فضای جغرافیایی
سال:1397 | دوره:18 | شماره:64 |تعداد مقالات:19

شناسایی مکان بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی در راستای افزایش سلامت جسمانی و روانی می تواند محیطی با فضای آرام تری برای زیستن انسان ها در کنار یکدیگر بدنبال داشته باشد. این موضوع برای سکونتگاها و شهرهایی با جمعیت زیاد و رو به ازدیاد اهمیت بیشتری پیدا می کند. شهرستان تبریز را می توان نمونه ای از چنین سکونتگاها دانست که در سال های اخیر به دلیل رشد جمعیت، نیازمند توجه و برنامه ریزی جامع توزیع اماکن ورزشی و پراکندگی مکانی مناسب آن ها می باشد. از اینرو شناسایی فرایندی برای پهنه بندی فضای این شهرستان به صورت یکپارچه برای احداث این اماکن و تاسیسات ضروری است. برای رسیدن به این هدف، در ابتدای کار، معیارهای مؤثر با استفاده از مطالعات پیشین، نظرات کارشناسان اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی و شناختی که از قلمرو مکانی مطالعه فراهم شده بود، شناسایی شد. در ادامه، معیارهای شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از مناطق سیل خیز، ژئومورفولوژی، فاصله از مرکز شهر تبریز، زمین شناسی، کاربری اراضی و فاصله از مراکز درمانی، جهت تعیین میزان اهمیت آن ها با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای فازی با یکدیگر مقایسه زوجی شدند. نتایج، فاکتورهای ریخت شناسی، فاصله از مرکز شهر و فاصله از جاده را با اهمیت بیشتر برای پهنه بندی فضای جغرافیایی شهرستان تبریز برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی نشان می دهد. در گام پایانی تمامی معیارها با توجه به میزان اهمیت آن ها با روش همپوشانی شاخص با یکدیگر تلفیق شدند. با تقسیم نتایج به چهار کلاس بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب، غربالگری مکانی شهرستان تبریز انجام شد. براساس نتایج بدست آمده حدود 27 هکتار از شهرستان تبریز که در محدوده شمال شرقی این شهرستان واقع شده است، دارای وضعیت بسیار مناسبی برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی می باشد.

این تحقیق سعی دارد در چارچوب برنامه ریزی برای اکوتوریسم، توان اکولوژیکی حوضه آبخیز بلغور شهرستان مشهد را جهت استفاده پایدار از منابع طبیعی برای طبیعت گردی بررسی و ظرفیت محیط زیستی آن را مشخص کند. برای انجام ارزیابی توان منطقه برای کاربری های تفرج از پارامترهای: شیب، جهت، ارتفاع، بافت خاک، فرسایش خاک، درصد پوشش گیاهی، سنگ بستر، رطوبت نسبی، دما، تعداد روزهای آفتابی، فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از آب های سطحی، فاصله از مناطق مسکونی، چشم انداز و کاربری اراضی استفاده شده است. به منظور تهیه داده های این مطالعه که بین سالهای 1393 تا اردیبهشت 1394 صورت گرفته، از آمار و اطلاعات سرشماری های مرکز آمار ایران در سال 1383 کتاب ها، مجلات، پژوهش های مشابه قبلی، نقشه های توپوگرافی با مقیاس 25000: 1؛ تهیه شده توسط اداره منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال 1383، مشاهده منطقه و نظرسنجی از افراد کارشناس، استفاده گردیده است. در نهایت با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی-فازی به ارزیابی توان منطقه برای کاربری های تفرج گسترده و متمرکز اقدام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در خصوص کاربری تفرج متمرکز، 6/16 % توان بسیار خوب و6/19 % از منطقه توان خوب و1/28 % (2587 هکتار) توان متوسط و3/24 % (2229 هکتار) توان ضعیف و3/11% (1044 هکتار) توان بسیار ضعیف دارد و نیز درخصوص کاربری تفرج گسترده، 1/26% از منطقه توان بسیار خوب و1/18% از منطقه توان خوب همچنین 6/24% (2271 هکتار) از منطقه توان متوسط و نیز3/10 % (945 هکتار) از منطقه توان ضعیف و 8/20% (1923 هکتار) توان بسیار ضعیف دارد. بنابراین، منطقه برای توسعه اکوتوریسم (تفرج گسترده و تفرج متمرکز) از توان خوبی برخوردار است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

دما و بارش از مهم ترین عناصر اقلیمی هستند که در بررسی تغییر اقلیم نقش عمده ای را ایفا می کنند و تغییرات آن ها به دلیل اثرات سوء بر منابع آبی و اکوسیستم های طبیعی و همچنین اثرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در این پژوهش به شبیه سازی تغییرات دما و بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در شمال غرب ایران که با بحران زیست محیطی و خطر خشک شدن دریاچه رو به رو است در دوره زمانی 2030-2011 توسط مدل ریزگردانی SDSM پرداخته شد. ایستگاه های هواشناسی موردبررسی شامل چهار ایستگاه سینوپتیک سقز، تبریز، خوی و ارومیه که دارای آمار کامل در دوره پایه (1990-1961) بوده اند می باشد. در این پژوهش ابتدا میزان کار آیی مدل SDSM با استفاده از داده های مشاهداتی ایستگاه ها و داده های بازسازی شده مرکز ملی پیش بینی محیطی (NCEP) و شاخص-های MSE، RMSE، MAE و همچنین ضریب تعیین و همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت و بعد از اطمینان حاصل نمودن از دقت شبیه سازی مدل، با استفاده از مدل گردش عمومیHadCM3 تحت دو سناریوی A2 و B2 پارامترهای اقلیمی (بارش، حداقل و حداکثر دما) تا سال 2030 برای حوضه موردبررسی شبیه سازی شد. نتایج حاصل نشان داد که مدل مذکور توانایی لازم جهت شبیه سازی دما و بارش را دارد. بر اساس نتایج حاصل از داده های مدل HadCM3 میزان دما و بارش در سطح حوضه در دوره (2030-2011) نسبت به دوره پایه (1990-1961) افزایش خواهد یافت که این میزان برای عناصر بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر به ترتیب برابر 7/29میلی متر، 3/0 و 4/1 درجه سلسیوس نسبت به دوره ی پایه می باشد.

پتانسیل خاک ها برای فرسایش بادی به عوامل مختلفی مثل توزیع اندازه ذرات بافت سطحی، رطوبت سطحی و سرعت باد بستگی دارد. در این تحقیق دو هدف کلی پیگیری شده: 1) ارتباط غلظت ریزگرد با رطوبت سطحی و توزیع اندازه ذرات خاک سطحی با استفاده از شبیه ساز متحرک فرسایش بادی و 2)کانی شناسی منابع تولید ریزگرد و ریزگردهای ورودی به استان خوزستان. مطالعات صورت گرفته در 10 رطوبت و 11 منطقه مستعد فرسایش بادی انجام شد. نتایج مطالعات صحرایی نشان داد که با افزایش رطوبت در خاک سطحی (0-3 سانتی متر) از صفر تا 3حدود درصد، میزان سرعت آستانه افزایش و غلظت ریزگرد تولیدی کاهش می یابد. به طوری که در رطوبت 8/2 درصد، غلظت ریزگرد تقریبا به صفر می رسد. علاوه بر این در رطوبت های کم، خاک منطقه 6 کمترین افزایش سرعت آستانه و خاک منطقه 2 بیشترین افزایش سرعت آستانه را داشته است. همچنین خاک منطقه 3 در شرایط خشک بیشترین تولید ریزگرد را با غلظت 26/161 میلی گرم بر مترمکعب و خاک منطقه 2 در همین شرایط با تولید 23/101 میلی گرم بر مترمکعب ریزگرد، کمترین میزان غبار انتشار یافته را داشت. بنابراین تغییرات نرخ کاهش غلظت ریزگرد برای خاک مناطق مختلف، متفاوت بوده است ولی در همه مناطق در رطوبت 2/2 درصد به شدت کاهش یافته و به صفر نزدیک شده است. هر چه درصد ذرات کوچکتر از 100 میکرون در بافت سطحی خاک بیشتر باشد، باعث افزایش بیشتری در سرعت اصطکاکی آستانه ضمن افزایش رطوبت سطحی می-گردد. همچنین هر چه درصد ذرات کوچکتر از 75 میکرون در خاک سطحی بیشتر باشد پتاسیل خاک ها برای تولید ریزگرد در شرایط خشک بیشتر می شود. بررسی های کانی شناسی هم نشان داد که ترکیب کانی شناسی ریزگردها عمدتا شامل کلسیت و کوارتز می باشد و با توجه به ترکیب کانی-شناسی خاک سطحی اراضی مورد مطالعه می توان نتیجه گرفت که منبع تولید این ریزگردها می تواند منشا داخلی داشته باشد.

نظریه پردازان و برنامه ریزان برای تحقق حکمروایی خوب روستایی، به دنبال ارائه راهکارهای و استراتژی های جدید هستند. در این زمینه، گسترش سرمایه اجتماعی یکی از راهبردهایی است که اخیراً توسط برنامه ریزان توسعه، در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، هدف از این پژوهش، تحلیل تاثیر سرمایه اجتماعی بر تحقق حکمروایی خوب روستایی در دهستان های زرینه رود و مرحمت-آباد شمالی است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و روش گردآوری داده ها و اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق خانواری های روستایی می باشد. که از دهستان مرحمت آباد شمالی تعداد 138 خانوار و از دهستان زرینه رود تعداد 133 خانوار از طریق فرمول اصلاح شده کوکران انتخاب شدند و روش نمونه گیری هم تصادفی ساده می باشد. میزان پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ برای حکمروایی (716/0) و سرمایه اجتماعی (701/0) بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل خوشه ای، همبستگی و رگرسیون چند متغیره) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، بین سرمایه اجتماعی و حکمروایی خوب روستایی در دهستان های مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، اثرات مولفه های سرمایه اجتماعی در تحقق حکمروایی روستایی در دهستان زرینه رود متفاوت از دهستان مرحمت آباد شمالی می باشد. بطوری که، در دهستان زرینه رود، سرمایه های اجتماعی بر همه مولفه های مورد بررسی در تحقق حکمروایی خوب روستایی تاثیر زیادی داشته اند. ولی در دهستان مرحمت آباد شمالی این تاثیر-گذاری در سطح پایینی قرار دارد.

انزوای فضایی در بافت های شهر زنجان همواره سایر انزواهای اجتماعی – اقتصادی را نیز ترغیب نموده است. تاکنون راهکارهای ارائه شده بدون توجه به "رفتار شهروندان" در فضای شهری، تنها متکی بر ادراکات ذهنی طراحان و معماران بوده است که نتوانسته گره از مشکلات فضایی این شهر بگشاید. بنابراین به نظر می رسد که تاثیر نحوه ساختار و پیکربندی فضایی این گونه بافت ها بر جریان حرکت عابر پیاده یکی از عوامل مهم در تحلیل انزوای فضایی باشد. از این رو این مقاله در[u1] بهمن سال 1394 با هدف تحلیل انزوای فضایی بافت های شهری زنجان اعم از فرسوده و غیرفرسوده در ساختار کلانِ شهر، براساس رفتار عامل انسانی، به روش چیدمان فضا[1] انجام پذیرفت. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده که اطلاعات نظری آن از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری گردید. تحلیل های انجام گرفته شامل دو بخش از تحلیل های چیدمان فضاست که عبارتنداز: الف) تحلیل پارامترهای ترکیبی ساختار فضایی شبکه معابر؛ که داده ها و اطلاعات مربوط به آن از طریق تحلیل نقشه خط محوری به کمک نرم افزارهای Atocad، depth map و محیط Arc GIS بدست آمده و در قالب جدول، نمودار و نقشه استخراج شده است ب) تحلیل Agent، یکی از زیر مجموعه های تحلیل چیدمان فضاست که در نرم افزار depth map انجام پذیرفت. در این تحلیل، انزوای فضایی براساس شبیه سازی الگوی رفتاری حرکت عابر پیاده صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اولاً؛ نحوه برقراری روابط ها و ترتیبات فضایی حاکم بر بافت های شهری عامل اصلی در تحلیل گونه های مختلف انزوای فضایی است. ثانیاً؛ با استفاده از تحلیل Agent، بر اساس تئوری حرکت طبیعی، این نتیجه حاصل شد که در بافت های قدیم و جدید شهر زنجان، جریان عامل حرکتِ عابر پیاده، نقش مهمی در بروز و یا عدم بروز انزوای فضایی داشته است.

در ساختگاه سدها تشخیص طرح لرزه ای جهت پیش گویی خطر زمین لرزه و همچنین پیش بینی خسارت وارده از طریق زمین لرزه به منظور جلوگیری از این فاجعه بسیار قابل اهمیت می باشد. برای ایمن سازی سد در برابر زمین لرزه در محاسباتی که برای طراحی سد استفاده می شود بدون توجه به شرایط زمین ساختگاه سد، شدت زمین لرزه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. با توجه به اهمیت ساختگاه سد مطالعات لرزه نگاری و تعیین گسل های فعال بسیار ضروری می باشد. در مقاله حاضر ارزیابی خطر زمین لرزه و پهنه بندی لرزه ای در ساختگاه سد شهید و نواحی مجاور آن به روش احتمالاتی صورت گرفته است. در این مطالعه نقشه 1: 100000 یاسوج جهت بررسی لرزه زمین ساخت و خطر لرزه ای منطقه انتخاب گردید. زمین لرزه های دستگاهی و تاریخی در شعاع 26 کیلومتری سد شهید گردآوری گردید. منطقه موردمطالعه در زون زاگرس مرتفع قرار گرفته است. به کمک تصاویر ماهواره ای، اطلاعات زمین لرزه های تاریخی و دستگاهی، نقشه های زمین شناسی، تکتونیکی و مغناطیس هوایی، نقشه پهنه بندی خطر زمین لرزه برای منطقه مورد مطالعه تهیه شد. بر اساس این نقشه، ساختگاه سد شهید در منطقه ای با خطر خیلی زیاد قرار می گیرد. تحلیل خطر لرزه-ای گستره موردمطالعه با استفاده از روش مقدماتی گوتنبرگ – ریشتر احتمال رخداد زمین لرزه های با بزرگی 5، 5/5 و 6 ریشتر را در منطقه در 100 سال آینده 100% و زمین لرزه های با بزرگی 5/7 ریشتر را کم تر از 76/61% پیش بینی کرده است. درنهایت جهت مطالعه روند و سرشت لرزه خیزی در گستره نزدیک به ساختگاه سد، پیشنهاد هایی کاربردی ارائه گردیده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تشخیص به موقع و دقیق تغییر ویژگی های سطح زمین به منظور درک روابط و تعاملات بین انسان و پدیده های طبیعی و ارتقا تصمیم گیری بهتر بسیار مهم است. داده های سنجش از دور منابع مهمی هستند که در دهه های اخیر برای تشخیص تغییر کاربری اراضی مورداستفاده قرارگرفته است. در این پژوهش جهت تهیه نقشه کاربری اراضی حوزه آبخیز همدان-بهار از داده های رقومی سنجنده های (1992) TM، (2000)ETM و (2013) OLI مربوط به لندست های 5، 7 و 8 استفاده شد. به کمک نمونه های برداشت شده واقعیت زمینی، برای طبقه بندی تصاویر، روش طبقه بندی نظارت شده حداکثر احتمال مورداستفاده قرار گرفت. با توجه به طبقه بندی میزان مقبولیت ضریب کاپا توسط لاندیس و کوچ، مقبولیت ضریب کاپا برای سال های 1985(11/93%)، 2000 (01/90%) و 2013 (06/85%) عالی ارزیابی شد. همچنین با مقایسه نقشه های NDVI با نقشه های طبقه بندی شده حداکثر احتمال مشخص شد که طبقه کاربری کشاورزی آبی با نقشه های NDVI تولید شده مطابقت دارد٬ و گویای دقت روش حداکثر احتمال در طبقه بندی تصاویر می باشد. نتایج نشان داد بطور کلی بین سال های 1992 تا 2013 اراضی مسکونی و کشاورزی آبی به میزان 93/139% و 29/12 % افزایش و اراضی کشاورزی دیم و مراتع به میزان 33/0 % و12/17 % کاهش یافته است. همچنین نتایج حاصل از نقشه های تبدیل کاربری غیر مسکونی به مسکونی نشان داد در طی سال های 1992 تا 2000 ٬ 2000 تا 2013 و 1992 تا 2013 از بین کاربری کشاورزی و مرتع، کاربری کشاورزی به ترتیب با مساحت برابر 6/44 کیلومترمربع٬ 35/73 و84/94 بیشترین مساحت تبدیل یافته از کاربری غیرمسکونی به مسکونی را به خود اختصاص داده است. همچنین، جهت بررسی روند تغییر کاربری ها با توجه به وضعیت گذشته با استفاده از مدل اتومای سلولی، نقشه کاربری اراضی برای سال 2030 پیش بینی شد، سپس نمودار تغییرات کاربری اراضی دوره 1990 تا 2030 ترسیم شد. نتایج بیانگر روند رو رو به رشد سطوح انسان ساخت و اراضی کشاورزی آبی منطقه برای دوره آتی است. در این بازه زمین های تحت کشت دیم و پوشش مرتعی روند رو به کاهش خواهند داشت.

زمین لغزش، از خطرات اصلی در مناطق کوهستانی می باشد حوضه آبخیز آق لاقان چای با داشتن چهره ی کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین-شناسی، لیتولوژی و اقلیمی، عمده شرایط لازم جهت شکل گیری حرکات لغزشی را دارد. این پدیده همه ساله موجب خسارات جانی و مالی به مناطق مسکونی، تخریب راه ارتباطی، رسوب زایی گسترده و پر شدن مخزن سد یامچی و بستر رودخانه از رسوب می شود. بنابراین هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آق لاقان چای می باشد. در این مطالعه ابتدا با بررسی های میدانی و مطالعه منابع، ده عامل به عنوان عوامل مؤثر برای ایجاد زمین لغزش در منطقه شناسایی شدند. این عوامل شامل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از مناطق مسکونی، بارش، کاربری اراضی و خاک می باشد. سپس لایه ها اطلاعاتی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزش گذاری و استاندارد سازی نقشه های معیار، در نرم افزار IDRISI به صورت توأم با استفاده از روش فازی انجام گرفت. در مرحله بعد عوامل مورد بررسی به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تأثیر آنها است، در نرم افزار Expert Choice ارائه شد. تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش ELECTERE به عنوان یکی از روش های تحلیل تصمیم گیری چند معیاره، انجام شد. طبق نتایج بدست آمده، عوامل شیب، بارش و لیتولوژی بیشترین تأثیر را بر ایجاد زمین لغزش در حوضه ی آق لاقان چای دارند و زیر حوضه ی نیر و ایرنجی با شیب-های 30-15 درصد، مقدار بارش 550-250 میلی متر و سازندهایی با زیربنای سنگ سخت به همراه مواد رسوبی و سست سطحی، به ترتیب از پتانسیل بیشتری جهت وقوع زمین لغزش در سطح حوضه ی آق لاقان چای برخوردارند. به طور کلی نتایج مطالعه نشان می دهد که حوضه آق لاقان چای دارای توان بسیار بالا از لحاظ رخداد زمین لغزش می باشد، لذا انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه ی مطالعات ضروری می باشد.

بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی دشت مازندران با استفاده از اطلاعات 24 حلقه چاه پیزومتری طی دوره آماری 1373-1389 تحلیل شد. بدین منظور از آزمونهای ناپارامتری مان_کندال و اسپیرمن جهت تحلیل روند استفاده گردید. قبل از انجام آزمون، اثر ضریب خودهمبستگی معنی دار مرتبه اول از سری داده ها حذف گردید. برای هر سری زمانی، شیب خط روند با استفاده از روش تخمین گر Senمحاسبه شد. متغییر های هیدروژئوشیمیایی مورد بررسی شامل مجموع کاتیون ها، مجموع آنیون ها، PH، TH، EC، TDS و SAR می باشد. نتایج شیب خط روند نشان داد روند تغییرات غلظت تمام متغیرهای کیفی آب زیرزمینی، در 43 درصد از متغییرها روبه کاهش ودر57 درصداز متغییرها رو به افزایش است. داد همچنین نتایج دو آزمون مان کندال و اسپیرمن بترتیب نشان داد بیشترین روند مثبت مربوط به متغیرEC (معادل56/3= Z) و متغیرکل مواد محلول (TDS) با آماره Z(7. 14) می باشد. در مجموع نتایج نشان داد افزایش غلظت مواد شیمیایی و افت کیفی آب چاه های دشت مازندران درتمام ایستگاههای پیزومتری وجوددارد.

روند روبه رشد مناطق صنعتی و جمعیتی اطراف کوه مورو در سال های اخیر از یک طرف و کاهش منابع آب آبرفتی منطقه از طرف دیگر، ضرورت پی جویی منابع آب زیرزمینی در منطقه کوه مورو را دوچندان کرده است. رخنمون طیف وسیعی از سازندهای سخت در کوه مورو و متوسط بارش سالانه 304 میلی متری نشان دهنده احتمال وجود غنی منابع آب زیرزمینی در منطقه می باشد. هدف از این پژوهش پهنه بندی پتانسیل منابع آب زیرزمینی در منطقه کوه مورو با تحلیل عوامل مؤثر در تغذیه سفره های آب زیرزمینی و با استفاده از مدل تحلیل سلسه مراتبی (AHP) در محیط Arc GIS است. گسترش سازندهای سخت آذرین، ماسه سنگ و سنگ های آهکی در این منطقه، باعث ایجاد سفره های سازند سخت با ذخیره و کیفیت مناسب را به وجود آورده است که بخشی از آب موردنیاز منطقه به ویژه در بخش شرب را تأمین می کند؛ بنابراین برای تعیین مناطق با پتانسیل بالای آب زیرزمینی ابتدا بر اساس روش تحلیل سلسه مراتبی (AHP) در نرم افزار IDRISI و همچنین روش رتبه بندی تجمعی ساده (SAW) و روش فازی-تحلیل سلسله مراتبی (F-AHP) برای لایه های مختلف وزن های مناسب اعمال شد و درنهایت با روش میانگین گیری وزنی درجه ای و با استفاده از تابع حسابگر (Raster Calculator) نقشه پهنه بندی پتانسیل آب زیرزمینی در پنج گروه خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه بندی شد و با موقعیت چشمه ها و قنات ها واسنجی گردید. واسنجی نقشه پهنه بندی به دست آمده با موقعیت چشمه های منطقه نشان داد که مدل F-AHP و SAW نتایج مشابهی را ارائه می دهد. نتیجه این پژوهش نشان داد بخش مرکزی تاقدیس مورو پتانسیل بالایی از آب زیرزمینی را بویژه در یال شمالی دارد. تراکم شکستگی و نوع لیتولوژی منطقه بیشترین تأثیر را بر تشکیل منابع آب زیرزمینی منطقه داشته است.

فرسایش خاک ازچالش های پیش روی مدیران و برنامه ریزان درسطح حوضه های آبخیزاست. استفاده از مدلسازی همواره به عنوان راهکار مناسب اقتصادی، ابزاری توانمند در شناسایی مناطق حساس به فرسایش می باشد. این مطالعه با هدف شبیه سازی و اولویت بندی زیرحوضه های حساس به فرسایش با استفاده از مدل ریاضی سوات[1] در سازندهای حساس البرز مرکزی در شمال گرمسار(حوضه حبله رود) اجرا گردیده است.

امروزه به منظور ارزیابی کارایی سیستم های مورد نظر (نظیر نظام مدیریت) از مدل های ریاضی تحقیق در عملیات که مجموعه ای از فعالیت ها را به طور همزمان، به عنوان شاخص های ورودی و خروجی در نظر می گیرند، استفاده می شود. با درنظر گرفتن شاخص های درآمد، هزینه های جاری و جمعیت مناطق شهری به عنوان مولفه های دارای ماهیت منبع گونه و استفاده از شاخص هزینه های عمران شهری به عنوان شاخص توسعه و پیشرفت شهری، پژوهش حاضر به ارزیابی کارآیی و تغییرات نسبی آن در محدوده فضایی مناطق شهری تبریز در سال 1391 و 1393، با توجه به اسناد رسمی می پردازد. روش تحقیق حاضر از نوع تحلیلی-کاربردی بوده و جامعه آماری تحقیق حاضر را 10 منطقه شهری تبریز تشکیل می دهد. روش تحلیل داده ها نیز مبتنی بر تکنیک تحلیل پوششی داد ه ها و شاخص مالم کوئیست می باشد. مطابق با نتایج کلی پژوهش، مناطق شهری 2 و 9، با ارزش عددی 1، دارای کارآیی کامل بوده و مابقی مناطق به صورت قابل قبولی، ارزش کارآیی را دارا بوده اند. لذا منطقه ناکارآیی در هر دو محدوده زمانی قابل مشاهده نیست. همچنین، مطابق با شاخص مالم کوئیست، تغییرات کارآیی 5 منطقه شهری، رشد مثبت و رو به جلوتری از خود بروز داده اند.

شاخص سطح برگ(LAI) به عنوان یک شاخص بوم شناختی از اهمیت زیادی در مطالعه و آگاهی از سلامت درختان و همچنین بررسی تنش در جنگل برخوردار است. در این مطالعه به صورت موردی، تاثیرات گرد و غبار های صنعتی بر روی سلامت گیاهان جنگلی در محدوده ای از جنگل های هیرکانی شمال کشور مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از روش عکس برداری نیم کروی برای برآورد شاخص سطح برگ استفاده شده است. 8 خط نمونه در دو جهت، اطراف کانون گرد و غبار صنعتی، تا فاصله 600 متری و به تعداد 120 نمونه برداشت شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه ی واریانس استفاده شده است. بین میانگین شاخص سطح برگ در سه سطح فاصله از کانون آلودگی اختلاف معناداری وجود داشت(p<0. 05). نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، به منظور مقایسه زوجی شاخص سطح برگ در سطوح مختلف فاصله از کانون گرد و غبار با استفاده از روش توکی نشان داد که میانگین شاخص سطح برگ در فاصله کمتر از 150 متر و در فاصله ی بیشتر از 300 متر اختلاف معناداری با هم دارند. به منظور حذف اثر متغیرهای نوع گونه گیاهی و جهت باد غالب بر مقدار شاخص سطح برگ، از تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج رگرسیون سلسله مراتبیِ شاخص سطح برگ نشان داد که، متغیرهای زمینه ای نوع گونه ی گیاهی و جهت باد غالب در پیش بینی مقدار شاخص سطح برگ تاثیرگذار است و رگرسیون آن معنادار است. بررسی رابطه همبستگی بین طبقات فاصله از کانون گرد و غبار صنعتی و مقادیر میاشاخص سطح برگ(LAI) به عنوان یک شاخص بوم شناختی از اهمیت زیادی در مطالعه و آگاهی از سلامت درختان و همچنین بررسی تنش در جنگل برخوردار است. در این مطالعه به صورت موردی، تاثیرات گرد و غبار های صنعتی بر سلامت گیاهان جنگلی در محدوده ای از جنگل های هیرکانی شمال کشور مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از روش عکس برداری نیم کروی برای برآورد شاخص سطح برگ استفاده شده است. 8 خط نمونه در دو جهت، اطراف کانون گرد و غبار صنعتی، تا فاصله 600 متری و به تعداد 120 نمونه برداشت شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه ی واریانس[1] استفاده شده است. بین میانگین شاخص سطح برگ در سه سطح فاصله از کانون آلودگی اختلاف معناداری وجود داشت(p<0. 05). نتایج حاصل از آزمون تعقیبی[2]، به منظور مقایسه زوجی شاخص سطح برگ در سطوح مختلف فاصله از کانون گرد و غبار با استفاده از روش توکی[3] نشان داد که میانگین شاخص سطح برگ در فاصله کمتر از 150 متر و در فاصله ی بیشتر از 300 متر اختلاف معناداری با هم دارند. به منظور حذف اثر متغیرهای نوع گونه گیاهی و جهت باد غالب بر مقدار شاخص سطح برگ، از تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج رگرسیون سلسله مراتبیِ شاخص سطح برگ نشان داد که، متغیرهای زمینه ای نوع گونه ی درختی و جهت باد غالب در پیش بینی مقدار شاخص سطح برگ تاثیرگذار و رگرسیون آن معنادار است. بررسی رابطه همبستگی بین طبقات فاصله از کانون گرد و غبار صنعتی و مقادیر میانگین شاخص سطح برگ در نقاط برداشت زمینی، نشان داد که بهترین رابطه ی برازش شده بین میانگین شاخص سطح برگ و طبقات فاصله 50 متری در جهت شرق این کانون و در امتداد باد غالب بر اساس مقدار برابر 0. 847 با تابع توانی مثبت به دست آمد.