تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه)
سال:1391 | دوره:18 | شماره:3 (پیاپی 70) |تعداد مقالات:7

هدف: هدف اصلی این پژوهش سنجش کارآفرینی سازمانی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری، کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد. حجم نمونه برابر با 150 نفر تعیین شد که در نهایت 147 پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری گردید. روایی پرسشنامه به وسیله روایی محتوا و پایایی آن به وسیله ضریب آلفای کرانباخ مورد تایید قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که کارآفرینی سازمانی در نهاد کتابخانه های عمومی در سطح مطلوبی قرار ندارد. همچنین آزمون های آماری فرضیه ها نشان داد که سه مولفه ساختار سازمانی، جو سازمانی و فرهنگ سازمانی نوآور در سطح مطلوبی نیستند؛ اما مولفه قابلیت های نیروی انسانی در سطح مطلوبی قرار دارد.اصالت/ ارزش: یافته های این پژوهش به مدیران نهاد کتابخانه های عمومی در شناسایی نقاط قوت و قابل بهبود کارآفرینی در سازمان کمک می نماید.

هدف: هدف مقاله حاضر، ارزیابی محیطی کتابخانه های عمومی استان کرمان وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور از دیدگاه کتابداران بر اساس معیارهای نظام آراستگی 5S است.روش: روش پژوهش، پیمایشی ارزیابانه و جامعه پژوهش، کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان کرمان است که شامل 154 زن و 53 نفر مرد می شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. بدین منظور پرسشنامه ای حاوی 77 مولفه برای کتابداران طراحی گردید.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمان، محیط کتابخانه ها را از لحاظ سازماندهی مواد و وسایل خوب و مثبت ارزیابی کردند. متاسفانه در رابطه با معیار نظم و ترتیب در کتابخانه های عمومی مورد مطالعه، کتابداران عدم رضایت خود را از این معیار ابراز داشتند. 80 درصد کتابداران پاسخگو، رعایت معیار پاکیزگی را در کتابخانه های خود مثبت و قابل قبول دانستند. همچنین 60 درصد اظهار کرده اند که معیار استانداردسازی در کتابخانه های استان رعایت شده و نظر مثبتی در این زمینه داشتند. در خصوص معیار پنجم یعنی مشارکت و انضباط کاری، 42 درصد کتابداران نظر قابل قبولی در این زمینه ابراز داشته و نحوه عمل و همکاری خود و سایر همکاران و کتابداران در محیط کتابخانه ها را قابل قبول ارزیابی کردند.اصالت/ ارزش: تاکنون در ایران از معیارهای نظام آراستگی 5S برای ارزیابی محیطی کتابخانه های عمومی استفاده نشده است. کاربرد این معیارها در ارزیابی محیطی همه کتابخانه های عمومی، و تلاش برای نزدیک شدن به سطح بالایی از این معیارها، محیط های ارزشمندی چون کتابخانه های عمومی که محل مراجعه عموم مردم است را بهبود خواهد بخشید.

هدف: هدف مقاله حاضر، مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و بررسی رابطه آن با رضایت کاربر است.روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - توصیفی انجام گرفته است. جامعه پژوهش به سه دسته کتابداران و مدیران کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و کاربران این کتابخانه ها تقسیم می شوند. از میان کتابخانه های عمومی (تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی)، آن دسته از کتابخانه هایی انتخاب گردید که حداقل 3 کتابدار در آن مشغول به کار باشند. در مجموع 22 کتابخانه عمومی و 11 کتابخانه دانشگاهی انتخاب شد. از میان کاربران کتابخانه های دانشگاهی 383 کاربر به روش نمونه گیری با احتمال متناسب با اندازه و از میان کاربران کتابخانه های عمومی 381 کاربر به روش تصادفی گزینش گردید. داده های پژوهش از طریق دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی و رضایت کاربر گردآوری شد. پرسشنامه فرهنگ سازمانی بر اساس مدل چارچوب ارزش های رقابتی کامرون و کوئین طراحی گردید. داده ها با آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون من - ویتنی و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شدند.یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی شهر تهران را فرهنگ سازمانی قومی و فرهنگ کتابخانه های دانشگاهی را فرهنگ سلسله مراتبی تشکیل می دهد. بین کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران از نظر فرهنگ سازمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین رضایت کاربر کتابخانه های عمومی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها رابطه معنی داری مشاهده نشد؛ اما رابطه بین رضایت کاربر کتابخانه های دانشگاهی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها معنی دار (0.66) بود.اصالت/ ارزش: تاکنون مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر انواع کتابخانه ها در ایران و همچنین بررسی ارتباط فرهنگ سازمانی با رضایت کاربران به عنوان یک متغیر در مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی اصلا مورد توجه قرار نگرفته است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه وجود رابطه بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر مشهد صورت گرفت.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به صورت پیمایشی صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی را 117 کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهر مشهد تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که بر مبنای پرسشنامه توصیف جو سازمانی هالپین و کرافت و پرسشنامه تعهد سازمانی می یر و آلن، طراحی گردید.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان رضایت از شاخص جو سازمانی «تعامل فرد با سایر کارکنان» (با میانگین کل 4.17) از شاخص «تعامل بین کارمند - مدیر» (با میانگین کل 2.83) بیشتر است. همچنین مشخص گردید که میزان تعهد سازمانی پاسخگویان در تمامی شاخص ها از حد متوسط (3) بالاتر است. از دیگر یافته های این پژوهش این بود که به طور کلی بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر مشهد رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که تفاوت معناداری بین زنان و مردان از نظر میزان تعهد سازمانی وجود ندارد. این در حالی است که افراد با مدارک غیرکتابداری از تعهد سازمانی بیشتری برخوردار بودند.اصالت/ ارزش: این پژوهش علی رغم تحقیقاتی که در خصوص مولفه های مختلف مدیریتی مانند جو سازمانی، مدیریت تعارض، خلاقیت، کارآفرینی، تعهد و... که در حوزه کتابخانه های عمومی کار شده، به بررسی رابطه دو مولفه جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی می پردازد و مقدمه ای به پژوهش های عمیق تر در این خصوص است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر نیازهای اطلاعاتی کاربران دبیرستانی کتابخانه های عمومی شهر مشهد بر اساس چهار مولفه فردی، اجتماعی - اقتصادی، آموزشی و مذهبی است.روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری آن شامل کلیه کاربران دبیرستانی کتابخانه های عمومی تحت پوشش اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی شهر مشهد است. بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 310 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن با استفاده از روش تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. سپس داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، میانه و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون های t تک متغیره و آزمون های تحلیل واریانس چند متغیره مانوا استفاده شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که عوامل فردی و آموزشی بیشترین تاثیر را بر نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان از کتابخانه ها دارند. عوامل اجتماعی - اقتصادی در رتبه های بعدی این تاثیر قرار می گیرند و کمترین تاثیر مربوط به عوامل مذهبی است.اصالت/ ارزش: در صورتی که نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان تشخیص داده شود، می توان منابع لازم و مفید را در اختیار آنها قرار داد و علاقه آنها را به محیط های کتابخانه ای دو چندان نمود. نتایج این پژوهش که به تعیین نقش هر یک از عوامل تاثیرگذار فردی، اجتماعی - اقتصادی، آموزشی و مذهبی در نیازهای اطلاعاتی جوانان و دانش آموزان پرداخته است می تواند برای برنامه ریزی و تجهیز کتابخانه ها و سایر مراکز یادگیری مفید باشد.

هدف: این پژوهش ویژگی های شخصیتی کارآفرینی دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 89-1388 را مورد مطالعه قرار داده است.روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه بومی و استاندارد استفاده گردید. به دلیل کم بودن حجم جامعه پژوهش از نمونه گیری استفاده نشد. پس از توزیع پرسشنامه در میان 151 عضو جامعه پژوهش، در نهایت 133 پرسشنامه تکمیل و برگردانده شد که با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که تنها 38.4 درصد دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران دارای ویژگی های شخصیتی کارآفرینی بودند. همچنین آنها در اکثر ویژگی ها فاصله زیادی با وضعیت مطلوب داشتند. البته، دانشجویان در ویژگی کانون کنترل به وضعیت مطلوب نزدیک بوده و در ویژگی تحمل ابهام وضعیت بسیار خوبی داشتند.اصالت/ ارزش: با تکیه بر نتایج حاصل از این پژوهش، مسوولان امر می توانند برای تربیت کتابدارانی کارآفرین، با حفظ ویژگی های قوی کارآفرینانه، بر روی ویژگی های ضعیف تمرکز کرده و به تقویت آنها بپردازند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت جمعیت شناختی فرهنگ سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از مدل رابینز انجام شده است.روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه پژوهش شامل 609 نفر از کارکنان سازمان است که حداقل دارای مدرک کاردانی هستند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی با 8 سوال و پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی رابینز با 30 سوال است که با استفاده از آنها نظرات 416 نفر از کارکنان سازمان گردآوری شد.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، فرهنگ سازمانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با میانگین 2.85 در مقیاس لیکرت از دیدگاه کارکنان در سطح متوسطی قرار دارد و متغیرهای جنسیت، وضعی تاهل و سن کارکنان با هیچ یک از مولفه های فرهنگ سازمانی دارای رابطه معنی دار نبود. از میان مولفه های فرهنگ سازمانی بین «هویت»، «سیستم پاداش» و «سازش با پدیده تعارض»، و سابقه کار کارکنان کتابخانه ملی رابطه معنی دار و مثبت وجود داشت و رابطه فرهنگ سازمانی با سابقه کار آنها در حالت کلی، معنی دار و مثبت بود. از میان مولفه های فرهنگ سازمانی بین مولفه های «رهبری»، «یکپارچگی» و «حمایت مدیریت»، و داشتن تحصیلات در رشته کتابداری رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت.اصالت/ ارزش: فرهنگ سازمانی، عاملی نامحسوس اما تاثیرگذار در هدایت و کنترل رفتار اعضای سازمان هاست. از آن جا که کتابخانه ملی رسالت ویژه ای در امر حفظ و گسترش فرهنگ و اشاعه اطلاعات در سطح جامعه به عهده دارد، مطالعه فرهنگ سازمانی این مرکز و رابطه آن با ویژگی های جمعیت شناختی کارکنان می تواند با شناسایی کاستی ها، زمینه ساز برنامه ریزی در جهت بهسازی فرهنگ سازمانی و در نتیجه افزایش رضایت کارکنان و بهره وری و توانمندسازی هر چه بیشتر سازمان باشد.