Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

80
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

25
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

سخن سردبیر: طبقه بندی موضوعی دقیق، پیش نیاز رتبه بندی صحیح مجلات و عدالت علمی

صفحات

 صفحه شروع 0 | صفحه پایان 0

کلیدواژه

ثبت نشده است

چکیده

 ارزیابی، اعتبارسنجی و رتبه بندی صحیح مجلات علمی، از مهم ترین گام هایی است که می تواند عملکرد واقعی مجلات را تحت تاثیر قرار دهد؛ زیرا مجلاتی که در جایگاه های برتر قرار می گیرند، همواره از شانس بیشتری برای دریافت امتیازها و فرصت های بهتر برخوردار می شوند. افزایش شانس دریافت مقالات باکیفیت تر از نویسندگان برجسته تر و در پی آن قرارگیری در کانون توجهات حوزه تخصصی و فراهم شدن زمینه های بهتر برای حرکت در مرکز تاثیرگذاری بر جریان جهانی دانش تخصصی، از جمله مزیت هایی است که یک مجله در نتیجه قرارگیری در جایگاه های برتر کسب می کند. با وجود این، نحوه عملکرد پایگاه های استنادی رتبه بندی کننده مجلات نظیر JCR، Scimago و PJCR از اهمیت خاصی برخوردار است و به همان اندازه که عملکرد صحیح این پایگاه ها می تواند به رتبه بندی درست مجلات منجر شود، عملکرد ناصحیح آنها می تواند به اعتبارسنجی و رتبه بندی غیرواقعی و نادرست مجله ها بیانجامد. در این میان، طبقه بندی موضوعی که پایگاه ها برای مجلات در نظر می گیرند به دلیل این که به جایگاه مجلات معنا می بخشد، یکی از مهم ترین عوامل موثر بر اعتبارسنجی و رتبه بندی صحیح آنها محسوب می شود و برای نشان دادن جایگاه واقعی مجلات تخصصی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. از آنجایی که بسیاری از شاخص های ارزیابی مجلات نظیر IF، SJR، Q و مانند آن، رتبه مجلات تحت پوشش پایگاه را تحت تاثیر حوزه موضوعی مربوط به آن مجله و در مقایسه با سایر مجلاتی که در آن حوزه موضوعی قرار گرفته اند تعیین می کنند، اهمیت طبقه بندی موضوعی که پایگاه برای مجلات در نظر می گیرد بیش از پیش قابل درک خواهد بود. چه بسا با طبقه بندی موضوعی ناصحیح مجلات توسط پایگاه هایی مانند JCR، Scimago و PJCR و قرار دادن مجلات فوق تخصصی، تخصصی و نیمه تخصصی یک حوزه در کنار یکدیگر، رتبه برخی از مجلات فوق تخصصی ارزشمند که حتی سال ها به عنوان مجلات Q1 و هسته حوزه موضوعی خود نیز معرفی شده اند، با تزلزل و خطر تنزل روبرو شده باشد؛ چرا که به طور طبیعی به دلیل محدودتر بودن تعداد مخاطبان مجلات فوق تخصصی هر گروه موضوعی، آنها نسبت به مجلات تخصصی و نیمه تخصصی حاضر در همان گروه موضوعی از شانس کمتری برای دریافت استناد برخوردار خواهند بود و چنانچه رتبه بندی مجلات حاضر در هر گروه موضوعی بدون توجه به زمینه های موضوعی فوق تخصصی، تخصصی و نیمه تخصصی مجلات و صرفا بر مبنای میزان استنادهای دریافتی آنها صورت پذیرد، نمی توان انتظار داشت که پیام های قابل اتکا و صحیحی را در خصوص جایگاه واقعی مجلات به جامعه علمی منتقل کند و بی تردید با عدالت علمی نیز فاصله های بسیار خواهد داشت. به عنوان مثالی از این دست، می توان به طبقه بندی موضوعی LIS در پایگاه JCR اشاره کرد که در طی سال های اخیر با افزودن تعداد قابل توجهی از مجلات حوزه مدیریت به گروه موضوعی LIS، عرصه رقابت را برای مجلاتی که بر لایه های تخصصی و فوق تخصصی این حوزه نظیر علم سنجی، سازماندهی اطلاعات و مانند آن تمرکز دارند تنگ کرده و شانس دریافت استناد را برای مجلات فوق تخصصی این حوزه کاهش داده است. روشن است که حوزه مدیریت برای حوزه LIS حوزه ای نیمه تخصصی محسوب می شود و مقالات این دسته از مجلات برای طیف وسیعی از مخاطبان و پژوهشگران از داخل و خارج از LIS، از جمله برای حوزه های مدیریت، مهندسی و مانند آن نیز مطرح و قابل استناد است. از طرفی، هیچ گاه مجلات کاملا تخصصی و فوق تخصصی به لحاظ تعداد مخاطبان و تعداد استنادهای دریافتی با مجلات نیمه تخصصی قابل مقایسه نبوده و از توان رقابتی با این مجلات برخوردار نخواهند بود و مقایسه و رتبه بندی آنها در کنار یکدیگر و در زیر یک گروه موضوعی، نتایجی به دور از عدالت علمی به دست خواهد داد. به عنوان نمونه، در پایگاه JCR می توان به مجلات فوق تخصصی و وزین Scientometrics و Journal of Informetrics اشاره کرد که در میدان رقابت با طیف وسیعی از مجلات نیمه تخصصی حاضر در گروه LIS جا مانده و در سال های اخیر به تدریج از Q1 به Q2 تنزل پیدا کرده اند. همین انتقاد در سطحی به مراتب وسیع تر به پایگاه PJCR در ISC نیز وارد است و مجلات فوق تخصصی بسیاری در این پایگاه وجود دارند که با توجه به کلان نگری طبقه بندی موضوعی، به لحاظ Q تنزل یافته و به تدریج به رتبه های پایین تر منتقل شده اند که انتظار می رود با اصلاح نظام طبقه بندی موضوعی مجلات در آن پایگاه، ارزیابی مجلات با لحاظ کردن لایه های تخصصی و فوق تخصصی مجلات صورت پذیرد. ازسویی دیگر، انتظار می رود این پایگاه با برقراری لینک میان آمارهای استنادی و رکوردهای استناد شده مجلات تحت پوشش خود، شفافیت نتایجی که برای ارزیابی مجلات ارایه می دهد را ارتقاء بخشد و مجلات را به سوی کسب اطلاعات دقیق تر رهنمون سازد. به عنوان نمونه، برای یک مجله حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی مطلوب خواهد بود که بداند چه میزان از استنادهای دریافتی، از مجلات حاضر در موضوع سطح کلان (مثلا علوم انسانی و علوم اجتماعی)، چه میزان از استنادها از مجلات حاضر در موضوع سطح میانی (مثلا کتابداری، آرشیو و نسخه پژوهی) و چه میزان از استنادها از مجلات حاضر در موضوع سطح خرد (علوم کتابداری و اطلاع رسانی) بوده است؟ با وجود این، به نظر می رسد هم اکنون Q تخصیص یافته به مجلات، با اتکا به کل استنادهای دریافتی از مجلات حاضر در PJCR، اعم از مجلات حاضر در سطح موضوعی کلان، میانی و خرد محاسبه و تعیین شده باشد. در این صورت، از آنجا که مجلات فوق تخصصی هر حوزه به لحاظ تعداد مخاطبان به هیچ عنوان با مجلات نیمه تخصصی حوزه خود قابل مقایسه نیستند، نتایج ارزیابی مجلات عرضه شده توسط این پایگاه بدون لحاظ کردن ملاحظات تخصصی مورد تاکید در علم سنجی، منعکس کننده جایگاه واقعی و صحیح مجلات فوق تخصصی نخواهد بود. به این ترتیب آنچه بیش از پیش جای تامل دارد این است که آیا ارزیابی و رتبه بندی مجلات در قالب گروه های موضوعی ناصحیح می تواند با عدالت علمی همسو باشد و جایگاه و کیفیت واقعی مجلات را به نمایش بگذارد؟ و آیا نباید برای حرکت در مسیر عدالت علمی، بجای تکیه بر گروه های موضوعی کلان که حجم قابل توجهی از مجلات نامتوازن را در خود جای می دهد، رتبه بندی ها و اعتبارسنجی های استنادی مجلات را به گروه های موضوعی خرد که بیانگر زمینه موضوعی اصلی و واقعی مجله است متکی کرد؟

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    نوروزی چاکلی، عبدالرضا. (1401). سخن سردبیر: طبقه بندی موضوعی دقیق, پیش نیاز رتبه بندی صحیح مجلات و عدالت علمی. پژوهش نامه علم سنجی، 8(2 (پیاپی 16) )، 0-0. SID. https://sid.ir/paper/1020982/fa

    Vancouver: کپی

    نوروزی چاکلی عبدالرضا. سخن سردبیر: طبقه بندی موضوعی دقیق, پیش نیاز رتبه بندی صحیح مجلات و عدالت علمی. پژوهش نامه علم سنجی[Internet]. 1401؛8(2 (پیاپی 16) ):0-0. Available from: https://sid.ir/paper/1020982/fa

    IEEE: کپی

    عبدالرضا نوروزی چاکلی، “سخن سردبیر: طبقه بندی موضوعی دقیق, پیش نیاز رتبه بندی صحیح مجلات و عدالت علمی،” پژوهش نامه علم سنجی، vol. 8، no. 2 (پیاپی 16) ، pp. 0–0، 1401، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/1020982/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.

    • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا