مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,327
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

"تیلون دادن"، "آرنگ سازی" و "گیرماسه" (تیره گری و روشنگری آب) دوشگرد کمتر شناخته شده در کشاورزی سنتی ایران

صفحات

 صفحه شروع 271 | صفحه پایان 294

چکیده

 ایران, یکی از نخستین کشورهای جهان است که کشاورزی و دامداری در آن پای گرفته است؛ از همین رو, ما نیز همچون دیگر کشورهای کهن فرهنگ, در این عرصه, با گنجینه انباشته ای از تجربیات ده هزار ساله کشاورزی, باغداری و دامداری روبه روییم. بیهوده نیست که "شاردن" سفرنامه نویس مشهور فرانسوی, درباره کشاورزی عصر صفوی می نویسد: "درفن اکتشاف و هدایت آب, هیچ مردمی در جهان به پای ایرانیان نمی رسد". به این سخن باید افزود: ایرانیان نه تنها در فن اکتشاف و هدایت آب- که بر خلاف نظر رایج- در فن بهره برداری از آب و شیوه های توانبخشی و بهورزی زمین نیز سرآمد بوده اند. مقدمه این مقاله, با سیاهه ای از شگردهایی اغلب ناشناخته در کشاورزی ایران آغاز می شود. "چوم سوزان", "کشت آدوری" (خاروابسته), "کشت سبویی" (کوزه ای) و "کشت سنچگالی" و مواردی دیگر, نمونه هایی از این شگردهای یاد شده است. یکی دیگر از ترفندهای ناشناخته در زمینه کشاورزی سنتی ایران, "تیره گری" و "روشنگری" آب است که ادامه مقاله به معرفی این دو شگرد اختصاص دارد."آرنگ سازی" در مناطق کوهستانی, شیوه ای برای به دام انداختن آب سیلابها, به ویژه سیلابهای "بهاری" به منظور گرفتن خاک رس و ماسه و هوموس و دیگر آب آورده های آن از سویی و نفوذ و نشت دادن آب به آبخوانهای منطقه بوده است. همین شگرد با تفاوتهایی در مناطق پایین تر و دشت ها با اصطلاحات "بندساربستن" و "گوراب سازی" انجام می شده است. کشاورزان ایرانی با آرنگ سازی, بندساربستن و گوراب سازی, تا اندازه زیادی از خطرات سیلابهای بهاری و تابستانی کاسته و با کانالیزه کردن و به دام انداختن آنها در تله های پیاپی, سیلابها را رام و آرام کرده, آنها را به آبخوانهای منطقه نفوذ می دادند و بر آب منابع کشاورزی خود, چشمه ها, کاریزها و چاهها و گاوچاههای خود می افزوده اند. افزون بر این, با چنین ترفندی, خاک و هوموس آب آورده را, از دست سیلابها گرفته, در مناطق کوهستانی از آنها برای اصلاح زمین های ریگ بوم و یا به عنوان کود استفاده می کرده اند. "گیرماسه",  شگرد دیگری برای ته نشین سازی ماسه های آب رودخانه, برای حفظ زمینها از افزودن دائم ماسه به خاک و تغییر بافت زمین های مرغوب بوده است. امّا "تیلون دادن" (تیره گری) آب, بر خلاف روشنگری, افزودن خاک و گل و رس و رسوبات مسیر آب به آن, هم برای اصلاح زمین های ریگ و بوم و شنی و هم ایجاد هزاران قلک و کوزه مینیاتوری در دل این گونه خاکها, برای حفظ آب در مدت زمان زیادتری بوده است و افزون بر آن, تیلون دادن راهی برای جلوگیری از نشت آب در مسیرهای طولانی و ریگ بوم و همچنین به اعتقاد کشاورزان, شیوه ای برای جلوگیری از تبخیر آب به شمار می رفته است. از آنجا که در مقالات این فصلنامه, اغلب از روشهای پیمایشی کمی گرا استفاده شده است باید یادآور شد که روش اصلی کار در این مقاله, به خاطر ماهیت آن, پیمایشی(میدانی), کیفی و اکتشافی است. در ضمن و به مناسبت نیز, روش تاریخی به کار رفته است. اگرچه در کارهای اکتشافی, مهمترین هدف, کشف و معرفی پدیده است؛ ولی این کار و کارهای مانند آن می تواند, زمینه ساز نظریه ای بدیل, در رد نظریه ها و پیشداوریهای موجود, همچون نظریه بدوی بودن کشاورزی ایرانی به شمار آید.

استنادها

  • ثبت نشده است.
  • ارجاعات

    استناددهی

    APA: کپی

    فرهادی، مرتضی. (1380). "تیلون دادن", "آرنگ سازی" و "گیرماسه" (تیره گری و روشنگری آب) دوشگرد کمتر شناخته شده در کشاورزی سنتی ایران . اقتصاد کشاورزی و توسعه، 9(33)، 271-294. SID. https://sid.ir/paper/357534/fa

    Vancouver: کپی

    فرهادی مرتضی. "تیلون دادن", "آرنگ سازی" و "گیرماسه" (تیره گری و روشنگری آب) دوشگرد کمتر شناخته شده در کشاورزی سنتی ایران . اقتصاد کشاورزی و توسعه[Internet]. 1380؛9(33):271-294. Available from: https://sid.ir/paper/357534/fa

    IEEE: کپی

    مرتضی فرهادی، “"تیلون دادن", "آرنگ سازی" و "گیرماسه" (تیره گری و روشنگری آب) دوشگرد کمتر شناخته شده در کشاورزی سنتی ایران ،” اقتصاد کشاورزی و توسعه، vol. 9، no. 33، pp. 271–294، 1380، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/357534/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    فایل موجود نیست.
    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button