به دلیل حضور سازندهای کربناتی پتانسیل رسوب گذاری آب زیرزمینی این دشت بر پتانسیل خورندگی آن غلبه دارد. بر اساس شاخص لانژلیه 76 درصد آبخوان دشت لردگان (4500 هکتار) دارای پتانسیل رسوب گذاری کم و بر اساس شاخص رایزنر 84 درصد از آبخوان دشت لردگان (5040 هکتار) پتانسیل خورندگی کم تا متوسط داشت. با توجه به این که بیشترین مساحت آبخوان دشت لردگان دارای پتانسیل رسوب گذاری کم است، لذا به نظر می رسد مشکل رسوب گذاری در مجاری و مخازن انتقال آب و سیستم های آبیاری قطره ای قابل ملاحضه نخواهد بود. این نتایج فقط برای درجه حرارت های معمولی آب صادق است.

زمینه و هدف: متروی تهران به عنوان یکی از پرترددترین وسایل حمل و نقل عمومی در 5 خط اصلی مشغول فعالیت می باشد و در راستای فعالیت های تعمیرات دوره ای اساسی و نیمه اساسی آن، نگهداری قطارها و ... چهار پایانه (صادقیه، مهرشهر، فتح اباد و دردشت) درنظر گرفته شده است. پایانه صادقیه به عنوان یکی از بزرگترین و استراتژیک ترین پایانه های مترو در انتهای غربی خط دو مترو تهران مشغول فعالیت می باشد. این مقاله با هدف ارزیابی و مدیریت ریسک های محیط زیستی فعالیت های پایانه صادقیه با استفاده از روش EFMEA به انجام رسیده است.روش بررسی: این روش، روشی کیفی است که هدف آن شناسایی و اولویت بندی جنبه های زیست محیطی است.یافته ها: نتیجه این ارزیابی بیانگر این مطلب بود که 46 ریسک محیط زیستی در پایانه صادقیه مورد شناسایی قرار گرفته است و از این تعداد 8.7 درصد جنبه های زیست محیطی در سطح ریسک پایین، 78.3 درصد در سطح ریسک متوسط و 13 درصد در سطح ریسک بالا قرار گرفته اند.بحث و نتیجه گیری: بالاترین عدد اولویت ریسک، 150 است که مربوط به فرآیند شستشوی قطار در متروواش و مصارف بهداشتی آب در سطح پایانه است. اقدام اصلاحی پیشنهادی جهت جلوگیری از اتلاف منابع، جمع آوری و انتقال پساب حاصل از شستشو به تصفیه خانه و استفاده مجدد از آب استحصالی است. از دیگر اقدام اصلاحی پیشنهادی جهت جلوگیری از آلودگی آب های زیرزمینی، جمع اوری و انتقال فاضلاب به سیستم جمع آوری فاضلاب شهری است.

مقدمه: طی این مطالعه نسبت وزنی از ازت به فسفر که منجر به حداکثر شکوفایی و عدم شکوفایی جلبک سبز- آبی Anabaena flos- aquae می گردد، تعیین گردید. جهت تکمیل مطالعات، تاثیر غلظت های متفاوت فسفر بر میزان رشد مورد بررسی قرار گرفت.روش کار: آزمایشات طی زمان 96 ساعت در شرایط آزمایشگاهی (شدت نور 350±3500 لوکس و درجه حرارت 2±25 درجه سانتی گراد)، انجام شد. تیمارهای متفاوت با نسبت های مختلف ازت به فسفر یا غلظت های مختلف فسفر (بر اساس نوع آزمایش) همراه با شاهد (محیط کشت استاندارد زایندر)، هر یک در 3 تکرار در نظر گرفته شد. در ابتدا و انتهای آزمایش تعداد رشته های جلبک آنابنا با استفاده از لام توما شمارش شد و درصد رشد محاسبه گردید.نتایج: آنابنا در محلول شاهد (زایندر) با نسبت ازت به فسفر 1:0.0033، غلظت ازت 9.9mg.L-1 و غلظت فسفر 2.96mg.L-1 تشکیل شکوفایی داد لیکن نسبت ازت به فسفر در دامنه 1: 15 تا 1: 22 منجربه حداکثر شکوفایی گردید. بیشترین میزان درصد رشد در نسبت ازت به فسفر 1: 18.15 با غلظت ازت 53.72mg.L-1 و غلظت فسفر 2.96mg.L-1 مشاهده شد و در این نسبت به 1486.69± 5219.84رسید. با افزایش هر چه بیشتر نسبت ازت به فسفر درصد رشد کاهش یافت. از نسبت 1: 218.86به بالا شکوفایی متوقف گردید. آزمایشات مطالعه بر روی غلظت فسفر نشان داد که غلظت فسفر در محیط کشت زایندر (2.96 میلی گرم در لیتر) مناسب ترین غلظت برای شکوفایی آنابنا است.بحث و نتیجه گیری: بر اساس این نتایج هنگام وجود فسفر به میزان بهینه، آنابنا با کمک گرفتن از توانایی خود در تثبیت ازت اتمسفری قادر است در غلظت های پایین ازت تشکیل شکوفایی دهد (محلول شاهد) لیکن حضور مقادیر کافی هر دو نوترینت ازت و فسفر در نسبت ازت به فسفر پایین برای دستیابی به حداکثر شکوفایی لازم است.

زمینه و هدف: خشکه دارها سبب ایجاد روشنه های طبیعی در داخل توده جنگل می شوند و برای تنوع زیستی در جنگل بسیار ضروری هستند، بنابراین در اغلب بررسی ها و دخالت های جنگل شناسی بر حفظ و نگهداری از آن ها تاکید شده است.روش بررسی: در این مطالعه با پیمایش صددرصد سطح عرصه 47 هکتاری راشستان دخالت نشده در جنگل ویسر نوشهر، از سطح روشنه های تاج پوشش حاصل از خشکه دارهای سرپای موجود در آن از لحاظ کمی و کیفی نمونه برداری شد. مجموعا 14 خشکه دار سرپا در سطح روشنه های موجود شناسایی شدند که بیشترین تعداد مورد بررسی مربوط به گونه راش بود. در این تحقیق، میزان پوسیدگی خشکه دارها در چهار کلاسه صورت پذیرفت.یافته ها: نتایج نشان داد با توجه به شیب ملایم منطقه مورد مطالعه اغلب خشکه دارها از قطر و ارتفاع قابل توجهی برخوردارند و می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که، اغلب درختان خشک شده دیرزیستی کامل داشته اند. همچنین گذشت زمان که با افزایش درجه پوسیدگی خشکه دارها همراه است موجب کاهش اندازه سطح روشنه می شود. بر اساس نتایج بدست آمده، ارتباط درجه پوسیدگی خشکه دار با فراوانی زادآوری در هکتار در سطح 5% معنی دار می باشد.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بیشترین میزان استقرار نهال ها در سطح روشنه خشکه دارهای با درجه پوسیدگی پیشرفته تا کامل می باشد و ارتباط بین اندازه سطح روشنه با فراوانی زادآوری استقرار یافته در سطح 5% اختلاف معنی داری ندارد.

زمینه و هدف :حفاظت از محیط زیست از مولفه های مهم عدالت، توسعه پایدار و شکوفایی جوامع در جهان کنونی محسوب می شود این حق و دسترسی به آن برای همه آحاد جامعه، در تعریف عدالت نیز نهفته است. زیرا تخریب آلودگی محیط زیست لطمات جبران ناپذیری را به مردم بخصوص به طبقه فقیر وارد می سازد. بحران محیط زیست ابعادی جهانی دارد. گام اول ارتقای فرهنگ عمومی حفاظت از محیط زیست نیازمند آموزش محیط زیست در همه سطوح بویژه به کودکان و نوجوانان بعنوان سفیران محیط زیستی در جامعه می باشد پژوهش حاضر تحت عنـوان «بررسی نقش رسانه های ارتباط جمعی در آموزش محیط زیستی از دیدگاه دبیران مقطع راهنمایی شهرستان سرپل ذهاب» در راستای ارتقای فرهنگ عمومی حفاظت از محیط زیست در کشور انجام گرفته است.مواد و روش ها: جامعه آماری تحقیق، دبیران مقطع راهنمایی شهرستان سرپل ذهاب (تعداد 201 نفر) می باشد که بااستفـاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 100 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته بود که با استفاده از آزمون آلفای کرانباخ تعیین اعتبار گردید. سپس پرسشنامه بین افراد نمونه توزیع و نظرات آنان جمع آوری گردید. سپس سوالات پرسشنامه و چهار متغیر تحقیق (تاثیر رسانه ها بر شناخت محیط زیست، آگاه سازی وقایع محیط زیستی توسط رسانه ها، تاثیر رسانه ها بر نگرش و آگاهی دانش آموزان نسبت به مسایل محیط زیست و تاثیر رسانه ها بر عملکرد و رفتار دانش آموزان نسبت به محیط زیست) با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی مطلق، نسبی و تجمعی) و آزمون ناپارامتری دو جمله ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها و نتایج: یافته های پژوهش حاکی از آن بود که پاسخگویان به همه سوالات پرسشنامه در خصوص تاثیر رسانه ها ارتباط جمعی به آموزش مسایل محیط زیستی با بیش از 60 درصد (به استثناء سوال 8 پرسشنامه) (تشویق دانش آموزان نمونه محافظ محیط زیست در گسترش رفتار حفظ محیط زیست از طریق رسانه ها) مورد تایید قرار گرفت در خصوص متغیرهای تحقیق، به جز متغیر شناخت محیط زیست و متغیر نگرش مثبت که در سطح معنی داری 5% فرض صفر رد نشد و تاثیر آموزش رسانه ای بر شناخت و نگرش دانش آموزان 70% و یا کمتر از 70% است. متغیر دیگر (تاثیر آموزش رسانه ای بر آگاه سازی وقایع محیط زیستی، و تاثیر آموزش رسانه ای بر عملکرد و رفتار دانش آموزان به حفظ محیط زیست) فرض صفر در سطح معنی داری 5% رد شد و نشان داد که تاثیر آموزش رسانه ای بر این موارد با بیش از 70% موثر و تاثیرگذار است.

زمینه و هدف:کلیسای سنت استپانوس یکی از کلیساهای معروف شمال غرب کشور واقع در حاشیه رود ارس می باشد. این کلیسا از جمله مناطق گردشگری و توریستی می باشد که به عنوان یکی از مهمترین منابع توریستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، دارای پتانسیل ها و توانائی های زیادی بوده و لزوم توجه به این منبع از الزامات حفظ و نگهداری این منبع، چه در بعد زیست محیطی و چه در بعد توریستی می باشد. لذا مطالعه ارزش تفریحی آن می تواند در پیش بینی نیازها و رفع کمبودها و توسعه گردشگری در منطقه موثر باشد. اهداف این پژوهش تفکیک عوامل موثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان و عوامل موثر بر میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از کلیسای سنت استپانوس و هم چنین برآورد ارزش تفریحی کلیسای سنت استپانوس با استفاده از روش هکمن دو مرحله ای می باشد.روش بررسی: داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه و مصاحبه حضوری با 317 بازدیدکننده از کلیسای سنت استپانوس در سال 1387جمع آوری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که متغیرهای درآمد، میزان تحصیلات، اندازه خانوار و متغیر موهومی جنسیت بر تمایل به پرداخت بازدید کنندگان و متغیرهای درآمد، اندازه خانوار، میزان تحصیلات، سن و میزان رضایت بازدید کنندگان از وضعیت امکانات رفاهی کلیسا بر میزان تمایل به پرداخت بازدید کنندگان موثر می باشند. میانگین تمایل به پرداخت هر بازدیدکننده 4800 ریال به ازای هر بازدید و ارزش تفریحی سالانه کلیسای سنت استپانوس حدود 1344 میلیون ریال برآورد گردید.

زمینه و هدف: پارک های شهری یکی از مهم ترین کاربری های شهری می باشند و وضعیت توزیع آنها در سطح شهرها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. منطقه سه شهرداری مشهد به لحاظ توزیع فضای سبز شهری از وضعیت مناسبی برخوردار نمی باشد به طوری که سرانه فضای سبز موجود برای هر نفر برابر با 1.7 متر مربع می باشد که این فاصله زیادی با استاندارهای محیط زیست سازمان ملل متحد دارد. این در حالی است که منطقه مورد مطالعه به لحاظ جمعیتی یکی از پرتراکم ترین مناطق شهر مشهد می باشد. هدف از این پژوهش تعیین مکان بهینه برای احداث پارک های شهری جهت کاهش کمبودهای موجود در منطقه می باشد.روش بررسی: معیارهایی مورد بررسی از جمله وجود زمین های بایر، میزان فاصله از مراکز آموزشی و فرهنگی، تراکم جمعیت، دسترسی به تاسیسات شهری و شبکه ارتباطی شهر و میزان فاصله از پارک ها و فضای سبز موجود ارزش گذاری گردد، سپس با استفاده از مدل محاسبگر رستری در محیط نرم افزار ArcGIS لایه های مورد نیاز بر اساس معیار تعیین شده تهیه گردید و در ادامه به هریک از لایه های تهیه شده بر اساس میزان اهمیت آنها در مکان یابی فضای سبز وزن مناسبی اختصاص داد شد.یافته ها: سرانه فضای سبز منطقه 1.7 متر می باشد که با توجه به سرانه پیشنهادی، 774347 متر مربع فضای سبز کمبود وجود دارد وبا توجه به تراکم بالای جمعیت در این محدوده نیازمند گسترش فضای سبز در منطقه می باشد.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی زمین های منطقه را برای انتخاب مکان های مناسب برای فضای سبز اولویت بندی شد. در نهایت زمین های اولویت بندی شده را با نقشه کاربری اراضی مورد ارزیابی قرار گرفت، که با کاربری موجود در سطح منطقه همخوانی داشت.

زمینه و هدف: آگاهی از انواع پوشش سطح زمین و فعالیت های انسانی در بخش های مختلف و یا به عبارتی نوع کاربری زمین به عنوان داده های پایه برنامه ریزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به طوری که برای استفاده بهینه از منابع طبیعی در روند توسعه پایدار نیاز به شناسایی منابع اکولوژیک در کوتاه ترین زمان و کم ترین هزینه ممکن احساس می شود. هدف این مطالعه بررسی ساختار پوشش/کاربری اراضی حوزه آبخیز سفیدرود با استفاده از سنجه های بوم شناسی سیمای سرزمین بوده است.روش بررسی: در این پژوهش، نقشه پوشش/کاربری اراضی حوزه آبخیز سفیدرود با توجه به هدف مقاله با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.2 طبقه بندی مجدد شده و در محیط نرم افزار ArcView 3.3 لایه ها به فرمت Grid تبدیل شدند و در نهایت سنجه های مربوطه با استفاده از نرم افزار Fragstats 3.3 استخراج گردیدند. سنجه های مورد استفاده در سطح کلاس (کاربری) در این پژوهش سنجه سطح کلاس، درصد مساحت، تعداد پهرو، حاشیه کل، شکل سیمای سرزمین، بزرگترین پهرو، میانگین سطح پهرو، میانگین شاخص شکل پهرو و میانگین فاصله اقلیدسی نزدیکترین همسایه بودند.یافته ها: شاخص تعداد پهرو برای اندازه گیری میزان گسستگی کلاس ها به کار می رود که در این پژوهش بیش‎ترین تعداد پهرو و به عبارتی بیشترین گسستگی مربوط کاربری کشاورزی (691) و کمترین گسستگی مربوط به کاربری جنگل (30) بود. بالاترین میزان سنجه شکل سیمای سرزمین مربوط به کاربری مرتع (39.56) بود یعنی پهرو های کاربری مرتع پراکنده تر هستند و کمترین میزان مربوط به کاربری جنگل (10.78) بوده و در واقع پهروهای جنگل از پراکندگی کم تری برخوردار بوده اند. همچنین، بالاترین مقدار میانگین فاصله اقلیدسی نزدیکترین همسایه که میزان تکه تکه شدگی پهرو های یک کاربری را نشان می دهد مربوط به کاربری کشاورزی (6747.32 متر) بود و کم ترین مقدار آن مربوط به کاربری جنگل (908.32) بود.بحث و نتیجه گیری: میزان تکه تکه شدگی در کاربری کشاورزی بالاترین مقدار است لذا می توان نتیجه گرفت ارتباط آنها با مجموعه هایشان قطع شده است و مفهوم آن این است که اراضی کشاورزی نسبت به سایر طبقات یکپارچگی کمتری (تکه تکه شدگی بیشتری) داشته اند. به هر استفاده از منابع تجدید شونده باید به نحوی صورت گیرد که خللی در موازنه محیط ایجاد نکند چرا تغییر در این منابع به دلیل تغییر در ساختار سیمای سرزمین در کارکرد اکولوژیک منطقه تاثیرگذار است. با این وجود به کارگیری اصول بوم شناسی سیمای سرزمین یک ارزیابی اولیه در مقیاس سیمای سرزمین به دست می دهد که در آن، بر یافتن راهی برای ارزیابی سریع و علمی جهت استفاده از امکانات و خدمات عرضه شده توسط طبیعت در محل تاکید می شود، چون اولویت بندی هر یک از پهروها بر پایه کیفیت آنها استوار است؛ بنابراین پیشنهاد می شود از اصول بوم شناسی سیمای سرزمین جهت تهیه اطلاعات ساختاری- مکانی به منظور طراحی و برنامه ریزی سرزمین بهره گیری شود.

زمینه و هدف: با توجه به سود سرشار ناشی از تجارت ماهی های زینتی تحقیقات بسیاری در مورد چگونگی پرورش و نگهداری آنها صورت پذیرفته است. این تحقیق به منظور بررسی شرایط بهینه رشد و بازماندگی نوزاد فرشته ماهی (Pterophyllum Scalar) و معرفی غذا و دمای مطلوب برای پرورش آن انجام شد.روش بررسی: در این تحقیق تیمارهای غذایی شامل پودر خشک کرم خونی، سیست دکپسوله آرتمیا و پودر خشک کرم خونی همراه با سیست دکپسوله آرتمیا بود در سه شرایط دمایی 27، 29 و 31 درجه سانتیگراد برروی رشد و بقا نوزاد فرشته ماهی بررسی گردید. برای هر یک از جیره های سه تکرار انجام شد. بدین منظور 27 آکواریوم به ابعاد 30 × 40 × 60 Cm به تیمارها اختصاص داده شد. یک تیمار شاهد با دمای 28 درجه سانتیگراد و غذای پولکی برای گروه شاهد استفاده گردید و میزان رشد بازماندگی نوزادان فرشته ماهی طی مدت 30 روز مورد بررسی قرار گرفت. طی این مدت سایر فاکتورها شامل pH و میزان اکسیژن محلول و غیره برای همه تیمارها یکسان و مشابه بود .یافته ها: حد اکثر میانگین تغییرات طول و وزن (رشد) نوزادان فرشته ماهی مربوط به تمار دمایی 31 درجه سانتیگراد و غذای سیست دکپسوله آرتمیا همراه با کرم خونی خشک پودر شته و حداقل آن مربوط به تیمار دمایی 27 درجه سانتیگراد و غذای سیست دکپسوله آرتمیا می باشد. حد اکثر میانگین درصد بازماندگی مربوط به تیمار دمایی 31 درجه سانتیگراد و غذای سیست دکپسوله آرتمیا همراه با کرم خونی خشک پودر شته با مقدار 81.212±0.877 و حداقل آن مربوط به تیمار با مقدار 38.182±0 می باشد.نتایج: دمای مناسب برای رشد و بقای نوزادان این ماهی 31 درجه سانتیگراد است و با افزایش دما، وزن ماهی نیز افزایش یافته است ولی طول نوزادان در تیمارهای دمایی اختلاف معنیداری نداشت .همچنین علاوه بر دما، تنوع و نوع جیره غذایی در رشد و بازماندگی نوزادان تاثیر بسزایی دارد. دما و نوع غذا در تغییرات طول و وزن نوزادان به طور توأم نیز موثر بوده است. همچنین با افزایش دما، میزان بقا نیز افزایش مییابد و در آکواریوم ها با دمای 31 درجه سانتیگراد، درصد بقا نسبت به سایر تیمارهای دمایی بیشتر بوده است. همچنین درصد بقا در دمای 28 درجه سانتیگراد کمتر از دمای 27 درجه سانتیگراد، بود که این موضوع به علت نوع تغذیه میباشد و آشکار میسازد که علاوه بر دما، نوع غذا نیز در میزان بقای نوزادان تاثیر داشته و از تعداد تلفات کاست .

زمینه و هدف: مادی ها به عنوان یکی از عناصر کلیدی ساختار فضایی شهر اصفهان محسوب می شوند و از زمان صفویان به اصفهان ویژگی های متمایزی نسبت به دیگر شهرهای ایران بخشیده اند. مادی ها به عنوان یکی از لبه های شهری فعال، بر شکل گیری و ارتقاء کیفی محلات پیرامون خود موثر بودهاند، و برای سال های طولانی سبب سرزندگی، خوانایی فضاهای شهری، ایجاد حس تعلق به مکان و خلق خاطره برای شهروندان می شده اند. اما امروزه متاسفانه این عناصر هویت بخش و پیونددهنده در ساختار شهر اصفهان، خصوصا در محلات تاریخی تا حدود زیادی اهمیت پیشین خود را از دست داده اند. دلایل بسیاری از جمله نبود یا کمبود آب، و در پی آن کاهش سبزینگی پیرامون مادی ها و عدم استفاده از آنها به عنوان یک فضای شهری عمومی، همچنین تاریکی و ایجاد فضاهای مخوف در اطراف جداره برخی از آنها در شب، سبب پایین آمدن احساس امنیت و نبود فعالیت های پویا در مجاورت آنها گردیده است. لذا این مقاله با هدف باززنده سازی و ارتقای کیفی لبه شهری مادی ها در اصفهان با بهره گیری از نورپردازی تدوین شده است.روش بررسی: در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی سعی شده تا به منظور ارتقاء کیفی لبه مادی ها و احیای قابلیت های نهفته در آنها، ضمن بررسی وضع موجود مادی فرشادی به عنوان مطالعه موردی، به ارائه راهکارها و ضوابطی با تاکید بر چگونگی نورپردازی شبانه و نحوه بکارگیری رنگ و نور در راستای هویت بخشی به این مادی پرداخته شود که قابل تعمیم به سایر مادی ها و سایر لبه های شهری که واجد ویژگی های مشابه مادی ها هستند، نیز باشد. این امرموجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات و ایجاد محورهای سبز،جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه روز در مقیاس شهر می گردد.یافته ها: در نورپردازی باید به انتخاب رنگ نور، جهت تابش نور، چراغ و لامپ نوری، روش ها و حالت های نورپردازی، مکان گزینی چراغ ها در هنگام تهیه طرح توجه شود و همچنین ویژگی های فضا و عناصر مورد نورپردازی لبه های شهری و ویژگی ها و نقش های مختلف ادراکی، عملکردی، کالبدی، بصری، اجتماعی، اقتصادی هرکدام از لبه های شهری باید در نظر گرفته شود تا هریک از این نقش ها در شب و روز مطابق یکدیگر تلقی گردند و نقش هویتی و خوانایی شان حفظ گردد. این امر موجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات و ایجاد محورهای سبز، جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه روز در مقیاس شهر می گردد.بحث و نتیجه گیری: بر طبق این پژوهش، با استفاده از تکنیک ها و روش های مختلف نورپردازی، که برگرفته از تجربیات ایران و جهان می باشد و همچنین بهره گیری از خلاقیت و مشارکت مردمی و بومی گرایی می توان به طراحی و اجرای نورپردازی مناسب مادی ها و لبه های شهری با کمک دانش ها و تکنیک های جدید و مقرون به صرفه اقتصادی، و در نظر گرفتن شرایط محلی و هویت موجود پرداخت و به پایداری زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی لبه های شهری و مادی ها در شب هنگام و روز هنگام، دست یافت که موجب گردد لبه های شهری و مادی ها به محورهای سبز و جذاب و پویا در اوقات مختلف شبانه روز و در سطح محلات و شهر، تبدیل گردند.

مقدمه: مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری بافت های تاریخی اغلب شهرهای قدیمی حکایت از نظم بسیار دقیق و حساب شده ای می نماید. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب در زمینه های مختلف حاصل شده و نشان دهنده این مطلب است که بافت تاریخی در ذات خود از هماهنگی برخوردار بوده و عناصر تشکیل دهنده آن هم پیوند و مکمل یکدیگر می باشند.روش کار: نیل به هدف از طریق تحلیل محتوی متون با رویکردی پدیدارشناسانه و روش تحلیل تاریخی صورت پذیرفته است.بحث و نتیجه گیری: بنابر ادعای این مقاله در محدوده های تاریخی شهرهای سنتی ایران بین عناصر مختلف، فضاهای رابطی وجود داشته اند که از جمله عوامل مهم تاثیرگذار بر سازماندهی فضایی مجموعه های معماری و شهری در گذشته، و به عبارتی عامل مهم پیوند فضایی عناصر به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده اند. بنابراین هدف این مقاله شناسایی و تعیین نقش فضاهای رابط و به عبارت دیگر فضاهای بینابین، در سازماندهی و پیوند فضایی عناصر معماری و شهری شهر تبریز می باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، فضای بینابین دربافت تاریخی تبریز به دلیل ویژگی پویایی و انعطاف پذیری بالای خود همچون غشاء سلول وظیفه دریافت، تفسیر، تغییر، تبدیل و تحول داده ها را داشته است. در حرکتی چرخشی، فضای بینابین با بهره گیری از مبانی و اصول حاکم بر روابط فضایی، بر چگونگی سازماندهی فضایی مجموعه ها در تبریز قاجاری موثر بوده و در ادامه مجموعه های سازماندهی شده از طریق ویژگی های فضایی شان، در توسعه و تکامل فضاهای بینابینی تاثیرگذار شده اند. این نتیجه بر جامعیت مفهوم فضای بینابین در مقیاس های متعدد شهری و معماری تبریز قاجاری بطور همزمان کمک نموده است.