مجله علوم روانشناختی
سال:1397 | دوره:17 | شماره:66 |تعداد مقالات:10

ناتوانی های جسمانی در دوران کودکی، تأثیرات منفی روانشناختی بسیار زیادی را بر والدین این کودکان بر جای گذارده و فرایند سازگاری آنها را با محدودیت مواجه می سازد، از اینرو یکی از روش هایی که می تواند بر میزان مشکلات روانشناختی چنین والدینی تأثیر داشته باشد، آموزش مادران با استفاده از تکنیک شناختی و روش های رفتاری در قالب روش مدیریت تنیدگی می باشد. از اینرو مسأله پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش روش های مدیریت تنیدگی به مادران کودکان با مشکلات جسمی حرکتی بر بهزیستی روانشناختی این مادران، بوده است. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل بود. از اینرو تعداد 24 نفر از مادرانی که فرزندانشان دارای ناتوانی های جسمی بودند به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جای گماری شدند. ابزار پژوهش شامل بهزیستی روانشناختی ریف (1980) بود. آموزش مادران در قالب 8 جلسه نود دقیقه ای اجرا شد. در پایان دوگروه پرسشنامه های مذکور را به عنوان پس آزمون تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر تأثیر کاربندی آزمایشی بر بهبود بهزیستی روانشناختی (05/0P<) مادران کودکان گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه بود. یافته ها نشان می دهند که آموزش روش های مدیریت تنیدگی بر بهبود شاخص بهزیستی روانشناختی مادران کودکان با ناتوانی های جسمانی تأثیرگذار بوده و از مشکلات روانشناختی آنها می کاهد.

ناگویی هیجانی و مکانیسم های دفاعی از جمله متغیرهای روانشناختی بسیار مهمی هستند که به شناسایی ناهنجاری های عاطفی، شناختی و رفتاری در شکل گیری و تداوم اختلال های روانشناختی کمک می کنند. افراد مبتلا به اختلال های هیجانی احساسات منفی خود را به صورت غیرقابل کنترل و با شدت زیاد تجربه می کنند و اغلب فاقد مهارت های لازم برای مدیریت و تنظیم تجارب عاطفی شدید خود هستند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر مقایسة ناگویی هیجانی و مکانیسم های دفاعی در افراد مبتلا به افسردگی اساسی، اضطراب فراگیر، وسواس فکری-عملی و افراد عادی بود. تعداد 160 شرکت کننده (40 بیمار افسرده، 40 بیمار اضطرابی، 40 بیمار وسواسی و 40 فرد عادی) در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (FTAS-20) و پرسشنامة سبک های دفاعی (DSQ) را تکمیل کردند. در گروه بهنجار به منظور بررسی فقدان هرگونه بیماری روانی جدی، مقیاس افسردگی اضطراب استرس ((DASS-21 و مصاحبة بالینی ساختاریافته (SCID-I) اجرا شد. نتایج نشان داد که بین گروه های بالینی و افراد عادی در ناگویی هیجانی و مکانیسم های دفاعی تفاوت معنادار وجود دارد (001/0p<). بین گروه های بالینی نیز تفاوت ها در تعدادی از متغیرها معنادار بود (001/0p<). از نتایج پژوهش حاضر می توان به منظور تشخیص و تمایز بین این سه اختلال شایع که همبودی بالایی دارند استفاده کرد. از نتایج این پژوهش می توان در تدوین برنامه های پیشگیرانه و درمانی مناسب برای مشکلات هیجانی استفاده کرد.

بررسی مؤلفه های مؤثر بر سلامت جسمانی و روانی، روز به روز اهمیت بیشتری در تحقیقات روانشناسی پیدا می کنند. خودشناسی و سبک های دفاعی از جمله متغیرهای روانشناختی مؤثر در این حیطه هستند. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش میانجیگر خودشناسی در رابطه ی سبک های دفاعی با علایم جسمانی سازی می باشد. نمونة این پژوهش شامل 253 دانشجو (149 زن و 104 مرد) بوده است و ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه ی سبک های دفاعی (اندروز و همکاران، (1993)، پرسشنامه ی خودشناسی انسجامی (قربانی و همکاران، 2008) و چک لیست علایم جسمانی سازی (ریف و هیلر، 1998) بودند. داده ها با روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند بین سبک های دفاعی رشدنایافته و روان آزرده با علایم جسمانی سازی همبستگی مثبت و بین سبک دفاعی رشدیافته و خودشناسی انسجامی با جسمانی سازی همبستگی منفی معنادار وجود دارد (01/0>P). هم چنین خودشناسی انسجامی نقش میانجیگر در رابطه ی بین سبک های دفاعی رشدنایافته و روان آزرده با علایم جسمانی سازی دارد (01/0>P). یافته های این مطالعه مبنی بر شناسایی تأثیر خودشناسی و سبک های دفاعی مؤثر در جسمانی سازی و سلامت افراد، می توانند در پیشگیری از ایجاد و عود اختلالات روان تنی و افزایش سلامت جسمانی و روانی مؤثر واقع شوند.

اختلال هماهنگی تحولی سبب ایجاد اختلال در هماهنگی حرکتی کودکان و هماهنگی حرکتی ضعیف نیز سبب بروز مشکلات روانشناختی در این کودکان می شود. هدف از مطالعة حاضر بررسی تأثیر تمرینات منتخب مقاومتی بر کارکردهای حسی-حرکتی پسران 12-8 سالة دارای اختلال هماهنگی تحولی شهر تهران بود. پژوهش حاضر یک مطالعة نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. به این منظور 30 کودک دارای اختلال هماهنگی تحولی با میانگین سنی 02/1 98± /10 سال، با استفاده از پرسشنامة اختلال هماهنگی تحولی ویلسون (2001) و آزمون هوش ریون، به صورت دردسترس و هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفرة آزمایش و گواه قرار گرفتند. جهت ارزیابی متغیرهای وابسته از پرسشنامة عصب روانشناختی کانرز (2004) استفاده شد. گروه آزمایش برنامة منتخب را برای هشت هفته (سه جلسة 45 دقیقه ای در هفته) دریافت کردند، در حالی گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. تحلیل آماری با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره در سطح معناداری 05/0P= انجام گرفت. یافته ها تأثیرمعنادار تمرینات منتخب مقاومتی را برگروه آزمایش در تمامی متغیرها نشان داد (05/0≥ P). بدین معنا که تمرینات مقاومتی بر بهبود کارکردهای حسی-حرکتی کودکان دارای اختلال هماهنگی تحولی، به طرز مثبتی مؤثر است.

بزهکاری و بزه دیدگی پدیده های پیچیده اجتماعی هستند که در محیط های اجتماعی مختلف به شکل های متفاوتی دیده می شود. این پدیدها به مثابة یک عمل انسانی معلول عللی همچون ویژگی های شخصیتی، وضعیت خانوادگی، سلامت روان و ظرفیت هوشی هستند. پژوهش حاضر با هدف، مقایسة ویژگی های شخصیتی، وضعیت خانوادگی، سلامت روان و ظرفیت هوشی نوجوانان بزهکار و آسیب دیدة اجتماعی در استان تهران انجام گرفت روش پژوهش علی-مقایسه ای بود. جامعة آماری این تحقیق شامل بزهکاران کانون اصلاح تربیت و بزه دیدگانی بود که از سوی مقامات قضایی به منظور بررسی وضعیت روانشناختی به بخش روانپزشکی پزشکی قانونی شهر تهران ارجاع داده شده بودند. از بین بزهکاران کانون اصلاح تربیت تعداد 175 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه بزهکار و از بین بزه دیدگان مراجعه کننده به بخش روانپزشکی پزشکی قانونی شهر تهران تعداد 85 به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونة بزه دیده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ویژگی شخصیتی سرشت و منش کلونینجر، پرسشنامة سنجش خانواده (FAD) مک ماستر، پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ و هوش آزمای تهران-استنفورد-بینه استفاده شده است. نتایج داده ها نشان داد با توجه به مقدار 01/0>P (000/0)، بین دو گروه در ابعاد سرشت (پشتکار، نوجویی، آسیب پذیری و پاداش-وابستگی)، ابعاد منش (خود راهبری، همکاری و خود فراروی)، ابعاد سلامت روان (علائم جسمانی، علائم اضطرابی، کارکرد اجتماعی و علائم افسردگی)، ابعاد ویژگی های خانوادگی (حل مشکل، آمیزش عاطفی، همراهی عاطفی نقش ها و کنترل رفتار) تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما توجه به مقدار 05/0

اخیراً آموزش ها و مداخله های هیجانی برای بهبود سازگاری تحصیلی دانش آموزان به خصوص دانش آموزان ناسازگار طراحی شده است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش راهبردهای پردازش هیجان مدار بر سازگاری تحصیلی دانش آموزان ناسازگار دورة متوسطه شهر کرمان انجام شد. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح شبه پیش آزمون، پس آزمون با گروه آزمایش گروه گواه است. جامعة آماری این پژوهش دانش آموزان پسر ناسازگار در مدارس دورة متوسطه دورة دوم ناحیة 2 شهر کرمان هستند که به مرکز مشاوره اداره آموزش و پرورش ارجاع داده شده بودند. نمونة مورد بررسی عبارت بود از 30 دانش آموز دوره متوسطه (هر گروه 15 نفر) که با اجرای آزمون سازگاری (AISS) ناسازگار تشخیص داده شدند با گمارش تصادفی به دو گروه آزمایش و گروه کنترل تقسیم شدند. به گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای راهبردهای پردازش هیجان مدار آموزش داده شد و گروه کنترل در این مدت آموزشی دریافت نکردند. داده ها با استفاده از میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آموزش راهبردهای پردازش هیجان مدار بر سازگاری تحصیلی دانش آموزان ناسازگار دوره متوسطه در سطح 01/0P< تأثیر معناداری دارد.

سرطان پستان شایعترین نوع سرطان در بین زنان سراسر جهان است. مطالعات پیشین هر کدام از متغیر های رابطه والد-فرزندی و خودکارآمدپنداری را اغلب به تنهایی بررسی کرده اند. مسأله اصلی پژوهش حاضر به بررسی جامع تفاوت بازخوردهای رابطة والد-فرزندی و خودکارآمدپنداری در بین زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم مربوط می شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه بازخورد رابطه والد-فرزندی و خودکارآمد پنداری در بین زنان سالم و مبتلا به سرطان پستان بود. در یک پژوهش توصیفی و علی-مقایسه ای، نمونه (26 زن مبتلا به سرطان پستان و 26 زن سالم) به صورت در دسترس از جامعة آماری شامل تمام بیماران مراجعه کننده به بیمارستان شهدای تجریش انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس جملات ناتمام ساکس (ساکس و لوی، 1950) جمع آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کمی و کیفی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در هر دو بازخورد میان دو گروه تفاوت معنادار (001/0 (P= وجود دارد. یافته ها اهمیت توجه بیشتر به این متغیر ها را در فرایند درمان بیماران مبتلا به سرطان پستان برجسته می سازد.

نهایی خواهی ویژگی چندبعدی مؤثر بر موفقیت ورزشی است، باوجود این که این عامل با تجربه ی هیجانات مختلف همبسته است اما ارتباط آن با راهبردهای تنظیم هیجان در ورزشکاران بررسی نشده است، ازاین رو مسئله پژوهش حاضر بررسی رابطه ی بین ابعاد نهایی خواهی و راهبردهای تنظیم هیجان در تکواندوکاران نخبه بود. طرح این پژوهش توصیفی-همبستگی و جامعه ی آماری آن تکواندوکاران ایرانی شرکت کننده در مسابقات لیگ برتر بودند نمونه ی پژوهش 132 تکواندوکار بودند که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و مقیاس های نهایی خواهی (استوبر و همکاران، 2007) و تنظیم هیجان (گروس و جونز، 2003) را تکمیل نمودند. داده ها از طریق آزمون های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش همزمان تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان داد که بین نهایی خواهی مثبت و راهبرد بازارزیابی همبستگی مثبتی وجود دارد درحالی که بین نهایی خواهی منفی و راهبرد بازداری همبستگی منفی وجود دارد، این روابط در مورد نهایی خواهی منفی معکوس بود، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ابعاد نهایی خواهی مثبت و منفی به ترتیب 33 و 41 درصد از واریانس راهبردهای بازارزیابی و بازداری را پیش بینی می کنند (05/0>p). براساس یافته های حاضر می توان نتیجه گرفت که ابعاد نهایی خواهی نقش مهمی در انتخاب راهبردهای تنظیم هیجان ایفا می کنند و نوع راهبردهای مورد استفاده افراد متناسب با این ابعاد می باشد.

روانشناسی مثبت، عبارت است از مطالعة علمی عملکرد بهینه انسان. تمرکز روانشناسی مثبت بر این است که زندگی انسان چگونه شکوفا می شود و به پتانسیل هایش می رسد. رواندرستی و توانمندی های خلق و خو از مفاهیم اصلی رویکرد علمی روانشناسی مثبت گرا هستند. مسأله اصلی پژوهش حاضر بررسی رواندرستی و توانمندی های خلق و خو در دانشجویان بود. هدف این پژوهش مقایسة رواندرستی و توانمندی های خلق وخو در دانشجویان بر اساس رشته تحصیلی آنان بود. بدین منظور، تعداد 351 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر از دانشکده های مختلف و رشته های مختلف تحصیلی با روش خوشه ای طبقه ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرها از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف (: RSPWB-SFریف، 1989) و پرسشنامه ارزش های فعال در عمل (VIA-IS: پترسون و سلیگمن، 2001) استفاده شد. روش تحقیق مطالعه حاضر علی-مقایسه ای است و برای تحلیل اطلاعات از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. پس از برقراری مفروضه های آزمون، نتایج تحقیق نشان داد که مؤلفه های رواندرستی و توانمندی های خلق و خو در دانشجویان براساس رشته تحصیلی آنان به طور معناداری متفاوت است (001/0 (P=. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد ماهیت رشته تحصیلی در رواندرستی و توانمندی های خلق و خو دانشجویان نقش داشته باشد، و همان گونه که صفات مثبت شخصیتی در انتخاب رشته تحصیلی نقش دارند، تحت تأثیر رشته تحصیلی نیز قرار می گیرند.